صدای نوبراندازان، فقط در فضای مجازی این قدر بلند است
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۵۸۸۴۵۴
تهران – ایرنا پلاس – اعتراضات دیماه 96 یکی از نقاط مهم در سالهای پس از 88 است که برخی معتقدند پیامد آن کاهش اعتبار جریانات رسمی تحولخواه کشور بود که بخش عمده آن را اصلاحطلبان نمایندگی میکردند و در پی آن برخی صداهای جدید به عنوان اپوزیسیون تلاش کردند قد علم کنند.
برای بررسی آرایش جدید اپوزیسیون و نقش رسانهها در شرایط جدید، با یکی از روزنامهنگاران اصلاحطلب فعال در فضای مجازی به گفتوگو نشستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
** تعریف روشنی از اپوزیسیون وجود ندارد
ایرنا پلاس: بعد از حوادثی که در دیماه سال گذشته رخ داد، شاید بتوان گفت شکل جدیدی از آرایش و سوگیری در نیروهای مخالف نظام جمهوری اسلامی بهوقوع پیوست. به یک معنا میتوان اینطور تعبیر کرد که حتی نیروهای سیاسی درون نظام هم بعد از این اتفاقات در جایگاه و محل استقرار ثابت خودشان در میان بدنه جامعه قرار ندارند. تحلیل شما از آرایش جدید نیروهای اپوزیسیون چیست؟
طباطبایی: دیماه 96 آرایش سیاسی در ایران را تغییر داد. هر چند استارت این ماجرا در مشهد خورد و جرقه اولیه آن را بخشی از اصولگرایان علیه دولت زدند، اما گروهها و جریانهایی سوار این موج نارضایتی شدند که عملاً هیچگرایشی به اصولگرایان نداشتند و در چارچوب اپوزیسیون تعریف میشدند. اما متأسفانه در جمهوری اسلامی تعریف اپوزیسیون خیلی گسترده شده است. یعنی هر منتقد، مخالف و معترضی در این قالب تعریف میشود. بنابراین یکی از سؤالات پیش روی نیروهای سیاسی این است که اساساً اپوزیسیون کیست؟ مرز حقوقی، سیاسی و امنیتی بین منتقد و برانداز کجاست؟ بنابراین وقایع دیماه ضرورت تعریف و شناخت دقیق از تفاوت نیروهای منتقد و برانداز را بیش از پیش نشان داد.
ایرنا پلاس: به نظر شما نقش و تأثیر عملکرد اصلاحطلبان در وضعیت کنونی که امکان جدایی دقیق بین مخالف و منتقد را از بین برده، چقدر است؟
طباطبایی: کارنامه دولت خاتمی نشان میدهد که جریان اصلاحطلب همه تلاشش را به کار گرفته است تا فضای نقد و گفتوگو در جامعه ایجاد شود. البته ممکن است سوءتفاهمهایی بین برخی نیروهای اصلاحطلب در قالب احزاب با نظام و برخی گروههای اجتماعی دیگر شکل گرفته باشد، اما اینها دلیل بستهشدن فضا نمیشود. دلیل این وضعیت را من در تمامیتخواهی جریان مقابل اصلاحات میبینم. جریان اصلاحات تمام تلاشش این بود که نیروهای دگراندیش و نیروهای متفاوت مثل ملی – مذهبیها و نهضت آزادی و گروههایی که در همین چارچوب سیاسی میخواهند فعالیت کنند و دنبال دگرگونی نظام سیاسی نیستند را جذب کند. ولی متأسفانه فضایی که سیستم قضایی و امنیتی بهوجود آورد، سبب شد حتی نیروهای اصلاحطلب هم از عرصه فعالیت سیاسی کنار بروند.
** گوش شنوایی نیست
ایرنا پلاس: به نظر شما آیا جریان اصلاحات و نیروهای اصلاحطلب نمیتوانستند ظرفیتی را ایجاد کنند که این حجم از نیروهای منتقد بدل به نیروهای اپوزیسیون نشوند؟
طباطبایی: من فکر میکنم نقش قوه قضاییه و نهادهای امنیتی در این زمینه بهمراتب پررنگتر است. نیروهای اصلاحطلب در دولت آقای خاتمی تا جایی که توانستند، به همه جریانها مجوز دادند. ممکن است بعد از این مصاحبه یک سری افراد بیایند و لیست بدهند که ما مجوز نداریم، ولی تا جایی که من اطلاع دارم این فضا فراهم بود. توقیف روزنامهها در اختیار جریان اصلاحات نبود. در دولت آقای خاتمی تا جایی که توانستند به NGOها مجوز فعالیت داده شد که بسیاری بعد از دولت خاتمی منحل شدند و به چشم دشمن به آنها نگاه شد.
ایرنا پلاس: به نظر میرسد یکی از مهمترین عوامل تقویت نگاه براندازانه در جامعه، حل معادلات سیاسی بهوسیله راهحلهای امنیتی است. در خیلی از مسائل و مشکلات سیاسی، اگر این امکان وجود داشت که از طریق راههای سیاسی حل شود، شاید ما شاهد این دوگانه و شکلگیری این شکاف عمیق نبودیم. به نظر شما نقش اتفاقاتی که در دوران اصلاحات بهوقوع پیوست، در تحکیم این نگاه چه تأثیری داشت؟
طباطبایی: من وزن اصلی را به جریان حاکم بر کشور میدهم. حتی بعد از وقایع 88 خیلی از افرادی که دستگیر شدند، تلاش کردند با نیروهای امنیتی وارد گفتوگو شوند. اما آن طرف گوش شنوا کم بود.
**صدای بلند نوبراندازان، فقط در فضای مجازی
ایرنا پلاس: تحلیل شما از کنشهای رسانهای نوبراندازان چیست؟
طباطبایی: جریان جدید برانداز در فضای مجازی خیلی صدای بلندتری نسبت به فضای حقیقی جامعه دارد. رفتار خشن آنها حتی در فضای مجازی هم محسوس است. درواقع میتوان آنها را سرنگونیطلبهای خشونتطلب خواند. هرچند فکر نمیکنم در بین مردم چندان پایگاه اجتماعی داشته باشند و خیلی نباید فریب شعارهای آنها را خورد. با این وجود بخشی از اپوزیسیون جدید، افرادی هستند که به خاطر رفتار غلط اصلاحطلبان، اصولگرایان، نظام و دولت آقای روحانی، دل از اصلاح نظام و دولت بریدهاند. این افراد نه رفتارشان خشن و نه سرنگونطلبانه است. اینها عقبه قدیمیتری دارند، که شاید از خرداد 76 یا قبلتر شروع میشده است. اما مطالباتشان زمین مانده است. پس اینها را باید از هم تفکیک کرد و اگر نتوانیم این گروهها را از هم تفکیک کنیم، نمیتوانیم نگاهی روشن از جریانهای اپوزیسیون داشته باشیم و لذا نمیتوانیم به این جواب برسیم که اصلاحطلبان یا اصولگرایان چقدر در این زمینه مقصر هستند یا نظام و دولت و نیروهای امنیتی و قضایی در شکلگیری این وضعیت چه تأثیری دارند.
**جریان نوبرانداز واقعاً وابسته به بیگانه شدند
ایرنا پلاس: به نظر شما وجه تمایز اپوزیسیون جدید و قدیم چیست؟
طباطبایی: این گروهها یک اختلاف بارز دارند و آن وابستگی به غرب، ترامپ و بیگانه است. گروههای اپوزیسیون قدیمی مستقل عمل میکنند. الان اگر در توییتر نگاه کنید، توییت فرخ نگهدار اصلاحطلبانهتر از بسیاری از اصلاحطلبان داخلی است. چون یک اشتراک به اسم ایران، حفظ تمامیت ارضی ایران و عدم وابستگی به بیگانه وجود دارد. یعنی ما نمیخواهیم با حمایتهای ترامپ و یا هر نیروی بیگانهای تغییری در کشور ایجاد شود. جریان نوبرانداز واقعاً وابسته به بیگانه شدند و اینها از ترامپ، بن سلمان و عربستان پول میگیرند و از گفتن این هم ابایی هم ندارند و آن را پنهان نمیکنند. به ترامپ نامه مینویسند و از او درخواست تحریم بیشتر و جنگ میکنند و جنگ را مقدمه صلح میخوانند. پس این دو گروه را ما باید بر این مبنا تفکیک کنیم.
