به نقل از «ایکنا»

نیازمندی پژوهش‌های علوم انسانی به بودجه و کارآمدی

تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۰۱۶۹۶۰

به گزارش ایکنا؛ نشست بررسی «مأموریت پژوهش‌های علوم انسانی در دوران معاصر»، سه‌شنبه 27 آذرماه و همزمان با هفته پژوهش با حضور اساتید دانشگاه علامه طباطبایی و شخصیت‌هایی همچون لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهور، غلامعلی حداد عادل، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، غلامحسین ابراهیمی دینانی، چهره ماندگار فلسفه ایران و مسعود برومند، معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم در سالن اجتماعات مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در ابتدای این نشست اظهار کرد: شاخص‌های علوم انسانی در سه دهه گذشته، نسبت به قبل بسیار تغییر کرده است، بر این اساس نوع نگاه در تحقیق و علم نسبت به گذشته نیز متفاوت است. امروز، رسالت تحقیقات پژوهشی این است که برای حل مشکلات، به کار گرفته شوند.

وی یادآور شد: وزارت علوم می‌تواند با روش‌های جدید و کارآمد این امر را اجرایی کند، اما تا وقتی برخی دستگاه‌ها، خود را از تحقیقات دانشگاهی بی‌نیاز بدانند، قدمی برداشته نمی‌شود.

سلیمی با بیان اینکه لزوم بازنگری در طرح و بودجه پژوهش‌های علوم انسانی به شدت احساس می‌شود، گفت: 407 میلیارد تومان بودجه صرف پژوهش نهادهای مختلف می‌شود، اما از دانشگاه‌ها برای انجام تحقیقات استفاده نشده است. اگر فقط ۴۰میلیارد از تحقیقات به دانشگاه اختصاص یابد بسیاری از مشکلات دانشگاه حل می‌شود.

وضعیت پژوهش به علاج نیاز دارد

لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهور، دیگر سخنران این نشست بود که گفت: یکی از ویژگی‌های علوم انسانی که کار پژوهش را در این حوزه سخت می‌کند، این است که نه تنها پژوهشگر، «انسان» و موضوع پژوهش «انسان» است، بلکه معیارهای عینی مطالعات در این پژوهش‌ها، زیاد نیست. این مداخلات انسانی در شرایطی که مطالعات بین‌رشته‌ای مؤثر نیز وجود نداشته باشد، پرخطا می‌شود.

این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: متأسفانه در یک دوره هشت‌ساله شاهد بودیم که معادل 80 سال در این کشور مرکز آموزشی عالی تأسیس شد، قطعاً منابع محدود و بودجه‌های دولت‌ها کفاف این افزایش کمّیت در تعداد دانشجو، دانشگاه و پژوهشگاه را ندارند. تا زمانی که بودجه کافی اختصاص داشته نشود، نباید انتظار پژوهش‌های ناب داشته باشیم به خصوص امسال که بودجه، انقباضی است. در همین شرایط، اگر مدیریت خوبی اتخاذ نشود، کارهای موازی در زمینه‌های پژوهشی انجام می‌شود و همین منابع محدود هم تباه می‌شود.

معاون حقوقی رئیس جمهور با اشاره به امکان به کارگیری برخی علاج‌ها برای درمان وضعیت پژوهشی کشور گفت: استقلال مراکز آموزشی و پژوهشی، از بین‌بردن انحصار در روش‌های پژوهشی و ایجاد وجه تعاملی در مطالعات میان‌رشته ای می‌تواند وضعیت پژوهش را بهتر کند. همچنین باید در مقابل کسانی که استفاده از نظرات غیربومی را برنمی‌تابند و آنان که به استفاده عاریتی از نظرات غیربومی می‌پردازند، به روشی میانه برسیم تا بتوانیم پژوهش‌های مؤثرتری ایجاد کنیم.

اهمیت شناخت جایگاه انسان در پژوهش‌ها

غلامحسین ابراهیمی دینانی، چهره ماندگار فلسفه ایران نیز در این نشست گفت: تقسیم علوم به انسانی و غیرانسانی از اساس غلط است، هیچ موجودی غیرانسان در دنیا علم ندارد که ما بخشی از علوم را انسانی و بخشی را غیرانسانی بدانیم. علم، انسانی است اما معلوم آن، گاهی طبیعت، انسان و ... می‌شود. باید توجه کنیم که مسئله اصلی میان سازنده و سازنده‌شده، صانع و مصنوع و به بیان صریح‌تر، خالق و مخلوق است. غیر از ذات باری تعالی، همه چیز مخلوق و انسانی است.

ابراهیمی دینانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «هَندَسَة»، معرب «اندازه» و به معنای اندازه‌گیری است، مهندسان همه چیز حتی ابعاد سیارات و کهشکشان‌ها را نیز اندازه می‌گیرند. خیلی هم از آن‌ها قدردانی می‌کنیم که این زحمت را متحمل می‌شوند و اتفاقاً لازم هم هست، اما آیا مهندسان می‌توانند بشر را اندازه بگیرند؟، اساساً آیا بشر قابل اندازه‌گیری است؟، خیر!، بشر قابل اندازه‌گیری نیست و این نشان می‌دهد که اندازه‌گیری در همه موارد کارایی و کاربرد ندارد.

شاگرد بلافصل علامه طباطبایی(ره) یادآور شد: والله که مخالف روانشناسی، جامعه‌شناسی و ... نیستم، اما نمی‌توانم بپذیرم یک روانشناس زحمتکش که اتفاقاً به کار او در جامعه نیاز داریم، بگوید من چون رفتار انسان را تحلیل می‌کنم، پس انسان را می‌شناسم. مگر همه انسان در رفتارش متجلی می‌شود که شناخت رفتار او، انسان را آن‌گونه که باید، به ما بشناساند؟، من با مدرنیته مخالف نیستم، پیشرفت انسانی خیلی هم خوب است، اما انسان باید روح تکنولوژی و جایگاه خود را در این پیشرفت بشناسد که نمی‌شناسد. ما هم در ایران به این موضوع توجه نداریم، بدون تعارف امروز در ایران، در شرایطی زندگی می‌کنیم که یکسره غربی شده‌ایم. چون آن‌ها در تولید علمی پیشرفت کردند و ما فقط شعار دادیم.

کاهش آسیب‌های اجتماعی با پژوهش‌های علوم انسانی

غلامعلی حداد عادل، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، آخرین سخنران این نشست دو ساعته بود که اظهار کرد: تصور عموم مردم این است که کار اصلی جامعه را پزشکان و مهندسان انجام می‌دهند و علوم انسانی اصطلاحاً به گل و بلبل می‌پردازد. در مناصب کشور و مقام‌های اجرایی هم اگر نگاه کنید، عمدتاً کار اصلی دست مهندسان و پزشکان است، نه اینکه کار آن‌ها لازم و مؤثر نباشد، بلکه علوم انسانی به اندازه علوم پایه و مهندسی جدی گرفته نمی‌شود. هزینه‌های پژوهش در حوزه‌های علوم انسانی خیلی کم‌تر از علوم مهندسی است و در نتیجه این حوزه با مشکل بازار کار هم مواجه شده است. اما آیا واقعاً علوم انسانی کاربردی نیست و در مقابل رشته‌های مهندسی اهمیتی ندارد؟ به عقیده من، مسائلی در جامعه امروز ایران وجود دارد که جز با پژوهش‌های علوم انسانی حل نمی‌شوند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: مسئله خانواده که به کیان ملی ما مرتبط است و تزلزل آن فرهنگ کشور را به مخاطره می‌اندازد، امروز باید جدی گرفته شود. بی‌رغبتی به ازدواج، افزایش سن ازدواج، میل به بچه‌دار نشدن و به یک و دو فرزند اکتفا کردن، کاهش جمعیت کشور، افزایش طلاق و مشکلات بچه‌های طلاق از عوارض تهدید کیان خانواده است.

حدادعادل تصریح کرد: مسئله اعتیاد معضل دیگری در جامعه است. خانواده‌هایی را که سرپرست آن‌ها به اعتیاد دچار شده است، از نزدیک دیده‌ام. این بلا واقعاً خانمان‌سوز است. آیا برای حل این معضل فقط قوانین سفت و سخت نیاز است یا به علوم انسانی نیاز داریم؟ مدتی در مجمع تشخیص مصلحت نظام به اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مشغول بودیم و با بررسی‌های خود مشاهده کردیم که این مسئله چه ابعاد وسیع اجتماعی را دربرمی‌گیرد.

وی یادآور شد: مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و از ایران به خارج کشور معضل بزرگی است، گویی مکشی ایجاد شده که می‌خواهد همه خون جامعه را در یک جا متمرکز کند. در این ۴۰ سال روستاها را آباد کردیم. بین روستاها و شهرها جاده ساختیم و امکانات و تکنولوژی را به روستا بردیم تا زندگی بومی آنان تأمین باشد، اما آن‌ها بر همان اتومبیلی که به آن روستا بردیم، سوار می‌شوند و با همان جاده‌ای که ساختیم، به شهر مهاجرت می‌کنند. همچنین موضوعاتی مانند ایجاد اشتغال در فضای تحریم و اصلاح نظام تعلیم و تربیت نیز از مسائلی هستند که جز با پژوهش‌های علوم انسانی حل نمی‌شوند. یکی دیگر از موضوعات مهمی که علوم انسانی می‌تواند با رویکردی کاربردی به آن بپردازد، ترویج قانون‌پذیری در جامعه است. بدون تعارف ملتی بوده‌ایم که برای دو هزار و ۵۰۰ سال تحت استبداد و بی‌قانونی قرار داشتیم. بنابراین تمکین به قانون نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.

حدادعادل در پایان با قدردانی از رئیس دانشگاه علامه طباطبایی برای توجه به پژوهش در علوم انسانی، اظهار کرد: در شورای تحول علوم انسانی، سه عنصر بومی‌سازی، کارآمدی و روزآمدی را ملاک قرار داده‌ایم. بومی‌سازی از این جهت نیاز است که ما می‌خواهیم دین و فرهنگ خودمان را داشته باشیم و البته باید بدانیم که علوم انسانی با نوشتن «بسمه تعالی» در آغاز مقاله‌ها اسلامی نمی‌شود، بلکه به پژوهش‌های مؤثر در این حوزه نیاز است. کارآمدی و روزآمدی نیز به این جهت نیاز است که بتوانیم از علوم انسانی برای مسائلی که ذکر کردم استفاده کنیم.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا پژوهش جنیدی حداد عادل دینانی مأموریت پژوهش دانشگاه علامه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۱۶۹۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر علوم: باید نخبگان را به سمت علوم انسانی هدایت کنیم

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست پرسش و پاسخ دانشجویان و نمایندگان تشکل‌های دانشجویی دانشگاه علامه‌طباطبائی با حضور محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و به دعوت بسیج دانشجویی دانشگاه علامه‌طباطبائی عصر دیروز (دوشنبه) در سالن آمفی تئاتر دانشکده مدیریت و حسابداری پردیس مرکزی این دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای نشست نمایندگان انجمن‌های علمی دانشجویی، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل و بسیج دانشجویی ضمن بیان درخواست‌های خود در حوزه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و دانشجویی، مطالبی را بیان کردند.

وزیر علوم در این نشست با یادآوری تعطیلی دانشگاه‌ها در دوران کرونا گفت: یک سال نخست مسئولیت من در وزارت علوم، همه‌گیری کرونا بود و خوابگاه‌های خودگردان و سلف سرویس دانشگاه‌های مختلف شرایط مناسبی نداشت و مجبور به بازسازی زیرساخت‌ها شدیم. در این شرایط فعال کردن مجدد تشکل‌های دانشجویی دشوار و زمان‌بر بود. دانشگاه‌ها در ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ از نظر نشاط سیاسی، فعال بودند و حضور مسئولان در دهه فجر و ایام انتخابات این موضوع را تایید می‌کند.

وی در ادامه به راه‌اندازی سامانه فرنما برای ثبت فعالیت‌های فرهنگی اشاره و اظهار کرد: برای اطلاع دقیق از فعالیت‌های فرهنگی این سامانه را تاسیس کردیم که بر اساس آن امروز دقیق می‌توانیم بگوییم، دانشگاه علامه‌طباطبائی در ۱۴۰۲ در مجموع هزار و ۳۰۰ فعالیت فرهنگی داشته است. همچنین در ارزیابی روسای دانشگاه‌ها فعالیت‌های فرهنگی ثبت شده بر اساس سامانه فرنما معیار مهمی است و از روی همین سامانه کارنامه فرهنگی برای دانشجویان صادر می‌شود.

تولید علم باید برونداد داشته باشد

زلفی‌گل با اشاره به اهمیت انجمن‌های علمی، خاطرنشان کرد: برگزیدگان جشنواره بین‌المللی حرکت و جشنواره رویش به عضویت بنیاد ملی نخبگان در می‌آیند و از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند. روند جذب افراد نخبه و مستعد در دولت و دستگاه‌های اجرایی نیز تسهیل شده است. تولید علم باید برونداد داشته باشد. تولید مقاله، کتاب، اختراع و دستاورد‌های علمی یا هنری یکی از این برونداد‌ها است و استادان باید برخی از این برونداد‌ها را داشته باشند. این موضوع در آیین‌نامه ارتقای جدید استادان و اعضای هیئت علمی که در حال تدوین است، قید شده است که استاد می‌تواند به هر شکلی دستاورد علمی خود را نشان دهد و فقط مقاله مد نظر نیست. کاربردی بودن مقالات را نیز در نظر داریم؛ به همین دلیل مقالات بنیادین ۷ امتیاز، مقالاتی که نیازی از جامعه رفع کنند، ۱۴ امتیاز برای ارتقای استادان خواهد داشت.

وی افزود: فردی که رساله‌های بنیادی داشته باشد به اندازه حقوق استاد پایه یک پژوهانه دریافت می‌کند، فردی که رساله‌های کاربردی دارد دو برابر و فردی که رساله فناوری داشته باشد، سه برابر حقوق استاد پایه یک پژوهانه می‌گیرد. استادان ارتباط با صنعت نیز به صورت ویژه تشویق می‌شوند. همچنین از علوم نوظهور و نوپدید مانند هوش مصنوعی در حد توان حمایت مالی می‌کنیم.

وزیر علوم درباره مطالبه دانشجویان در خصوص قانون حمایت از خانواده و ایجاد خوابگاه‌های متاهلی گفت: در همه دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هزار واحد خوابگاه متاهلی داشتیم ولی ما در مدت مسئولیت، ۳۵۰ واحد اضافه کردیم، 3 هزار و 200 واحد تا آخر سال نیز اضافه می‌شود که احداث 2 هزار و 600 آن شروع شده است. ساخت خوابگاه بودجه می‌خواهد. یکی از این کار‌ها طرح تهاتر و مولدسازی است. به دانشگاه‌ها اجازه داده شده است املاکی که دارند را تغییر کاربری دهند و از آنها برای ساخت خوابگاه‌های متاهلی استفاده کنند. ما پول نداریم و سازمان برنامه به ما اعتبار نمی‌دهد ولی سرمایه و امکانات بدون استفاده‌ای که داریم را می‌توانیم به گونه‌ای دیگر مورد استفاده قرار دادیم.

بر اساس قانون ما را مواخذه کنید

وی در ادامه نشست به دانشجویان پیشنهاد کرد انتقاد‌های خود را از وزارت علوم در چارچوب قانون بیان کنید. بر اساس قانون ما را مورد ارزیابی قرار دهید. به طور مثال بگویید چرا رتبه علمی کشور کاهش پیدا کرده است.

۷۵ اقدام جدید در وزارت علوم انجام شد

وی در ادامه نشست به بیان اقدامات انجام شده در وزارت علوم و ایجاد ۷۵ اقدام جدید، پرداخت و خاطرنشان کرد: افزایش پایه‌های تشویقی استادان به ۶۰ پایه، بورسیه رتبه‌های برتر کنکور هر سال و المپیادی‌ها، تعیین کارانه (جهش علمی) بر مبنای عملکرد، اختصاص پژوهانه به استادانی نو استخدام، اختصاص پژوهانه برای دانشمندان یک‌درصد و دودرصد، قید شدن پژوهانه جامع در برنامه توسعه هفتم، تخصیص ۱۵ درصد بودجه کل دانشگاه برای فعالیت‌های پژوهشی و پنج درصد برای فعالیت‌های فرهنگی، راه‌اندازی بورسیه صنعت با همکاری صنایع، حمایت از مجلات تحت نمایه‌های بین‌المللی، تاسیس صندوق عالی عتف از جمله این فعالیت‌هاست.

وزیر علوم به راه‌اندازی سامانه نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان) اشاره کرد و گفت: تا امروز بیش از ۱۵ هزار نیاز در این سامانه ثبت شده و استادانی که روی رفع نیاز‌های ثبت شده در این سامانه کار کنند، پژوهانه دریافت می‌کنند. برای حمایت از پژوهشگران نیز سامانه پژوهشگران مستقل را راه‌اندازی کردیم که بتوانند از مزایای بیمه و حقوق بهره‌مند شوند. سامانه دانا (درگاه آشنایی با نخبگان و آینده‌سازان) نیز تاسیس شد تا همه دانشمندان در این سامانه صفحه خانگی داشته باشند و دستاورد‌های علمی و مقالات خود را در این صفحه ثبت کنند. پژوهانه بر این اساس و روزآمد بودن صفحه به آنها تعلق می‌گیرد.

عملیات وعده صادق دستاورد دانش‌آموخته‌های دانشگاه‌ها بود

وی همچنین با تجلیل از اقدامات عالمان و مدیران پیشین وزارت علوم مطرح کرد: عملیات وعده صادق دستاورد دانش‌آموخته‌های دانشگاه‌ها بود و شهید طهرانی مقدم‌ها، شهید شهریاری‌ها و شهید احمدی روشن‌ها در همین دانشگاه‌ها آموزش دیده‌اند، باید قدردان وزیران و دانشمندان پیشین باشیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه را نهاد انسان ساز دانست و گفت: در این راستا فعالیت فرهنگی را توسعه دادیم. از دانشجویان برای برگزاری برنامه‌های مختلف استفاده می‌کنیم، اعتبارات فرهنگی را برای تشکل‌های دانشجویی افزایش می‌دهیم. برای نخستین بار مرکز علوم انسانی را در وزارت علوم تاسیس کردیم و بخشی از ماموریت تحول در علوم انسانی به این مرکز محول شده است.

وی با تأکید بر اهمیت سلامت جسمی و روحی انسان‌ها اظهار کرد: سلامت روحی و روانی در رشته‌های علوم انسانی بررسی می‌شود و اگر به این رشته‌ها بی توجهی شود، در راستای سلامت روحی و روانی جامعه به خوبی گام برنداشته‌ایم. باید نخبگان را به سمت علوم انسانی هدایت کنیم. در بسیاری از کشور‌ها نخبگان داخلی به رشته‌های علوم انسانی هدایت می‌شوند و برای رشته‌های علوم پایه از نخبگان خارجی کمک گرفته می‌شود.

وزیر علوم در پایان این نشست از دانشجویان خواست راهکار‌های جدید خود را برای اداره بهتر آموزش عالی ارائه دهند.

انتهای پیام/