خیز عربستان و آمریکا برای فتح بازار گاز عراق/ ایران به گوش باشد
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۱۴۶۶۹
به گزارش سرویس اقتصادی جام نیـوز، نیاز روزافزون عراق به گاز به دلیل توسعه ظرفیت های نیروگاهی این کشور در حال افزایش است. نیازی که ایران می تواند مبدا مطمئنی برای تامین آن به شمار رود.
پس از تثبیت اوضاع سیاسی این کشور طی یک دهه گذشته، دولتمردان عراقی برای ایجاد و توسعه زیرساختهای عمرانی و انرژی خود به دنبال منابع گازی بودند که با توجه به همسایگی با ایران – دومین دارنده ذخایر گازی جهان – مذاکرات صادرات گاز به این کشور در دولت نهم آغاز شد و نخستین قرارداد صادرات گاز به بغداد در سال ۹۲ و چند ماه پیش از روی کارآمدن دولت یازدهم امضا شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مذاکراتی که پیشتر برای صادرات گاز به بصره آغاز شده بود نیز در سال ۹۴ به قرارداد منعقد شد و ایران برای تامین ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز متعهد شد. این خط لوله اما با ۲۰ درصد ظرفیت خود فعال است و روزانه ۵ میلیون مترمکعب گاز به بصره میرساند.
مدت این قرارداد، شش ساله و ظرفیت آن ۶۰ میلیون مترمکعب در روز است که باعث شده عراق، مشتری اصلی گاز ایران روی کاغذ باشد. با وجود اینکه اصولا در قراردادهای صادرات گاز مدت زمان قرارداد ۲۰ تا ۲۵ ساله است اما این کشور به دلیل عدم چشم انداز دقیقی که در سیاست و اقتصاد خود داشت، مدت زمان قرارداد را شش ساله تعیین کرد.
ال.ان.جی؛ پیشنهاد جذاب چشم آبیها
احمد محبی، کارشناس انرژی با اشاره به اینکه با توجه به اهمیت راهبردی صادرات گاز، آمریکا در صدد است با فشار بر دولت عراق، این کشور را برای قطع واردات گاز از ایران مجاب کند، گفت:به همین منظور آمریکا حتی به این کشور اعلام کرده حاضر است با ایجاد تاسیسات دریافت ال ان جی، گاز این کشور را تامین کند.
وی افزود: با توجه به زیرساختهای ضعیف برقی عراق و قطع جریان برق طی یک سال گذشته، ناآرامیها در بصره به اوج خود رسید؛ اندکی بعد حیدرالعبادی اعلام کرد برای تامین انرژی مورد نیاز این کشور با عربستان همکاریهای جدی را آغاز خواهد کرد.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه چند هفته پیش نیز خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان با سفر به بغداد، این مذاکرات را آغاز کرد و از آمادگی کشورش برای تامین نیازهای عراق خبر داد، ادامه داد:عربستان در گذشته نیز برای جلوگیری از توسعه همکاری های پاکستان با ایران پیشنهادات جذاب نفتی به این کشور ارائه کرد.
تیری که به خطا می رود
به گفته محبی، آمریکا و عربستان می خواهند با قطع صادرات گاز ایران به عراق طی چند سال آینده، به دو هدف عمده دست پیدا کنند. نخست آنکه عمق نفوذ راهبردی سیاسی – اقتصادی ایران را در عراق کاهش دهند و دیگر آنکه بازارهای جدیدی برای خود ایجاد کنند. اما با توجه به روابط حسنه دیپلماتیک ایران و عراق و همچنین اقتصادی بودن واردات گاز از ایران به دلایل مختلف، آنها به هدف خود دست نمی یابند.
وی اظهار کرد: از سوی دیگر آمریکا در تلاش است با ایجاد اختلال در تسویه پول گاز ایران، اختلاف عمیقی را میان بخش سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند به این صورت که بخش اقتصادی کشور ادامه صادرات گاز به عراق را به دلیل عدم دسترسی به پول گاز، غیرمنطقی می داند؛اما نقد کردن پول گاز، راهکارهای خاص خود را دارد.
منابع گاز عراق
طبق آخرین آمار رسمی، ۸۲ درصد برق عراق، از گاز تامین میشود که این رقم در سال ۲۰۲۷ میلادی به ۸۴ درصد خواهد رسید. عراق طی دو سال آینده سه نیروگاه جدید را به مدار خواهد آورد که به دلیل عدم تامین گاز مورد نیاز آن، به سمت جمع آوری گازهای همراه از میادین نفتی خود روی آورده است تا پس از پایان یافتن قرارداد خود با ایران، از این منابع بهره ببرد.
با این وجود اما عراق همچنان با کمبود گاز مواجه خواهد بود؛ هم اکنون عراق در مجموع دو قراردادی که با ایران منعقد کرده است از ۵۰ درصد ظرفیت دو خط لوله استفاده میکند که مهمترین دلیل آن، نبود نیروگاههای جدید برای مصرف گاز و تبدیل آن به برق است.
چهار کانال تامین گاز عراق در بنبست
محبی درباره راه های تامین گاز مورد نیاز نیروگاه های عراق توضیح داد: عراق برای تامین گاز مورد نیاز خود جهت تولید برق، چهار راه بیشتر ندارد؛اول؛ از گازهای همراه میادین نفتی خود استفاده کند، دوم؛ قرارداد خود با ایران را تمدید کند. سوم؛ از ال ان جی و سوخت مایع بهره ببرد و آخرین راهکار نیز استفاده از ذخایر گاز اقلیم کردستان است.
وی تصریح کرد: گازهای همراه میادین نفتی این کشور در صورت محقق شدن اهداف در نظر گرفته شده، میتواند روزانه ۳۵ میلیون متر مکعب گاز تامین کند؛ استفاده از ال ان جی نیز برای این کشور هزینه زا، زمان بر و غیرمطمئن است. کردستان نیز به هیچ عنوان مورد علاقه حکومت مرکزی نیست چرا که وابستگی به گاز کردستان، قدرت این اقلیم را برای فشار بر دولت مرکزی جهت پذیرش خواستههایش افزایش میدهد.
بر اساس گفته های این کارشناس انرژی، روسها نیز با انعقاد قراردادهای گازی در کردستان، قصد دارند با تولید گاز از میادین این اقلیم و احداث یک خط لوله، آن را به ترکیه صادر کرده و جای پای خود را در بازار گاز ترکیه محکمتر کنند. به این ترتیب می توان گفت سادهترین و بهترین منبع تامین گاز عراق، جمهوری اسلامی ایران است که دولت میتواند با فعال تر کردن دیپلماسی خود در عراق، هم این کشور را برای دسترسی راحتتر به منابع گازی کمک کند و هم به صورت غیرمستقیم گاز خود را به کویت صادر کند.
دولت برای بخش خصوصی آستین بالا بزند
محبی با بیان اینکه دولت ایران می تواند با تسهیل ورود بخش خصوصی به عراق برای ساخت نیروگاههای برق و یا نوسازی نیروگاههایی که از مدار تولید برق خارج شدهاند، نقش گاز ایران را در این کشور افزایش دهد، ادامه داد: آمریکا و عربستان به خوبی از اهمیت گاز ایران در دور زدن تحریمها آگاه و بشدت در تلاش هستند تا این کشور را برای قطع واردات گاز از ایران متقاعد کنند. مهر نوشت، به نظر میرسد باید نگاه راهبردی به صادرات گاز تقویت شود بویژه در خصوص عراق که از اهمیت دوچندانی نسبت به سایر کشورها برخوردار است؛ ضرورت واگذاری این امور به مجموعهای هماهنگ از نهادهای حاکمیتی و دولتی، میتواند حفظ بازار عراق را تضمین کند.
110
منبع: جام نیوز
کلیدواژه: آمریکا نفت عراق نفت صادرات نفت عربستان ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۱۴۶۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا سعودیها بازیگردان بازار نفت جهان هستند؟/ سه «بزرگترین» نفتیِ دنیا در عربستان
در سالهای اخیر، عربستان سعودی ثابت کرده که هنوز هم بزرگترین نفوذ را در بازارهای نفت دارد، زیرا توانسته با اعمال قدرت در ائتلاف اوپک پلاس تا حدودی مانع از کاهش قیمت نفت شود. البته سعودی نه تنها رهبری خود را در بازارهای نفت، بلکه پیشگامی جهانی خود در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر، هیدروژن و افزایش بهره وری انرژی را ثابت کرده است.
به گزارش انرژی پرس، عربستان سعودی بزرگترین تولید کننده نفت در بین اعضای اوپک و بزرگترین کشور صادرکننده نفت خام در جهان است و با وجود اینکه این کشور دومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان پس از ایالات متحده بوده، اما بیشترین ظرفیت تولید نفت خام را دارد.
به عبارت دیگر، اگر عربستان تصمیم بگیرد، با ظرفیت کامل تولید خود به بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان تبدیل خواهد شد. صرف نظر از رتبه سعودی در تولید و صادرات نفت، این کشور بیشترین تأثیر را بر بازارهای جهانی نفت دارد، زیرا تنها کشوری است که میتواند تولید خود را در مقادیر زیاد بالا یا پایین تغییر دهد و این به کمک سیاست نفتی آن بوده که مستلزم در دسترس بودن ظرفیت تولید مازاد حداقل دو میلیون بشکه در روز برای مواقع اضطراری است.
بر اساس دادههای اوپک، عربستان دومین ذخایر بزرگ اثبات شده نفت در جهان پس از ونزوئلا را دارد که در پایان سال ۲۰۲۳ به ۲۶۷.۲ میلیارد بشکه رسید و تقریباً نسبت به سال ۲۰۲۲ تغییری نکرده است. در کنار این داده ها، عربستان ویژگی های مهمی در بازار نفت دارد که جایگاه آن در این حوزه را تحکیم میبخشد که در ادامه به آنها اشاره میشود.
بندر راهبردی راس تنورهبزرگترین بندر صادراتی نفت جهان در عربستان بخش بزرگی از تقاضای جهانی نفت خام به میزان حدود ۷ درصد را تامین میکند. بندر «راس تنوره» در عربستان بزرگترین بندر نفتی جهان است و تمام گریدهای نفت خام عربستان به غیر از میعانات گازی و سایر فرآوردههای نفتی از طریق آن بارگیری میشود.
بندر راس تنوره اصلیترین بندر صادرات نفت عربستان به خلیج فارس بوده و پایانههای آن از اهمیت بالایی برخوردار است. براساس دادههای اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، ظرفیت بارگیری در پایانه راس تنوره حدود ۳.۲۸ میلیون بشکه در روز و همچنین ظرفیت ذخیرهسازی ایستگاه راس تنوره حدود ۳۳ میلیون بشکه نفت خام است. اسکلههای آن تانکرهایی با حجم ۵۰۰ هزار تن را در خود جای داده و از طریق آن میتوان همه گریدهای نفت خام به جز نفت خام سبک عربی را بارگیری کرد.
بزرگترین بندر صادرات نفت جهان تحت مدیریت آرامکو است که بزرگترین تاسیسات فرآوری نفت جهان و شبکه گستردهای از خطوط لوله را مدیریت میکند. ظرفیت صادرات عربستان بر اساس ۴ ایستگاه صادرات نفت است که عبارتند از راس تنوره، رأس الجویمه، ینبع و ینبع جنوبی. اما بندر راس تنوره به تنهایی ۹۰ درصد از آن را به خود اختصاص میدهد.
این بندر شامل دو اسکله اصلی است که بر روی آبهای خلیجفارس امتداد دارد، همچنین شامل جزایر مصنوعی بوده که تعداد زیادی نفتکش در اندازههای متوسط و غولپیکر را در خود جای میدهد تا صادرات مقادیر بالای نفت خام عربستان را تضمین کند.
بندر راس تنوره در منطقه شرقی عربستان در خلیج فارس و در سمت شمال شرقی شهر قطیف قرار گرفته و حدود ۷۰ کیلومتر با دمام فاصله دارد. در سال ۱۹۳۳، دولت عربستان قرارداد اکتشاف نفت با را شرکت ساماندر کالیفرنیا امضا کرد که به این شرکت حق کامل اکتشاف در شرق سعودی، از جمله منطقه راس تنوره را داد.
سپس دولت شروع به ساخت این بندر کرد که بعدها به بزرگترین بندر صادراتی نفت جهان تبدیل شد. کار ساخت بندر در اوایل سال ۱۹۳۹ به طور کامل به پایان رسید و اولین محموله نفت خام از بزرگترین بندر صادرات نفت جهان در اول ماه می همان سال با حضور ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود و ولیعهد او – در آن زمان – شاهزاده سعود بن عبدالعزیز راه اندازی شد.
