تأثیر حکم لاهه بر معافیت‌های نفتی
تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۳۶۷۹۸۰
تحریم‌ها با وجود آنکه از سوی دونالد ترامپ اعلام و اجرا شد، اما همزمان 8 کشور از تحریم‌ها برای خرید نفت ایران معاف شدند. این معافیت‌ها کارشناسان را به این گزینه رهنمون ساخت که آثار بین‌المللی احکام دادگاه لاهه و تأثیری که بر افکار عمومی بر جای نهاد؛ بی تأثیر نبوده است.
بررسی مناقشه‌های ایران و آمریکا در دیوان داوری بین‌المللی لاهه، حکایت از آن دارد که آمریکا گاه از پذیرش این احکام طفره رفته است و گاه خود نیز علیه ایران به لاهه رجوع کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
** آثار حکم دادگاه لاهه
یکی از اخبار مهمی که همزمان با توافق کشورمان برای ادامه همکاری با کشورهای حاضر در برجام پس از خروج آمریکا در این توافق منتشر شد، خبر پیروزی ایران در دادگاه جهانی بود. این مقام قضائی پس از بررسی شکایت ایران در اعتراض به بازگشت تحریم‌های آمریکا حکم داد که واشنگتن باید هر محدودیتی بر صادرات اقلام، کالاها و خدمات بشردوستانه به ایران را لغو کند. حکم دادگاه لاهه الزام‌آور است و آمریکا موظف به اجرای آن است. اما امری که بیش از پیش این حکم را ارزشمند می‌کند جنبه دیپلماتیک آن است که با بررسی سوابق حکم‌های این دادگاه درباره ایران تمایز این پیروزی دیپلماتیک در عرصه بین‌الملل و سیاست خارجه را روشن می‌کند. در هفته‌های گذشته مطبوعات آمریکا نیز بر این مهم صحه گذاشتند.
برای مثال، واشنگتن پست در مطلبی آورده بود: «این حکم یک پیروزی دیپلماتیک برای تهران محسوب می‌شود که تحریم‌های جدید آمریکا را که بخش اول آن در ماه ژوئیه اعمال شد، به چالش کشید.» این روزنامه ادامه داد: «حکم این دادگاه الزام‌آور است، اما لاهه فاقد قدرت اجرایی است. ایران در شکایت خود به نقض پیمان مودت که در سال 1955 میان تهران و واشنگتن منعقد شده، استناد کرده است».
**بررسی دادگاه جهانی درباره ایران
دیوان بین‌المللی دادگستری، معروف به دادگاه جهانی ارگان قضائی اصلی سازمان ملل است. در این دادگاه که مقر آن در «لاهه» سومین شهر بزرگ کشور هلند قرار دارد، اختلافات حقوقی بین کشورهای عضو حل و فصل می‌شود و به سازمان‌های مجاز سازمان ملل و آژانس‌های تخصصی ارجاع داده می‌شود. در این دادگاه یک هیأت متشکل از 15 قاضی به قضاوت می‌پردازند که توسط مجمع عمومی و شورای امنیت برای مدت 9 سال انتخاب شده‌اند. مسابقه حضور ایران در این دادگاه به سال 1329 باز می‌گردد جایی که بریتانیا در مقام شاکی و ایران در جایگاه متهم قرار گرفتند و دادگاه جهانی در آن زمان پس از شنیدن دفاعیات دکتر مصدق اعلام کرد صلاحیت رسیدگی به این پرونده را ندارد.
شکایت بریتانیا در آن زمان نسبت به ملی اعلام شدن صنعت نفت، توسط مجلس شورای ملی بود و اعلام این دیوان بین‌المللی مبنی بر عدم دخالت در این امر، زمینه‌ساز اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت شد. بار بعدی که گذر ایران به لاهه افتاد، در سال 1358 بود زمانی که آمریکایی‌ها پس از گروگان گرفتن دیپلمات‌های این کشور همزمان با تسخیر سفارت آمریکا در ایران به دادگاه جهانی شکایت کرده بودند. در این سال ایران در دادگاه جهانی محکوم شد، اما مقام‌های ایرانی از پذیرش حکم این دادگاه خودداری کردند. بار سوم هم زمانی بود که ایران به عنوان شاکی به دادگاه جهانی رفت. هنگامی که هواپیمای مسافربری ایران توسط ناوهای نظامی آمریکایی هدف قرار گرفته بود. این بار دادگاه جهانی آمریکا را محکوم اعلام کرد و آمریکایی‌ها موظف شدند 130 میلیون دلار غرامت به بازماندگان مسافران و خدمه پرواز بپردازند.
آخرین حضور ایران در دادگاه لاهه به زمان جنگ باز می‌گردد. جایی که ایران و آمریکا هر دو از یکدیگر شاکی بودند و پس از کشمکش‌های فراوان به دنبال گرفتن غرامت از یکدیگر افتادند. ایران این غرامت را به دلیل تخریب و آسیب سکوهای نفتی و آمریکا به دلیل حمله ایران به ناوهای نظامی می‌خواستند. این مناقشه در سال 2003 بدون برنده به پایان رسید و هیچ کدام از کشورها غرامتی دریافت نکردند.
**الزام آور نبودن حکم لاهه
ریچارد نفیو، عضو سابق مذاکره کننده تیم هسته‌ای آمریکا و محقق دانشگاه کلمبیا در مصاحبه‌ای که با سی بی اس داشت عنوان کرده بود: «حکم دادگاه لاهه به طور کامل در دسترس نیست، اما آنچه مشخص است با این حکم لازم است آمریکا اطمینان دهد که ایران می‌تواند به کالاهای اساسی و امکانات و وسایل لازم در خصوص ایمنی پروازهای خود دسترسی داشته باشد». بر طبق گفته نفیو که بسیاری او را طراح تحریم‌های ایران در دولت باراک اوباما می‌دانند، «آمریکا حکم دادگاه را تنها مانعی می‌داند تا در خصوص اجرای تحریم‌ها، در خصوص برخی مسائل تجاری که دادگاه آن را در زمینه انسانی تشخیص داده مانند: صنعت هوانوردی، دارویی، غذا، کشاورزی، غیرنظامی و... شرایط فعلی حفظ شود و آمریکا در تحریم‌های جدید این موارد را تفکیک کند». با این حال آمریکایی‌ها در تلاشند تا با آوردن بهانه‌هایی از این دست از پذیرش این حکم سرباز بزنند و آن را بی‌اهمیت جلوه دهند.
**شکست دیپلماسی آمریکا
از سوی دیگر این حکم نشان از یک پیروزی بین‌المللی برای ایران است که نشان از رشد دیپلماسی خارجی در چند سال اخیر است. گواه این حرف سخنان محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران است که این حکم را شکستی دیگر برای آمریکا و یک پیروزی برای قانون توصیف کرده بود. وی تأکید کرده بود که «اکنون جامعه بین‌المللی باید به طور متحد با یک‌جانبه‌گرایی خودخواهانه آمریکا مقابله کند.» ایران هم اکنون به خاطر پرونده دیگری نیز با آمریکا در دادگاه لاهه طرح دعوی کرده است. نتیجه آن پرونده نیز می‌تواند در ادامه روند مثبت سیاست و وجهه بین‌المللی‌اش حائز اهمیت باشد.
موضوع این شکایت توقیف غیرقانونی 2 میلیارد دلار از دارایی‌های بانک مرکزی است که دیوان عالی آمریکا در سال 2016 از بازگرداندن آن به ایران خودداری کرد و اعلام کرد این مبلغ باید به خانواده‌های آمریکایی پرداخت شود که بستگانشان را در انفجارهای سال 1983 بیروت از دست داده‌اند. این در حالی است که دولت‌ها و دارایی‌ها در حقوق بین‌الملل از مصونیت قضائی برخوردارند و هیچ کشوری حق ندارد دادگاهی علیه یک کشور دیگر راه بیندازد مگر زمان مخاصمات مسلحانه یا جنگ که در آن زمان نیز اختیار توقیف اموال و دارایی‌ها نامحدود نیست.
**انتظار در ایستگاه آخر
اکنون ایران منتظر است پس از تشکیل جلسه استماع، ببیند روند این شکایت به کجا منتهی خواهد شد. با بررسی ابعاد مختلف احکام قبلی و کنونی دادگاه جهانی به نظر می‌رسد کشورمان توانسته از این طریق از حقوق پایمال شده خود دفاع کند و از آن مهم‌تر مشروعیتی بین‌المللی کسب کند که سبب ناخشنودی بسیاری از مقامات و دولتمردان آمریکایی شده است. امری که شاید در نگاه اول تنها یک پیروزی قضائی به نظر می‌رسد، با بررسی موشکافانه‌تر ما را به یک توفیق جهانی می‌رساند. توفیقی که می‌تواند متحدان تازه و اروپایی کشورمان پس از برجام را بیش از پیش به داشتن روابط بهتر و طولانی مدت با ایران ترغیب کند و فضای بین‌الملل را به سمت صلح و همکاری فزاینده با ایران سوق دهد.
منبع: روزنامه آرمان؛ 1397،8،13
گروه اطلاع رسانی**2059**2002
منبع: ایرنا
کلیدواژه: سياسي آرمان ديپلماسي سياسي حكم لاهه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۳۶۷۹۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مدیر نفتی آمریکایی برای تبانی با اوپک تنبیه شد
رگولاتور آمریکا، یک مدیر نفتی ارشد آمریکایی را به دلیل دیدارهای محرمانه با تولیدکنندگان اوپک، تنبیه کرد.
به گزارش ایسنا، کمیسیون تجارت فدرال آمریکا، مانع پیوستن اسکات شفیلد، مدیرعامل سابق شرکت «پایونیر نچرال ریسورسز» به هیات مدیره «اکسون موبیل» شد که پایونیر را با خرید ۶۰ میلیارد دلاری سهام، به مالکیت خود درآورده است.
این رگولاتور آمریکایی، شفیلد ۷۲ ساله را متهم کرده است اقدام هماهنگ با سایر شرکت‌های نفتی آمریکایی و اوپک را برای پایین نگه داشتن مصنوعی تولید نفت و افزایش سود شرکت‌های نفتی، هدایت کرده است.
کمیسیون تجارت فدرال در شکایت خود، به دیدارهایی که مقامات صنعت نفت شیل آمریکا و مقامات اوپک در سالهای اخیر داشته اند از جمله ضیافتهای شام خصوصی در کنفرانس انرژی هیوستون، اشاره کرده است.
مدیرانی که در این دیدارها حضور داشته اند، پیش از این، به رویترز گفته بودند در این دیدارها، درباره تقاضا برای نفت، ظرفیت مازاد تولید و الزامات سهامداران، گفتگو شده است.
شرکت «پایونیر نچرال ریسورسز» در دفاع از مدیرعامل سابق خود، اعلام کرد شفیلد در جهت منافع صنعت نفت و سرمایه گذاران این شرکت عمل کرده و اقداماتش، به افزایش تولید و صادرات نفت آمریکا کمک کرده است. شکایت کمیسیون تجارت فدرال، منعکس کننده سوءبرداشت اساسی از بازارهای نفت آمریکا و جهان و قرائت نادرست از ماهیت و نیت اقدامات آقای شفیلد بوده است.
کمیسیون تجارت فدرال اعلام کرد نخستین شام شیل و اوپک در مارس سال ۲۰۱۷ برگزار شد که توسط محمد بارکیندو، دبیرکل وقت اوپک پس از شکست این گروه در جنگ قیمت علیه نفت شیل آمریکا، ترتیب داده شد و می خواست به نحوه عملکرد صنعت نفت شیل آمریکا پی ببرد و مراسمهای شام بعدی در کنفرانس انرژی هیوستون، اوپک را با مدیران عامل شرکت‌های نفت شیل آمریکا، سر یک میز نشاند.
اعضای اوپک از اینکه شرکت‌های آمریکایی با چه سرعتی، از ضررهای ناشی از جنگ قیمتی بر پا شده توسط اوپک، بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ که به ده‌ها ورشکستگی انرژی در آمریکا منجر شده بود، بهبود یافته بودند، متحیر شده بودند.
اما صنعت شیل با سرمایه‌گذاری‌های سنگین، به سرعت احیا شد و ظرف مدت چند سال، آمریکا را به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل کرد. این کشور در سال میلادی گذشته، ۱۲.۹ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد.
اوپک در سال ۲۰۱۷، تولید خود را کاهش داد و مازاد عرضه در بازار را که باعث کاهش قیمت‌های جهانی شده بود، کاهش داد و پیروزی را به تولیدکنندگان آمریکایی واگذار کرد. اما در سال ۲۰۲۰، پس از کاهش شدید تقاضا به دلیل قرنطینه های دوران کرونا، مازاد عرضه به بازار بازگشت.
بر اساس گزارش رویترز، شفیلد در مورد تمایل خود برای فاصله گرفتن از چرخه های رونق و رکودی که تجارت نفت آمریکا را گرفتار کرده بود، صحبت کرد و به یک مدافع صریح اولویت دادن به سوددهی به سهامداران به جای افزایش تولید، تبدیل شد.
وی در مورد تماسهای خود با مقامات آرامکوی عربستان سعودی و سایر اعضای شیل شام در نشستهای اوپک در وین صحبت کرده است. شفیلد در مصاحبه با رویترز در مارس ۲۰۲۳ گفت پایونیر، دو بار میزبان مقامات سعودی بوده و عملیات و شیوه های تجاری شرکت را برای آنها توضیح داده است.
انتهای پیام
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود