آرایه های اخلاقی در تمثیل ها و سروده های سعدی شیرازی
تاریخ انتشار: ۱۸ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۸۷۴۲۲۱
تهران- ایرنا- سعدی شیرازی بدون تردید به عنوان یکی از شاعران درجه یک در زبان و ادبیات فارسی، شهرتی جهانی دارد تا آن جا که سردر تالار جامعه ملل با بیتی زیبا از این شاعر بلندآوازه آذین بسته شده است تا غنای فرهنگی و عمق تمدن این مرزوبوم به رخ جهانیان کشیده شود.
به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ آثار ادبی هر کشور، آینه ای حقیقی از اندیشه ها و پژواکی از تمدن آن ملت است که در آثار و شعرهای نویسندگان و شاعران آن سامان انعکاس می یابد و گواهی بر سیر تحول آن مردمان به شمار می رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سعدی شیرازی تلاش داشت تا به هر بهانه ای، مفاهیم والای انسانی را به مخاطبان خویش گوشزد کند و با دستاویز قرار دادن شخصیت هایی چون پادشاه یا گدا مخاطبان خود را به سمت کمال مطلوب و مسیر سعادت حقیقی رهنمون سازد. سعدی که بیشتر عمر خویش را در سفر و سیاحت گذرانده و از سرزمین هایی چون عراق، شام، حجاز، مکه، بیت المقدس، طرابلس و دمشق دیدن کرده بود در بازگشت به شیراز، حاصل تجربه و خاطره‌های خویش را در پیام‌هایی هدف دار اخلاقی و در 2 کتاب ارزشمند بوستان و گلستان گرد هم آورد که اکنون به عنوان سرمایه ای جاودان در ادبیات ایران زمین به شمار می رود.
شیخ اجل، بوستان سعدی(سعدی نامه) را در 10 باب و در قالب مثنوی سرود. اثری که از شاهکارهای شعر فارسی به شمار می رود و در هر بخش آن حکایت هایی با آموزه هایی چون عدل، احسان، عشق، تواضع، رضا، ذکر، تربیت، شکر، توبه و مناجات وجود دارد.
سعدی در گلستان خویش که دیباچه ای در هشت باب است، داستان ها و نصیحت های اخلاقی را با نثری مسجع(آهنگین) نگاشت. مواعظ، صاحبیه، قصاید سعدی، مراثی سعدی، مفردات سعدی، کتاب نصیحه الملوک، رساله در عقل و عشق، الجواب، مجالس پنجگانه و هزلیات از دیگر آثار این شاعر بلندآوازه محسوب می شود.
سعدی در آثار خویش با توجه به نکته های دستوری، عنصر وزن و موسیقی را به صورت کامل رعایت می کند و ایجاز(خلاصه گویی) در اشعار حکایت های او نقشی خاص داشت و از آرایه های ادبی چون جناس، واج آرایی، تکرار کلمه ها، موازنه های هماهنگ به شکلی هنرمندانه بهره می گرفت. استفاده از طنز در آثار سعدی شیرازی سبب می شد تا وی با کمک از آن و دیگر آرایه های ادبی، خشکی را از کلام خود دور کند و بدین ترتیب اثرگذاری کلام خویش را بر مخاطبان افزون سازد.
بسیاری از عبارت ها و ضرب المثل‌هایی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد، ریشه در شعرهای سعدی دارد. شیخ اجل پندهای اخلاقی را همیشه در شعرهای خویش به کار می برد و در نصیحت های خویش که برآمده از آداب و رسوم و شرایط فرهنگی و اجتماعی روزگارش بود، مخاطبان خود را به رعایت مکارم اخلاقی فرامی خواند.
«اِرنِست رِنان» زبان شناس و نویسنده مشهور فرانسوی در ارتباط با این شاعر بزرگ می نویسد: «سعدی، واقعا یکی از نویسندگان ماست. ذوق سلیم و تزلزلناپذیر او، لطف و جذبهای که به روایاتش روح و جان میبخشد، لحن سُخریهآمیز و پرعطوفتی که با آن معایب و مفاسد بشریت را گوشزد می‌کند، این همه اوصاف که در نویسندگان شرقی به ندرت جمع میآید، او را در نظر ما عزیز میدارد».