**جریان سوم را به رسمیت بشناسیم
ایرنا پلاس: یکی از شعارهایی که این جریان در فضای جامعه بهنوعی جا انداخت، همین شعار «اصلاحطلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» بود. هرچند نقطه اصلی و تضاد اصلی این نیروها بیش از اینکه با نیروهای اصولگرا باشد، با اصلاحطلبان بود. شما علت این موضوع را چطور ارزیابی میکنید؟
طباطبایی: من نمیدانم این شعار چقدر در جامعه گسترش پیدا کرده است. اما در فضای مجازی میان نیروهای سیاسی تبدیل به یک مسئله شد. ما باید بپذیریم که یک جریان سومی هم هست که هیچکدام از دو جریان سیاسی رسمی کشور را قبول ندارد. باید ببینیم این جریان کجا میایستد، چه مطالبهای دارد و آلترناتیوشان چیست؟
ایرنا پلاس: شما فکر میکنید جریان اصلاحات دقیقاً آلترناتیوی برای آینده دارد و میداند چه مطالبهای دارد؟
طباطبایی: جریان اصلاحطلب بعد از وقایع 88 دچار آسیب جدی شد. امروز بسیاری از افراد شاخص اصلاحطلب امکان فعالیت سیاسی و امکان تصمیمگیری ندارند و بیشتر تبدیل شدند به افرادی که مصاحبه میکنند و سعی دارند از طریق مصاحبه کردن راهکار ارائه دهند. درواقع جریان اصلاحطلب از سال 92 شروع به بازسازی خود کرد. آقای روحانی هم با شعارهای چند هفته آخر خود، انتظارات بدنه اصلاحطلب و کل جامعه را بالا برد. یعنی یک فضای غیرواقعی از تواناییهایش ساخته شد. این فرآیند سبب افزایش سطح مطالبات و توقعها در جامعه شد. درصورتیکه نه در توان جریان اصلاحات بود و نه در توان آقای روحانی که بخواهد به این مطالبات پاسخ دهد. بنابراین یک سرخوردگی ایجاد میشود و سبب میشود این بدنه ریزش پیدا کند.
** حاکم بودن نگاه امنیتی بر فضای رسانه
ایرنا پلاس: شما چطور از یک جریان جوان و کمتجربه انتظار دارید آلترناتیو ارائه دهد و منطقی رفتار کند، درحالیکه اذعان دارید جریان اصلاحات بهعنوان یک جریان باسابقه و باتجربه هم امروز برنامه و راهکار مشخصی برای خروج از فضای کنونی ندارد؟
طباطبایی: من از آن جوانها هیچ انتظاری ندارم و به آنها حق میدهم که سرخورده و عصبی باشند. خیلی هم تلاش میکنم با این افراد حرف بزنم. اما باید بدانیم که روحانی وارث یک زمین سوخته بود و باید شرایط را توضیح داد. اما مسلماً جریان اصلاحطلب اشتباهاتی در شورای عالی، در چینش شورای شهر، در چینش مجلس و... داشت. هر چند اگر بخواهم منصفانه بگویم، باتوجه به تجربیات قبلی و آنچه ما پشت سر گذاشتیم من کارنامه فراکسیون امید و شورای شهر را منفی نمیبینم. متأسفانه فضای رسانهای ما و فضای توییتر، یک فضای پروپاگاندایی شده که همه چیز را منفی نشان میدهد. البته یکی از مشکلات ما این بود که برخی افراد با لابیگری، رانت و پول، پیش رفتند، وارد شدند، که نباید وارد این لیست میشدند! البته باید به یاد داشت که برنامه ما برای مجلس این بود که در مجلس مانع نیروهای تندرو شویم که تا حدی موفق شدیم.
ایرنا پلاس: شما به دست بالای گروههای اپوزیسیون در فضای مجازی اشاره کردید. به نظر شما چرا گاهی فضای رسانهای رسمی ما از فضای غیررسمی عقبتر است.
طباطبایی: اولین دلیلش حاکم بودن فضای امنیتی بر رسانه است. اگر رسانه ما از آزادی بیشتری در انتقال اخبار برخوردار باشد، فضا متفاوت خواهد شد. سال 91 وزارت اطلاعات ما را بازداشت کرده بود. حرف اصلی این بود که چرا اخبار زندانیان سیاسی را غیررسمی منتشر میکنی؟ من آن زمان در روزنامه بهار بودم. گفتم شما به من اجازه دهید در روزنامه بهار یک ستون داشته باشم و اخبار زندانیان سیاسی که در سال 88 بازداشت شدهاند را در روزنامه خودم منتشر کنم. دیگر کاری با رسانههای غیررسمی ندارم. اگر این فضا وجود داشت، رسانههای خارج از کشور و تلگرام اینقدر فضا پیدا نمیکردند. شما کجای دنیا میبینید یک پیامرسان چنین فضای خبری ایجاد کند؟ همین جریان عدالتخواه اگر بتواند حرفش را بزند اینقدر «بیبیسی» و «من و تو» و «صدای امریکا» برجسته نمیشود. فضای رسانهای باید رقابتی شود.
** اگر شبکههای تلویزیونی مستقل داشتیم، «بیبیسی» اصلاً دیده نمیشد
ایرنا پلاس: یک اتفاق جدیدی هم بعد از دیماه سال گذشته رخ داد. اینکه «بیبیسی» به عنوان یکی از منابع خبری که ادعای کار حرفهای داشت، مشی خبری متفاوتی پیدا کرده و عملاً در مقام یک رسانه اپوزیسیون فعالیت میکند. علت این تغییر فاز از نظر شما چیست؟
طباطبایی: «بیبیسی» که رسانه جمهوری اسلامی نیست. درواقع «بیبیسی» رسانه دولتی انگلستان است و بودجه آن هم مشخص است. یک سری اهداف و برنامه برای آن مشخص کردهاند. من قائل به این نیستم که این شبکه خیلی فرق کرده است. با این وجود، من ایرادی به آنها نمیگیرم. من ایراد را در خودمان و در صداوسیما میبینم. ایراد را آنجایی میبینم که راه تشکیل شبکههای مستقل و غیردولتی در ایران بسته شده است. ما اگر میتوانستیم اینجا شبکههای تلویزیونی مستقل داشته باشیم، «بیبیسی» اصلاً دیده نمیشد. خیلی از افرادی که در «بیبیسی» مشغول هستند، از بهترین روزنامهنگاران و بهترین برنامهسازان داخل ایران بودند که صداوسیما تحملشان نکرد. روزنامههایشان بسته شد و تحت فشارهای امنیتی قرار گرفتند و از ایران رفتند و دارند آنجا حقوق «بیبیسی» را میگیرند. آن کسی که در «بیبیسی» برنامهریز است، وقتی صدای فلان اپوزیسیون در ایران بلند شده، فضا را به آن میدهد تا بتواند خط خبری خودش را جلو ببرد. این سیاست رسانهای آنهاست. واقعیت این است که ما فضای رسانهای خود را به «بیبیسی» و «من و تو» باختیم. چرا باید بعد از گذشت 40 سال از پیروزی انقلاب، افراد متأثر از «من و تو» بگویند شاه خوب بود؟ من خودمان را مقصر میبینم. من باید کار خودم را درست انجام دهم.
ایرنا پلاس: با تمام این اوصاف، بهنظر میرسد نباید ظرفیت چندانی برای اپوزیسیون جمهوری اسلامی قائل باشیم. یعنی اساساً نظام جمهوری اسلامی در شرایط کنونی هیچ آلترناتیوی ندارد و این از ظرفیتهای نظام است. به نظر شما چطور میشود از این ظرفیت به نحو احسن، برای ایجاد بستری برای همگرایی وحدت ملی و گفتوگو استفاده کرد؟
طباطبایی: واقعاً باید یک سری اصلاحات ساختاری و بنیادین در نظام انجام شود. جامعه ما نیاز به آزادی دارد. این آزادی فقط سیاسی نیست و اجتماعی هم هست. خیلی از این افراد معترض و شاکی مسئلهشان سبک زندگی است. جریان اصولگرا نمیتواند با انتشار عکس «تتلو» رفتار شعاری داشته باشد.
ایرناپلاس: الان چه نوع سبک زندگی مد نظر شماست که ما در سطح شهر تهران نبینیم؟
طباطبایی: مسئله به رسمیتشناختن سبک زندگی است تا اینکه چیزی شبیه به تعقیب و گریز نباشد. شاید در کافیشاپها خیلی چیزها را ببینیم ولی اینها رسمی نیست. هر چند فضای اجتماعی بهواسطه فشار جامعه خیلی نسبت به سالهای پیش متفاوت شده است.
گفتوگو از سیدعمادالدین محمودی
**اداره کل اخبار چندرسانهای**ایرناپلاس**
منبع: ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۵۸۸۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اکثر جریانهای سیاسی در عراق خواهان بیرون کردن آمریکاییها هستند
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از المعلومه، «هثیم الخزعلی» کارشناس امنیتی عراق تصریح کرد که توافقنامه راهبردی امضا شده میان عراق و آمریکا به عدم مصونیت نظامیان این کشور در داخل عراق تاکید دارد.
وی در ادامه افزود: آمریکا برای نیروهای خود در تمام کشورها مصونیت قانونی میگیرد تا آنها بتوانند بدون هیچ ترسی جرمهای مختلفی را انجام دهند همان طور که در کره جنوبی و ژاپن شاهد آن بودیم.
الخزعلی اضافه کرد: هیچ توافق رسمی میان دولت عراق و آمریکا مبنی بر این مصونیت قانونی وجود ندارد. اکثر جریانهای سیاسی خواهان بیرون راندن نظامیان آمریکایی از عراق هستند.
وی بیان کرد: علاوه بر این مردم عراق نیز خواهان تحقق این هدف برای تقویت امنیت و ثبات کشورشان هستند.
«نوری مالکی» رییس ائتلاف دولت قانون عراق نیز پیشتر تاکید کرده بود که جریانهای ائتلاف چارچوب هماهنگی خواهان تعیین جدول زمانی مشخص برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق هستند.
نوری مالکی ادامه داد: عراق به حضور نیروهای ائتلاف بین المللی آمریکا در این کشور نیازی ندارد.
کد خبر 6057008