به نقل از «شبستان»

تمایز جنبش دانشجویی، بی علاقگی به قدرت است

تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۸۵۸۲۷۳

معاون فرهنگی وزیر علوم با بیان اینکه نقش دانشجویان در مسائل سیاسی و اجتماعی همواره نقش تعیین‌کننده‌ای بوده است، گفت: وجه بارز و تفاوت جنبش دانشجویی در این است که به دنبال کسب قدرت نیست.

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: مجله تصویری علوم انسانی «زاویه» با موضوع «سیاست، علم و نقش دانشجو» با حضور «غلامرضا غفاری»، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و «احمد نادری»، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، چهارشنبه 14 آذرماه از شبکه 4 سیما پخش شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

در ابتدای برنامه غلامرضا غفاری طی سخنانی اظهار کرد: نقش دانشجویان در مسایل سیاسی و اجتماعی همواره نقش تعیین‌کننده‌ای بوده است. هم در زمان قبل از انقلاب و هم پس از پیروزی انقلاب و پس‌ازآن در هر رخداد بزرگ اجتماعی و سیاسی دانشجویان همواره نقش داشته‌اند.

 

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: اولین گروه‌هایی که به دفاع مقدس می‌روند دانشجویان هستند و همچنین پس از جنگ در عرصه‌های مختلف حضور دانشجویان را می‌بینیم. اثرگذاری دانشجویان می‌تواند شکل‌های مختلفی به خود بگیرد. در کشوری که در یک گذار تاریخی قرار دارد و تغییرات در آن اهمیت دارد طبیعتاً دراین‌بین دانشجویان، نقش خود را بیشتر نشان می‌دهند.

 

وی گفت: گاهی جنبش را این‌گونه تعریف می‌کنیم که افراد جنبش می‌خواهند به قدرت دست پیدا کنند و ممکن است بگوییم این درباره دانشجویان چندان معنا نمی‌دهد. اتفاقاً وجه بارز و تفاوت جنبش دانشجویی در همین است که به دنبال کسب قدرت نیست. ظلم‌ستیزی، استکبارستیزی و عدالت‌خواهی همواره موردتوجه جنبش‌های دانشجویی در ایران بوده است.

 

در ادامه احمد نادری اظهار کرد: برخلاف دکتر غفاری و برخی دیگر معتقدم چیزی به نام جنبش دانشجویی وجود ندارد؛ نه در ایران و نه در جهان. چیزی که وجود دارد حرکت‌های دانشجویی است که گاهی به‌صورت موجی می‌آید و می‌رود. برای این مدعا دلایل تاریخی دارم. 3 موج دانشجویی در ایران داشته‌ایم: اول موج چپ‌گرایی که در دهه 20 شاهد آن هستیم. موج دوم اسلام‌گرایی است که در دهه 20 با تأسیس انجمن‌های اسلامی در دانشگاه‌های داخل شروع می‌شود و در سال 42 با شروع نهضت امام خمینی (ره) این انجمن‌ها بیشتر فعال می‌شوند. عدالت‌خواهی، استکبارستیزی و استبداد ستیزی دال برتر و مرکزی گفتمان این جنبش است. این جریان ادامه می‌یابد و خود را در وقایعی مثل تسخیر لانه، دفاع مقدس و ... نشان می‌دهد.

 

عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران افزود: موج سوم هم موجی است که سرآغاز افول جنبش دانشجویی است و مربوط به دهه 70 است. تحولاتی در این دهه رخ داد که جنبش دانشجویی را رو به افول برد. این دوران را می‌توانیم به‌نوعی گردش‌به‌راست و راست‌گرایی بنامیم. با سرکار آمدن دولت بعد از جنگ، شاهد لیبرالیسم و نئولیبرالیسم در عرصه فرهنگ و سیاست هستیم.

 

این پژوهشگر تصریح کرد: بعد از دهه 70 اتفاقاً جنبش دانشجویی قدرت خواه می‌شود و ابزاری در دست دولت‌ها می‌شود. کسانی دانشجو را به‌عنوان ابزار خواستند و به‌عنوان ابزار فرض کردند. تمام دولت‌ها هم این رویه را دنبال کردند که فقط کم‌وزیاد دارد.

 

نادری ادامه داد: جنبش دانشجویی به نظر من ازاینجا به بعد وجود ندارد. اگر بخواهیم بحث نظری دراین‌باره داشته باشیم، جنبش دانشجویی بخشی از جنبش‌های اجتماعی است. جزء اول این جنبش کنش گران هستند. جزء دوم ایدئولوژی و جزء سوم هم زمینه اجتماعی. این ‌یک تحلیل بر اساس نظریه کلاسیک است. برخی جنبش دانشجویی را بر اساس طبقه‌بندی جنبش‌های جدید در نظر می‌گیرند. با این نگاه هم اگر بنگریم آن چیزی که امروز دغدغه جنبش دانشجویی است با مسایل کف جامعه متفاوت است. 

 

در ادامه غفاری عنوان کرد: قطعاً اگر در معنای کلاسیک جنبش دانشجویی ورود پیدا کنیم نه در این مورد بلکه در موارد دیگر هم نمی‌توانیم صحبت از جنبش کنیم. اما اگر جنبش را به معنای مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و کنش‌های سیاسی در نظر بگیریم فرق دارد. مثلاً اگر مسایل چند دهه اخیر را مورد بررسی قرار دهیم نمی‌توانیم تحرکات دانشجویی را در آن‌ها نادیده بگیریم. پس نمی‌توانیم بگوییم دانشجویان دیگر در لاک خود رفته‌اند و کاری به تحولات جامعه ندارند. از طرفی اگر تشکل‌های مختلف دانشجویی را بنگریم بازهم به این موضوع پی می‌بریم.

 

وی افزود: از طرفی شاید نمود این حرکت را نشود مانند سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی و یا سال‌های اول پیروزی انقلاب به‌وضوح دید. ما امروز بیش از 4 میلیون دانشجو داریم.  طبیعتاً بازتاب کنش‌های یک چنین جمعیتی قدری متفاوت است با وقتی‌که یک جمعیت خیلی محدودی از دانشجو را داشتیم. از طرفی هم کنش‌گران رقیب را هم در آن زمان چه‌بسا نداشتیم. در سال‌های بعد از انقلاب در انتخابات‌های مختلف هرگاه جریان دانشجویی تحرکات بیشتری داشته نرخ مشارکت بیشتری را می‌بینیم. همچنین نوع مطالبات امروز دانشجویان کمتر صبغه سیاسی دارد و به سمت مطالبات مدنی و صنفی در حال حرکت است. 

 

در ادامه نادری در پاسخ به مباحث مطرح شده از سوی  غفاری اظهار کرد: با بخشی از فرمایش آقای دکتر موافقم و با بخشی از آن مخالف هستم. جنبش دانشجویی باید نوعی از رهایی بخشی را دنبال کند و این با در خدمت قدرت قرار گرفتن در تخالف است. مخالفم که جنبش دانشجویی به سمت فعالیت‌های مدنی رفته؛ این همان نگاه جدید به جنبش هاست که در مورد ایران من با آن موافق نیستم. جنبش دانشجویی را بعد از دهه 70 به این سمت بردند که سودای قدرت داشته باشد و درنتیجه دیگر نمی‌تواند اندیشه رهایی بخشی را دنبال کند. این مسأله در دوران دولت آقای خاتمی وجود داشت و در دولت‌های بعدی هم ادامه پیدا کرد.

 

وی همچنین گفت: تشکل‌های دانشجویی در حال حاضر وضعیت مطلوبی ندارند. درباره جنبش‌های دانشجویی در غرب، در دهه 1960 یک دوران جدی را درباره جنبش‌های دانشجویی می‌بینیم که هم می‌توان با مدل کلاسیک آن را تحلیل کرد و هم با مدل جنبش‌های جدید. اما در ادامه افول جنبش‌های دانشجویی را شاهد هستیم و باید گفت که افول این جریان یک مسأله جهانی است.

 

غفاری تصریح کرد: دانشجویان ذاتاً انتقادی هستند و طالب مقام و قدرت نیستند. اما دوران دانشجویی حدود 6 سال است و بعد از آن دانشجو وارد قدرت می‌شود. در جامعه ایران نگاه کنید. به‌رغم این‌که جریان‌های مختلف دانشجویی را داریم که همه آن‌ها ناقد هستند. چه آن‌هایی که به‌عنوان اصلاح‌طلب می‌شناسیم و چه اصول‌گرا و چه آنان که عدالت‌محوری را مطرح می‌کنند.

 

وی گفت: نکته دیگری که مطرح می شود این است که فعالیت‌های فضای مجازی را هم باید ببینیم که شاید در معنای کلاسیک نتوان نام آن را جنبش گذاشت. جنبش دانشجویی را فقط به کنش سیاسی و فعالیت‌های سیاسی نباید فروکاست. دانشجوی ما امروز تمام تجربه زیسته‌اش صرفاً به حوزه آموزش و پژوهش محدود نمی‌شود. این‌که دانشجو دغدغه‌های دیگری غیرازآن دغدغه اصلی‌اش را دارد نشان از پویایی او دارد. همچنین باید در نظر بگیریم که ارتباط متقابلی میان واقعیت‌های جامعه و دانشگاه وجود دارد.

 

در ادامه نادری اظهار کرد: من بحث دکتر غفاری را در راستای جنبش‌های جدید می‌بینم. اما در همین منظر هم ما چیزی به نام جنبش دانشجویی نداریم. در بخش‌های مدنی هم من بیشتر همان آلت دست بودن دولت‌ها را می‌بینم. دولت‌ها هم در این زمینه دقیق در حال سیاست‌گذاری هستند چون دولت‌مردان خودشان روزی دانشجو بوده‌اند. یکی از مسایل جدی ما نابرابری است که بعد از جنگ با سیاست‌های نئولیبرال در اقتصاد، فرهنگ و ... شروع شد. سیاست‌های آن دوره در حوزه اقتصاد، ایران را در حاشیه غرب تعریف می‌کرد و در حوزه سیاست و فرهنگ هم تعاریف خودش را دارد. نابرابری‌های اقتصادی امروز جامعه ما در کجای حرکت‌های دانشجویی وجود دارد؟

پایان پیام/248

منبع: شبستان

کلیدواژه: مجلس استان سمنان خراسان جنوبي بیرجند شهرداری اصفهان روزنامه حوزه هنری مجلس شورای اسلامی مشهد مجله علوم انسانی زاویه جنبش دانشجویی علوم انسانی اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۸۵۸۲۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش به کشتار در غزه؛ حقیقت جنبش‌های دانشجویی در آمریکا

کارشناس مسائل آمریکا با بیان این‌که تداوم جنایت‌های اسرائیل در غزه اعتراضات دانشجویان را در پی داشته است، گفت: راه دیگری برای نتانیاهو باقی نمانده است، اگر دست خالی برگردد قطعا کابینه سقوط می‌کند، بنابراین ناچار است برگ برنده‌ای را به دست آورد تا روی ناکامی‌هایی که داشته، سایه بیاندازد.

دامنه حمایت از فلسطین و اعتراضات دانشجویی در پی ادامه جنایت‌های رژیم صهیونیستی و درخواست برای پایان دادن به جنگ اسرائیل در غزه که از دانشگاه‌های آمریکا آغاز شده بود، همچنان ادامه دارد و  امروز محدود به یک کشور و منطقه نیست؛ تقریبا علاوه بر آمریکا،‌ در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله انگلیس و فرانسه نیز شکل گرفته است. 

از زمان آغاز عملیات طوفان‌ الاقصی و تجاوزها و جنایت‌های رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه، اعتراضات و تحصن‌ها در دانشگاه‌های آمریکا وجود داشته و در حال حاضر با گسترده شدن این اعتراضات در دانشگاه‌های غرب واقعیت موجود از حامیان رژیم صهیونیستی خود را به وضوح نشان می‌دهد. 

در میانه سرکوبی که از سوی دولت‌ها به ویژه در آمریکا در قبال این اعتراضات شکل می‌گیرد، «پل اوبراین» مدیر اجرایی دفتر عفو بین‌الملل در آمریکا در واکنش به اعتراضات دانشجویان آمریکایی به جنگ غزه، اظهار کرد: اعتراضاتی که در داخل دانشگاه‌های آمریکا و اطراف آن‌ها برای حمایت از حقوق فلسطینی‌ها برپا شد، با واکنش‌های سرکوبگرانه از جمله بازداشت و اخراج دانشجویان روبه‌رو شدند.

وی تصریح کرد: حق اعتراض کردن از منظر گفت‌وگوی آزادانه درباره تحولات جاری در غزه در کنار استمرار حمایت‌های تسلیحاتی واشنگتن از اسرائیل، بسیار اهمیت دارد. بر اساس قوانین بین‌المللی آزادی دانشگاهی فاکتور اصلی حق تحصیل است، بر این اساس از مدیریت‌های دانشگاه‌ها می‌خواهیم از حق دانشجویان در اعتراض مسالمت‌آمیز و امنیت حمایت کنند.

بازداشت دانشجویان در نیویورک

حساسیت دانشجویان به کشتار مردم فلسطین

«علی بیگدلی» کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از اعتراضات دانشجویی در آمریکا و اروپا و تاثیر این جنبش‌ها در تحقق مطالبه دانشجویان اظهار داشت: قطعا جنبش‌های دانشجویی تاثیرگذار است، دانشجویان در تمام دنیا نسبت به مسائل اجتماعی حساسیت دارند، نخستین جنبش دانشجویی در جهان در سال ۱۹۱۸ در آلمان اتفاق افتاد و همان زمان نیز اثر داشت و یا وقوع جنبش‌های دانشجویی در سال ۱۹۶۸ در فرانسه که بسیار گسترده بود و در ادامه اعتراضات دانشجویان، کارگران،  دانش‌آموزان و حتی کارمندان نیز  به این اعتراضات پیوستند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: جنبش‌های دانشجویی حقیقت و واقعیتی است که دانشجویان به دلیل حساسیت اجتماعی دارند و از آن‌جایی که دانشجویان بی‌پرواتر هستند، واکنش و حساسیت خود را نسبت به مسائل بروز می‌دهند.

وی با اشاره به تحولات غزه و ادامه یافتن جنایت‌های رژیم صهیونیستی گفت: مساله غزه، موضوعی است که گسترده شده و هر روز شاهد اعتراضات ضد اسرائیلی هستیم و این موضوع نشان می‌دهد دانشجویان نسبت به مظلومیت مردم غزه حساسیت دارند؛ به‌رغم این‌که دولت‌ها اعتراضات را ممنوع کرده‌اند اما همچنان ادامه دارد.

این کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: در حال حاضر آن چه موجب در هم آمیختگی موضوعات شده، مساله یهودستیزی است و دولت‌ها در غرب و اروپا نسبت به آن نگرانی دارند اما به دلیل مسائل مرتبط با دموکراسی ناچار هستند کنار بیایند، برای مثال در فرانسه حدود ۶ میلیون یهودی زندگی می‌کنند اما ماکرون ناچار شده جانب دانشجویان را بگیرد و مستقیما نتانیاهو را تحت تاثیر قرار دهد.

اعتراضات دانشجویی در نیویورک

نتانیاهوی ناکام، در جستجوی برگ برنده

بیگدلی با بیان این‌که اعتراضات به دلیل حمله قریب‌الوقوع اسرائیل به رفح تشدید شده است، افزود: از سوی دیگر آمریکا در سال انتخاباتی قرار دارد و بایدن در واقعیت باید نظر اقلیت یهودی را هم به دست آورد اما می‌بینیم این اعتراضات در آمریکا و حتی انگلیس که نوچه اسرائیل است، گسترش یافته و جنبش‌های دانشجویی در فضای سیاسی و کانون‌های قدرت نقش ایفا می‌کنند.

اعتراضات دانشجویی با برپایی کمپ‌های چادری در دانشگاه‌های آمریکا برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی آغاز شد و در مدت کوتاهی به دانشگاه‌های اروپا نیز رسید و در پی آن بسیاری از دانشجویان تعلیق و یا اخراج شده‌اند. حتی برخی از این اعتراضات به این دلیل است که دانشجویان اخراج شده به دانشگاه‌ها بازگردند.

این جنبش‌های دانشجویی با واکنش بنیامین نتانیاهو مواجه شد و او در بیانیه‌ای گفت: «آنچه در دانشگاه‌های آمریکا اتفاق می‌افتد وحشتناک است. اوباش یهودی ستیز، دانشگاه‌های پیشرو را تصرف کرده‌اند. آن‌ها خواستار نابودی اسرائیل هستند. آن‌ها به دانش آموزان یهودی و به اعضای هیئت علمی یهودی حمله می‌کنند. این بی وجدانی است. باید متوقف شود».

بیگدلی، کارشناس مسائل آمریکا در تحلیل خود از واکنش نتانیاهو به اعتراضات گفت: در نظر داشته باشیم برای نتانیاهو راه دیگری باقی نمانده تا به لحاظ سیاسی حمله به رفح را انجام دهد، از طرفی فشارها از سوی‌ دولت‌های غربی نیز شدت یافته است و نتانیاهو به شدت تحت تاثیر افکار عمومی داخل سرزمین‌های اشغالی است. در واقع تحولات سرزمین‌های اشغالی راه دیگری برای نتانیاهو باقی نگذاشته و چه بسا ممکن است به قتل عام گروگان‌ها منجر شود، بنابراین نتانیاهو نمی‌تواند این حمله و ادامه جنایت‌هایش را به تنهایی ادامه دهد و یا این‌که دست خالی به دامن اسرائیل و جامعه برگردد در این صورت قطعا کابینه سقوط می‌کند، موضوعات قضائی در دستور کار قرار می‌گیرد. بنابراین نتانیاهو ناچار است برگ برنده‌ای را به دست آورد تا روی ناکامی‌هایی که داشته، سایه بیاندازد.

انتهای پیام