به نقل از «شبستان»

صدای زندگی در کوهستان/ سنت جالب چیدن و پخت انار در مرکیه کوه ماسال

تاریخ انتشار: ۲۱ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۴۸۰۸۹۲

پختن رب انار ترش یا شیرین و گرفتن آب انار از سنت‌های دیرینه مردم مرکیه کوه ماسال است که اگر این روزها سری به این روستا بزنید، بوی رب انار بیش از هر چیز دیگری به مشام شما می‌رسد.

خبرگزاری شبستان_ماسال: ماسال سرزمینی سرسبز و کوهستانی در غرب گیلان، و دیاریست دیرینه با هویتی فرهنگی، اجتماعی و تاریخی ویژه که مردم آن به دلیل برخورداری از طبیعت جنگل، مرتع و دشت رفتارهای خاصی را در هماهنگی با طبیعت سحرآمیز خود نشان می‌دهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

یکی از ویژگی‌های مردم ماسال و در مجموع قوم تالش خودکفا بودن آنها در تامین نیمی از مایحتاج زندگیشان است، زیرا کمتر خانواده‌ای در روستاها و کوهستان‌های ماسال دیده می‌شود که در حیاط منزلشان خبری از ماکیان و و مرغ و دام‌هایی که به چرا مشغولند، نباشد.

 

یکی از رسم‌های دیرینه مردم روستای مرکیه چیدن انارهای ترش کوهستان و پخت ترشی و رب انار است که همسایه‌ها با کمک یکدیگر اقدام به چنین کاری می‌کنند که در این راستا خبرنگار خبرگزاری شبستان به دل مردمان این روستا رفته و گزارشی تهیه نموده است؛

 

یک روز دیگر از روزهای پاییزی در کوهستان مرکیه فرا رسیده و یکی از این خانواده‌ها به رسم دیرین برای چیدن انار برای یاوررسانی از همسایه‌ و آشناها کمک می‌خواهد و با صدای گرم تالشی آنها را صدا می‌زند که بیایید بریوم انار بچینیم که روزهای پاییزی کوتاه است و زود شب می‌شود.

 

همسایه‌ها از نزدیکرین مسیر خود را به او رساندند تا در یک کمک جمعی انارهای ترش دامنه را بچینند و به مواد غذایی تبدیل کنند، انارچینان با شناسایی درختان انار اقدام به چیدن انارها کردند.

 

از شاخه‌های سرراست درخت انار، گیره‌های چوبی تهیه و آن را صاب می دهند و پردازش می‌کنند تا به وسیله آن گیره چوبی شاخه‌های خشن دور از دسترس را پایین بیاورند و انارهای آن را به راحتی بچینند.

 

خارهای درختان انار تیز و زهرآگین هستند، اما این زنان و مردان خوب می‌دانند که در ورای این سختی و کار، دانه‌هایی سرخ در صدفی چون پوست انار قرار دارد که قرار انارچینان را در فراق انار از شاخه‌های خشن درخت و کالبد پوستین انار می‌گیرد و آنان را به چیدن انارها تشویق می‌کند.

 

انارچینان بعد از چیدن انارها و ریختن آنها در گونی‌های قابل حمل به طرف پایین کوه حرکت می‌کنند تا فرآیند دانه‌گیری و تبدیل دانه‌ها به مواد غذایی را انجام دهند.

 

 

مرکیه کوه ماسال قرار سالیانه انارچینان

در این راستا کربلایی علی با بیان اینکه درختان و درخچه‌های روییده بر مرکیه کوه ماسال هر ساله ما را به اینجا می‌کشاند که برای چیدن انار به این منطقه بیاییم، اظهار کرد: با چیدن این انارها آن را به مربا و رب ترشی انار تبدیل و برای مصرف خانگی خود و عرضه به ابازار آماده می‌کنیم.

 

یکی از انارچینان با بیان اینکه سرشاخه‌های زاید و نورس انار به خاطر سرراست بودن و شیرینیشان و خاصیت انعطاف پذیری که دارند برای سیخ کباب مناسب هستند، افزود: سرشاخه‌ها را به گونه‌ای پردازش می‌کنیم که به صورت سیخ طبیعی در آید و از آن سیخ‌ها برای کباب در منزل، مهمانی و عروسی استفاده می‌کنیم.

 

خانواده ماسالی که امروز را از کمک یاری دهندگان خود بی‌بهره نمی‌ماند به اتفاق در محوطه تمیز و سرسبز خانه‌شان گرد هم می‌آیند تا در یک کمک جمعی عملیات جمع‌آوری دانه‌های انار را آغاز کند.

 

وی گفت: برای دانه کردن انار هر کدام از ما یک تکه چوبی صاف و تراشیده که آن هم از سرشاخه‌های درخت انار بدست می‌آید را در دستان خود می‌گیریم و پس از دو نیم کردن انارها، با ضربه‌های محکم بر پوسته سبز و قهوه‌ای انار می‌رنیم تا دانه‌های آن را جمع آوری کنیم.

 

کربلایی علی تصریح کرد: تلاش جمعی اعضای خانواده و همسایه‌ها نه تنها به سرعت کار جمع‌اوری دانه‌های ترش انار کمک بسیار می‌کند بلکه به رابطه دوستی و صفا و همدلی ما می‌افزاید.

 

وی با بیان اینکه پس از جمع آوری دانه‌های انار، کار تبدیل دانه‌ها به مواد غذایی مورد نیاز آغاز می‌شود، تصریح کرد: ابتدا ظرف آهنی و لعاب دهنده‌ای که فقط در سیاه کردن رب انار به کار می آید را تمیز می‌شوییم تا پاشیدن این آب پاک، سرآغازی برای سلامتی و نیک بختی باشد، پس از تمیز کردن ظرف آهنی، آن را داخل دانه‌های انار در تشت پخت و پز قرار می‌دهیم.

 

آب انار ترش طعم دهنده غذاهای گیلانی

این مرد ماسالی با بیان اینکه آب انار در گیلان طرفداران زیادی دارد زیرا طعم دهنده اکثر غذاهای مردیم گیل و دیلم آب انار است، خاطرنشان کرد: به این منظور دانه‌های ترش انار را با روش سنتی آسیاب می‌کنیم تا آب آن از هسته‌اش جدا شود، سپس برای پاکسازی هسته‌ از آب انار، دانه‌های له شده را روی آبکش مسی قرار می‌دهیم تا با فشار و جابجایی کف دست آب انار در ظرف دیگری بریزد.

 

کبلایی علی با بیان اینکه به کار بردن آب انار ترش به همراه مغز گردوی آسیاب شده در طعم دادن زیتون پرورده بسیار اثرگذار است، اظهار کرد: پس از آبگیری، آب انار را دربطری‌ها و شیشه‌های مخصوص می‌ریزیم و با محکم کردن سر آنها، این مایع با ارزش برای استفاده در غذاها و خورشت‌ها آماده می‌شود.

 

وی با اشاره به طرز تهیه رب ترشی و مربای انار، افزود: ابتدا دانه‌های انار را برای آماده سازی مربای انار آبکشی می‌کنیم حال کار تهیه و پخت دو ماده غذایی با ارزش یعنی مربای انار و رب انار ترش آغاز می‌شود.

 

این مرد ماسالی با بیان اینکه برای پخت این دو ماده غذایی آتشی از هیزم برپا می‌کنیم، گفت: آتش حاصل از سوخت هیزم مطبوع است و پرفایده، و هر غذایی که حاصل گرمای آن باشد خوش طعم و گوارا است.

 

 

کربلایی علی تصریح کرد: دو تشت و یا  قابلمه مسی حاوی دانه‌های انار را بر روی آتش قرار می‌دهیم و تشتی را که در آن ظرف آهنی شسته شده قرار دارد برای تهیه سیاه ترشی در نظر می‌گیریم، زیرا گرمای درون تشت به ظرف آهنی و آب انار رنگ و لعابی تیره می‌‌دهد.

 

وی خاطرنشان کرد: پس از داغ شدن و له شدن دانه‌های انار برای تهیه رب این میوه تشت را از آتش بر می‌داریم، سپس ظرف آهنی را از داخل تشت خارج می‌کنیم تا آب و مایع انار از هسته آن جدا گردد و اینکار را با ریختن انار به داخل آبکش و له کردن دانه‌های انار انجام می‌دهیم، طوری که با فشار مشت دست فقط هسته‌های انار باقی می‌ماند و آب و محتوای انار از داخل سوراخ‌های آبکش به ظرف دیگری ریخته می‌شود.

 

این مرد تالش اظهار کرد: آنگاه عصاره گرفته شده از هسته را بار دیگر بر روی آتش و برای مدتی ظرف آهنی را هم در هر چه سیاه تر کردن و لعاب دادن رنگ عصاره انار در داخل آن قرار می‌دهیم.

 

کبلایی علی افزود: پس از تبخیر بسیار آب عصاره انار، غلظت آن زیاد می‌شود و نتیجه کار رب انار ترش کوهستان است، رب انار یا سیاه ترشی را پس از سرد شدن در داخل کوزه‌های لعاب دار قدیمی که گرما و سرمای آن را تنظیم می‌کند می‌ریزیم.

 

آرزوی روزهای خوش عروسی پس از اتمام پخت ترشی و مربای انار توسط زن یاوردهنده ماسالی

مشتی گلی، زن یاوردهنده پس از آماده ساختن رب انار در ستایش از این پایان نیک آرزوی روزهای خوش عروسی و تهیه غذای لذیذ فسنجان را می‌کند و می‌افزاید: در تشت دیگر هنگامی که دانه‌های انار ترش در سطح آتش له می‌شود و پس از افزودن مقدار مورد نیاز شکر، برای شیرین کردن دانه‌های انار خرده‌های میوه کوهستانی به و مغز گردو برای خوش طعم کردن و مقوی کردن مربای انار می افزاییم.

 

وی تصریح کرد: پس از آماده و سرد شدن مربای انار که چاشنی غذای ناهار و شام منطقه تالش است آن را هم در کوزه‌های لعابدار می ریزیم و آماده برای استفاده می‌کنیم.

 

گفتنی است؛ مرد و زن تالشی که روزی پرتلاش ولی پربار را سپری کرده‌اند، حاصل لطف و برکت کوهستان مرکیه ماسال را در جایگاه مناسبی در بالاخانه آن تالار زیبا به ردیف می‌چینند.

 

پس از تهیه محصولاتی چون رب انار حاصل دسترنج کوه نشینان به شهر عرضه می‌شود تا سفره شهرنشینان را پربار کند، مردم دیار سرسبز گیلان نیک می‌دانند که رب انار ترش چه رنگ و طعمی به غذا اصیل گیلان یعنی به همان فسنجان می‌دهد از این رو هر وقت می‌خواهند این غذا را درست کنند، اقدام به خرید سیاه ترشی می‌کنند.

 

گزارش/مائده فلاحتکارضیابری

پایان پیام/526

منبع: شبستان

کلیدواژه: شبستان یزد شیراز یمن برگ ریزان پاییز خرم آباد کانون های مساجد عتبات عالیات کمک به زلزله زدگان زلزله کرمانشاه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۴۸۰۸۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«کُر کوهستان» روی آنتن شبکه دو می‌رود/ روز‌های نفسگیر در چهارمحال و بختیاری

قسمت دوم از فصل دوم مجموعه مستند «پا به ماه» با عنوان «کُر کوهستان» امشب چهارشنبه ۵ اردیبهشت ماه به روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، قسمت دوم از فصل دوم مجموعه مستند «پا به ماه» با عنوان «کُر کوهستان» به کارگردانی امیرحسین اسیوند امشب چهارشنبه ۵ اردیبهشت ماه ساعت ۱۸:۳۰ از شبکه دو سیما پخش می‌شود.

«کُر کوهستان» به تهیه کنندگی مهدیه سادات محور روایتی از خانمی باردار عشایر نشین است که در روستایی صعب العبور در استان چهارمحال و بختیاری زندگی می‌کند و برای تولد نوزاد با چالش‌های رو به رو می‌شود.

فصل اول این مجموعه مستند از شبکه سه سیما و افق پخش شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

فصل دوم «پا به ماه» چهارشنبه هر هفته ساعت ۱۸:۳۰ از شبکه دو سیما پخش می‌شود و همچنین تکرار آن پنجشنبه‌ها از شبکه مستند ساعت ۱۸ و جمعه‌ها ساعت ۹ از شبکه دو پخش خواهد شد.

«پا به ماه» محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که در خانه «هنری رسانه‌ای دیما» تولید شده است.

عوامل این مستند عبارتند از: تهیه کننده: مهدیه سادات محور، کارگردان و مجری طرح: امیرحسین اسیوند، صدابردار و صداگذار: محمدرضا امین آبادی، تصویربرداری و تدوین: امیرحسین اسیوند، مدیر تولید: مهدی امینی، تحقیق و پژوهش: سمانه امینی، عکاس: مهدی طاهری