پس از آن، در سال ۱۹۴۹ این بندر شاهد تأسیس پالایشگاه راس تنوره برای صادرات فرآوردههای نفتی از طریق آن بود، زیرا ظرفیت پالایش پالایشگاه راس تنوره بر اساس اطلاعات و دادههای رسمی، ۵۲۵ هزار بشکه در روز است. پس از تکمیل بندر و پالایشگاه، منطقه راس تنوره مزایای فراوانی از جمله مهمترین آنها وجود بزرگترین پالایشگاههای نفت جهان، داشتن دو بندر نفتی، دو کارخانه گاز و گوگرد است.
قابل ذکر است که منطقه راس تنوره بازار فصلی بود که در آن محصولات بادیه نشین مانند گوسفند و پشم در آن به فروش میرسید و در زمستان و بهار هزاران نفر از ساکنان شهر به منظور طبیعتگردی و ماهیگیری به این منطقه میآمدند. همچنین، سواحل آن دارای موقعیت مناسب برای ماهیگیری بود.
بندر راس تنوره عربستان
بزرگترین میدان نفتی دریایی جهانمیدان سفانیه عربستان بزرگترین میدان نفتی فراساحلی یا دریایی جهان است و این کشور قصد دارد از طریق قراردادهای جدید آن را توسعه و تولید را افزایش دهد که در راستای حمایت از اقتصاد عربستان است.
آرامکو عربستان اخیرا اعلام کرده که این میدان عظیم فراساحلی در آستانه امضای دو قرارداد بزرگ به ارزش حدود ۵ میلیارد دلار برای افزایش تولید خود است، بطوریکه این شرکت وارد مراحل نهایی انتخاب پیمانکاران شاغل در زمینههای مهندسی، تدارکات و ایجاد زیرساختهای خشکی مورد نیاز برای گسترش میدان شده است.
بر اساس اعلام آرامکو در ژانویه ۲۰۲۴، با نزدیک شدن به فرآیند اعطای امتیاز توسعه بزرگترین میدان نفتی فراساحلی جهان در میدان سفانیه، این شرکت سعودی در حال تدوین بستههای مهندسی، خرید و ساخت در خشکی است.
روند توسعه میدان دریایی Safaniya عربستان، بخشی از استراتژی آرامکو است که هدف آن افزایش ظرفیت تولید نفت به ۱۳ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۷ است. میدان سفانیه در حال حاضر حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز تولید میکند، در حالی که هدف آرامکو برای توسعه آن در راستای افزایش ظرفیت تولید روزانه آن به حدود ۲ میلیون بشکه است.
این میدان در حدود ۲۰۰ کیلومتری شمال شهر ظهران واقع شده که اشاره به شهر صفانیه مشرف به خلیج فارس در نزدیکی آن واقع شده است. این میدان، حدود ۵۰ کیلومتر طول و ۱۵ کیلومتر عرض دارد و از سال ۱۹۵۷ مرکز تولید نفت خام در این کشور بوده و تا به امروز هنوز دارای ذخایر اثبات شده بزرگی است که حدود ۱۵ میلیارد بشکه نفت سنگین تخمین زده میشود.
تلاش برای پروژه توسعه بزرگترین میدان نفتی فراساحلی جهان مستلزم ایجاد حداقل حدود ۴ سکوی غول پیکر جمع آوری، علاوه بر ۲۹ سکوی سرچاهی، ۲۲ سکوی تزریق آب است. همچنین، بر اساس دادههای منتشر شده توسط گلوبال دیتا، میدان سفانیه عربستان پنجمین میدان نفتی بزرگ جهان از نظر ذخایر اثبات شده و کل تولید است.
کار اکتشاف در این میدان دریایی در سال ۱۹۳۹ آغاز و یک ژئوفیزیکدان در شرکت نفتی عرب آمریکایی «آرامکو داک کر» متوجه یک میدان نفتی دریایی شد. کار اکتشاف در آن زمان آغاز و برای حدود ۱۲ سال ادامه یافت و در ۱۵ آگوست ۱۹۵۱ اولین جریان نفت در مقادیر عظیم تجاری برداشت شد.