مرکز سعدی شناسی ایران از 1381 هجری خورشیدی به دلیل شهرت جهانی این شاعر، یکم اردیبهشت را روز بزرگداشت سعدی اعلام کرد تا بدین گونه نام این شاعر شیرین سخن را در ادبیات جهانی مانا سازد.
سعدی با تسلطی که بر مضامین دینی و قرآنی داشت و با استفاده از آموزه های موجود در این آیه ها و حدیث ها، حکایت هایی پندآموز و آموزنده را خلق کرد و با زبان شعر و نثر که آکنده از معارف دینی بود، اندوخته ها و تجربه های ارزشمند خویش را در اختیار مخاطبان قرار داد. این شاعر پرآوازه در آثارش با الهام از کلام نورانی پروردگار در قرآن به ترویج فرهنگ مدارا با همنوعان و همچنین صبوری و گذشت در برابر مخالفان می پردازد و در توصیف جایگاه تساهل و مدارای انسان‌ها با یکدیگر چنین می‌سراید:
چو پرخاش بینی تحمل بیار/ که سهلی ببندد در کارزار
به شیرین زبانی و لطف و خوشی/ توانی که پیلی به مویی کشی
و در جای دیگر اینگونه سرود:
چنان سایه گسترد بر عالمی/ که زالی نیاندیشد از رستمی
همه وقت مردم ز جور زمان/ بنالد و از گردش آسمان
در ایام عدل تو، ای شهـریار/ ندارد شکایت از روزگار
شیخ اجل در روزگاری می زیست که کمتر فردی به حقوق بشر و ارزش های بشر دوستانه می اندیشید اما سعدی شیرازی در ابیاتی نغز که آوازه‌ای جهانی یافت می سراید:
بنی آدم اعضای یک پیکرند/ که در آفرینش ز یک گـوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار/ دگر عضو‌ها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی/ نشاید که نامت نهند آدمی
مساله عدالت در آثار سعدی، نمودی خاص دارد و او رفع ظلم را به عنوان یکی از مظاهر حقیقی عدل معرفی می کند و بهره مند کردن شهروندان از حقوق انسانی، رفاه عمومی و عدالت را جزو وظایف حکومت ها برمی شمارد و عدالت پیشگی دستگاه حکومتی را بسترساز موفقیت و تعالی آن جامعه می داند.
تو کی بشنوی نـاله دادخواه/ به کیوان برت کله خوابگاه
چنان خسب کاید فغانت به گوش/ اگـر داد خواهــی برآرد خروش
که نالد ز ظالم که در دور توست/ که هر جور کو می‌کند جور توست
سـتاننده داد آن کس خداست/ که نتواند از پادشاه داد خواست
شیخ اجل با اشاره به لزوم اجرای قانون می آورد:
اگر محتسب گردد آن را غم است/ که سنگ ترازوی بارش کم است
نظر کن در احوال زندانیان/ که ممکن بود بی‌گنه در میان
سرانجام این شاعر بلند آوازه، پس از سال ها قلم فرسایی در حوزه شعر و ادبیات در 659 هجری قمری رخ در نقاب خاک کشید و پیکر او را در شیراز به خاک سپردند. هرچند سعدی شیرازی برای همیشه دیده از جهان فروبست اما شعرها و حکایت های دلنشین او مهمان محفل ادب دوستان شد تا نام و یادش همواره در میان اهالی ادب جاودانه بماند.
پژوهشم**2059**9131
منبع: ایرنا
کلیدواژه: فرهنگي مناسبت ها ادبيات فارسي سعدي شيرازي
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۸۷۴۲۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سروده‌ای که رهبر انقلاب در آستانه وعده صادق خواندند
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در صفحه مجازی خود، غزلی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای یک بیت از آن را در آستانه عملیات وعده صادق در یک جلسه مرتبط خوانده بودند، منتشر کرد.
وی در این مطلب نوشت: غزل زیر، سروده چندسال پیش رهبر انقلاب اسلامی است. معظم له این بیت از سروده را در آستانه عملیات وعده صادق در یکی از جلسات مرتبط خوانده‌اند:
تو را است معجزه در کف ز ساحران مهراس عصا بیفکن و از بیم اژد‌ها مگریز
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب اظهار داشت: متن کامل این غزل با دستخط مبارکشان برای اولین بار منتشر می‌شود.
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد