تجلی رحمانیت پروردگار در سیره امام حسن مجتبی(ع)

تهران- ایرنا- بیست و هشتم صفر سالروز شهادت امام حسن مجتبی(ع) است. امام کریمی که در سال های امامت خویش با وجود محدودیت های دستگاه حکومت به هدایت و راهنمایی مردم پرداخت و با تربیت یارانی شایسته نقش بسیار موثری را در تبیین و گسترش دین اسلام ایفا کرد.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، «هرفردی در مصیبت فرزندم حسن مجتبی گریه کند، چشمان او در روزی که همه دیده ها نابینا خواهد بود، روشن و بینا خواهد شد و دل او در روزی که تمام دل ها اندوهناک خواهند بود، از غبار اندوه پاک خواهد شد و هرکس که مرقد او را در بقیع زیارت کند، قدم های او در پل صراط، در روزی که قدم ها بر آن لرزان شوند، از لغزش در امان خواهد ماند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

» این سخنان حضرت محمد(ص) درباره امام حسن(ع) به شمار می رود.

امام حسن مجتبی(ع) در شب نیمه رمضان سال سوم هجری در مدینه چشم به جهان گشود و حدود هفت سال از دوران زندگی پیامبر اسلام(ص) را درک کرد و پس از آن نزدیک به 30 سال همراه پدر بزرگوارشان علی بن ابی طالب (ع) بود و در سه جنگ جمل، صفین و نهروان سپاه اسلام را همراهی کرد.

امام حسن مجتبی(ع) پس از شهادت حضرت علی(ع) به مدت 10 سال مقام امامت را بر عهده داشت. حکومت اموی پس از صلح با امام حسن(ع) گرچه به بسیاری از اهداف خود رسید اما وجود مبارک آن امام(ع) را مانع از به اجرا درآوردن نیات خود می دانست. بدین گونه معاویه تصمیم داشت از هر راه ممکن امام دوم شیعیان(ع) را به شهادت برساند. در نهایت «جعده» همسر امام حسن (ع) دختر اشعث بن قیس را مناسب ترین فرد برای تحقق بخشیدن به این هدف دریافت. جعده به طمع وعده های معاویه، آن حضرت را با ریختن زهر در آب آشامیدنی مسموم کرد و طولی نکشید زهر بر بدن مطهر آن امام(ع) اثر کرد و کریم اهل بیت در 28 صفر سال 50 هجری در 47 سالگی به شهادت رسید. پیکر مطهر ایشان در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی به مناسبت سالروز شهادت امام حسن مجتبی(ع) به گفت وگو با حجت الاسلام «مرتضی سلیمانی» پژوهشگر امور دینی و استاد حوزه پرداخت. وی صلح امام حسن مجتبی را ناشی از محفوظ ماندن شیعیان از توطئه های دشمنان دانست و گفت: زندگی امام حسن(ع) سرشار از آموزه های دینی برای مسلمانان به شمار می رود.

** زندگی اهل بیت(ع) سرشار از آموزه های دینی
زندگی اهل بیت(ع) مملو از درس ها و آموزه های بسیاری است. روایات تاریخی کمتری نسبت به دیگر ائمه درباره امام حسن مجتبی(ع) وجود دارد زیرا این حضرت به احترام پدر بزرگوار خود تا زمان حیات ایشان لب به سخن و ایراد خطابه و اندرز نگشود و این امر تا زمانی که به امامت رسید، ادامه داشت و هیچ گفته ای از ایشان در دست نیست. این امام بزرگوار مقام منزلت بالایی داشت و در جنگ هایی مانند صفین و جمل در کنار دیگر صحابه پیامبر اکرم(ص) به نبرد می پرداخت.

** همنشینی امام حسن مجتبی(ع) با اقشار ضعیف جامعه
امام حسن مجتبی(ع) نسبت به دردمندان و ضعفا در جامعه بسیار دلسوز بود و با اقشار مستضعف و کم ‌درآمد همراه و همنشین می‌شد. هیچ فقیر و مِسکینی از در خانه حضرت ناامید باز نمی گشت و حتی خود ایشان به سراغ فقرا می‌ رفت و آنها را به منزل دعوت می ‌کرد. این امام والامقام تمام توان خویش را در راه انجام دادن امور نیک و خداپسندانه به کار می‌گرفت و اموال فراوانی را در راه خدا می ‌بخشید. تاریخ نویسان و دانشمندان در شرح حال زندگانی ایشان، بخشش‌های بی‌سابقه و انفاق‌های بسیار بزرگ و بی‌ نظیری ثبت کرده‌ اند. به خاطر این بخشندگی‌ها و کارهای نیکی که از طرف امام حسن مجتبی(ع) در مسیر خیر، احسان و کمک به طبقات درمانده و نیازمند انجام می‌گرفت، آن حضرت را کریم اهل بیت لقب داده اند.

** صلح امام حسن مجتبی(ع) زمینه ساز ماندگاری قیام عاشورا
قیام امام حسین(ع) و صلح امام حسن(ع) هر 2 برای مصلحت دین اسلام بود. گرچه نهضت امام حسین(ع) در تاریخ نسبت به صلح امام حسن(ع) ماندگارتر شد اما اگر صلح این امام همام نبود، به یقین قیام سیدالشهدا(ع) هم شکل نمی گرفت. در واقع این صلح سبب شد تا هسته اولیه شیعه در مدینه حفظ شود. امام(ع) با توجه به شرایط سیاسی- اجتماعی کوفه تصمیم گرفت تا صلح نامه معاویه را بپذیرد زیرا با این عمل کیان تشیع حفظ می شد و زمینه را برای قیام امام حسین(ع) و تشکیل مدرسه فقهی شیعه در دوران امام باقر(ع) و امام صادق(ع) فراهم می کرد. در زمان حیات این امام بزرگوار مردم در برابر ستمگری های معاویه سکوت می کردند و توجهی به دروغ ها، تزویر و سیاست آمیخته با ستمگری معاویه نداشتند اما پس از شکسته شدن صلح از طرف معاویه، دیگر جامعه این فریبکاری ها را بر نمی تابید. ایشان در روشنگری جامعه پیرامون دستگاه خلافت اهتمام ویژه ای داشتند و فرهنگ اهل بیت(ع) و اسلام ناب محمدی را در جامعه آن روز احیاء کرد. سیاست های بنی امیه دیگر روشنگری دومین امام شیعیان(ع) را نتوانست تحمل کند و به همین دلیل برای شهادت ایشان به توطئه دست زد و امام مظلوم را در خانه خود و به وسیله همسرش به شهادت رساند.

«محمدحسین صبوری» جامعه شناس و استاد دانشگاه با اشاره به بخشش های فراوان امام حسن مجتبی(ع) به نیازمندان و ضعفا گفت: بخشش و کرامت یکی از مهمترین ویژگی امام حسن(ع) به شمار می رفت. این ویژگی مورد تاکید بزرگان و علمای دینی است اما نادیده گرفتن خطای دیگران نیز میزان دارد. در ادامه گفت وگوی پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با او را از نظر می گذرانیم.

** نهادینه کردن فرهنگ بخشش در زندگی روزمره
برخی از اشتباه ها و خطاها که از طرف برخی افراد رخ می دهد، ممکن است تبعات اجتماعی نداشته باشد و با گوشزد کردن به فرد خطاکار قابل گذشت باشد تا او نیز به اصلاح رفتار خویش اقدام کند اما برخی اشتباهات تنها برای فرد آثار سویی ندارد، بلکه تاثیرات منفی آن آسیب های اجتماعی فراوانی را به دنبال خواهد داشت. جامعه ایرانی بر پایه فرهنگ ایرانی- اسلامی بنا شده است که بخشش و کرامت در آن نهادینه و بخشی از آن به شمار می رود. گذشت در برابر افرادی که ظلم و تعدی کرده اند، همیشه یک خصلت مثبت تلقی می شود. آزادی بیان، حق تعیین شغل، حق شهروندی و ... از جمله حقوق اولیه هر فرد است که اگر به هر یک از آنها صدمه ای وارد شود، جامعه نیز از آسیب های آن مصون نخواهد ماند. چنانچه اگر آزارها، تاثیرات اجتماعی داشته باشد، جسارت دیگران برای استمرار آن کار خطا را در پی خواهد داشت و بخشش باعث جسور شدن دیگر مجرمان و آن عمل ناپسند هم برای برخی به منزله یک الگو تلقی می‌شود. در چنین موقعیتی باید دانست، این مساله فراتر از حقوق فردی است و حقوق اجتماعی در میان می‌آید که باید از مرتکبان چنین جرایمی بازخواست شود.

** بخشندگی لازمه زندگی ایرانی- اسلامی
در جامعه کنونی نیاز به کرامت احساس می شود زیرا هستند افراد نیازمند که باید در این زمینه نهادهای خیریه ای به نام امام حسن(ع) یعنی الگوی کرامت تاسیس شود و با برنامه های مختلف افراد را تحت حمایت خودشان قرار دهند. ایشان به شیعیان آموخت که در عین عزت می توان بر مواضع قدرت ایستاد و دشمن را با دیپلماسی به نابودی رساند. با توجه به سیاست رفتاری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی امام دوم شیعیان(ع) می توان دیپلماسی غلط دشمن را شکست داد و بحث کرامت و بخشش را در جامعه امروزی که بسیار به آن نیاز است پیاده کرد و با نهادینه سازی آن بتوان افراد نیازمند بیشتری را از حمایت های مادی و معنوی برخوردار ساخت.

بخشندگی باید جزیی از سبک زندگی در جامعه اسلامی باشد. در این زمینه باید وظیفه ‌مداری و مسوولیت‌پذیری را از همان دوران کودکی در میان خانواده ها و در تربیت فرزندان نهادینه ساخت زیرا اینگونه افراد با وظایف و تکالیف خود آشنا می شوند و نسبت به کاری که انجام می‌دهند، مسوولیت‌پذیر خواهند شد. با توجه به تغییر سبک زندگی در جامعه ایرانی، برخی کودکان در شرایطی پرورش می‌یابند که با فرهنگ ملی بیگانه می‌شوند، در چنین شرایطی رسمیت یافتن فرهنگ بخشش در خانواده و به دنبال آن در جامعه، کار مشکلی است. اگر افراد درست آموزش ببینند، شاید از امکان کمتری برای ارتکاب جرم برخوردار شوند و دیگر نیازی به بخشش و گذشت خطاهای مجرمانه نباشد.

پژوهشم**9117**2002**9131

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي مناسبتها شهادت امام حسن مجتبي ع 28 صفر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۴۲۰۲۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مطابق با سیره امام صادق(ع) نهی از منکر باید همراه با محبت باشد

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: فردا ۲۵ شوال سالروز شهادت صادق آل محمد (ص) رییس مذهب شیعه جعفری است. امام صادق (علیه السلام) در سال ۱۴۸ قمری به دست عوامل منصور دوانقی مسموم شد و بر اثر آن، به شهادت رسید.

برای تبیین سیره تبلیغی امام صادق (ع) باید مقدماتی در خصوص تبلیغ صحیح بیان کرد. تبلیغ به معنای رساندن پیام به فرد یا افراد است. خداوند در آیه ۵۴ سوره نور می‌فرماید: «قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَیْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَیْکُمْ مَا حُمِّلْتُمْ وَإِنْ تُطِیعُوهُ تَهْتَدُوا وَمَا عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ»، همچنین در آیه ۱۸ سوره عنکبوت می‌فرماید: «وَإِنْ تُکَذِّبُوا فَقَدْ کَذَّبَ أُمَمٌ مِنْ قَبْلِکُمْ وَمَا عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ». در هر دو آیه از «الْبَلَاغُ الْمُبِینُ» استفاده شده و اساساً از شئونات رسالت، تبلیغ و رساندن پیام است و این رساندن اینگونه نیست که حرفی روی هوا زده شود، بلکه مقصود آن است که باید پیام بر دل‌ها اثر کند.

تبلیغ، عناصر و مولفه‌هایی دارد. هرکسی که مشغول کار تبلیغی می‌شود در واقع می‌خواهد پیام مهمی را برساند. از جمله عناصر مهم دیگر تبلیغ، پیام رساننده و در وهله بعد کسی است که پیام را دریافت می‌کند.

همچنین شیوه رساندن پیام و اینکه از چه ابزار و شیوه‌ای برای بیان پیام استفاده می‌شود از اهمیت برخوردار است. در تبلیغ رساندن پیام است که اهمیت دارد؛ پس از مقدماتی که به آن اشاره شد به سیره تبلیغی امام صادق (ع) می‌رسیم که درباره تمامی مؤلفه‌های یاد شده می‌توان نظر امام را جویا شد و پیگیری کرد. طبیعتاً الگو قرار دادن آن حضرت تأثیر بسزایی در امر تبلیغ دین دارد.

عمیق بودن و کوتاه بودن پیام اهمیت به سزایی دارد، امام صادق (ع) این مولفه‌ها را در قالب موضوعاتی نظیر امام شناسی، مبارزه با انحرافات و مبارزه با طاغوت و ظلم و ستم، وحدت و برادری، تاکید بر مواسات و حمایت از نیازمندان و بسیاری از امور مهم دیگر بیان می‌فرماید و همه این پیام‌ها موضوعیت دارند، از سوی دیگر مبارزه با غلات را در دستور کار خود قرار می‌دهد، یعنی کسانی که پیام غلط و دروغ را در جامعه می‌پراکنند، افرادی که در امر محبت به اهل بیت (ع) اهل افراط هستند و آنان را در جایگاه خدایی می‌نشانند.

در شرایط امروز ابزارها متفاوت شده و تبلیغ در قالب‌های مختلف از جمله فضای مجازی نمود یافته و با شکل سنتی خود فاصله فراوانی گرفته است، بنابراین مبلغ باید پیام را در روزگار کنونی به بهترین شکل به مخاطب منتقل کند. مبلغ نباید از ناملایمات خسته شود و باید به حرفی که خود می‌زند باور داشته و به آن عمل کند، باید صبور باشد و با سعه صدر به سوالات پاسخ بگوید. این موارد را در بیانات و سیره امام صادق (ع) می‌توان یافت.

مساله دیگری که در مورد مبلغ اهمیت دارد و در سیره امام صادق (ع) به وضوح نمایان است، عامل بودن به آن چیزی است که مبلغ مردم را به آن دعوت می‌کند، به بیان دیگر عالم عامل بودن؛ لذا امام صادق (ع) می‌فرماید: «کونوا دعاة الناس بغیر ألسنتکم» (با غیر زبان‌هایتان مردم را دعوت کنید). این بدان معناست که باید در مقام عمل مردم را دعوت کرد؛ مردم باید مشاهده کنند که مبلغ خود اهل عمل است و به سخنانی که مطرح می‌کند عمل کرده و صرفاً شعار نمی‌دهد. امام صادق (ع) در حدیث دیگری نیز همین مساله را مورد توجه قرار داده و می‌فرماید با عمل خود بدون اینکه سخن بگویید و به صورت خاموش، مردم را به سنت ما اهل بیت دعوت کنید.

«مفضل بن عمر» از شاگردان و اصحاب امام صادق (ع) بود، روزی در خیابان دو نفر را مشاهده کرد بر سر موضوع ارث با یکدیگر دچار اختلاف شده بودند، مفضل این دو را به منزل خود دعوت کرد و پس از حل مشکل آنها و فیصله دادن دعوا با پرداخت ۴۰۰ درهم از جیب خود گفت: این درهم‌ها برای من نیست بلکه از آن امام صادق (ع) است که این مبلغ را نزد من گذاشته است تا با آن مشکلات شیعیان را حل کنم؛ این رویکرد امام در واقع همان اقدام عملی است.

از سوی دیگر مبلغ باید انسان زیرکی باشد و به راحتی دچار فریب نشود. این سیره امام صادق (ع) است، برای مثال در برخورد با ابومسلم، ابوسلمه خلال و بسیاری از موارد دیگر حضرت متوجه شدندکه آنان به دنبال مطامع سیاسی خود هستند و لذا حضرت در زمین این افراد بازی نکردند؛ یک مبلغ نیز باید چنین باشد و با شناخت موقعیت و زمان و مکان سخن بگوید، از سوی دیگر توجه به تبلیغ آشکار و پنهان نیز اهمیت دارد. امام صادق (ع) با توجه به شرایط آن روزگار تبلیغ پنهانی را هم تجربه کردند، همچنین با توجه به موقعیت خاصی که از نزاع میان بنی امیه و عباسیان پیش آمده حوزه علمیه بزرگی را سامان داده و شاگردان متعددی را تربیت کردند؛ همچنین به پرسش‌ها در قالب برگزاری مناظرات پاسخ گفته و با افرادی چون ابن مقفع، سفیان ثوری و … مناطره داشتند.

مطابق با سیره امام صادق (ع) امر به معروف یا نهی از منکر باید همراه با محبت باشد. در دوران زندگی آن امام همام ابوبصیر از یاران نزدیک امام صادق (ع) می‌گفت: مرا همسایه‌ای بود که مرتکب کارهای ناشایست متعدد می‌شد به درخواست خودش حال وی را برای امام بازگو کردم. حضرت فرمود: به او بگو که: «آنچه را که تو بر آن هستی واگذار و من از برای تو بر خدا بهشت را ضامن می‌شوم؛ دَعْ مَا أَنْتَ عَلَیْهِ وَ أَضْمَنَ لَکَ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّةَ».

به شقرانی به اعتبار اینکه یکی از اجدادش برده بوده و رسول خدا او را آزاد کرده بود «مولی رسول اللّه» می‌گفتند و این افتخاری برای وی بود. امام با کمال محبت به ایشان فرمود: «کار خوب از هر کسی خوب است، ولی از تو به واسطه انتسابی که با ما داری و تو را وابسته به خاندان رسالت می‌دانند خوب‌تر و زیباتر است. و کار بد از هرکس بد است، ولی از تو به خاطر همین انتساب زشت‌تر و قبیح‌تر است»

نکته دیگر آن است که در امر تبلیغ باید مخاطب شناس باشیم، امام صادق (ع) همواره نسبت به جوانان تاکید داشت و آنان را به کسب معارف دین و دانش اندوزی دعوت می‌کرد. توجه به مخاطبان جوان از جمله مسائلی بود که حضرت به آن توجه داشت؛ همچنین توجه به ظرفیت روحی افراد در انتقال یک پیام، امام صادق (ع) فرمود: کسانی که ایمان کامل‌تری دارند نباید از دیگران بیشتر از ظرفیتشان انتظاری داشته باشند.

اما یکی از مهمترین روش‌ها در سیره تبلیغی امام صادق (ع) آن است که ایشان در لحظات خاص پیام را منتقل می‌کنند؛ برای مثال حضرت در لحظات پایانی عمر مبارک خود، اقوام و نزدیکان را فراخوانده فرمودند: شفاعت ما اهل بیت به کسی نمی‌رسید که نمازش را سبک بشمارد؛ همچنین در باب زمان شناسی می‌توان به بهره‌برداری حضرت از مجلس عزای امام حسین (ع) اشاره داشت، رساندن پیام و بیان مطالب مختلف در ایام حج، بنابراین مکان و زمان اهمیت بسزایی در انتقال پیام دارد. در نهایت باید بر این نکته تأکید کرد که تبلیغ و رساندن پیام عناصری دارد. این عناصر تک تک باید مورد توجه قرار بگیرند تا پیام به درستی منتقل شود، همه این موارد در سیره امام صادق (ع) قابل مشاهده است.

کد خبر 6083774