در سال ۱۹۵۴، آرامکوی عربستان شروع به ساخت تاسیسات این میدان با هدف شروع عملیات تولید از آن اعلام کرد، اما تولید واقعی از میدان سفانیه در اواسط آوریل ۱۹۵۷ آغاز شد که بالغ بر ۵۰ هزار بشکه در روز بود و از ۱۸ حلقه چاه حفر شده توسط زمین شناسانی سرچشمه میگرفت.
با این حال، این مقادیر تولید شده برای مدت طولانی ادامه پیدا نکرد، زیرا تولید میدان سفانیه به سرعت و در ابتدای سال ۱۹۶۲ افزایش یافت و از ۲۵ حلقه چاه به ۳۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز رسید.
میدان سفانیه عربستان
بزرگترین میدان نفتی جهانمیدان نفتی غوار عربستان، بزرگترین میدان نفتی جهان است که در حال حاضر ذخایر عظیمی در حدود ۴۹.۹ میلیارد بشکه را در خود جای داده و ریاض برای حمایت از نیازهای جهانی روی آن حساب ویژه باز کرده است.
این میدان، بزرگترین میدان نفتی جهان است که در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از جنوبغربی شهر ظهران و در غرب شهرهای احسا و هفوف مستقر است. میدان غوار در سال ۱۹۴۸ توسط شرکت نفتی آمریکایی اکسون کشف شد.
میدان نفتی غوار در صدر فهرست ۱۰ میدان نفتی بزرگ جهان با ذخایر ثابت قرار دارد و این میدان علاوه بر ذخایر، از نظر مساحت و مقدار نفت خام تولیدی بزرگترین میدان جهان به شمار میرود، زیرا تولید روزانه آن – قبل از سال ۲۰۱۹ – حدود ۵ میلیون بشکه بوده که بیش از نیمی از نفت سعودی است. البته بعدا آرامکو تولید آن را به ۳.۹ میلیون بشکه در روز کاهش داد. طبق اظهارات کارشناسان، این میدان شامل همه انواع نفت است.
به باور کارشناسان، کشف بزرگترین میدان نفتی جهان به لطف بادیه نشینان بود که از موقعیت جغرافیایی منطقه آگاهی داشتند و توانستند منطقه را به طور دقیق توصیف کردند. آنها کمک بزرگی به زمین شناسان آرامکوی عربستان سعودی کردند تا موفق به اکتشاف نفت شوند. در واقع، کشف میدان نفتی غوار برای اولین بار در سال ۱۹۴۸ آغاز شد، سپس غول نفتی آرامکو به این نتیجه رسید که آن دارای ذخایر عظیمی است.
در سال ۲۰۰۵، میدان نفتی غوار به اوج تولید خود رسید تا آن را به خط مقدم تولید میادین نفتی در جهان سوق دهد. در نتیجه، غوار به بزرگترین میادین تبدیل شد و عربستان سعودی را برای سالها پس از ایالات متحده به صدر تولیدکنندگان سوق داد. به لطف انقلاب نفت شیل، آمریکا جایگاه نخست را در تولید نفت به خود اختصاص داده است.
براساس برخی از مطالعات زمینشناسی، غوار یک میدان طولانی است که در یک تله ساختاری قرار دارد و نشان دهنده شبکه عظیمی بوده که از جنوب به سمت شمال امتداد دارد. بنابراین، این میدان به صورت یک سازند محدب طولانی و پیوسته به طول بیش از ۲۴۰ کیلومتر، عرض ۴۰ کیلومتر و مساحت حدود ۱.۳ میلیون جریب دارای بزرگترین مخزن نفت جهان است.
در مجموع، این سه بزرگترین بازار نفت شامل بندر صادراتی، میدان نفتی و میدان دریایی نفتی جایگاه ویژه به عربستان در این بازار داده و قدرت تاثیرگذاری آن را افزایش میدهد.
میانگین صادرات نفت خام عربستان در سال ۲۰۲۳ به حدود ۶.۶۵ میلیون بشکه در روز رسید، این رقم در سال ۲۰۲۲ تقریبا ۷.۳۶ میلیون بشکه در روز بود. بخش نفت و گاز تقریباً ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی – تقریباً با ۳۵ میلیون نفر جمعیت – را تشکیل و همچنین حدود ۷۴ درصد از درآمدهای صادراتی کشور را به خود اختصاص میدهد.
میدان نفتی غوار عربستان
کانال عصر ایران در تلگرام