به نقل از «خرداد»

حمایت ترکیه از برجام بیشتر جنبه سیاسی دارد تا اقتصادی

تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۴۶۶۳۴۸

خرداد: سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان اظهار کرد: می‌توان گفت اگر برجامیان نتوانند برجام را حفظ کنند، ایران مجبور به حل مشکلات خود حداقل در قالب مذاکره با ۵+۱ خواهد بود. درحال حاضر به رغم حمایت‌های سیاسی از برجام در سطح بین‌المللی، آثار اقتصادی این حمایت قابل رویت نیست و آمریکا درصدد اعمال مدل نفت در برابر غذا در رابطه با ایران است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش خرداد به نقل از ایلنا، یکی از مزیت‌های موقعیت جغرافیایی ایران داشتن ۱۵ کشور در همسایگی سرحدات خاکی و آبی است که می‌تواند از این پتانسیل جهت کاهش تاثیر تحریم‌های اقتصادی آمریکا استفاده کند. کشورهای آذربایجان و ترکیه در شمال ایران به دلیل مواضعی که در قبال موضوع برجام دارند از ظرفیت‌هایی بالایی در این راستا برخوردارند و به نوعی در تحریم‌های پیشین نیز آن را نشان دادند.

از همین روی برای بررسی نقش این دو کشور، مواضع احتمالی و اماواگرهای رابطه با ایران، گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم با افشار سلیمانی (سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان و کارشناس روابط بین‌الملل) که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

از 4 نوامبر فاز دوم و به نوعی اصلی تحریم‌ها به محوریت بخش نفت و بانکی ایران شده است. لطفا درباره تاثیر این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران بگویید؟

به نظر می‌رسد اگر اروپا، روسیه و چین نتوانند در رابطه با مسائل بانکی و فروش نفت ایران، مکانیز عملی، تعبیه و اجرایی کنند، آثار تحریم‌ها فراتر از آنچه که تا امروز شاهد آن هستیم، خواهد بود. این درحالی است که حتی اگر این مکانیزم جنبه عینی وعملی هم پیدا کند، آثار تحریم‌‌ها حداقل پنجاه درصد خواهد بود، البته تلاش این کشورها بیش از آن که برای حفظ برجام باشد، برای ایستادگی دربرابر یکجانبه‌گرایی و سلطه آمریکا صورت می‌گیرد و مرور زمان نشان خواهد داد تا چه اندازه خواهند توانست خود را از سلطه آمریکا رها سازند، به نظر می‌رسد مقطع کنونی در نظام بین‌الملل نقطه عطفی در پایان دهه دوم قرن بیست و یکم خواهد بود. از این جهت که یا سیستم بین‌المللی تک قطبی تثبیت خواهد شد یا شروعی برای نظام بین‌المللی چندقطبی خواهد بود.

با وجود تاثیراتی که تحریم‌ها بر اقتصاد ایران خواهد داشت و شما نیز اشاره کردید، بهترین راهبرد در این شرایط چه می‌تواند باشد؟

می‌توان گفت اگر برجامیان نتوانند برجام را حفظ کنند، ایران مجبور به حل مشکلات خود حداقل در قالب مذاکره با ۵+۱ خواهد بود. درحال حاضر به رغم حمایت‌های سیاسی از برجام در سطح بین‌المللی، آثار اقتصادی این حمایت قابل رویت نیست و آمریکا درصدد اعمال مدل نفت در برابر غذا در رابطه با ایران است. به نظر می‌رسد اگر پس از تشکیل کنگره جدید آمریکا و درصورت نتیجه‌بخش نبودن تلاش‌های حامیان برجام، بهترین راهبرد برای ایران آن است که اروپا و تا حدودی چین و روسیه ایران و آمریکا را نسبت به ادامه مذاکرات در قالب ۵+۱ راضی کنند، البته اگر ترامپ به برجام بازگردد و تحریم‌ها را متوقف کند و با ایران مذاکره کند، ایده‌آل است، اما به نظر نمی‌رسد ترامپ چنین عقب‌‌نشینی از خود نشان دهد، هرچند برای مذاکره با ایران در همین شرایط تحریمی موجود، به دفعات اعلام آمادگی نموده که مورد پذیرش ایران واقع نشده است.

شما به نقش اروپا در برای ادامه مذاکرات اشاره کردید. اروپا همیشه خود را پایبند به برجام دانسته و به دنبال ارایه سازوکاری برای کاهش تاثیرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران است اما در هفته‌های اخیر ادعایی از سوی کشور دانمارک مطرح شده است. به نظر شما طرح این گونه مباحث تا چه اندازه در حمایت اروپا از ایران تاثیر منفی دارد؟

در رابطه با بازداشت‌ها و محاکمه چند ایرانی اعم از دیپلمات و شهروند عادی در اروپا، به نظر می‌رسد تاثیر منفی در حمایت اروپا از برجام نداشته باشد، چراکه اروپا هم ظاهرا متوجه شده است که اینگونه اقدامات، سناریوهای اجرا شده توسط موساد و احتمالا سیا علیه ایران همزمان با مذاکرات ایران و اروپا پیرامون برجام و اعلام حمایت اروپا از برجام است. البته اگر اسناد متقنی در رابطه با چنین تحرکاتی بدست آید، می‌تواند تاثیر منفی بر روند تحولات موجود میان ایران واروپا برجای بگذارد. اما به نظر می‌رسد بیشتر سناریوسازی ازسوی محافل مذکور بوده است.

در هفته اخیر نشست سه‌جانبه با حضور وزرای امور خارجه ایران، آذربایجان و ترکیه برگزار شد که این دو کشور به صراحت از توافق برجام حمایت کردند. نظر شما در مورد این نشست و همکاری این سه‌جانبه چیست؟

اگر به سابقه نشست‌های سه‌جانبه ایران، آذربایجان و ترکیه توجه کنیم، درخواهیم یافت که عمدتا این نشست‌ها بیشتر جنبه دیپلماتیک و رایزنی در زمینه‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی و تا حدودی دوجانبه داشته و منجر به پایه‌گذاری همکاری‌های سه‌جانبه عینی  در زمینه‌های مختلف ازجمله انرژی، حمل ونقل و تجارت، صنعت و مانند آن نشده است این درحالی است که همکاری‌های سه‌جانبه آذربایحان، گرجستان و ترکیه در ابعاد سه‌جانبه در زمینه‌های انرژی و حمل ونقل بالعینه درقالب پروژه‌های مختلف قابل مشاهده است.

برای مثال، اجرای پروژه‌های خط لوله انتقال نفت باکو- تفلیس- جیهان و خط لوله انتقال گاز باکو-تفلیس-ارضروم و خط آهن باکو- تفلیس- قارص از جمله این همکاری‌های سه‌جانبه است که آثار اقتصادی،  سیاسی و امنیتی خاص خود را دارد و پیوند این کشورها را تا سطوح استراتژیک و وابستگی متقابل ارتقا داده و نقش منطقه‌ای آنها را فزونی بخشیده است.

مزید بر موارد مذکور، هم اکنون پروژه خط لوله انتقال گاز تاپ و تاناپ نیز در دست اجراست که با افتتاح آن پیوند آذربایجان و گرجستان از طریق ترکیه با اروپا در زمینه انرژی برقرار و روابط آنها با یکدیگر مستحکم‌تر خواهد شد و ترکیه به عنوان یک کشور ترانزیت انرژی نقش بیشتری در منطقه و اروپا پیدا خواهد کرد. این درحالی است که ایران از کلیه این پروژه‌ها کنار گذاشته شده که آثار منفی زیادی در زمینه‌های اقتصادی و امنیتی داشته و از این پس نیز خواهد داشت.

علاوه بر موضوع انرژی از حیث روابط تجاری نیز، ایران در قفقاز جنوبی از ترکیه عقب مانده است به طوری که  مراودات تجاری ایران با گرجستان و آذربایجان حدود یک ششم همکاری‌های تجاری ترکیه با این دو کشور است. درحالی‌که سطح همکاری‌های تجاری ترکیه و آذربایجان با گرجستان حداقل ۲ میلیارد دلار و با آذربابجان حداقل ۳ میلیارد دلار در سال است، سطح تجارت ایران با این دو کشور به ترتیب حداکثر ۱۵۰ میلیون دلار و ۳۰۰ میلیون دلار درسال است.

در این نشست این دو کشور به صراحت از برجام حمایت کردند، به نظر شما این حمایت تا چه اندازه می‌تواند در کاهش تاثیر تحریم‌ها موثر باشد و فشار آمریکا به این دو کشور که اساسا رابطه خوبی با آنها دارد تا چه میزان می تواند این حمایت را تحت تاثیر قرار دهد؟

در رابطه با حمایت دو کشور ترکیه و آذربایجان از برجام به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت‌های متفاوت دو کشور، دست ترکیه بازتر است اما این حمایت‌ها در مجموع مانند حمایت اروپا از برجام، بیشتر جنبه سیاسی دارد تا جنبه عملیاتی و اقتصادی، البته وضعیت کشورهای همسایه به دلیل نیازهای متقابل این کشورها نسبت به یکدیگر قدری متفاوت است که بیشتر به نفع این کشورها تمام می‌شود تا ایران.

ترکیه و آذربایجان (برای نخجوان) به گاز ایران نیاز دارند، از این رو سعی می‌کنند آمریکا را در زمینه این همکاری‌ها راضی کنند، اما در زمینه‌هایی که نیاز به ایران نداشته باشند و آمریکا هم چراغ سبز نشان ندهد، مجبور به رعایت تحریم‌ها می‌شوند. اینکه چند روز پیش طرف ترکیه‌ای از ارائه سوخت به هواپیمای ایران امتناع نمود، نشان می‌دهد که ترکیه قصد ندارد در شرایطی که با آمریکا در زمینه مسایل سوریه، استرداد فتح الله گولن و موارد دیگر دارای چالش است و هنوز پرونده بانک خلق ترکیه در آمریکا مفتوح است و اردوغان از ترامپ خواستار حل این مشکل شده است، همچون دوره قبل، در دور زدن تحریم‌ها، ایران را یاری کند. هرچند مقام‌های ترکیه اعلام کرده‌اند تحریم‌های امریکا را اجرا نخواهند کرد، اما به نظر می‌رسد در مواردی مجبور به رعایت آن خواهند شد.

در رابطه با آذربایجان هم به نظر می‌رسد با توجه به سهم ده درصدی شرکت ایرانی در پروژه شاه دنیز یک، نیاز گازی و ترانزیت کالا خواهد توانست معافیت لازم را از آمریکا دریافت کند. در مجموع به نظر می‌رسد این دو کشور تلاش خواهند کرد به منظور پرهیز از زیان‌های ناشی از عدم رعایت تحریم‌های امریکا، رویکردی متوازن را برای همکاری با ایران در شرایط  تحریم اتخاذ کنند تا رضایت نسبی ایران و رضایت بیشتر آمریکا را جلب کنند.

شما اشاره به تاثیر آمریکا بر روابط دوجانبه کردید، از سویی دیگر شاهد روابط آذربایجان و رژیم صهیونیستی اسرائیل هستیم. این مورد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اصولا مراودات تجاری ایران و آذربایجان، در حد مطلوب و مورد انتظار نیست و با ظرفیت‌های دو کشور سازگار نیست که البته دلایل خاص خود را دارد. اما از آنجا که زمینه همکاری تجاری ایران و آذربایجان و رژیم اسرائیل و آذربابجان با یکدیگر متفاوت است و نیز پیوستگی ژئوپولیتیکی ایران و آذربایجان، مانع از آن می‌شود که اسرائیل بتواند تاثیر زیادی بر روابط اقتصادی ایران و آذربایجان بگذارد.

همکاری‌های آذربایجان و رژیم اسرائیل بیشتر جنبه نظامی، فنی، تکنولوژیکی و تاحدودی امنیتی دارد اما همکاری‌های ایران و آذربایجان بیشتر جنبه تجاری دارد که البته تا حدودی تحت تاثیر برخی رویکردهای متفاوت دو کشور در ابعاد سیاسی و فرهنگی قرارگرفته است. با توجه به اینکه سطح تجارت ایران و آذربایجان در ۶ ماهه اول سال جاری حدود ۱۵۰ میلیون دلار بوده، برهمین مبنا تا پایان سال این رقم درمجموع در حدود ۳۰۰ میلیون دلار خواهد بود که قطعا حجم همکاری‌های آذربایجان و اسرائیل در حوزه‌های مورد اشاره بیشتر از سطح همکاری‌های ایران و آذربایجان خواهد بود.

ایران چگونه می‌تواند از ظرفیت جمهوری آذربایجان برای صادرات نفت خود استفاده کند؟

هرچند که به لحاظ فنی اقدامات ایران می‌تواند با استفاده از خط لوله ایران - شوروی نفت خود را از طریق خط لوله انتقال نفت باکو - تفلیس - جیهان ترانزیت و به مقاصد ثالث صادر کند، اما به نظر می‌رسد با توجه به اینکه نفت آذربایجان از طریق بندر جیهان به اسرائیل صادر می‌شود و مخالفت احتمالی آمریکا، تحقق این موضوع میسر نباشد. ناگفته نماند که طبق شنیده‌ها، آذربایجان ازطریق خط لوله شوروی - ایران، گاز خود را در آستارای ایران به شرکت ملی گاز ایران تحویل می‌دهد و ایران هم معادل آن را پس از کسر هزینه سوآپ به نخجوان که در محاصره  ارمنستان قرار دارد، منتقل می‌کند لذا درصورت صحت این خبر، انتقال نفت ایران از طریق آذربایجان درصورت امکان، نیازمند تجدیدنظر در این خصوص و ایجاد آلترناتیوهای دیگری خواهد بود.

ایرانتجارتترکیهمشکلاتنفت
برچسب ها: ترکیه ، برجام ، جمهوری آذربایجان

منبع: خرداد

کلیدواژه: ترکیه برجام جمهوری آذربایجان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۴۶۶۳۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نیوزویک: آمریکا رو به افول است

به گزارش قدس آنلاین، «ویلیام کوپر» نوشینده این مقاله‌ به نتایج یک نظرسنجی جدید در موسسه گالوپ اشاره کرده و نوشت: این نظرسنجی نشان می دهد تنها ۳۳ درصد از آمریکایی‌ها از موقعیت این کشور در جهان امروز راضی هستند. این رقم در مقایسه با (۶۵ درصد) سال ۲۰۰۰، کاهش چشمگیری را نشان می دهد. از آنجایی که دونالد ترامپ و جو بایدن - دو کاندیدای پیر و نامحبوب ریاست جمهوری آمریکا بار دیگر به صحنه مبارزات انتخاباتی آمده‌اند، درک چنین احساساتی از سوی آمریکایی‌ها، چندان هم دشوار نیست.

این نویسده تحلیل‌های سیاسی دو سوال اساسی را مطرح می کند: آیا رکود آمریکا صرفاً یک روند کاهشی در رویکرد طولانی پیشرفت غیرخطی و در عین حال اساساً صعودی است؟ یا اولین مرحله از انحطاط شدید و غیرقابل برگشت ملی است؟

این مقاله پاسخ به این سوالات را به واکنش مردم آمریکا منوط کرده و نوشت: «مانند همه ملت‌ها، آمریکا نیز آن چیزی است که مردمش هستند. این در حالی است که اوضاع آن ها روز به روز بدتر می شود. قبیله گرایی در این کشور شدت می گیرد. پلتفرم های رسانه های اجتماعی در دستکاری شناخت انسان هوشمندتر می شوند. نقایص نظام سیاسی در حال بدتر شدن و شکست های سیاست عمومی آمریکا در حال عمیق تر شدن هستند.»

نیوزویک در ادامه افزود: ارائه راه حل‌ها آسان است؛ بهبود آموزش مدنی در مدارس، افزایش آگاهی با سوگیری های شناختی در سراسر جامعه، شناخت بیشتر افراد سایر گروه‌های سیاسی، کاهش استفاده از رسانه های اجتماعی، گستردگی ساختارهای سیاسی برای تقویت احزاب سیاسی بیشتر، افزایش آزادی بیان، حفاظت از یکپارچگی انتخابات. اما تاکنون در عمل دستیابی به این اهداف غیرممکن بوده است.

دو فرآیند جهانی گسترده، روند مسیر بهبودی آمریکا را سخت‌تر می‌کند. نخست آن که، تکنولوژی روز به روز پیچیده‌تر می‌شود و از سوی دیگر نکات منفی آن نگران کننده تر از دستاوردهای مثبت آن است. نوآوری‌های آنلاین مانند دیپ فیک معایب اینترنت را تشدید و امنیت سایبری ضعیف امنیت داده های شخصی و کنترل سیستم های رایانه ای را تضعیف کرده است. برنامه‌های محبوب مانند تیک‌تاک (متعلق به چین) به دولت‌های رقیب واشنگتن ‌امکان کنترل اطلاعات خصوصی آمریکایی‌ها را بیشتر می کند. از طرفی هوش مصنوعی (AI) بشریت را به خطر انداخته و اختراعات نظامی میدان های نبرد مانند هواپیماهای بدون سرنشین چهره جنگ را تغییر داده است.

این گزارش عامل دوم سخت تر شدن مسیر آمریکا برای جلوگیری از افول را پیچیدگی امور بین المللی معرفی کرده و افزود: آمریکا دو قرن کامل طول کشید تا به هژمونی جهانی دست یابد. دستاوردی که تنها در دو دهه آن را از دست داد.

نویسنده با اشاره به مقاله سپتامبر ۲۰۲۳ رابرت گیتس، رئیس سابق سیا و وزیر دفاع ایالات متحده در فارین افرز با عنوان «ابرقدرت ناکارآمد»، نوشت: تهدیدهای ژئوپلیتیکی علیه آمریکا در حال افزایش است. گیتس در این مقاله تاکید کرده بود: "ایالات متحده خود را در موقعیتی منحصر به فرد می بیند و آن مواجهه با دشمنان متجاوز با اشتباهات محاسباتی است. در حالی که خودش ناتوان از رسیدن به وحدت مورد نیاز برای مقابله با آن ها است و قدرت لازم برای منصرف کردن آنها از اشتباهاتشان را ندارد. ایالات متحده اکنون با تهدیدات جدی‌تری نسبت به دهه‌های گذشته برای امنیت خود مواجه است.»

ویلیام کوپر در پایان این مقاله افزود: بدترین سناریوی ناشی از ناکارآمدی آمریکا، سوءمدیریت داخلی نیست بلکه اشتباه محاسباتی این کشور در سیاست خارجی است. حقیقت قابل توجه این که آمریکا دقیقاً زمانی در حال افول است که چالش های پیش روی جهان در حال افزایش بوده و نیاز به حضور رهبری منطقی هرگز به این فوریت نبوده است.

منبع: خبرگزاری ایرنا