چگونه با اخبار جعلي مقابله کنيم؟
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۱۰۵۹۴
خبرگزاري آريا - رجينا ريني/ ترجمه: جويا آروين - فناوري ما را به عصري رسانده که مشخصه‌اش اطلاعات غلط است. اما فيلسوفان، و نيز نگاهي دقيق‌تر به رفتارهاي اجتماعيِ خودمان، مي‌توانند به ما کمک کنند اين عصر را به سلامت طي کنيم.
فناوري ما را به عصري رسانده که مشخصه‌اش اطلاعات غلط (misinformation) است. اما فيلسوفان، و نيز نگاهي دقيق‌تر به رفتارهاي اجتماعيِ خودمان، مي‌توانند به ما کمک کنند اين عصر را به سلامت طي کنيم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گرفتاري‌اي به نام «فيک نيوز» (اخبار جعلي/دروغ‌پراکني) را فناوري پديد آورده است و ممکن است به اين گمان وسوسه شويم که فناوري همچنين مي‌تواند اين گرفتاري را چاره کند و تنها کاري که بايد کرد اين است که الگوريتم مناسب را [روشي گام به گام براي حل مسئله را] بيابيم و از طريق کدها مشکل را برطرف کنيم. اما اين رهيافت درس‌هاي ارزشمندي را که شناخت‌شناسي—شاخه‌اي از فلسفه که مي‌پردازد به اين پرسش که چگونه شناخت کسب مي‌کنيم—به ما داده ناديده مي‌انگارد.
براي اينکه بفهميم چگونه مسئله‌ي فيک‌‌نيوز را چاره کنيم بگذاريد با مقايسه‌اي با شايعه بياغازيم. فرض کنيد در يکي از دورهمي‌هاي عصرگاهي يکي از دوستان‌تان با شايعه‌اي درباره‌ي يک سياستمدار محلي همه را شوکه کند. داستاني که او تعريف مي‌کند چنان شرم‌آور است که شما مطمئن نيستيد درست باشد. اما اينجا دوست خوب شما دارد درستيِ خبر را ضمانت مي‌کند، و با اين کار دارد از وجهه و اعتبارش مايه مي‌گذارد. پس شايد بايد آن را باور کنيد.
اين نمونه‌اي است از چيزي که فيلسوفان «گواهي» مي‌نامند. همانند گواهي يا شهادت در دادگاه است اما به آن اندازه رسمي نيست و بسيار متداول‌تر از آن است. هروقت چيزي را باور کنيم چون ديگري گفته، از طريق گواهي باور کرده‌ايم. آنچه درباره‌ي جهان پيرامون‌مان مي‌دانيم اغلب شناخت غيرمستقيم يا دست‌دوم است که از طريق گواهي به ما مي‌رسد. هر چه باشد هريک از ما نمي‌تواند به‌تنهايي درباره‌ي همه چيز پژوهش کند، يا نقشه‌ي شهرها در دوردست را تهيه کند.
اينها همه بر هنجارهاي گواهي متکي است. وقتي شخصاً اظهارنظري مي‌کنيد، حتا اگر صرفاً خبري را که از جاي ديگر گرفته‌ايد بازگو مي‌کنيد، شما مسئوليت آن را برعهده مي‌گيريد و از اعتبار معرفتيِ خود، يعني اعتبارتان در مقام يک منبع اطلاعات، مايه مي‌گذاريد. چرا وقتي چيزي با مردم در ميان مي‌گذاريد شما را باور مي‌کنند؟ تا اندازه‌اي به اين دليل که آنان شما را آزموده و قابل اعتماد يافته‌اند و مي‌توانند گمان کنند که شما مسئوليت حرف‌تان را در صورتي که دروغ يا نادرست باشد برعهده خواهيد گرفت. اتکاپذيريِ شناخت دست‌دوم يا غيرمستقيم از اين هنجارها مايه مي‌گيرد.
اما رسانه‌هاي اجتماعي هنجارهايي براي گواهي دارند که ناآشنا و غيرمعمول هستند. در فيسبوک و توييتر و رسانه‌هاي ديگري چون اينها، مردم اغلب هرآنچه مي‌گويند خود باور ندارند، و ما هم هميشه از آنان انتظار نداريم فقط چيزهايي بگويند که خود باور دارند. چنان‌که يک شعار خودماني درباره‌ي توييتر مي‌گويد: «وقتي توييتي بازتوييت مي‌شود اين به معناي تأييد آن نيست.». وقتي معلوم شد دانلد ترامپ آمارهاي غلط درباره‌ي ارتباط ميان نژاد و جرم و جنايت را بازتوييت کرده است او به فاکس‌نيوز گفت «خيلي مهم نيست. آيا انتظار داريد خودم درستيِ هر آماري را بسنجم؟ فقط يک بازتوييت بود. توييت اصلي کار کسِ ديگري بود.». مي‌دانيم که مردم در رسانه‌هاي اجتماعي هميشه از اين کارها مي‌کنند و خبرها را بي‌آنکه درستي‌شان را دربياورند همرساني مي‌کنند، ولي با اين حال بسياري از ما باز به حرف‌هاي آنان توجه مي‌کنيم. نمي‌توانيم مطالب‌شان را ناديده بگيريم بلکه وسوسه مي‌شويم اطلاعاتي را که همرساني مي‌کنند بخوانيم—به‌ويژه وقتي آن اطلاعات باورهاي سياسيِ ما را از نو تأييد مي‌کند.
اگر بخواهيم به نبرد با فيک نيوز و دروغ‌پراکني برويم لازم است همان هنجارهايي را برگيريم و بر شبکه‌هاي اجتماعي اعمال کنيم که در دورهمي‌ها ما را وا مي‌دارد کمابيش صادق باشيم. منتها مشکل اين است که رسانه‌هاي اجتماعي همانند اين است که هر شب با 500 نفر از نزديک‌ترين دوستان به مهماني برويد. ممکن است در چنين مهماني‌هايي خبرها و اطلاعات بسيار زيادي به دست شما برسد، اما بعيد است در ميانه‌ي همهمه‌ها و سروصداها به خاطرتان بماند که کدام خبر را چه کسي به شما داده و اگر بعداً معلوم شود اطلاعات غلطي دريافت کرده‌ايد چه کسي را بايد مسئول بدانيد. اطلاعاتي که در چنين وضعيت‌هايي رد و بدل مي‌شود بيش از آن اندازه‌اي است که ذهن ما بتواند منبع هرکدام را به خاطر بياورد. در رسانه‌هاي اجتماعي هم وضع به همين سان است. عنوان خبري را مي‌خوانيد—گاهي حتا محتواي خبر را هم نمي‌خوانيد—و شوکه مي‌شويد و بر روي شکلک عصباني کليک مي‌کنيد و پايين‌تر مي‌رويد تا مطلب بعدي را بخوانيد. همواره خبرهاي ديگري هست و عصبانيت‌هاي ديگر. شما واکنش نشان مي‌دهيد و به مطلب بعدي مي‌رويد و به همين سان اين کار را تکرار مي‌کنيد.
مشکل فقط اين نيست که شمار خبرها و اطلاعات بسيار زياد است؛ مشکل ديگر اين است که شمار کساني که اطلاعات را همرساني مي‌کنند نيز بسيار زياد است. هر کاربري در فيسبوک به‌طور ميانگين صدها دوست فيسبوکي دارد و بسياري از آنان را در محيط بيرون از اينترنت نمي‌شناسد. هيچ راهي نداريم که بدانيم دوستان فيسبوکي‌مان تا چه اندازه قابل اعتماد هستند. ممکن است بدانيد که يکي از نزديکان‌تان سوگيريِ خاصي در مسائل سياسي دارد و براي همين حواس‌تان به مطالب او باشد. اما چگونه مي‌توانيد درباره‌ي مطالبي که ديگراني که کم‌تر آشنا هستند همرساني مي‌کنند مواظب باشيد.
براي اينکه اين مسئله را چاره کنيم—يا دست‌کم وضع را کمي به‌تر کنيم—لازم است هنجارهاي ثابتي براي گواهي وضع کنيم و جا بيندازيم، هنجارهايي که بر طبق آنها بتوانيم يکديگر را در رسانه‌هاي اجتماعي مسئول بدانيم. لازمه‌ي اين کار اين است که، در ميانه‌ي سيلاب اطلاعات، بتوانيم به سابقه‌ي صدها کاربر در رسانه‌هاي اجتماعي از نظر قابل اعتماد بودن دسترسي داشته باشيم. خوشبختانه ابزاري براي اين کار هست.
فيسبوک خود ويژگي‌هايي دارد که هنجارهاي بهتري براي گواهي را پشتيباني مي‌کند. اغلبِ حساب‌ها در فيسبوک از نزديک به شبکه‌هاي زندگيِ اجتماعيِ کاربران در دنياي واقعي مرتبط هستند. و برخلاف کساني که به‌طور ناشناس بر روي ديگر تارنماها نظر مي‌دهند، کاربران فيسبوک وقتي دروغ‌شان برملا شود نمي‌توانند هويت خود را پنهان کنند. پس کاربران دليل خوبي دارند که نگرانِ وِجهه و آوازه‌ي خود باشند—دست‌کم اگر ديگران بتوانند از سابقه‌ي آنان مطلع باشند آنگاه آنان بايد مواظب باشند که به دروغ‌گويي و غيرقابل اعتماد بودن معروف نشوند.
سامانه‌اي هست که مي‌تواند به ما کمک کند و بر پايه‌ي کاري است که فيسبوک براي پيش‌گيري از دروغ‌پراکني انجام مي‌دهد. فيسبوک در حال حاضر از سازمان‌هاي مستقلي که در گروه‌هاي سياسيِ گوناگون براي راستي‌سنجي (fact-checking) پايه‌گذاري شده‌اند مي‌خواهد که اطلاعات غلط و گمراه‌کننده را شناسايي کنند. هرگاه کاربري بخواهد مطلبي که به‌عنوان خبر جعلي شناسايي شده همرساني کند با بازشُويي روبه‌رو مي‌شوند که توضيح مي‌دهد خبر چه مشکلي دارد و از او مي‌خواهد تأييد کند که آيا با اين حال قصد دارد خبر را همرساني کند. هيچ‌يک از کاربران از همرسانيِ مطالبي که اعتبارشان مخدوش است منع نمي‌شوند؛ فقط به آنان گفته مي‌شود آنچه همرساني مي‌کنند ممکن است غلط يا گمراه‌کننده باشد.
از دسامبر 2016 فيسبوک به‌طور آشکار از اين سامانه استفاده مي‌کند. فيسبوک همچنين در نهان آمار ميزان نشان‌دار شدنِ مطالب به‌عنوان خبر جعلي را نيز نگه مي‌دارد و از اين طريق اتکاپذيريِ کاربران از نظر معرفتي را محاسبه مي‌کند. در ماه آگوست واشينگتن‌پست گزارش داد که فيسبوک مخفيانه محاسبه مي‌کند که گزارش کاربران درباره‌ي خبر جعلي تا چه اندازه با نتايج راستي‌سنج‌هاي مستقل مطابقت دارد. فيسبوک اين اطلاعات را به کاربران نمي‌دهد و فقط براي مصارف داخلي استفاده مي‌کند تا بتواند استفاده‌ي نادرست از سامانه‌ي نشان‌دار کردن را شناسايي کند. يعني من نمي‌توانم نمره‌ي خودم يا نمره‌ي هيچ‌يک از دوستانم را از نظر اعتبار معرفتي بدانم.
اين سامانه و نهان‌کاري درباره‌ي آن کمي زننده به نظر مي‌رسد—و همين باعث شده که اعتماد عمومي به فيسبوک به‌طور جدي و به‌حق آسيب ببينيد—اما به گمان من نتيجه‌ي کار فيسبوک ارزشمندي انجام داده است. در نوشتاري که پارسال در مجله‌ي مؤسسه‌ي کندي در زمينه‌ي اخلاق منتشر شد، من سامانه‌ي ديگري پيشنهاد کردم. تفاوت اصلي ميان سامانه‌اي که من پيشنهاد کردم و سامانه‌اي که فيسبوک به کار گرفته شفافيت است: فيسبوک بايد در اين زمينه اطلاعات گردآوري کند و در اختيار کاربران بگذارد که هر کاربر چند بار خبرهايي را همرساني کرده با اينکه فيسبوک به او هشدار داده که اعتبارشان مخدوش است.
فيسبوک به‌جاي آنکه اين داده‌ها را به کار گيرد تا نمره‌ي کاربران را به‌طور مخفيانه تعيين کند بايد يک نشان‌گر براي اتکاپذيري روي هريک از پست‌ها و کامنت‌ها بگذارد. تصور کنيد يک نقطه‌ي رنگيِ کوچک در کنار نام کاربر باشد همانند نشان آبي‌رنگي که فيسبوک و توييتر به حساب‌هاي مطمئن مي‌دهد. براي مثال، يک نقطه‌ي خاکستري‌رنگ دال بر اينکه کاربر خبرهايي با اعتبار مخدوش را همرساني نکرده است، يک نقطه‌ي زردرنگ دال بر اينکه کاربر گاهي چنين کرده، و يک نقطه‌ي قرمزرنگ دال بر اينکه کاربر اغلب چنين کرده است. با چنين نشان‌هايي هرکس در يک نگاه مي‌توانند دريابند که دوستانش تا چه اندازه اتکاپذير هستند.
در اين پيشنهاد همه چيز شفاف است و سانسوري در کار نيست. لازم نيست فيسبوک الگوريتم‌هايي به کار گيرد تا نگذارد کاربراني که اتکاپذير نيستند مطلبي را همرساني کنند: کاربران همه مي‌توانند هرآنچه مي‌خواهند همرساني کنند خواه مخدوش خواه معتبر. کاربران خواهند توانست از فيسبوک همان‌طور استفاده کنند که الان استفاده مي‌کنند، اما وقتي با مطلب تازه‌اي روبه‌رو شدند امکان انتخاب خواهند داشت. پيش از آنکه مطلب برانگيزاننده‌اي را بخوانند که دوستي در فيسبوک همرساني کرده، کاربران مي‌توانند نگاهي به نشان‌گر اتکاپذيري بيندازند و شايد وقتي مطلبي از کسي ديدند که نشان قرمزرنگ دارد از خواندنش منصرف شوند. و کسي که نشان خاکستري‌رنگ دارد يک منبع ارزشمند است، منبعي که فقط در موارد غيرعادي بايد آن را ناديده گرفت. آوازه و اعتبار در زندگيِ واقعي هم درست به همين سان است.
ايده‌اي که طرح شد از فناوري استفاده مي‌کند، اما فناوريِ مورد نياز پيشاپيش در دسترس است. هدف از اين سامانه همياريِ کاربر است و از همان هنجارهايي براي گواهي استفاده مي‌کند که پيش از پيدايش رسانه‌هاي اجتماعي وجود داشتند. در پايان، چاره کردن مسئله‌ي فيک نيوز و خبرهاي جعلي فقط برنامه‌نويسي‌هاي هوشمندانه نيست، بلکه مستلزم اين است که هريک از ما در مقام شهروندان ديجيتال مسئوليت‌‌پذير باشيم و از اعتبار و وجهه‌ي معرفتي‌مان مايه بگذاريم.
منبع: نيويورک تايمز - زمانه
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۱۰۵۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشف کارگاه جعل مدرک تحصیلی در غرب کشور
معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی گفت: یک تیم ۳ نفره در یکی از استان‌های غربی کشور که اقدام به جعل مدارک تحصیلی و آموزشی و سپس تبلیغ و فروش آنها از طریق فضای مجازی می‌کردند دستگیر شدند. معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی فراجا با اشاره به کلاهبرداری با شگرد اخذ مدارک تحصیلی و آموزشی، گفت: با یک استعلام ساده از سازمان مربوطه، جعلی بودن این کارت مشخص می شود. سرهنگ عبداله چولکی افزود: در پی دریافت گزارشاتی مبنی بر اینکه افرادی اقدام به جعل مدارک تحصیلی و آموزشی و سپس تبلیغ و فروش آنها از طریق فضای مجازی در سطح کشور می‌کنند، پیگیری این پرونده به صورت ویژه در دستور کار کارآگاهان اداره مبارزه با جعل و کلاهبرداری قرار گرفت. این مقام انتظامی تصریح کرد: با انجام اقدامات فنی و تحقیقات، پلیس کارگاه‌هایی را در این رابطه در یکی از استان‌های غربی شناسایی و توقیف کرد. معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی فراجا با اشاره به اینکه در بررسی از تجهیزات به دست آمده از متهمان حدود یک هزار فقره انواع اسناد و مدارک جعلی که در فضای مجازی توسط آنان جهت تبلیغ و فروش بارگذاری شده بود کشف شد، گفت: در پیگیری و بررسی از کارگاه مذکور تعداد قابل توجهی از انواع اسناد و مدارک جعلی شامل: ریزنمرات تحصیلی، دیپلم، پیش دانشگاهی، گواهی موقت پایان دوره متوسطه، انواع گواهی‌های مهارت فنی و حرفه‌ای، هولوگرام و امهار مختلف به همراه آلات و ادوات تخصصی جرم جعل کشف شد. وی با اشاره به اینکه اقدام سریع پلیس آگاهی در شناسایی و دستگیری متهمان منجر به عقیم ماندن اهداف آنان شد، تصریح کرد: ۳ نفر از متهمان اصلی دستگیر شدند که در بازجویی‌های تخصصی به بزه انتسابی معترف و پس از صدور قرار قانونی مناسب تحویل زندان شدند. سرهنگ چولکی با بیان اینکه تصویب مجازات‌های سنگین و بازدارنده باعث پیشگیری از وقوعات مشابه می‌شود، خاطرنشان کرد: شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوک در خصوص کارگاه‌های جعل اسناد و تولید کالای تقلبی جهت بررسی به پلیس ۱۱۰ اطلاع دهید. وی ضمن هشدار به شهروندان تاکید کرد: مراقب باشید در دام جاعلان و کلاهبردارانی که مدعی اخذ مدارک تحصیلی و آموزشی هستند گرفتار نشوید زیرا صدور این کارت‌ها به صورت مکانیزه، متمرکز و توسط مراجع رسمی انجام می‌شود و با یک استعلام ساده از سازمان مربوطه، جعلی بودن کارت‌های متفرقه مشخص می‌شود. کانال عصر ایران در تلگرام
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد