حضرت عبدالعظیم (ع)؛ محدث راستین شیعه
تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۲۵۷۰۵
شهرری- ایرنا- چهارم ربیع الثانی مصادف با سالروز ولادت حضرت عبدالعظیم (ع) سفیر و راوی حدیث ائمه معصومین(ع) است، ایشان از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و از محدثین به نام شیعیان می باشد.
به گزارش ایرنا، حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) به واسطه صداقت در بیان و مجاهدت در بدست آوردن احادیث امامان معصوم همواره مورد احترام شیعیان داخل و خارج از کشور می باشد، به بهانه چهارم ربیع الثانی سالروز ولادت این عالم و محدث شیعه مروری کوتاه بر زندگی پربار و عرفانی ایشان داریم:
** ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
حضرت عبدالعظیم (ع) فرزند عبدالله بن علی از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است که نسبش با چهار واسطه به آن حضرت می رسد، پدرش عبدالله و مادرش فاطمه دختر عقبه بن قیس نام داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ولادت با سعادت حضرت عبدالعظیم (ع) در سال 173 هجری قمری در شهر مقدس مدینه واقع شده و مدت 79 سال عمر با برکت او با دوران امامت چهار امام معصوم یعنی امام موسی کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام محمدتقی (ع) و امام علی النقی (ع) مقارن بوده، محضر مبارک امام رضا (ع)، امام محمدتقی (ع) و امام هادی (ع) را درک کرده و احادیث فراوانی از آنان روایت کرده است.
این فرزند پیامبر (ص) از آنجا که از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی (ع) است به حسنی شهرت یافته است.
حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) از دانشمندان شیعه و از راویان حدیث ائمه معصومین (ع) و از چهره های بارز و محبوب و مورد اعتماد، نزد اهل بیت عصمت (ع) و پیروان آنان بود و در مسایل دینی آگاه و به معارف مذهبی و احکام قرآن، شناخت و معرفتی وافر داشت.
** تبارشناسی
پس از درگذشت عبدالعظیم حسنی (ع)، هنگامی که می خواستند او را غسل دهند کاغذی را در پیراهنش مییابند که در آن نسب وی و پدرانش اینگونه آمده است: 'من ابوالقاسم، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابیطالب هستم.'
براساس این نسخه از رجال نجاشی، در نسب وی، میان او و امام دوم شیعیان (حسن مجتبی)، پنج نفر واسطه وجود دارد.
اما در نسخههای معتبر این کتاب، میان 'زید بن حسن' (نیای سوم او) و 'حسن بن علی'، شخص دیگری واسطه نیست.
در کتاب مهاجران آل ابوطالب در ذکر اسامی واردشدگان به شهر ری از فرزندان علی بن حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابیطالب نام وی به شکل 'ابوالقاسم عبدالعظیم فرزند عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن حسن' آمده است.
** نیاکان حضرت عبدالعظیم (ع)
پدر عبدالعظیم، 'عبدالله' نام داشت و مادرش 'فاطمه' دختر عقبة بن قیس بود. عبدالله در زمان حیات جدش 'حسن بن زید' زاده شد و چون پیش از زایشش، پدرش 'علی' در زندان درگذشت، جدش سرپرستی او را به عهده گرفت.
علی بن حسن؛ نام جد نخست عبدالعظیم، 'علی' و لقب او 'سدید' است. وی همراه پسر عمویش عبدالله محض و گروهی دیگر از سادات حسینی در دوران خلافت منصور ضد عباسیان قیام کرد که جمعی از آنان و از جمله وی، دستگیر و به بغداد منتقل شدند، او پس از مدتی در زندان درگذشت.
حسن بن زید؛ جد دوم عبدالعظیم، «حسن» نام داشت. وی تنها فرزند پسر زید بود که از بزرگان عصر خودش به شمار می رفت و در بین بنی هاشم به بخشش و خدمت به نیازمندان شهرت داشته است.
وی از سوی منصور خلیفه عباسی به ولایت مدینه گمارده شد، ولی پس از مدتی مورد خشم او قرار گرفت و به زندان افتاد و در سال 168 ق، در سن 80 سالگی درگذشت.
زید بن حسن بن علی بن ابیطالب؛ جد سوم عبدالعظیم، زید فرزند بزرگ حسن بن علی است، او سرپرست وقفهای پیامبر اسلام بوده و به بزرگواری، پرهیزکاری و نیکوکاری توصیف شده است.
شاعران او را ستوده و مردم از هر سو به وی روی میآوردهاند، وی در یکصد سالگی، درگذشت و در زمینی به نام 'حاجز' در نزدیکی مدینه دفن شد.
** ویژگی های خاندان عبدالعظیم (ع)
نگاهی گذرا به زندگینامه نیاکان و خاندان حضرت عبدالعظیم (ع) نشان می دهد که این خاندان، دارای دو ویژگی برجسته بوده است.
اولین ویژگی برجسته این خاندان؛ مبارزه و پیکار بر ضد ستم و سلطه استکباری حاکم به جامعه اسلامی، به گونه ای که پدر حضرت عبدالعظیم (ع) در زندان از دنیا رفت و ایشان پدر خود را ندید و جد ایشان نیز مدتی در زندان به سر برد.
ویژگی دیگر این خاندان؛ کرامت طبع ، عزت نفس و خدمت به محرومان است که ملقب شدن عبدالعظیم به حضرت 'السید الکریم' ریشه در همین ویژگی خانوادگی آن مرد بزرگوار دارد.
** تاریخ وفات
حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) پس از مدت 79 سال و 6 ماه و یازده روز قمری عمر در روز آدینه پانزدهم شوال المکرم سنه 252 هجری قمری ، مطابق 13 مهر ماه قدیم سنه 235 یزدگردی در زمان المعتز بالله عباسی به سرای آخرت رحلت کرد.
براساس روایتی از امام هادی (ع) که ثواب زیارت قبر حضرت عبدالعظیم (ع) همانند زیارت مرقد سیدالشهدا (ع) دانسته شده؛ باید بگوییم که او در دوران امام هادی (ع) و پیش از شهادت ایشان از دنیا رفته و از آن جا که دوران امامت ایشان از سال 220 تا 254 ق بوده، وفات حضرت عبدالعظیم (ع) پیش از سال 254 ق اتفاق افتاده است.
احتمال تولد سید الکریم در سال 173 ق و وفات ایشان در سال 252 ق ، منطقی و معقول است با این حال اثبات آن نیاز به منبع معتبر دارد .
** عظمت علمی
برای اثبات عظمت علمی حضرت عبدالعظیم(ع) کافی است که بدانیم امام معصوم، مردم را برای حل مشکلات دینی و یافتن پرسش های اعتقادی و عملی شان به ایشان ارجاع داده است.
صاحب بن عباد در رساله ای که در شرح حال حضرت عبدالعظیم (ع) نوشته در توصیف علمی ایشان آورده که ابو تراب رویانی، روایت کرد که شنیدم ابوحماد رازی می گفت:'خدمت امام هادی (ع) در سامرا رسیدم و مسائلی از حلال و حرام از ایشان پرسیدم، امام به پرسش های من پاسخ داد.
هنگامی که خواستم از ایشان خدا حافظی کنم به من فرمود:هنگامی که چیزی از امور دینی در منطقه ات برای تو مشکل شد از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان'
این تعبیر به روشنی نشان می دهد که حضرت عبدالعظیم (ع) در عصر خود، مجتهد توانمندی بوده که براساس اصول و قواعدی که از اهل بیت (ع) در اختیار داشته و می توانسته دیدگاه های اسلام ناب را در زمینه های مختلف اعتقادی و عملی استخراج کند و به پرسش های مردم پاسخ گوید.
بنابراین، ایشان تنها یک محدث و راوی احادیث اهل بیت(ع) نبوده، بلکه از علمای بزرگ خاندان رسالت بوده که پس از معصومان، توان پاسخگویی به مسائل علمی را داشته و توانمندی علمی اش مورد تایید و تصدیق امام هادی (ع) قرار گرفته است.
** تالیفات
مرحوم نجاشی درکتاب رجال خود که با موضوع 'مولفان شیعه' تالیف شده از حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) نام برده و کتاب خطب امیرالمؤمنین (ع) را به وی نسبت داده است.
نجاشی در پایان شرح حال سید الکریم، سند خودش را به روایات ایشان از طریق استادش ابن نوح به حضرت عبدالعظیم می رساند.
شیخ طوسی درکتاب الفهرست خود که موضوع آن معرفی مولفان و مصنفان شیعه است، از حضرت عبدالعظیم نام می برد و می گوید: « له کتاب » سپس سند خودش را به احمد بن ابی عبدالله برقی می رساند که او از حضرت عبدالعظیم (ع) نقل حدیث می کند.
صاحب بن عباد نیز در احوال حضزت عبدالعظیم علیه السّلام ، عبارت : « له کتاب یسمسه کتاب یوم و لیلة » را آورده است.
**عظمت معنوی حضرت عبدالعظیم (ع)
مهم ترین نشانه عظمت معنوی و مقامات باطنی حضرت عبدالعظیم علیه السلام برابری فضیلت زیارت مزار آن بزرگوار با فضیلت زیارت سیدالشهدا است.
شیخ المحدّثین، صدوق ، از محمد بن یحیی عطار که یکی از اهالی ری است این گونه نقل کرده که 'خدمت امام هادی (ع) رسیدم و ایشان فرمود: کجا بودی ؟ گفتم : حسین بن علی (ع) را زیارت کردم.
امام هادی (ع) فرمود: بدان که اگر قبر عبدالعظیم را در شهر خودتان زیارت کنی مانند کسی هستی که حسین بن علی (ع) را زیارت کرده باشد.
** برابری زیارت عبدالعظیم با زیارت سیدالشهدا
برابری فضیلت زیارت عبدالعظیم (ع) و امام حسین (ع) مقید به فضای سیاسی ویژه ای است که پیروان اهل بیت (ع) در آن مقطع تاریخی زندگی می کردند.
در زمانی که اختناق شدیدی جهان اسلام را فرا گرفته بود و جامعه تشیع در دوران زمامداری افرادی مانند متوکل، معتز و معتمد عباسی سخت ترین دوران های تاریخی خود را سپری می کرد.
در چنین شرایطی، امام هادی (ع) به منظور پیشگیری از خطرهایی که از طرف حکومت های وقت، شیعیان را تهدید می کرد، فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم را با زیارت امام حسین (ع) برابر دانسته است.
زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) برای کسانی که آمادگی خطر پذیری برای زیارت امام حسین (ع) را داشته باشند پاداشی معادل زیارت آن حضرت دارد.
حرم حضرت عبدالعظیم (ع) شعبه ای از حرم سید الشهدا است که این خود، فضیلتی بزرگ و حاکی از جایگاه بلند و عظمت معنوی عبدالعظیم در نزد اهل بیت (ع) محسوب می شود.
** مدفن حضرت عبدالعظیم (ع) با اشاره پیامبر (ع)
بر پایه گزارش صاحب بن عباد ( 326-385 ق ) ، شب وفات حضرت عبدالعظیم (ع) یکی از شیعیان ری در عالم رویا، پیامبر خدا (ص) را دید که به او فرمود:'مردی از فرزندان مرا فردا از سکة الموالی می آورند و در باغ عبدالجبار بن عبدالوهاب در کنار درخت سیب، دفن خواهند کرد'.
آن شخص نزد صاحب باغ رفت تا آن درخت و مکان آن را بخرد، صاحب باغ به او گفت: این درخت و مکانش را برای چه می خواهی؟ او جریان رویای خود را بازگو کرد.
صاحب باغ گفت: من هم چنین خوابی دیدهام و بدین جهت، محل این درخت و همه این باغ را وقف سادات و شیعیان کردهام که اموات خود را در آن دفن کنند.
بنابراین گزارش، با عنایت به این که باغ های آن دوران، معمولا بسیار بزرگ بوده، می توان حدس زد که تا شعاع قابل توجهی در اطراف مرقد مطهر حضرت عبدالعظیم (ع) وقف دفن سادات و پیروان اهل بیت (ع) بوده است.
1970/6003
منبع: ایرنا
کلیدواژه: فرهنگی ولادت حضرت عبدالعظیم سیدالکریم شهرستان ری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۲۵۷۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دین با شناخت و علم ارزش پیدا میکند
حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم عابدینی نماینده ولیفقیه در استان و امام جمعه قزوین در جلسه تفسیر قرآن کریم گفت: جلسات پیشین درباره حیات طیبه و حیات معنوی صحبت کردیم، یکی از جاهای نهجالبلاغه که حیات معنوی را به ما نشان میدهد، کلمات قصار ۱۴۷ است که حضرت مردم را به ۳ دسته تقسیم کردهاند.
