رکنا: معمولاً وقتی از فساد در سطحی کلان صحبت می‌کنیم، مقصود رابطه دو سویه میان دولت (نیروهای دولتی) و جامعه (نیروهایی که در بیرون از دولت قرار دارند) است. به تعبیری، فساد در میان مجموعه این نیروها و عملکرد آنان رخ می‌دهد.
نظریه‌هایی که در باب «رابطه میان جامعه و دولت» مطرح می‌شود به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند؛ نخست، نظریه‌های «فساد بازتوزیعی» و دیگری نظریه «فساد استخراجی» که بنابر نوع رابطه‌ای که میان دولت و جامعه برقرار است، یکی از این دو نوع فساد بروز می‌کند؛ گاه جامعه ضعیف و دولت قدرتمند است و گاه دولت ضعیف و نیروهای اجتماعی نیرومند هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وقتی جامعه و نیروهای غیردولتی قدرتمند و دولت ضعیف است «نظریه فساد بازتوزیعی» مطرح می‌شود. به این معنا که نیروهای اجتماعی غیردولتی، به‌منابعی که دولت در اختیار دارد، دسترسی پیدا کرده و دستبرد می‌زنند. بنگلادش از جمله جوامعی است که با این نوع از فساد مواجه است.
اما در جوامعی که دولت نیرومند و نیروهای اجتماعی ضعیف هستند «نخبگان دولتی» می‌توانند منابعی را که در دست نیروهای غیردولتی است، در اختیار گرفته و آنها را در جهت مقاصد و اهداف خود استخراج کنند. معمولاً در نظام‌هایی که قدرت در آن توزیع شده نیست «فساد استخراجی» بروز می‌کند.
سیستمی که از «فساد استخراجی» رنج می‌برد با «نظام نخبگانی بسته» مواجه است؛ تا آنجا که فضای مناسب برای چرخش نخبگان، برآمدن نخبگان شایسته و ایجاد فرصت برای همه نیروهای اجتماعی میسر نیست. در نتیجه، با مجموعه خاصی از نخبگان مواجه است که سال‌ها بر اریکه قدرت سلطه دارند و بتدریج «شبکه‌ای از نیروها» را برای خود در درون نظام دولتی فراهم می‌کنند و بتدریج دستگاه‌های دولتی را در جهت مقاصدشان به کار می‌گیرند.
نفوذ این نخبگان تا جایی پیش خواهد رفت که حتی می‌توانند بیرون از دولت برای خود پتانسیل‌هایی را ایجاد کنند که اگر به‌هر دلیلی موقعیت‌های درون دولت را از دست دادند، بتوانند منافع‌شان را جایگزین کرده و مجدد فعال شوند. از این رو، کسانی که می‌خواهند در اقتصاد یا حوزه‌های دیگر ورود کنند و امتیازاتی بگیرند، باید از موانعی عبور کنند که این نیروها ایجاد می‌کنند. این گروه‌ها اغلب مدت طولانی در درون سیستم‌ها ماندگار می‌شوند.
وقتی تاریخ کشورها را بررسی می‌کنیم تا پی ببریم به اینکه چرا حکومت‌ها رو به ضعف نهادند؟ یکی از عوامل مهم، همواره فساد درون‌سیستمی است. از این منظر، هر نظامی که می‌خواهد آینده خود را تضمین کند باید با فساد به شکل جدی برخورد کند.
«فساد استخراجی» وضعیتی است که ما نیز کم و بیش گرفتار آن هستیم. از این رو، باید تمام راه‌هایی را که مانع چرخش نخبگان در جامعه است، از میان برداشت. چرا که اگر فساد فراگیر و سیستمی شود دیگر نمی‌توان با راه‌حل‌های کوچک و محدود، مشکل را حل کرد بلکه جراحی اساسی طلب می‌کند.
از این رو، نخست، ما نیازمند یک قوه‌قضائیه مستقل هستیم که متأثر از هیچ جریان سیاسی نباشد و تمام تصمیماتش از درون و بر اساس تخصص گرفته شود. همچنین نیازمند یک مجلس مستقل و کارآمد هم هستیم که نظارت بر نظام سیاسی را به شکلی سیستماتیک در دستور کار قرار دهد؛ نه اینکه صرفاً به افشاگری‌های چند نماینده ازخودگذشته بسنده کند. در غیر این صورت، دل خوش کردن به این سطح از افشاگری‌ها، اگرچه بسیار مغتنم و احترام‌برانگیز است اما مشکل را مبنایی حل نمی‌کند.
دوم آنکه، نظام سیاسی باید روی گشاده برای نخبگان داشته باشد تا حوزه‌های مختلف در جامعه تخصصی شود و نخبگان درون نظام سیاسی احساس «امنیت همیشگی» نداشته باشند و نگران باشند که اگر در موقعیت‌هایی که به آنان داده می‌شود به شایستگی عمل نکنند، از سیستم حذف خواهند شد.
وقتی به‌طور مدام نخبگان دولتی را ارزیابی نمی‌کنیم، طبیعی است که فرصت مناسبی برای آنان فراهم شود تا از منابع دولتی و غیردولتی، در جهت مقاصد خود بهره گیرند. تا زمانی که در این سطح، تدابیری اندیشیده نشود، بحث‌های فرعی در باب فساد نمی‌تواند چندان راهگشا باشد.
*مکتوب حاضر متن ویرایش و تلخیص شده «ایران» از سخنرانی دکتر حسن محدثی با عنوان «نخبگان اداری- سیاسی و فساد» است که در همایش «فساد در ایران؛ نظام‌مند یا موردی؟» در محل دانشکده مدیریت دانشگاه تهران ارائه شد.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید
دکتر حسن محدثی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی
حوادث اختصاصی رکنا را اینجا بخوانید:
گلزن فوتبال ایران در جام جهانی به کما رفت+عکس قتل فجیع در پشت‌صحنه سریال معروف +عکس جنجال منتشر شدن فیلم سواری گرفتن رئیس اداره برق برای خیس نشدن زیر باران+ فیلم اقدام عجیب دختر خیابان انقلاب در کانادا / او بدکاری کرد + جزییات این مرد خبیث بعد از تجاوز به زنها اعضای بدن آنها را می فروخت+عکس 7 مرد هوسباز دختر 10 ساله را از جشن عروسی دزدیدند و به اوتجاوز کردند +عکس زمان واریز یارانه آذر 97 مشخص شد رازهای مرگبار زندان رجایی شهر را در این گزارش بخوانید / ندامگاه خوفناک مهم ترین اخبار 24 ساعت گذشته رکنا 3 قمه کش در تاریکی شب مردی را در جنوب تهران کشتند له شدن یک موتورسوار در زیر چرخ‌های تریلی هجده چرخ + فیلم مرد حسود هر 2 دست زنش را قطع کرد+ عکس تصویر لحظه گیر کردن خنده دار زن30 ساله در سقف خانه +عکس 9 عضو یک خانواده ایرانی در دریای گناوه گم شدند طلافروشی های مشهد از این مردان وحشت داشتندمنبع: رکنا
کلیدواژه: اقتصاد سیاسی جامعه دولت نخبگان مجلس فساد عکس دستگیر شد تهران دختر مرد جوان در خیابان قدیمی ساعت تجاوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.rokna.net دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «رکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۲۰۰۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیش بینی تولید ۱۵۰۰ قلم کالای دانش بنیان در مازندران
به گزارش خبرنگار مهر، حسن خیریان پور ظهر پنجشنبه در نشست استاندار با شرکت‌های دانش بنیان استان گفت: پیش بینی می‌شود شمار محصولات دانشمندان در سال جاری ۱۵۰۰ کالا افزایش شود.
وی با بیان اینکه در سال گذشته ۹۵۶ قلم کالای دانش بنیان در استان تولید شد، گفت: پیش بینی می‌شود این میزان در سال جاری به ۱۵۰۰ فقره برسد.
نخبگان زنجیره توسعه مازندران هستند
استاندار مازندران نیز با اشاره به اینکه معیار ارزیابی مدیران و ارزیابی آنان استفاده از رفیت‌های نخبگان و دانش بنیانی است، گفت نخبگان زنجیره توسعه مازندران به شمار می‌روند.
یوسف نوری در جلسه با جامعه نخبگان ا بیان اینکه امروز اسیر مدیریت‌های فرسایشی هستیم تصریح کرد دستگاه‌های اجرایی باید از شرکت‌های دانش بنیان حمایت کنند.
وی با عنوان اینکه دانش پژوهان جوان و نخبگان باید مورد حمایت قرار گیرند تصریح کرده نخبگان محرک جامعه برای رسیدن به خودکفایی و قله دانایی است.
در این نشست فعالان شرکت‌های دانش بنیان در استان به بیان مسائل و انتظارات فراروی پرداختند.
کد خبر 6088520
خودکشی یک پزشک دیگر؟/ جزئیاتی بیشتر از درگذشت متخصص بیمارستان شریعتی