فیلترینگ؛ عامل اصلی گسترش شبکه‌های اجتماعی در ایران
تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۰۰۹۴۹۷
امیرحسین عالمی: در رفتارشناسی کاربران شبکه‌های اجتماعی مبحثی به نام «عادت کاربر» وجود دارد یعنی کاربر چه رفتاری را روزانه به‌دفعات یا حداقل یک‌بار انجام می‌دهد که مربوط به شبکه‌های اجتماعی است؛ به زبان ساده‌تر شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری جدی و تکرارپذیری در زندگی روزمره کاربران داشته است.
شما به‌عنوان یک کاربر زندگی روزمره خود را با حداقل ۵ سال پیش مقایسه کنید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پژوهش‌ها نشان می‌دهد کاربران برای شبکه‌های اصلی اجتماعی چیزی در حدود ۳۵ دقیقه برای هر شبکه در روز وقت می‌گذارند. در ایران شبکه‌های اصلی ما تلگرام و اینستاگرام هستند. یعنی یک کاربر فعال حداقل روزی حدود ۳۵ دقیقه برای یک شبکه زمان می‌گذارد. یعنی مشارکت در شبکه‌ها و استفاده از آن بخشی از سبک زندگی و عادت روزانه کاربر شده است. در سیاست‌گذاری در بخش رفتار آنلاین کاربران، توجه به عادت کاربر مبحثی مهم است که متأسفانه در کشور ما نادیده گرفته می‌شود. نوع سیاست‌گذاری در این حوزه در کشور عملاً به شکل سلبی است و حتی این سبک نیز به‌درستی انجام نمی‌شود.
به‌طور مثال در کشور چین نیز همین سیاست‌گذاری انجام می‌شود که بسیار هم موفق عمل کرده است؛ اما دلیل اصلی موفقیت این رویکرد در چین دو عامل پراهمیت است؛ اول در نظر گرفتن عادت کاربر. در این کشور قبل از ایجاد عادت و نیاز به استفاده از شبکه برای کاربر، جایگزینی داخلی طراحی و عملیاتی می‌شود؛ جایگزینی که تمامی نیاز‌ها را برطرف می‌کند و از لحاظ فنی و کاربری بعضاً بهتر از نمونه‌های خارجی است. پس از آن سیاست‌گذاری سلبی اعمال می‌شود. یعنی قبل از اینکه جمعیت کاربران یک شبکه به یک‌میلیون نفر برسد، جایگزینی برای آن معرفی می‌شود و سپس تمام راه‌های اتصال به شبکه موردنظر خارجی مسدود می‌شود. در این شرایط کاربر ناگزیر است تا نیاز خود را از طریق شبکه‌های داخلی برطرف کند و بدین ترتیب عادت کاربر به شبکه‌های داخلی شکل می‌گیرد و این شبکه‌ها بخشی از سبک زندگی کاربر می‌شود. مبحث بعدی اطمینان و رضایت نسبی مردم از حاکمیت است که باعث می‌شود تا این شبکه‌ها از استقبال خوبی برخوردار باشند.
اما در ایران وضعیت به شکل دیگری است. به‌طور مثال تلگرام. فیلترینگ تلگرام یکی از مفتضحانه‌ترین روش‌های سیاست‌گذاری در حوزه آنلاین بود. تلگرام به‌عنوان یک شبکه و یک پیامرسان. حدود سه سال به‌صورت گسترده در کشور گسترش پیدا کرد. زمانی که تعداد کاربران به ۵۰ میلیون نفر رسید و رفتار کاربران نهادینه شد و عادت کاربری به‌صورت همه‌جانبه شکل گرفت، ناگهان فیلترینگ اعمال شد. مسلماً این رفتار نه تنها عادت کاربران را تغییر نخواهد داد بلکه عادت دیگری را نیز به کاربران اضافه خواهد کرد. کاربر عادت دارد که به نیاز خود برای استفاده از تلگرام که حدوداً سه سال است بخشی از زندگی اوست پاسخ دهد، پس راه‌حلی را پیدا خواهد کرد تا به این نیاز پاسخ دهد. یکی از اصلی‌ترین راه‌حل‌ها استفاده از ابزار‌های فیلتر شکن است. حال استفاده از فیلترشکن نیز به مجموعه عادات کاربر در استفاده از شبکه های اجتماعی و به طور خاص تلگرام اضافه می شود.
حال مثال دیگری را باهم مرور کنیم؛ در کشور ما برای شبکه توییتر چه اتفاقی افتاد؟ این شبکه در سال ۱۳۸۸ فیلتر شد. یعنی قبل از اینکه نیاز استفاده از این شبکه در کشور توسعه پیدا کند فیلتر شد. بر اساس منحنی انتشار نوآوری «ام.راجرز» تنها، گروه نوآوران از جامعه ایران به این شبکه پیوسته بودند و این شبکه توسعه پیدا نکرده بود. به این ترتیب با فیلترینگ این شبکه، هرگز در سال‌های بعد این شبکه به اندازه ای که باید، توسعه پیدا نکرد.
اما در سال جاری و سال گذشته با توسعه چشمگیر این شبکه و دیگر اپلیکشن‌های فیلتر شده در کشور مواجه هستیم. دلیل این موضع همان امری است که به آن اشاره شد. "عادت کاربر". کاربران در ایران به دور زدن فیلتر عادت کرده‌اند و حالا دوباره طبق منحنی انتشار نوآوری «ام. راجرز» بدون هیچ محدودیتی و در خلأ وجود شبکه‌های جایگزین به سراغ تجربه‌های جدید می‌روند و به همین واسطه استفاده از توییتر و دیگر شبکه‌های فیلتر شده در کشور درحال‌توسعه است. یعنی فیلترینگ تلگرام باب جدیدی را برای کاربر فارسی‌زبان باز کرده است تا مشارکت خود را در تمامی شبکه‌هایی که پیش‌ازاین نیازی به استفاده از آنها نداشت، را توسعه دهد.
بی‌شک این‌چنین سیاست‌گذاری منفعلانه‌ای در مواجه با شبکه‌های اجتماعی، خدمت بزرگی به توسعه بدون نظارت این شبکه‌ها در کشور است. این در حالی است که سیاست‌گذاران با رویکرد سلبی از وظیفه اصلی خود که مدیریت محتوا، توسعه آموزش رفتار کاربری و سواد رسانه‌ای است بازمانده‌اند؛ به همین واسطه کاربران به حال خود رهاشده‌اند و شبکه‌ها توسط افراد دیگری اداره می‌شوند و سیاست‌گذاران کماکان منفعلانه نظاره‌گر رفتار و عملکرد کاربران هستند و دائماً به فکر فیلترینگ‌های جدیدتر و ایجاد محدودیت‌های نو هستند. در حالی که مسیر مدیریت شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان توسط سیاست گذاران، از تولید محتوای فعال، حضور همه‌جانبه حاکمیت، استفاده از تمام ابزار‌های موجود برای آموزش صحیح کاربران و بالا بردن سواد رسانه‌ای آنها میگذرد؛ تمامی سیاست‌های اعمال‌شده از سوی حاکمیت بر شبکه‌های اجتماعی در سال‌های گذشته نتیجه کاملاً عکس داشته است. واکنش‌ها و تصمیمات شورای عالی فضای مجازی در ماه های گذشته در قبال تلگرام و اپلیکشن‌های جانبی آن، خود گواه این حقیقت است. ای کاش تصمیم‌گیران این حوزه با تغییر نگرش در مواجه با شبکه‌های مدرن، رفتارهای سلبی و انحصارگرایانه خود را که در مغایرت با ذات و هویت این شبکه‌هاست، کنار بگذارند و بتوانند از این شبکه‌ها به‌عنوان یک ابزار مدرن و پیچیده در راستای بسط توسعه در کشور استفاده کنند. * کارشناس و پژوهشگر رسانه‌های دیجیتال
منبع: رویداد24
کلیدواژه: رویداد24 اینستاگرام توییتر فیلترینگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.rouydad24.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «رویداد24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۰۹۴۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سفر رئیسی به پاکستان نگاهی رو به جلو در گسترش روابط میان دو کشور است
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما از اسلام آباد؛ «ممتاز زهرا بلوچ» سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان در نشست هفتگی خود گفت : تاریخ دقیق و برنامه‌های سفر رئیسی به پاکستان متعاقباً اعلام خواهد شد.
وی در پاسخ به سئوال خبرنگاران پیرامون شنیده شدن صدای انفجار در برخی از شهر‌های ایران در بامداد روز جمعه گفت: پاکستان در حال بررسی موضوع بوده و تنها در صورت دریافت اطلاعات و روشن‌تر شدن اتفاق مذکور قادر به موضع گیری خواهیم بود.
«ممتاز زهرا بلوچ» همچنین تاکید کرد پاکستان به دنبال تنش زدایی فوری در خاورمیانه است که در پی اقدامات غیر مسئولانه و بی پروای اسرائیل از جمله حمله به سرکنسولگری ایران در دمشق بسیار ملتهب است.
وزارت امور خارجه پاکستان بار دیگر توقف فوری حملات اسرائیل را در غزه و آتش بس فوری به همراه پایان محاصره این منطقه خواستار شد و تاکید دارد جامعه جهانی باید اسرائیل را به خاطر جنایات جنگی و نسل کشی پاسخگو کند.
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد