مراتب امر به معروف و نهی از منکر/سیره پیامبر در رفتار با گنهکاران
تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۷۳۵۲۱۲
به گزارش حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،محسن اسماعیلی در یکصد و سی و پنجمین جلسه شرح و تفسیر نهجالبلاغه در محل مجموعه فرهنگی سرچشمه، با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر دارای سه مرتبه قلبی، زبانی و عملی است، گفت: با حاصل شدن غرض از مرتبه پائینتر، اصولاً ورود به مرتبه بالاتر جایز نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی در تشریح مراتب امر به معروف و نهی از منکر اظهار داشت: مرتبه اول این است که وقتی ارتکاب منکر یا ترک معروفی میبینیم، از آن عمل انزجار قلبی و ناراحتی درونی پیدا کنیم و این کراهت درونی را با قیافه و رفتار خود اظهار کرده و به مرتکب بفهمانیم که باید آن منکر را ترک یا آن معروف را انجام دهد. اما همین اظهار کراهت نیز درجاتی دارد، مانند اینکه چشم خود را ببندیم، چهره خود را درهم کشیده و گرفته نشان دهیم، صورت و یا همه بدن خود را برگردانیم، یا اینکه اصلاً با او قهر کرده و قطع رابطه کنیم.
دانشیار دانشگاه تهران با بیان اینکه مرتبه دوم امر به معروف و نهی از منکر زبانی است، گفت: در این مرتبه نیز اگر احتمال داده شود که با ارشاد و موعظه نرم، غرض حاصل میشود، واجب است امر به معروف و نهی از منکر زبانی انجام شود و جایز نیست از آن حدّ تجاوز صورت گیرد.
محسن اسماعیلی، مرتبه سوم این فریضه را انکار و اقدام عملی معرفی کرد و افزود: البته اگر اقدام عملی منجر به درگیری و ضرب و جرح میشود، جواز آن منوط به اذن حاکم زمان خواهد بود. بنابراین در تمام مراتب و درجات باید به حداقلها بسنده کرد. در این صورت است که نهی از منکر به شکل «اهدای عیوب» درمیآید و هدیه نیز موجب ایجاد محبت و مودت میشود نه تفرقه و عداوت.
به گفته وی، در کتاب «مصباح الشریعه» که منسوب به امام صادق علیهالسلام است، آمده است: «کسی که امر به معروف میکند، نیازمند آن است که به حلال و حرام، عالم بوده، از خودخواهی فارغ باشد، نسبت به مردم خیرخواه و با آنان مهربان و نرمخو باشد، و آنان را با نرمی و گفتار نیکْ دعوت کند. تفاوت خردهای آنان را بشناسد، تا هر کس را در جایگاهی که در حدّ و اندازه اوست، بنشاند؛ از نیرنگ نفس و خدعههای شیطان، آگاه باشد؛ بر آنچه از آزار مردم به او میرسد، صبور باشد، و مقابله به مثل نکند، و از آنان شِکوه نکند و تعصّب نورزد، و برای منافع خود، خشم نگیرد، و نیّت خود را برای خدا خالص سازد، و از او کمک بگیرد و جویای پاداش او باشد. اگر آنان با او مخالفت کرده و بر وی جفا کنند، صبر پیشه کند، و اگر با او موافقت کردند و از وی پذیرفتند، شکرگزار خدا باشد. کارش را به خداوند متعال واگذارد، و به عیب خود نگاه کند.»
اسماعیلی با بیان اینکه نمونههای عملی نهی از منکر در سیره اهل بیت علیهمالسلام فراوان است و همین قواعد را نشان میدهد، افزود: ابن ابی الحدید نقل کرده است که امام صادق(ع) میدانست که یکی از شیعیان به نام شقرانی بادهنوش است، اما باز هم او را طرد نکرد، تحویلش گرفت و خواستهاش را برآورد. اما با لطافت و کنایه هم فرمود: «ای شقران! خوبی از همگان خوب است امّا از تو خوبتر؛ به دلیل انتسابت به ما و زشتی، از همگان زشت است، امّا از تو زشتتر؛ به دلیل انتسابت به ما!» آیا چنین نهی از منکری مشکلزا و تفرقهانگیز است یا موجب نزدیکی دلها و اصلاح جامعه میشود؟
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه جلسه شرح و تفسیر نهجالبلاغه، خاطرنشان کرد: در شفقت و مهربانی رسول خدا(ص) با گنهکاران نیز اسوه حسنهای برای ما وجود دارد که نباید از آن غفلت کرد. البته شفقت و مهربانی ایشان اختصاصی به گنهکاران نداشت، بلکه شامل کفار و مشرکان نیز میشد. پیامبر(ص) چنان به سرنوشت آنان علاقمند و نسبت به آنان دلسوز بود که به تعبیر دو آیه از قرآن، گویی از غصه انتخاب غلط آنان جان میداد: «لَعَلَّکَ بَاخِعٌ نَّفْسَکَ أَلَّا یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ».
اسماعیلی به بیان نمونهای از سیره پیامبر(ص) در برخورد با گنهکاران پرداخت و گفت: شخصی به نام مُنیب میگوید: در جاهلیّت، رسول خدا صلی الله علیه و آله را دیدم که میفرمود: ای مردم! بگویید هیچ خدایی جز اللّه نیست تا رستگار شوید. اما بعضی به صورت او آب دهان میانداختند و بعضی رویش خاک میپاشیدند و بعضی دشنامش میدادند. در این هنگام، دخترکی قدح آبی آورد و پیامبر صورت و دستهای خود را شست و فرمود : دخترکم، صبور باش و برای مغلوبیّت و خواری پدرت اندوهگین مباش.
وی در بخش دیگر سخنانش با تاکید بر اینکه در صورت فهم درست و اجرای معقول نهی از منکر، نه تنها این فریضه موجب تفرقه و دلخوری و عداوت میان مومنان نمیشود و ادای این تکلیف منافاتی با وجوب اجتماع و الفت ندارد بلکه این دو وظیفه کاملاً همسو و مکمل یکدیگرند، تصریح کرد: احکام مربوط به چگونگی اجرای این فریضه نیز نشان از مهندسی دقیقی دارد که شریعت مقدس برای جلوگیری از پیدایش آثار سوء احتمالی انجام داده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان، اصلاح فرد و جامعه را اصلیترین هدف و منطق حاکم بر امر به معروف و نهی از منکر دانست و گفت: به همین جهت اگر بدون امر و نهی و با عمل یا سخن نرم و دوستانه میتوان به این هدف رسید، لزومی به اتخاذ روشهای آمرانه و ناهیانه نیست. البته در صورتی که چارهای جز امر و نهی نباشد، باید از آن طریق وارد شد، اما باز هم با همان مراتب و درجات و با همان توصیههای موکدی که شرع بر انتخاب نرمترین روشها کرده است.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: قرآن احادیث نهج البلاغه تفسیر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۷۳۵۲۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه ریزی و حسن تدبیر را در اولویت قرار دهید
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، حجتالاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب، نمایند ولی فقیه در امور حج و زیارت در همایش عمره دانشجویی که امروز سه شنبه(11 اردیبهشت) در سالن شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد در جمع دانشجویان عمره گزار با اشاره به کلیدهای اصلی موفقیت در سفر به سرزمین وحی اظهار داشت: برای اینکه سفر خوب و پرباری داشته باشید برنامه ریزی و حسن تدبیر را در اولویت قرار دهید.
سرپرست حجاج ایرانی با بیان اینکه نزدیک به ۶ میلیون عمره گزار برای این سفر معنوی در صف انتظارهستند، اظهار داشت: لطف خدا شامل حال شما دانشجویان شده است، با نیت خالص به این سفر بروید و در انجام اعمال خود دقت کنید و از فیوضات آن بهره مند شوید.
وی با بیان اینکه اخلاص در سفر عمره از جانب خداوند به طور جداگانه توصیه شده است،کلید موفقیت دیگر سفر به سرزمین وحی را معرفت دانست و خطاب به حاضران گفت: آداب و مناسک عمره را فرا بگیرید و با آگاهی اعمال و مناسک را انجام بدهید. پیامبر بزرگ الهی هم از خداوند طلب راهنمائی در مناسک نمود: أَرِنَا مَنَاسِكَنَا.
وی بر لزوم بازشناسی تاریخ و جغرافیای حج و اماکن مقدس سرزمین وحی تاکید و به دانشجویان توصیه کرد که درباره جنگهای پیامبر(ص) در این سرزمین مطالعه کنند و به بازشناسی درس های وقایعی که در عصرحضرت رسول (ص) اتفاق افتاده است ، پرداخته و از خود سوال کنیم چقدر در کارهایی که انجام می دهیم به اعمال رسول اکرم(ص) و یاران آن حضرت شبیه است؟
حجتالاسلام والمسلمین نواب با اشاره به واقعه جنگ اُحد ادامه داد: مردم در این جنگ شش گروه شدند، برخی ازآنها در مسیر از پیامبر جدا شدند و پیامبر را همراهی نکردند. گروه دوم تیراندازان مستقر در جبل عینین بودند که به آنان فرمودند در ارتفاعات چه پیروز شدیم چه شکست خوردیم بمانید، اما گروهی از ارتفاعات پایین آمدند و دنبال جمع کردن غنائم بودند. گروه سوم شهدای سرفراز بودند که در نزد خداوند روزی دارند و خشنود شدند. گروه چهارم فراریان از جنگ بودند که حتی پشت سر خود را نگاه نکردند. علاوه براین یک گروه هم منافقین و ششمین گروه جانبازانی بودند که همراه پیامبر در روز بعد در تعقیب دشمن به حمراء الاسد رفتند و به دعوت پیامبرجواب مثبت دادند. با توجه به این شرح حال جایگاه ما در مسائل سیاسی و اجتماعی کجا قرار دارد؟ توجه و تفکر به این موضوعات کلیدهای استفاده کردن از سفر به سرزمین وحی است.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در پایان سخنان خود از دانشجویان خواست که در این سفر از روحانیون کاروان بهره ببرند و افزود: زائر جایگاه ویژهای نزد خدا دارد. درجمع شما برخی افراد هستند که پدرند یا در آینده پدرخواهند شد، در کنار کعبه برای پدران و فرزندانتان دعا کنید و دعای ۲۴ و ۲۵ صحیفه سجادیه را در مسجدالحرام به طور ویژه بخوانید.
آقای سیدسلمان سیدافقهی قائم مقام بنیاد ملی نخبگان دیگر سخنران این همایش بود که در باره نقش مهم سفر به اماکن زیارتی در جهان اسلام در یکپارچگی و افزایش ایمان مومنان سخن گفت.
وی افزود: اسلام دینی است که پاسخ نیازهای بشریت برای سعادت را در خود دارد، آنچه که دین اسلام به آن دعوت کرده عبور از ظواهر و رسیدن باطن امور است که در نهایت به تدبیر در امور و رسیدن به راهحل درست منتهی خواهد شد.
بر پایه این گزارش، در این همایش که حجت الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و چند تن از مسئولان ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان حضور داشتند اعلام شد که یک کاروان 164 نفره از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس برای سفر ده روزه در قالب کاروان های عمره گزار فردا چهارشنبه(12 اردیبهشت ) همزمان با سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری و روز معلم به سرزمین وحی اعزام خواهند شد.
انتهای پیام/
انتهای پیام/