وی ادامه داد: دسته اول در قله حیات طیبه قرار دارند، حضرت اینها را عالمان ربانی میخواند، پیامبر (ص)، انبیاء و ائمه (ع) در این دسته قرار دارند، دسته دوم آنهایی هستند که کوشش میکنند خودشان را از دامنههای این کوه سر به فلک کشیده به قله نزدیک کنند، یعنی آنهایی که عطش حیات طیبه دارند و علاقه به مسائل انسانی، قرآنی و معنوی دارند، اینها متعلم راه درست هستند، عاشقان و علاقمندان اهل بیت (ع) هر کدام به اندازه همتشان تلاش میکنند خودشان را به آنهایی که در قله هستند نزدیک کنند.
امام جمعه قزوین عنوان کرد: دسته سوم هم اصلاً قله را نمیبینند، انگیزهای برای رفتن به بلندی ندارند و برخلاف این مسیر حرکت میکنند، آنهایی که به سمت قله میروند گویا به سمت بهشت میروند و درجات میپیمانند، آنهایی که برعکس قله حرکت میکنند به سمت درکات جهنم میروند، آنهایی که به سمت بهشت و قله حرکت میکنند اینها از دنیا فاصله میگیرند و به آخرت معنوی نزدیک میشوند، آنهایی که به سمت پایین میآیند به دناعت و پستی دنیا مبتلا شده و زمینگیر میشوند، اینها فقط چیزهایی که زمینی هستند به چشمشان میآید و مسائل معنوی را نمیفهمند و علاقهای هم به فهمیدنش ندارند.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین بیان کرد: این مسئله به سواد ظاهری و علم ظاهری ما آدمها ربطی ندارد، ممکن است کسی سواد زیادی اندوخته باشد، اما بسیار بیخبر از عالم معنا باشد، ممکن است کسی سوادی نداشته باشد، اما قله حیات طیبه را پیموده باشد، البته باید تلاش کنیم سوادمان را هم افزایش بدهیم و علم و دانش کسب کنیم.
وی بیان کرد: خیلی از بزرگان ما هستند که شاید در قدیم زمینه برایشان فراهم نبوده که درس بخوانند، اما از طریق گوششان، پای منبر، پای دعا و مناجات، آنقدر درب خانه خدا را زدهاند که درها به رویشان باز شده و از فیوضات معنوی برخوردار شدهاند.
حجت الاسلام و المسلمین عابدینی تأکید کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرمودند علم و دانش از مال بهتر است، علم تو را حفظ میکند، علم نمیگذارد تو پایت را کج بگذاری، هر کجا پایمان را کج میگذاریم بهخاطر جهل است، البته آدمهایی را هم داشتهایم که علم داشتهاند، اما پایشان را کج گذاشتهاند، از این کلام امیرالمؤمنین (ع) مشخص میشود آن چیزی که آنها داشتهاند علم نبوده است، از چنین علمی باید به خدا پناه برد، چون این علم بیفایده است، کسی که علم داشته باشد فتنهگر نمیشود و مردم را دعوت به فتنه نمیکند، چرا که علم نور است، نور هرگز آدم را در تاریکی قرار نمیدهد.
امام جمعه قزوین بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرمود علم تو را حفظ میکند و نگهبان تو میشود، اما مال را تو باید حفظ کنی، لذا معمولاً آنهایی که مال زیادی دارند گرفتارند، چون دائم در تلاشند آن را حفظ کنند، وقتی کسی مال زیادی داشته باشد در حکم انباردار است، یک عمری باید برای نسلهای آینده انبارداری کند، حتی گاهی در این مال خمس، زکات، حقالناس و این قبیل چیزها هم هست.
وی یادآور شد: بنابراین برخیها در دنیا انبارداری میکنند و در قیامت باید برای ریال به ریال این پول جواب پس بدهند.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین اظهار کرد: حضرت در ادامه میفرماید وقتی مال را خرج میکنی کم میشود، اما علم را وقتی خرج میکنی زیاد میشود، قانون خدا این طور است که اگر هر چیزی را که میدانیم به دیگران بیاموزیم باعث میشود علم ما فزونی یابد و چیزهای بیشتری یاد بگیریم.
حجت الاسلام و المسلمین عابدینی عنوان کرد: حضرت در ادامه فرمود علم با خرج کردن و انفاق کردن، پاک میشود و رشد میکند، باید زکات علم را داد، یعنی باید علم را به دیگران آموخت.
وی بیان کرد: حضرت در ادامه فرمود آن کسی که مال را تولید میکند، وقتی مالش میرود گویا خودش هم میرود، مال تولید شده، وقتی که تمام شد، دیگر تمام شده و چیزی از آن باقی نمیماند، اما علم این طور نیست که از بین برود، تا دنیا دنیاست علما باقی میمانند، بنابراین مال این طور است که هم تولیدکنندهاش همیشگی نیست، هم آن چیزی که تولید شده همیشگی نیست، اما علم و عالم همیشگی هستند.
امام جمعه قزوین عنوان کرد: حضرت در ادامه فرمودند باید بهصورت عالمانه دین داشت، برای مثال یک وقت ما یک دعا را میخوانیم بدون اینکه معنای آن را بدانیم، وقتی معنای این دعا را از ما میپرسند میگوییم ما هر آنچه اجدادمان گفتهاند را تکرار میکنیم، اگر این طور باشیم دین ما عالمانه نیست، البته فقط بحث معنا نیست، باید به سمت و سوی معرفت رفت.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین تأکید کرد: ما در نماز باید حتماً مرحله معنایی را بگذرانیم، اما نباید در معنا توقف کنیم، آیا اینکه معنای جملات نماز را نمیدانیم کار خوبی است؟ خیر اصلاً خوب نیست، اگر معنا را بدانیم و در هنگام نماز فقط به معانی توجه کنیم خوب است؟ خیر این هم خوب نیست، ما باید معنا را بفهمیم و از آن بگذریم.
وی اضافه کرد: در حدیثی که منسوب به امام حسین (ع) است حضرت فرموده کتاب خدای عزوجل در چهار مرحله است، اولی عبارت است، یعنی آیات قرآن کریم و کلمات نماز یک عبارت دارد، عبارت همخانواده عابر، معبر و عبور است، باید از عبارت عبور کرد، ترجمه، تفسیر، معنا، کلمات، تجوید و قرائت زیرمجموعه عبارت هستند، نباید در عبارت ایستاد، عبارت محل عبور است، مراحل بعدی شامل اشارات، لطائف و حقایق هستند.
حجت الاسلام و المسلمین عابدینی یادآور شد: برای مرحله لطائف، اشاره به یک مثال خالی از لطف نیست، در روایتی در تفسیر برهان آمده که گفته میشود در سوره تین منظور از «والتین و الزیتون» امام حسن (ع) و امام حسین (ع) است، منظور از «و طور سینین» امیرالمؤمنین (ع) است، منظور از «و البلد الامین» پیامبر (ص) است، مرحله چهارم یعنی مرحله حقایق نیز مربوط به انبیاست.
امام جمعه قزوین اظهار کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرمودند با شناخت، علم و دانش دین ارزش پیدا میکند، باید با معرفت و علم قرآن خواند، هر وقت قرآن قرائت میکنیم دنبال درک و فهم باشیم.
وی عنوان کرد: چه بسا تلاوتکننده قرآنی که در حین تلاوت قرآن، همین قرآن او را لعنت میکند، برای مثال کسی که به پدر و مادرش ظلم میکند و آیات مربوط به احسان به پدر و مادر را میخواند، کسی که حرف رهبرش را نمیشنود، مصلحت مملکتش را نمیفهمد، دلبسته صهیونیستها و آمریکاییهاست، اما آیات مربوط به مشرکین و یهود را میخواند که خداوند فرموده اینها بزرگترین دشمنان شما هستند، آدمی که خمس و زکات مالش را نمیدهد، اما آیات مربوط به زکات را میخواند، همان آیات این افراد را نفرین میکنند.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین بیان کرد: بنابراین آدم باید در آیات قرآن تدبر کند و حقایق و معارف قرآنی را با معرفت و علم ببیند، امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرمود اگر انسان با علم و معرفت دینش را بفهمد، طاعت، بندگی و مطیع بودن را در زندگی دنیا خواهد داشت، هر کس عالم شد در پیشگاه خدا خضوع، خشوع و بندگی پیدا میکند.
حجت الاسلام و المسلمین عابدینی بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) در ادامه فرمود چنین کسی بعد از اینکه از دنیا رفت خاطرات خوب از او در اذهان و افکار مردمان باقی میماند، برای مثال شهید مطهری بیش از ۴ دهه است که به شهادت رسیدهاند، اما ما هنوز خودمان را مدیون افکار عرفانی و معرفتی حکیمانه آن مرد بزرگ میبینیم، امام (ره) چندین سال است که به رحمت خدا رفتهاند، اما ما همیشه خودمان را مدیون ایشان و رهنمودهایشان میدانیم.
باشگاه خبرنگاران جوان قزوین قزوین