تقریب مذاهب از منظر امام موسی صدر
تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۷۵۹۱۵۳
به گزارش ایکنا؛ به نقل از روابط عمومی موسسه امام موسی صدر، مجله المجاهد الجزایر (ارگان اصلی جبهه آزادی بخش) در حاشیه هفتمین همایش اندیشه اسلامی که ژوئیه 1973 در الجزایر برگزار شد با امام موسی صدر مصاحبه‌ای انجام داده که متن این مصاحبه در کتاب «مسیرة الامام السید موسی الصدر» منتشر شده است. ترجمه فارسی این مصاحبه را که برای اولین‌بار در سایت منتشر می‌شود، در ادامه می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امام صدر، رئیس مجلس اعلای شیعیان، در رأس علمایی است که شگفتی و تحسین شرکت کنندگان در هفتمین همایش اندیشۀ اسلامی را برانگیختند. این امر برخاسته از ذهن و فکر باز و انعطاف پذیر و همچنین نگرش واقع بینانه و مترقی ایشان است که در سخنرانی‌ها و مناظرات ایشان میتوان به آن پی برد. از این رو بر آن شدیم که برخی از نظرها و دیدگاههای امام صدر دربارۀ بسیاری از مسائل اسلامی و عربی را به خوانندگان عزیز تقدیم کنیم و بدین منظور مصاحبۀ زیر را با ایشان ترتیب دادیم.
شما گفتید تعدد مذاهب در اسلام نشانۀ غنای آن است، ولی مناقشات و مباحثی که پس از سخنرانی شما مطرح شد، بیانگر آن است که این تعدد شاید منشأ جدایی و اختلافی شدید باشد. نظرتان در این باره چیست؟ و سرنوشت تلاش هایی که برای وحدت میان مذاهب انجام گرفته است، چیست؟
بحث امروز (دومین روز همایش) و گفت وگوهایی که به دنبال آن انجام گرفت به هیچ وجه بحثی مذهبی نبود، بلكه اسلامی بود. اما مسئلۀ مذاهب اسلامی دارای دو محور است؛
محور نخست شعایر اسلامی است که منظور از آن احکامی است که هم در سطح فردی و هم در سطح اجتماعی اجرا می شود. چون اختلاف در این شعایر امت را پراکنده و متفرق نشان می‌دهد و موجودیت آن را تضعیف می‌کند، به ویژه آنکه به جاآورندگان این شعایر معمولاً تودۀ مردم‌اند که از اختلافات شکلی و ظاهری، بسیار تأثیر میپذیرند. بنابراین، تردیدی نیست که وظیفۀ اسلامی ما اقتضا می‌کند برای یکپارچه سازی این شعایر با وجود تفاوت در آرای فقهی تلاش کنیم و من تأکید می‌کنم که یکپارچه سازی این شعایر امکان پذیر است و در نشست مجمع پژوهش‌های اسلامی در قاهره پیشنهاد مطالعه شده‌ای در این زمینه ارائه دادهام و بسیاری دیگر از علما نیز تلاش‌های در خور تحسینی در این باره انجام داده و میدهند.
محور دوم، فقه اسلامی، اندیشۀ اسلامی و دیگر آموزههای اسلام است. این میراث بزرگ نتیجۀ تلاش طاقت فرسایی است که هزاران نفر از فقها و علمای اسلام در طول تاریخ و در رقابتی تنگاتنگ و با به کارگیری همۀ نیروها و توانایی‌ها انجام دادهاند و فقط با شعار اتحاد میان مذاهب نمیتوان این میراث غنی و بزرگ را نادیده گرفت یا از بین برد. به ویژه آنکه اختلاف نظر در این عرصه، یعنی عرصۀ غیر عمومی - اگر چنین تعبیری درست باشد - نه تنها زیان بار و تفرقه انگیز نیست، بلکه همواره بر غنای فکر و اندیشه افزوده و میافزاید. من با اطمینان میگویم این اختلاف در آرا و دیدگاهها، زمینهساز پیشرفت و تحول است و راه اجتهاد را آسان می‌کند و در نتیجه زمینۀ اقتباس مناسب از اسلام برای مقتضیات زمان را فراهم می کند، زیرا حکم دینی که طبیعتاً ماورائی و مقدس است، جنبۀ اطلاق - یا به اصطلاح دگماتیسم - دارد و اگر همگان بر این حکم اتفاق نظر داشته باشند، فقیه به سختی میتواند برای ایجاد تحول و نوآوری اقدام کند. ولی وقتی آرای گوناگون و متضاد وجود داشته باشد به راحتی می توان تحول ایجاد کرد و نیازهای عصر را از درون احکام برآورده ساخت. از پیامبر نقل شده است که: «اختلاف امتی رحمة.» (اختلاف نظر میان امت من مایۀ رحمت است).
اقداماتی که برای یکپارچه سازی مذاهب یا به تعبیر دقیق تر، تقریب مذاهب انجام گرفته بود، هنوز هم ادامه دارد و هرکس به اسلام اخلاص داشته باشد، خواهان آن است. اوضاع مسلمانان و محنت آنان با اسرائیل نیز فقیه را بر آن می دارد که به آنچه مسلمانان در آن اجماع دارند بیندیشد، نه به موارد اختلاف. در هفتمین همایش، شما شاهدید که حداقل هفت مذهب از مذاهب فقهی اسلام حضور دارند و علمای آنها در پاسخگویی به پنج سؤال مطرح شده با یکدیگر همکاری میکنند.
شما در سخنرانی خود خواستار سازگاری و همگامی شریعت اسلامی با روح و واقعیتهای زمانه شدید. چگونه میتوان به این امر دست یافت؟
خواسته ما دقیقاً این بود که شریعت مترقی اسلام به تدریج جانشین قوانین حاکم بر جهان اسلام شود. فکر می‌کنم در سخنرانی به طور دقیق و مفصل به این سؤال پاسخ داده شد. به طور خلاصه می‌توانم بگویم هستههای تحول و پیشرفت در اسلام وجود دارد و احکام به گونه ای وضع شده است که با نیازهای انسان در هر زمان و مکانی سازگار باشد.
این هسته‌ها را می‌‌توانید در موضوعات احکام، مبانی پیشرفتۀ فقهی و عناوین ثانویه پیدا کنید. جوامع اسلامی می توانند گمشده و راه حل مشکلات خود را در این سه محور از شریعت اسلامی بیابند. از آن گذشته، آنچه در این زمینه مهم است این است که یک نهاد یا دولت اسلامی پیشگام شود و همۀ این نظریهها و آرا یا بخشی از آنها را در زمینه‌های محدود آزمایش و تجربه کند و اگر موفقیت آمیز بود برای اجرا به جوامع اسلامی ارائه شود و در صورتی که نیاز به اصلاحاتی داشت، پس از کامل شدن، این اقدام صورت گیرد. بزرگترین مشکل ما در زمینۀ مسائل شریعت اسلامی این است که قرنهای بسیاری از صحنۀ زندگی عمومی دور بوده است. از این رو، پیش از اجرا باید آن را به صورت آزمایشی اجرا کنیم.
آیا نمی توان از تجربههای بشری در این زمینه استفاده کرد؟
تجربههای بشری هرجا و هر زمان که به دست آمده باشد ثروت انسانی ارزشمندی است که باید از آن بهره گرفت ولی وقتی میخواهیم از آنها بهره بگیریم ابتدا باید آنها را اسلامی کنیم و به صورت بخشی هماهنگ و سازگار با چارچوب عام اسلامی درآوریم. شریعت اسلامی تجزیه پذیر نیست و ممکن نیست در دورن خود امری ناهمگون و ناسازگار را بپذیرد.
در اواخر قرن نخست هجری و اوایل قرن دوم نمونهای از این اسلامی سازی رخ داده است. در آن زمان جامعۀ نوپای اسلامی با جوامع جهانی آشنا شد که میراثدار تمدنهای یونانی، اسکندری، کلدانی، فارسی، هندی و غیره بودند و دستاوردهای آن تمدنها را ترجمه کرد و علمای مسلمان با دقتی فراوان آنها را در ساختار عام اسلامی وارد و سپس آنها را اصلاح کردند و پرورش دادند و دوباره به جهان ارائه کردند.
به نظر شما رابطۀ انقلاب فلسطین و کشورهای هم مرز دشمن چگونه باید باشد؟
من در این باره می‌توانم به شما خبری قطعی بدهم، زیرا هر روز با چنین روابطی سر و کار دارم. مبالغه نیست اگر بگویم من با تجربه هایی که دارم مطمئنم که هیچ توجیهی برای دوستانه نبودن روابط میان کشورهای اطراف اسرائیل با جبهۀ مقاومت فلسطین وجود ندارد. در موارد بسیاری در جهان شاهد این تجربه بوده ایم که جبهۀ مقاومت در سرزمین‌های همسایۀ کشور اشغال شده تشکیل شده است. مثلاً جبهه ای برای مقاومت الجزایر در مراکش و تونس و برخی از شهرهای اروپا فعالیت میکرد و هیچ مشکلی با دولت‌های آن سرزمین ها نداشت. من دلیلی نمیبینم که موضوع این سؤال با دیگر موارد مشابه آن تفاوتی داشته باشد.
در لبنان برخی گفتند حکومت لبنان به دنبال از میان بردن فعالیتهای چریکی و حتی از بین بردن کل مقاومت فلسطین است و نیز گفته‌اند جبهۀ مقاومت فلسطین در تلاش برای سرنگون کردن نظام حکومتی لبنان و دخالت در امور داخلی آن است. هر دوی این ادعاها مطرح شد و به درگیری و تنش انجامید و خونهای بسیاری ریخته شد. سپس روشن شد که هیچ دلیلی بر درستی این ادعا وجود ندارد. جبهۀ مقاومت ثابت کرد که به ملت و دولت و سرزمین لبنان احترام میگذارد و افزون بر آن ثابت شد که وجود جبهۀ مقاومت در لبنان، جایگاه بین‌‌المللی لبنان را تقویت می‌کند و آن را در زدودن آثار جنگ سرد یاری می‌رساند. حکومت لبنان نیز تأکید کرد که بر پشتیبانی از مقاومت و احترام به آن مصمم است.
و سرانجام روشن شد که دو عاملِ شفاف نبودن روابط و وجود عناصر بی مسئولیت یا دارای نیتهای پلید موجب پیدایش این فضای تشنج آلود شد، و آن فاجعۀ اندوهبار را در بیست و پنجمین سالگرد تأسیس کیان دشمن به وجود آورد.
با دخالت عناصر مسئولیت پذیر و بااخلاص، قواعدی بسیار ساده و آسان برای حفظ این روابط وضع شد و ما امیدواریم در آینده هیچ مشکلی پدید نیاید.
اکنون باید تلاش پیگیری برای بهبود این روابط انجام گیرد و این کار در پرتو گفت وگوی پیوسته و همه جانبه تحقق خواهد یافت که هم اکنون در لبنان به آن مشغولیم. جبهۀ مقاومت کمیتههای مشترکی با رهبران دینی، با احزاب، با پارلمان، با سیاستمداران و نظامیان تشکیل داده و گفت‌وگو به طور پیوسته در جریان است. افزون بر آن، تلاشهایی برای اصلاح اوضاع جبهۀ مقاومت از یک سو و تقویت اوضاع لبنان و محافظت از آن از سوی دیگر انجام گرفته است و انشاءالله ادامه خواهد یافت.
با توجه به استمرار اشغال سرزمین‌های عربی توسط اسرائیل آیا اسلام به گفت‌وگو با اسرائیل و یا به رسمیت شناختن آن رضایت می‌دهد؟
من در جایگاه یك مسلمان ممكن نیست استمرار اشغال سرزمین فلسطین به دست صهیونیست‌ها را بپذیرم، چه رسد به اشغال قدس، و در جایگاه روحانی بر من واجب است این نكته را اعلام كنم و نمیخواهم از این راه سیاستمداران جهان عرب را به خاطر پایبندی‌های بین المللی و شرایط خاص و عامشان در تنگنا قرار دهم. من نمی‌پذیرم كه رهبران عرب مسئولیتهای دینی ما را در پرتو راه حل‌های سیاسی خود محدود كنند. این نخستین باری نیست كه ایدئولوژی یا دین یا عقیده با شیوه‌های سیاسی و رفتارهای مسئولان تعارض پیدا می‌‌كند.
اسلامی كه عقیدۀ ماست، ممكن نیست باقیماندن یك وجب از خاك فلسطین در اشغال صهیونیسم را بپذیرد و هیچ مسلمانی نیز نمیتواند آن را بپذیرد.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری قرآن امام موسی صدر تقریب مذاهب اندیشه لبنان سیاست انقلاب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۷۵۹۱۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عملیات جدید مقاومت اسلامی لبنان علیه مواضع صهیونیست‌ها
مقاومت اسلامی لبنان با صدور دو بیانیه از عملیات جدید علیه مواضع صهیونیست‌ها در شمال فلسطین اشغالی خبر داد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در بیانیه اول مقاومت اسلامی لبنان آمده است: مجاهدان ما ساختمانی را که در آن نظامیان صهیونیستی در شهرک صهیونیست نشین «دوویو» در آن سنگر گرفته بودند با سلاح‌های مناسب هدف قرار دادند.
حزب الله لبنان در بیانیه دوم خود همچنین از هدف قرار گرفتن محل استقرار نظامیان صهیونیست در شهرک صهیونیست نشین «اوویم» خبر داد.
منابع خبری روز دوشنبه (دهم اردیبهشت ماه) از شلیک بیش از 30 موشک از جنوب لبنان به شهرک‌های صهیونیست نشین در منطقه الجلیل واقع در شمال فلسطین اشغالی خبر دادند.
حملات موشکی سنگین از جنوب لبنان به شمال اراضی اشغالی1650 عملیات حزب‌الله لبنان علیه رژیم صهیونیستی طی 200 روزانتهای پیام/
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور