به نقل از «ایران آنلاین»

میهن پرستان غیور

تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۳۵۷۴۹

در پی رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران، در مسجد جامع تبریز در سال 907 هجری قمری توسط شاه اسماعیل صفوی و تشکیل دولت ملی در ایران، علما و فقها نقش و جایگاه مهمی در حفظ و حراست از هویت ایرانی ایفا کردند. رحیم نیکبخت دانش آموخته و پژوهشگر تاریخ آذربایجان

 همچنان که آغاز رسمیت تشیع از تبریز و آذربایجان بود، علما و فقهای این خطه قهرمان پرور و دیندار، به‌طور ویژه در این عرصه فعال بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همجواری با عثمانی که داعیه خلافت و تسلط بر جهان اسلام را داشت و برای ازمیان بردن ایران بارها به آذربایجان لشکر کشیده بود، بر اهمیت نقش علمای آذربایجان می­ افزود، زیرا علما حافظ و نگهبان هویت ملی(تشیع و ایرانیت) بودند و علما و فقهای برجسته خاندان هایی کهنسال از علما، نسل اندر نسل این وظیفه را بر دوش داشتند. در تحولات بعد از شهریور 1320 و اشغال آذربایجان توسط قوای ارتش سرخ شوروی و غائله آذربایجان، علما نقش سرنوشت‌سازی در جلوگیری از تجزیه ایران ایفا کردند.
تقابل علمای شیعه و مرام کمونیستی
 با بروز انقلاب بلشویکی در روسیه تزاری و انتشار آوازه مرام اشتراکی، موجب شد علمای منطقه قفقاز و همچنین علمای آذربایجان وادار به عکس‌العمل شوند. بلشویک‌ها در حرکت خود به سمت جنوب و غرب آذربایجان با فرمان جهاد میرزا علی اکبر مجتهد اردبیلی در مغان متوقف شدند. با صدور فرمان جهاد وی عشایر غیور شاهسون مانع از عبور بلشویک‌ها به سرحدات ایران شدند. نقش مجتهد اردبیلی در ناکام گذاشتن بلشویک‌ها به حدی بود که با انتشار خبر درگذشت وی، دولت سوسیالیستی آذربایجان شوروی دستور داده بود جشن و پایکوبی برگزار شود.(گفت‌و‌گوی نگارنده با مرحوم حجت‌الاسلام ابوذر بیدار) بعد از تشکیل حزب توده آیت‌الله سید یونس اردبیلی با صدور فتوایی مردم منطقه و عشایر شاهسون را از پیوستن به حزب توده برحذر داشت. در خود قفقاز هم تعداد زیادی از علما به علت مخالفت با مرام کمونیستی به قتل رسیدند.
تقابل علما و فرقه دموکرات
 با شروع جنگ جهانی دوم، در دوم شهریور سال 1320 ایران به اشغال متفقین درآمد. در مناطق شمالی ایران ارتش سرخ حضور داشت و در مناطق جنوبی ارتش امریکا. ناگفته نماند ایران در دوره جنگ جهانی اول هم به اشغال بیگانگان درآمده و عملاً بین روسیه تزاری و انگلیس تقسیم شده بود.‌این بار دومی بود که توسط قدرت‌های خارجی بدین شکل به اشغال در می‌آمد. با اشغال ایران تعداد زیادی از مأموران امنیتی و متخصص ارتش سرخ به آذربایجان گسیل شدند، این مأموران بسرعت مشغول شناسایی موقعیت‌های استراتژیک جغرافیایی، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گردیدند. در ادامه این روند با صدور فرمان ژوزف استالین، ساماندهی حرکت‌های تجزیه طلبانه شدت گرفت، وجهه اصلی و عمده این فعالیت‌های گسترده فرهنگی با هدف غیر ایرانی معرفی کردن مردم آذربایجان و ملت واحد نشان دادن آذری‌های ایران با مردم جمهوری سوسیالیستی آذربایجان بود که باید یکی شوند.
 اعضای حزب توده و عده‌ای از مهاجران (ایرانیانی که در دوره رضا شاه از شوروی اخراج شده بودند، شوروی در بین این مهاجران تعداد زیادی جاسوس همانند غلام یحیی دانشیان به ایران اعزام کرده بود) مرکز فرهنگی دوستی ایران و شوروی دایر کرده، نمایش فیلم‌های تبلیغی، برپایی کنسرت‌های موسیقی، برپایی نمایشگاه‌های فرهنگی، راه‌اندازی روزنامه به زبان آذری و توزیع اجباری در ادارات و چاپ و توزیع کتاب از جمله فعالیت‌های فرهنگی صورت گرفته بود.
 تبلیغاتی گسترده با تمسک به رفتار مأموران ژاندارمری با روستاییان درحمایت از خوانین به راه افتاد که هدف این تبلیغات، جذب روستاییان تحت فشار خوانین بود. انقلاب بلشویکی هم در روسیه این گونه آغاز شده و تسری پیدا کرده بود. (جمیل حسنلی) سیاست‌های غربگرایانه دوره رضا شاه که در سراسر ایران موجب نارضایتی مردم شده بود، محور دیگر توجه و پوشش خبری دستگاه تبلیغاتی ارتش سرخ بود تا بدین طریق طبقات شهری را به سوی خود جلب کند.
 با ناکامی حزب توده ایران در تأمین منافع اتحاد جماهیر شوروی، تشکیل فرقه دموکرات برای اقدام عملی و فشار بر دولت ایران برای اخذ امتیاز نفت شمال ایران سرعت گرفت و به دستور سفارت شوروی حزب توده آذربایجان به تابعیت فرقه نوظهور دموکرات درآمد. از شهریور 1324 فعل و انفعالات ارتش سرخ و عوامل وابسته آن گسترش یافت. ضمن اینکه با مداخلات سیاسی و اعمال نفوذ موجبات تزلزل سیاسی حاکمیت مأموران دولتی شده بود. در همین حال به هدایت مأموران امنیتی شوروی تلگراف‌هایی توسط مهاجران به مسکو و درخواست الحاق آذربایجان به اتحاد جماهیر شوروی ارسال می‌شد. با تشدید این وضعیت آیت‌الله سید محمد باقر قاضی طباطبایی (پدر شهید آیت‌الله سید محمد علی قاضی طباطبایی) که از شخصیت‌های صاحب نفوذ با خاندانی کهنسال در تبریز بود به نمایندگی از علما و مردم آذربایجان تلگرافی به مجلس شورای ملی در محکوم کردن اظهارات تجزیه طلبانه ارسال کرد. در همین رابطه وقتی سران فرقه دموکرات برای همراه کردن علما با اقدامات خود به آیت‌الله میرزا محمد ثقه الاسلام تبریزی (برادر شهید نیکنام میرزا علی ثقه الاسلام) مراجعه کردند و با یاد‌آوری اقدامات ژاندارم ها خواستار همراهی وی با تجزیه آذربایجان شدند. میرزا محمد ثقه الاسلام در جواب گفته بود رفتار چند ژاندارم باعث نمی‌شود ایرانیت خود را کنار بگذاریم.
 با حمایت کامل ارتش سرخ و تجهیز فرقه دموکرات به سلاح‌های پیشرفته از اواخر آبان ماه، حرکت‌های مسلحانه و کشتار مخالفان فرقه در روستاها و شهرهای مختلف آذربایجان به راه افتاد و با تسلیم شدن پادگان تبریز توسط درخشانی، فرقه دموکرات در 21 آذر ماه 1324 بر آذربایجان سلطه نظامی یافت. ارتش سرخ جلوی قوای اعزامی به آذربایجان را گرفت و عملاً کماندانی‌های این کشور مأمور جلوگیری از اقدام ژاندارمری و ارتش ایران علیه فرقه بودند.
 در دوره تسلط فرقه دموکرات بر آذربایجان، آیت‌الله میرزا فتاح شهیدی از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی به نمایندگی از ایشان مرجعیت مردم آذربایجان را برعهده داشت.
وی برای آگاهی از فعالیت‌های فرقه، یکی از شاگردان خود را مأمور نفوذ در تشکیلات فرقه نمود تا از این طریق وی از تصمیمات فرقه مطلع شده، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهد.
 مهم‌ترین اقدام آیت‌الله شهیدی که پایه‌های قدرت و مشروعیت فرقه را متزلزل ساخت، برپایی مجالس متعدد سوگواری به مناسبت ارتحال استاد خود سید ابوالحسن اصفهانی در تبریز و شهرهای مختلف آذربایجان بود. مجالس بزرگداشتی که به مدیریت وی برپا شد در حقیقت مبارزه منفی با مشروعیت فرقه دموکرات بود، به اتکای قدرت و حمایت نظامی ارتش سرخ مخالفان خود را قتل عام کرده و بر آذربایجان تسلط یافته بود. تداوم مجالس متعدد ترحیم تا چهلم آن مرجع فقید در آذربایجان ادامه یافت.
 در سایر شهرستان‌های آذربایجان، مردم و علما، مبارزات گسترده و همه جانبه‌ای با فرقه دموکرات داشته‌اند. در میانه نهضت میهن دوستان با همراهی علما به راه افتاده بود. در سراب حجت الاسلام صدری مهربانی مخالف سر سخت فرقه دموکرات بود. در اردبیل و مغان آیت‌الله صدوقی و آیت‌الله نجفی و سید بلخاص از مخالفان فرقه محسوب می‌شدند. در ارسباران نهضت میهن پرستان ارسباران به همراهی یکی از روحانیون منطقه به راه افتاده بود که رؤسای این نهضت بعد از نبردی شدید دستگیر و اعدام شدند. در مراغه میرزا حبیب مجتهد، فتوایی علیه فرقه دموکرات صادر کرده بود. در بناب آیت‌الله میرزا باقری بنابی از مخالفان فرقه بود.در مرند تعدادی از رجال شهر از جمله حجت‌الاسلام رفیعیان تلگرافی در مخالفت با تجزیه آذربایجان به مسکو ارسال کرده بودند، همه امضا‌کنندگان و حتی تلگرافچی که متصدی ارسال تلگراف بود به دستور استالین به قتل رسیدند حتی خانواده یکی از ایشان هم قتل عام شد. برای ایجاد رعب و وحشت کسانی که برای دفن مقتولین فرقه اقدام کرده بودند هم به قتل رسیدند!
 فرجام سخن
 در ظهور فرقه دموکرات عوامل مختلفی نقش آفرین بوده‌اند. نقش عامل خارجی در سوءاستفاده از شرایط نامناسب اجتماعی برای تأمین منافع خود بسیار مهم است. سیاست‌های غربگرایانه حکومت پهلوی در آماده کردن بستر نارضایتی هم عامل مهمی بود. با این حال مردم و علمای آذربایجان به‌عنوان حافظ و نگهبانان هویت ملی(تشیع و ایرانیت) مخالف فرقه دموکرات بودند. ضمن اینکه به جهت سیاست‌های ضد مذهبی از حکومت پهلوی هم ناراضی بودند.با این حال مخالفت ایشان با فرقه به تباین عقیدتی با مرام کمونیستی بازمی‌گشت. در شهرهای مختلف آذربایجان علما با عدم همراهی خود، مشروعیت فرقه را نزد مردمی که گوش به فرمان نهاد دینی بودند به زیر سؤال برده بود. در این میان نقش محوری را مرجع وقت آذربایجان آیت‌الله العظمی شهیدی ایفا کرد. وقتی استالین پشت فرقه را  در پی تفاهم احمد قوام به طمع نفت خالی کرد، طومار فرقه دموکرات قبل از آنکه پای ارتش ایران به آذربایجان برسد با قیام مردم قهرمان آذربایجان در هم پیچید.


 

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۳۵۷۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پس‌لرزه‌های جنبش دانشگاه کلمبیا و بمب‌ساعتی در دفتر دموکرات‌ها

پایگاه اینترنتی روزنامه ایزوستیا روز یکشنبه در این باره نوشت: تظاهرات ضد اسرائیلی در محوطه ۲۳ دانشگاه و دانشکده مهم آمریکا ادامه دارد. چند هفته پیش اوضاع تحت کنترل به نظر می‌رسید، اما اکنون در برخی از دانشکده‌ها تجمعات با درگیری همراه است و استادان طرفدار اسرائیل از دسترسی به دانشگاه‌ها محروم هستند.

در ادامه این گزارش آمده است: برای ایالات متحده آمریکا که در آن، حمایت از دولت یهود بخشی جدایی ناپذیر از چشم انداز سیاست خارجی برای دهه‌ها بوده است، این یک پدیده اجتماعی کاملاً جدید است که مقیاس آن، همانطور که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد، گسترش خواهد یافت.

ایزوستیا در ادامه نوشت: تشدید بحران فلسطین و اسرائیل و عملیات نظامی (رژیم صهیونیستی) در نوار غزه شکاف دیگری را در جامعه آمریکا ایجاد کرد، جایی که شاید کمترین انتظار از آن وجود داشت.

این رسانه روس افزود: دانشجویان چادر‌هایی در محوطه دانشگاه‌های مهم آمریکا برپا و راهپیمایی‌ها و سخنرانی‌هایی برگزار می‌کنند که در آن از رهبری دانشگاه‌ها می‌خواهند تا هرگونه همکاری با اسرائیل را متوقف کنند. این تظاهرات‌ها اغلب به درگیری با دانشجویان طرفدار اسرائیل و مداخله پلیس ختم می‌شود.

ایزوستیا در ادامه با اشاره به موج بازداشت دانشجویان شرکت کننده در تظاهرات ضداسرائیلی افزود: دستگیری ها، اما به هیچ وجه بر اوضاع تاثیری نداشت. در مقابل، سازمان دانشجویان برای عدالت در فلسطین، چند صد دانشجو را از دانشگاه‌های برکلی و هاروارد به «تظاهرات همبستگی» آورد.

این رسانه روس در ادامه نوشت: در کانون این تقابل و رویارویی، ریاست دانشکده‌ها قرار دارند که تلاش می‌کنند تا یک کار غیرممکن را انجام دهند. آنها از یک سو، برای تحت کنترل نگه داشتن اعتراضات رو به رشد دانشجویی و به طور همزمان جلوگیری از جلوه‌های اجتناب‌ناپذیر یهودی‌ستیزی تلاش می‌کنند و همچنین برای جلوگیری از خروج حامیان مالی دانشکده‌ها که اکثریت قریب به اتفاق آنها حامیان سیاسی (رژیم) اسرائیل هستند.

بازداشت بیش از ۷۰۰ نفر در دانشگاه‌های آمریکا

روزنامه راسیسکایا گازتا نیز در گزارشی نوشت: از ۱۸ آوریل، زمانی که دانشگاه کلمبیا از پلیس نیویورک خواست تا اردوگاه فعالان حامی فلسطین را پاکسازی کند، بیش از ۷۰۰ نفر در دانشگاه‌های ایالات متحده دستگیر شده اند.

این روزنامه به نقل از ان بی سی نیوز نوشت: دانشجویان شرکت کننده در تظاهرات خواسته‌هایی همچون ممنوعیت فروش دارایی‌ها به شرکت‌هایی که می‌توانند از جنگ غزه سود ببرند، مطرح کرده‌اند.

در پی این فشارها، آن کاد رئیس دانشگاه ایالتی پورتلند اعلام کرد: این دانشگاه دریافت "هدایا یا کمک‌های مالی بیشتر" از شرکت بوئینگ را متوقف می‌کند. دانشجویان عضو جنبش همبستگی برای حقوق برابر فلسطینی‌ها شرکت بوئینگ را به "همدستی در اشغال و نسل کشی در فلسطین" متهم کردند.

رسوایی دانشگاه‌های آمریکا به دنبال سرکوب اعتراضات

روزنامه کامرسانت دیگر روزنامه چاپ مسکو نیز نوشت: دانشگاه‌های آمریکایی در کانون رسوایی به خاطر سرکوب اعتراضات دانشجویان طرفدار فلسطین در محوطه دانشگاه قرار دارند.

به نوشته این روزنامه، بهره‌گیری دانشگاه کلمبیا از پلیس برای متفرق کردن چادر‌های حامیان فلسطین و تعلیق موقت دانشجویان عضو جنبش همبستگی با مردم غزه، تنها باعث التهاب بیشتر و تظاهرات‌ها با قدرتی تازه آغاز شد. برخی اساتید نیز به تظاهرات پیوستند و از آزادی تجمعات حمایت و اقدامات رئیس دانشگاه را محکوم کردند.
بر اساس این گزارش، شاهدان عینی گفتند که برخی از تظاهرکنندگان شعار می‌دادند: ما خواستار آن هستیم که تل‌آویو به آتش کشیده شود.

در ادامه این مطلب آمده است: مرکز تظاهرات حامی فلسطین، دانشگاه کلمبیا در نیویورک بود، جایی که سابقه فعالیت‌هایی همچون مخالفت با جنگ ویتنام و نیز اعتراض به رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی را در کارنامه دارند.

کامرسانت در ادامه نوشت: اردوگاه‌های خیمه‌ای در ده‌ها محوطه دانشکده‌های آمریکا از آن آربور تا بوستون ایجاد شده است. در دانشگاه ییل در ۲۲ آوریل، پلیس ۴۷ نفر را به دلیل شعار‌های طرفدار فلسطین که در ایالات متحده تندروانه و ضدیهود تلقی می‌شوند، بازداشت کرد. به عنوان مثال، شعار «از رودخانه تا دریا» که اساساً فراخوانی برای نابودی کشور اسرائیل است، از جمله آنهاست.

دانشگاه پیشرو آمریکا به کانون ضداسرائیل تبدیل شد

پایگاه خبری لنتا نیز در گزارشی نوشت: دانشگاه کلمبیا به عنوان یکی از دانشگاه‌های پیشرو آمریکا به کانون تجمعات ضداسرائیلی تبدیل شده است.
این رسانه روس افزود: ۱۸ آوریل تظاهرات در محوطه دانشگاه کلمبیا آغاز شد که منجر به دستگیری بیش از ۱۰۰ نفر شد. معترضان خواستار آتش بس در نوار غزه و توقف حمایت از اسرائیل توسط دانشگاه کلمبیا هستند. تعدادی از معترضان در محوطه دانشگاه چادر برپا کردند.

زلزله در دانشگاه‌های آمریکا

پایگاه خبری بلتا روسیه نیز نوشت: همزمان با گسترش اعتراضات دانشگاهی علیه جنگ غزه، ایالات متحده دستگیری‌های گسترده‌ای را در دستور کار قرار داده است.
این رسانه روس نوشت: مسئولان آمریکا در تلاش هستند تا اوضاع را آرام کنند. جنبش اعتراضی دانشجویی هفته گذشته پس از ورود پلیس نیویورک به محوطه دانشگاه کلمبیا و دستگیری بیش از ۱۰۰ دانشجو در کانون توجه قرار گرفت. جنبش دانشجویان دانشگاه کلمبیا برای عدالت در فلسطین بیانیه‌ای را در ۲۱ آوریل منتشر کرد که در آن آمده بود که آنها به شدت هر شکلی از نفرت یا تعصب را رد می‌کنند.

در ادامه گزارش بلتا آمده است: پس از وقایع اخیر در فلسطین، تظاهرات و بحث‌های داغ در مورد درگیری اسرائیل و غزه و آزادی بیان، دانشگاه‌های آمریکا را تکان داده است. علاوه بر این، اعتراضات گسترده تری در ایالات متحده در رابطه با رویداد‌های خاورمیانه صورت گرفت. فعالان طرفدار فلسطین راه‌ها را مسدود کردند و دسترسی به فرودگاه‌ها از جمله فرودگاه بین المللی اوهار در شیکاگو و فرودگاه بین المللی سیاتل-تاکوما و همچنین پل گلدن گیت در سانفرانسیسکو و پل بروکلین در نیویورک را محدود کردند.

بایدن گیج شده است

پایگاه خبری شبکه تلویزیونی ان تی وی روسیه نیز با اشاره به گسترش یافتن اعتراضات دانشجویان در دانشگاه‌های سراسر آمریکا نوشت: معترضان، دولت بایدن را به حمایت از اسرائیل متهم می‌کنند.

این رسانه روس در ادامه نوشت: هم اینک پرچم‌های فلسطین در همه دانشگاه‌های برجسته آمریکا به اهتزاز درآمده و شعار‌های ضد اسرائیلی به گوشی می‌رسد. در این میان، پلیس از گاز اشک آور و گلوله‌های پلاستیکی برای متفرق کردن معترضان استفاده و ده‌ها نفر از جمله رئیس دانشکده فلسفه و استاد اقتصاد دانشگاه آتلانتا را بازداشت کرد.

در ادامه گزارش شبکه تلویزیونی ان‌تی‌وی آمده است:‌به نظر می‌رسد کاخ سفید اصلاً نمی‌داند که چگونه به این همه واکنش نشان دهد. این کشور از یک سو با ارسال تسلیحات به اسرائیل کمک می‌کند و از سوی دیگر دانشگاه‌های آن به پایگاه احساسات ضد اسرائیلی تبدیل شده است. بایدن گیج شده است.

ان‌تی‌وی در ادامه اظهارات جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا را بازتاب داده که گفته است: من اعتراضات ضد یهود را محکوم می‌کنم، به همین دلیل برنامه‌ای برای مقابله با آن ایجاد کردم. من همچنین کسانی را که نمی‌دانند چه بر سر فلسطینی‌ها می‌آید، محکوم می‌کنم.

بمب ساعتی در دفتر حزب دموکرات

این رسانه روس در ادامه نوشت:، اما آیا رئیس جمهور آمریکا می‌تواند همزمان این دو ادعا را مطرح کند؟ جناح راست بر این باور است که دموکرات‌ها با چشم پوشی از جنبش حامیان فلسطین، بمب ساعتی را در دفتر حزب خود کار گذاشته اند. معترضان طرفدار فلسطین، جو بایدن را چیزی جز "جو نسل کشی" نمی‌نامند و در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری آمریکا، به او رای نمی‌دهند.

خبرگزاری آر ب کا نیز در گزارشی نوشت: موجی از اعتراضات طرفدار فلسطین پس از متفرق کردن یک اردوگاه چادری در محوطه دانشگاه کلمبیا توسط پلیس در ۱۹ آوریل، ایالات متحده را فرا گرفته است.

این رسانه روس افزود: بر اساس آخرین اطلاعات وزارت بهداشت فلسطین و نیز آژانس امداد و کاریابی سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی موسوم به «آنروا»، تعداد کودکان کشته شده در نوار غزه در ۶ ماه گذشته از تعداد کودکان کشته شده در درگیری‌ها در سراسر جهان در چهار سال گذشته بیشتر شده است.

در ادامه گزارش آر ب کا آمده است: جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا که مدت‌ها از نتانیاهو حمایت می‌کند، در اوایل آوریل از اقدامات ارتش اسرائیل در نوار غزه به شدت انتقاد کرد و رویکرد کنونی نخست وزیر اسرائیل در قبال درگیری را اشتباه خواند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل اروپا و آمریکا