به نقل از «ایرنا»

ایمنی مواد غذایی و ضرورت های آن

تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۰۱۹۹۷۵

مشهد- ایرنا - ایمنی غذایی به سلامت و بهداشت مادۀ غذایی مربوط می شود که اساس آن فراهم ‌سازی شرایط و روش ‌هایی است که از طریق آن کیفیت ماده غذایی حفظ شود تا بتوان از بیماری ‌های منتقل ‌شده به وسیله مواد غذایی پیشگیری کرد.

در دنیای کنونی تهدیدهای جدید ایمنی مواد غذایی بطور مداوم در حال ظهور و افزایش هستند و تغییرات در تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی، تغییرات در محیط زیست و عوامل بیماری ‌زای جدید و در حال ظهور، مقاومت ضد میکروبی مواد غذایی را به چالش کشیده ‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین افزایش سفر و تجارت، احتمال آلودگی در سطح بین ‌المللی را گسترش داده است.
ایمنی مواد غذایی بطور فزاینده ‌ای در حال جهانی شدن است و نیاز به تقویت سامانه ‌های ایمنی مواد غذایی در کشورها بیش از پیش احساس می شود.
مواد غذایی ایمن هنگام حمل و آماده‌ سازی و نگهداری، آلودگیهای میکروبی، شیمیایی و فیزیکی پیدا نمی‌ کنند و سبب بیماری مصرف ‌کنندگان نمی‌شوند.
اطمینان از اینکه غذایی که می ‌خوریم، کاملا سالم است و به دور از آلودگی میکروبی، انگلی و شیمیایی است، ایمنی مواد غذایی محسوب می شود.
اهمیت ایمنی مواد غذایی تا بدانجا مورد توجه قرار گرفته است که سازمان جهانی بهداشت شعار خود را در سال 2015 ترویج بهبود ایمنی مواد غذایی از مزرعه تا بشقاب قرار داد.
با گسترش فناوری ‌ها، مصرف افزودنی ‌ها، آفت ‌کش ‌ها، آنتی ‌بیوتیک‌ ها و هورمون ‌ها نیز در تولید مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه رشد چشمگیر داشته است که منجر به اثرات سوء انکار ناپذیر بر سلامت انسان و بروز انواع بیماری ها شده است.

* تهدید در کمین امنیت غذایی جامعه
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی در این باره گفت: 'ایمنی غذایی' به معنای حصول اطمینان از فقدان هرگونه آلودگی میکروبی، انگلی یا شیمیایی در غذای مورد مصرف جامعه است که از نظر سلامت اهمیت فراوان دارد.
دکتر قدیر رجب زاده با بیان اینکه ایمنی مواد غذایی در سطح جهان بطور مداوم در معرض تهدیدهای جدید قرار دارد افزود: تغییرات در تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی و نیز تغییرات محیط زیست و عوامل بیماری زای جدید، بر مقاومت ضد میکروبی مواد غذایی اثر می گذارند و ایمنی و سلامت غذایی را تحت تاثیر قرار می دهند.
وی اظهار داشت: به همین دلیل تقویت سامانه‌ های نظارت موثر بر ایمنی مواد غذایی بیش از پیش ضروری است.‌
وی گفت: مصرف انواع افزودنی‌، آفت کشها، آنتی ‌بیوتیکها و هورمونها در تولید مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه همزمان با گسترش فناوری رشد چشمگیر داشته که منجر به اثرات سوء بر سلامت انسان از جمله بروز انواع بیماریهای کبدی، تنفسی، ناهنجاریهای مادرزادی و سرطانها به‌ ویژه در کودکان شده است.
رجب زاده افزود: آلودگی هایی نظیر فلزات سنگین از جمله سرب و کادمیوم از طریق کودهای فسفاته و پسابهای صنعتی وارد گیاهان شده و با تغذیه دامها با علوفه آلوده، این آلاینده ها از طریق شیر وارد چرخه غذایی انسان می ‌شوند.
وی اظهار داشت: فلزات سمی در ارگانهای بدن انسان به ویژه کلیه ها تجمع پیدا کرده و در نتیجه باعث نارسایی کلیوی می‌ شوند.
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی گفت: تغذیه با مواد غذایی آلوده به سم آفلاتوکسین در محصولاتی مانند گندم و آرد، پسته، بادام زمینی و شیر نیز باعث بروز سرطان کبد در انسان می ‌شود.
وی سلامت آحاد جامعه را یکی از مهمترین زمینه های پویایی و توسعه دانست و افزود: در این راستا تامین غذای سالم و مطمئن برای حفظ سلامت جامعه انکارناپذیر و حیاتی است زیرا غذای ناسالم موجب خسارات جبران ناپذیر برای جامعه خواهد بود.
دکتر رجب زاده اظهار داشت: نخستین شرط دستیابی به این مهم، سلامت مواد اولیه غذایی به خصوص میوه ها و سبزیجات در مراحل مختلف تولید از مزرعه تا سفره است.

* غذای طیب گامی برای ورود به بازار جهانی
وی با اشاره به اهمیت غذا و سالم بودن آن گفت: با هدف تامین این نیاز و مطالبه عمومی، ایمنی غذایی با عنوان 'غذای طیب' در موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی مورد پیگیری است.
وی افزود: نتیجه این فعالیتها در زمینه غذای طیب، فعال شدن موسسه کیفیت رضوی در آستان قدس رضوی است که در فعالیت آن شاخصهای غذای طیب در قالب چهار پروژه در محصولات برنج، خرما، عسل و گوشت مد نظر قرار دارد.
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی اظهار داشت: در چارچوب این طرحهای پژوهشی تلاش می شود 'برند طیب' راه اندازی گردد تا یک بازار خاص و جدید برای محصولات غذایی ایجاد شود.
وی گفت: با توجه به نیاز و مطالبه برای غذای سالم در دنیا می توان با معرفی تولیدات برند طیب بازار جدید، پر سود و پر طرفدار در عرصه جهان به وجود آورد.
وی افزود: باید به دغدغه روحی و روانی موجود در جامعه در زمینه سلامت و ایمنی مواد غذایی توجه داشت تا فعالیتهای تحقیقاتی و تولیداتی مثبت در این زمینه افزایش یابد.
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی اظهار داشت: افزایش آلاینده های زیست محیطی و آلودگی مواد غذایی به سموم مختلف از جمله دغدغه ها و نگرانیهای جامعه و تهدیدی برای سلامت در عرصه جوامع مختلف محسوب می شود.
وی گفت: این در حالی است که استفاده از غذای ناسالم زمینه ساز بسیاری از بیماریها و مرگ و میرهاست که هزینه های جبران ناپذیر به جامعه تحمیل می کند.
وی ادامه داد: به همین دلیل مصرف کنندگان نسبت به سلامت و ایمنی مواد غذایی حساسیت و دغدغه دارند بنابراین یکی از مسائل مهم پژوهشی و تحقیقاتی در زمینه استاندارد سازی، سلامت مواد غذایی است.

* مصرف سموم کشاورزی در ایران کمتر از جهان
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: تامین ایمنی غذایی جامعه بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است و حفظ محصولات کشاورزی از عوامل خسارت زا امری ضروری است.
فاطمه حلاج نیا افزود: در این راستا سازمان حفظ نباتات و به تبع آن مدیریت حفظ نباتات در استان اجرای مدیریت تلفیقی را در اولویت برنامه های خود قرار داده به این مفهوم که تمام روش های مبارزه شامل عملیات زراعی و بیولوژیک را در اولویت و مبارزه شیمیایی را به عنوان آخرین راه مبارزه بکار می گیرد.
وی اظهار داشت: در این ارتباط به کشاورزان آموزش های لازم در راستای کاهش مصرف سموم، استفاده درست از سموم توسط کارشناسان شبکه مراقبت دولتی و کلینیک های بخش خصوصی داده می شود.
وی گفت: از طرفی سازمان حفظ نباتات سموم پر خطر را حذف و به جای آنها سموم کم خطر و اغلب با منشا گیاهی را جایگزین می کند.
حلاج نیا افزود: براساس آمار ، مصرف سموم در دنیا 1200 گرم برای هر هکتار و در ایران 560 تا 700 گرم در هکتار می باشد و این نشان می دهد مصرف سم در ایران از میانگین جهانی کمتر است ولی باید سموم بر اساس پیش آگاهی و در زمان مناسب بکار گرفته شود تا ضمن کنترل آفت دوره کارنس آن رعایت گردد.
وی اظهار داشت: رعایت دوره کارنس بسیار مهم است و در این مدت پس از سم پاشی، باقی مانده سموم باید در اثر عوامل طبیعی تجزیه شده و مقدار آن در سطح میوه و سبزی و سایر محصولات کشاورزی به حد قابل استفاده برسد.
وی گفت: امروزه با توجه به افزایش آفات و بیماری های گیاهی گاهی ناچار به استفاده از سموم می باشیم که هر یک از این سموم بسته به نوع خود دارای دوره کارنس خاص خود بوده و عدم رعایت این مهم سبب باقی مانده سموم در محصولات و بروز مشکلات در سلامتی مصرف کنندگان می گردد.
حلاج نیا افزود: کشاورزان می توانند با مراجعه به کلینیک های گیاه پزشکی در استان  با استفاده از راهنمایی کارشناسان مربوطه در سامانه آی.پی.ام (ipm) ثبت نام و کد 16 رقمی را که نشان دهنده تولید محصول با حداقل باقیمانده سم یا محصول سالم می باشد، دریافت نمایند.

* تولید 287 هزار تن محصولات سالم
حلاج نیا اظهار داشت: امسال هفت هزار و 740 نفر زیرپوشش شبکه مدیریت تلفیقی قرار گرفتند که از این تعداد برای سه هزار و 900 نفر پروانه آی.پی.ام توسط کلینیک های گیاه پزشکی صادر شد.
وی گفت: این افراد در سطح 26 هزار هکتار زیر کشت محصولات کشاورزی کد 16 رقمی یاد شده را دریافت و حدود 287 هزار تن انواع محصولات مانند گوجه فرنگی، پسته، سیب زمینی و خربزه به عنوان محصول دارای حداقل مجاز سموم یا سالم تولید کردند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: در سطح اجرایی مدیریت تلفیقی 1500 هکتار زیر کشت محصول گوجه فرنگی و 125 هکتار سطح باغات انار، کنترل بیولوژیک با زنبور تریکوگاما و براگون انجام شده که امید است با استقبال کشاورزان این سطوح افزایش یابد.
وی اظهار داشت: برای تولید محصولات سالم و دارای حداقل مجاز سموم، کشاورزان باید سموم را براساس توصیه کارشناسان گیاه پزشکی استفاده کنند زیرا کارشناسان براساس شرایط رشد محصول، نوع آفت و مرحله زندگی آفت و شرایط اقلیمی نسبت به بکارگیری انواع  روش های مبارزه و صدور نسخه گیاه پزشکی اقدام می نمایند.
وی گفت: کشاورزان باید با نسخه صادر شده به فروشگاه های مجاز دارای پروانه مراجعه و سموم مورد نیاز را تامین کنند در غیر این صورت سمومی که از فروشگاه های فاقد پروانه تهیه شود ضمن آلودگی محیط زیست باعث ایجاد خسارت به محصولات کشاورزی نیز می شود.

* مصرف متعادل سموم کشاورزی
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه میزان مصرف سموم کشاورزی در کشتزارهای این استان در حد تعادل و نزدیک به میزان مصرف میانگین کشوری است، گفت: هم اکنون میزان سمی که در خراسان رضوی مصرف می شود بطور میانگین حدود 700 گرم ماده موثر در هر هکتار است و میانگین مصرف کشوری نیز همین اندازه می باشد.
نجفقلی صالحی به فعالیت سازمان جهاد کشاورزی در مدیریت آفات و بیماریها اشاره کرد و افزود: همه سموم پرخطر از فهرست سمهای مجاز کشور حذف شده و هیچ موردی در استان مصرف نمی شود.
وی اظهار داشت: برخی کشاورزان که بدون توجه به توصیه های کارشناسان اقدام به مصرف ناصحیح و غیر کارشناسی سم می نمایند نتیجه لازم را هم نمی گیرند.
وی گفت: میزان مصرف سم سالانه در استان به شرایط آب و هوایی بستگی دارد و برخی سالها که شاهد طغیان آفات هستیم مصرف بیشتر شده و در سالهای عادی مصرف کاهش دارد.
صالحی با اشاره به وجود سموم تقلبی و قاچاق نیز افزود: سازمان جهاد کشاورزی با همکاری نیروی انتظامی، اداره بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره کل تعزیرات حکومتی در قالب گروههای نظارتی وضعیت این سموم را در بازار تحت بررسی و نظارت دقیق دارد و با متخلفان برخورد می کند.
وی با توصیه به کشاورزان برای خرید سموم از مراکز رسمی و دارای مجوز اظهار داشت: کشاورزان می توانند با مراجعه به دفاتر گیاه پزشکی در کلینیکهای گیاه پزشکی نسخه موثر برای محصول و زمین خود را دریافت و سپس سم تجویزی را از مراکز مجاز فروش سم خریداری و استفاده نمایند.
وی گفت: هم اکنون 45 کلینیک گیاه پزشکی و 220 فروشندگی مجاز سم در استان خراسان رضوی فعال بوده و مشغول ارائه خدمات به کشاورزان هستند.

* مسمومیت حشره کش های فسفردار جدی است
استاد سم شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با بیان اینکه ایمنی مواد غذایی از اهمیت فوق العاده برخوردار است گفت: یکی از تهدیدهای سلامت بشر استفاده از مواد غذایی آلوده و دارای بار میکروبی و بیماری زاست.
دکتر مهدی بلالی افزود: در میان سموم کشاورزی و آفت کش ها، حشره کش های فسفردار آلی بیشترین خطر و تهدید سلامتی محسوب می شوند بطوریکه سالانه سه میلیون نفر در جهان دچار مسمومیت با این حشره کش ها می گردند.
وی با بیان اینکه سموم آلی در میوه ها و سبزی ها 2 دسته آفت کش ها و کودهای شیمیایی هستند اظهار داشت: آفت کش ها شامل حشره کش ها، قارچ کش ها، جونده کش ها و کودهای شیمیایی نیز شامل کودهای ازته، اوره، فسفاته، کلسیم و امثال آن است.
وی گفت: مقاومت حشرات به سموم ارگانو فسفره (فسفردار آلی) بسیار زیاد شده و به همین دلیل کشاورزان با روش هایی از جمله افزایش غلظت، افزایش دفعات سم پاشی و سم پاشی منطقه ای اقدام به مقابله با حشرات می کنند.
بلالی افزود: مصرف بیش از حد سموم فسفردار آلی به دلایلی از جمله مقاومت زیاد حشرات در برابر آنها و نیز سمی بودن برای انسان، مخاطرات فراوان به همراه دارد.
وی با اشاره به یک تحقیق علمی در کشور چین اظهار داشت: بر این اساس میزان سموم فسفردار آلی بعد از پوست کندن میوه 60 درصد و با شستن با آب گرم 80 درصد کاهش می یابد.
این استاد دانشگاه گفت: براساس یک تحقیق علمی در کشور انگلستان ماندگاری سم فسفردار آلی در میوه ها و سبزی هایی مانند توت فرنگی، اسفناج، گوجه فرنگی، شلیل، سیب زمینی، سیب درختی، کرفس، فلفل دلمه و قرمز، هلو، گیلاس، خیار، کدو زمستانی و انگور بیشتر است که توصیه می شود با جایگزین کردن سایر محصولات ویتامین های مورد نظر کسب شود.

* استفاده غیر استاندارد از سموم کشاورزی، سرطان زاست
دکتر بلالی با بیان اینکه استفاده بیش از حد مجاز یا بدون در نظر گرفتن زمان باقی مانده تا برداشت محصول موجب ماندگاری سم و کودهای شیمیایی در محصولات غذایی می شود افزود: این سموم در انواع مختلف می توانند منجر به بیماری های گوناگون از جمله سرطان شوند.
وی با بیان اینکه در زیر گروه کودهای شیمیایی اغلب کودهای ازت دار و نیتروژنه مصرف می شود اظهار داشت: شیوع سرطان در استانهای شمالی کشور به دلیل مصرف زیاد کود اوره است.
وی گفت: تلخی غیر طبیعی در محصولاتی مانند کاهو و سیب نشان از وجود کود اوره دارد.
دکتر بلالی افزود: تبدیل کود اوره به نیترات و تبدیل کودهای فسفاته به سم کادمیوم عوارض بسیار برای انسان دارد.

* ضرورت سامانه نظارت و ارزشیابی
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی با بیان اینکه شناسنامه دار کردن میوه ها و سبزیجات با هدف تضمین سلامت و ایمنی غذایی امری حیاتی و ضروری است که باید مورد توجه قرار گیرد افزود: نبود شناسنامه منجر به فقدان اطلاعات در زمینه زمین زیرکشت یا منابع آبیاری محصول می شود.
رجب زاده اظهار داشت: این در حالی است که امکان دارد چنین محصولاتی با آبهای آلوده به خصوص فاضلاب صنعتی و حاوی مقادیر بسیار فلزات سنگین یا کودهای شیمیایی آبیاری شده باشند.
وی گفت: به همین سبب وجود سامانه نظارت و ارزشیابی برای میوه ها و سبزیجات لازم است تا مدیریت این مهم را بر عهده گیرد.
وی افزود: همچنین باید اقدامات پیشگیرانه برای کاهش آلودگی مواد غذایی در مراحل فرآوری، خرده فروشی و حمل و نقل انجام شود.
رجب زاده اظهار داشت: میوه ها و سبزیجات یکی از مهمترین بخشهای سبد غذایی محسوب می شود و باید به صورت استاندارد 580 گرم از این مواد غذایی در سبد غذایی مصرف هر فرد قرار گیرد حال آنکه این میزان بسیار کمتر است.
معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه سالانه 880 هزار تن سبزیجات در خراسان رضوی تولید می شود گفت: با محاسبه جمعیت 6 میلیون و 400 هزار نفری این استان سرانه تولید سبزیجات در خراسان رضوی 147 کیلو گرم است.
صالحی افزود: همچنین حجم تولید سالانه انواع میوه در خراسان رضوی بیش از یک میلیون تن و سرانه تولید در این بخش 160 کیلو گرم است.
وی اظهار داشت: این میزان تولید در شرایطی صورت می گیرد که میزان مناسب مصرف میوه برای هر فرد در روز 2 واحد میوه متوسط است و بر اساس اعلام واحد بهبود و اصلاح تغذیه دانشکده علوم پزشکی مشهد 84 درصد مردم این استان به میزان لازم میوه مصرف نمی کنند.
7496 / 6053

منبع: ایرنا

کلیدواژه: علمي آموزشي ايمني مواد غذايي خراسان رضوي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۱۹۹۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استفاده از ظروف چدنی برای این افراد مشکل‌ساز می‌شود

برای انتخاب ظرف مورد نیاز برای پخت غذا باید به امکان تمیز کردن و شست‌وشوی ظرف دقت شود، زیرا اگر ظرف از نظر فیزیکی به گونه‌ای باشد که نتوان خوب آن را تمیز کرد و موجب تجمع باکتر‌های و میکروب‌ها شود، موجب بیماری روده‌ای می‌شود.

به گزارش ایسنا، مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول با اشاره به انواع ظروف برای پخت غذا، گفت: یک ظرف مناسب باید دارای قوام و داوم باشد و با این وجود هنگام استفاده از ظروف باید از کفی چوبی استفاده شود تا خط و خش روی ظرف ایجاد نشود و پوشش ظرف دچار مشکل نشود.

غلامرضا مهشاد با اشاره به انواع ظروف مورد استفاده برای پخت غذا اظهار کرد: ظروف با جنس‌های مختلفی در بازار وجود دارند و در این شرایط مساله بروز بیماری‌های مختلف در پی استفاده از برخی از ظروف مطرح است و مردم باید به ایمنی غذا دقت کنند، زیرا ممکن است بهترین مواد غذایی و با بیشترین هزینه تهیه و تامین شود، اما در فرآیند پخت دچار اشکال شود و غذای مصرفی به نوعی سلامت را به مخاطره بیندازد.

وی افزود: اکنون اطلاعات مردم در زمینه ظروف، قدیمی است و به روز رسانی نشده است؛ به عنوان مثال شاید مردم ندانند که ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند تجمع آهن در بدن یا بیماری هموکروماتوز می‌تواند مشکل‌ساز شود و معمولا برای پخت غذای مبتلایان به این بیماری از ظروف چدنی استفاده نمی‌شود، زیرا در صورت استفاده از این ظروف، تجمع آهن در بدن این افراد زیاد می‌شود.

برای انتخاب ظرف پخت غذا باید به چه نکاتی توجه کرد؟

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول بیان کرد: برای انتخاب ظرف مورد نیاز برای پخت غذا باید به امکان تمیز کردن و شست‌وشوی ظرف دقت شود، زیرا اگر ظرف از نظر فیزیکی به گونه‌ای باشد که نتوان خوب آن را تمیز کرد و موجب تجمع باکتر‌های و میکروب‌ها شود، موجب بیماری روده‌ای می‌شود بنابراین برای تهیه یک ظرف باید به نحوه تمیز کردن آن توجه شود.

مهشاد ادامه داد: یک ظرف مناسب باید دارای قوام و داوم باشد و با این وجود هنگام استفاده از ظروف باید از کفگیر چوبی استفاده شود تا خط و خش روی ظرف ایجاد نشود و پوشش ظرف دچار مشکل نشود.

وی با اشاره به ویژگی‌های ظروف آلومینیومی عنوان کرد: آلومینیوم فلز سبکی است و گرما به سرعت به این ظروف منتقل می‌شود. از طرف دیگر شست‌وشوی این ظروف بسیار آسان است، اما مشکلی که این ظروف دارند این است که تجمع رسوبات آلومینیوم در بدن موجب بروز برخی از بیمار‌های به ویژه آلزایمر و بروز مشکلات عصبی در کودکان می‌شود.

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول افزود: ممکن است بروز برخی از سرطان‌ها نیز به استفاده از این ظروف ارتباط داشته باشد.

وی بیان کرد: بنابراین باید توجه شود در صورت استفاده از ظروف آلومینومی، اگر مواد غذایی اسیدی باشد انتقال آلومینیوم از ظرف به مواد غذایی افزایش می‌یابد و موجب بروز بیماری می‌شود.

مهشاد گفت: در حال حاضر نوعی از ظروف آلومینیوم وارد بازار شده‌اند که زیباتر هستند و راحت‌تر شسته می‌شوند و علاوه بر آن، دارای پوششی هستند که انتقال مواد آلومینیوم به مواد غذایی را کمتر می‌کند بنابراین اگر قرار است برای پخت غذا از ظروف آلومینیومی استفاده شود باید از ظروف آلومینیومی آنودایز شده که بسیار مناسب و مقاوم‌تر هستند استفاده شود.

وی عنوان کرد: ظرف دیگری که استفاده از آن بسیار رایج است و معمولا یکی از سالم‌ترین ظروف است، ظروف نوع استیل یا فولاد ضدزنگ است که از طریق آلیاژی مرکب از آهن، کروم و نیکل ساخته شده است.

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول گفت: این ظرف در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی بسیار مقاوم است. از سوی دیگر معمولا آلیاژ به صورت یکسان گرما را به مواد غذایی می‌رساند و در نتیجه غذایی که در این ظروف تهیه می‌شود خوشمزه‌تر است.

وی افزود: هنوز شواهدی وجود ندارد که بگوییم خرده‌های این فولاد ضد زنگ وارد مواد غذایی می‌شود و سلامتی را به خطر می‌اندازد. تنها توصیه این است که برای پخت و پز‌های طولانی یا در صورت دمای بالا به صورت نامتعارف یا جوشاندن مواد غذایی اسیدی در این ظروف، احتمال افزایش نیکل یا کروم وجود دارد و باید حواس‌مان را جمع کنیم، زیرا افرادی که به این مواد حساسیت دارند ممکن است آلرژی‌شان تشدید شود.

شرط استفاده از ظروف سرامیکی برای داشتن غذای سالم

مهشاد بیان کرد: ظروف دیگری که بسیار در بازار رایج‌اند و جوان‌پسند هستند، ظروف سرامیکی هستند. بسیاری می‌گویند سرامیک یکی از سالم‌ترین ظروف برای پخت و پز است و با سایر ظروف مانند تفلون مقایسه می‌شود.

وی افزود: ظروف سرامیکی در دمای بالا ضرری ندارند. البته باید توجه شود ظروف سرامیکی کاملا سرامیک نیستند و از فلز ساخته شده‌اند و با ماده‌ای مانند پایه سرامیکی پوشانده شده‌اند.

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول ادامه داد: معمولا این ظروف بسیار مناسب هستند، اما توصیه می‌شود افرادی که از این ظروف استفاده می‌کنند ظرف را با دست بشویند.

مهشاد ادامه داد: ظروف دیگری که در بازار زیاد هستند و استقبال خوبی از آن‌ها شده ظروف چدنی هستند؛ این ظروف دوام زیادی دارند و از آهن ساخته شده‌اند، اما استفاده از این ظروف برای افراد کم خون انتخاب مناسبی است و جزو سالم‌ترین ظروف برای پخت و پز هستند. مواد غذایی دارای بافت سخت مانند گوشت، در این ظروف بسیار خوب پخته می‌شوند و نسبت به حرارت‌های بالا مقاوم هستند.

وی افزود: با این حال استفاده از این ظروف برای کسانی که دچار بیماری هموکروماتوز هستند به علت تجمع آهن در بدن‌شان مشکل‌ساز می‌شود و این افراد نباید از این ظروف استفاده کنند.

وی عنوان کرد: مردم به سمت پخت و پز با استفاده از ظروف مسی نیز رفته‌اند؛ این ظروف به راحتی حرارت را به مواد غذایی انتقال می‌دهند و کیفیت غذا با استفاده از این ظروف بالا می‌رود، اما باید توجه شود این ظروف کاملا از مس ساخته نشده‌اند و با فلز ساخته و تنها روکش مس دارند.

مهشاد افزود: اگر بیش از اندازه از ظروف مسی استفاده شود موجب تجمع مس در کبد می‌شود در نتیجه در آینده این موضوع برای فرد مشکل‌ساز می‌شود بنابراین روی این مس روکشی از نیکل زده می‌شود و باید حواس‌مان باشد اگر این ظروف روکش قلع یا نیکل دارند، زیاد ساییده نشوند تا این پوشش از بین نرود و موجب آزاد شدن بیش از حد مس در غذا و تجمع آن در بدن نشود، زیرا در صورت وقوع این اتفاق مشکلات زیادی برای افراد ایجاد می‌شود.

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول گفت: ظروف دیگر مورد استفاده، ظروف تفلون هستند. شست‌وشوی این ظروف بسیار راحت است و روغن کمی استفاده می‌کنند بنابراین این ظروف بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند، اما این ظروف برای سلامتی مناسب نیستند.

وی ادامه داد: تفلون ماده شیمیایی مضری است که موجب بروز برخی بیماری‌ها از جمله سرطان‌ها می‌شود و با آسیب‌های بیماری ریوی نیز ارتباط دارد.

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول ادامه داد: اگر یک ظرف تفلون را بدون روغن روی گاز قرار دهیم بوی خاصی می‌دهد که موجب بروز سرفه و برخی مشکلات برای افراد دچار بیماری تنفسی می‌شود.

مهشاد عنوان کرد: فرمول ساخت ظروف تفلون در سال ۲۰۱۳ مقداری تغییر کرد و بهتر شد، اما باز هم داغ کردن بیش از حد این ظروف بسیار خطرناک است و نمی‌توانیم آن‌ها را جزو سالم‌ترین ظروف برای پخت و پز حساب کنیم.

وی افزود: ظروف دیگر مورد استفاده برای پخت و پز ظروف سفالی و سنگی هستند که استفاده از این ظروف حالت نوستالژیک دارد. باید توجه شود معمولا لعابی که روی ظروف سفالی ایجاد می‌شود غیر استاندارد است و موجب می‌شود مقدار زیادی کاتیون که یک ماده خطرناک و سرطان‌زا است در فرآیند پخت وارد مواد غذایی شود.

مهشاد ادامه داد: بیشتر رنگ‌هایی که در ظروف سفالی استفاده می‌شود مناسب نیستند بنابراین استفاده از این ظروف زیاد توصیه نمی‌شود.

خوب و بد ظروف شیشه‌ای

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول گفت: یکی از بهترین ظروف برای پخت غذا ظروف شیشه‌ای هستند. این ظروف تحمل دمای بسیار بالا را دارند، اما باید توجه شود کمتر از ظروف شیشه‌ای رنگی استفاده شود یا اصلا استفاده نشود، زیرا حرارت بالا موجب می‌شود یک سری یون‌ها و فلزات سنگین از این ظروف رنگی آزاد و وارد غذا شود.

وی افزود: باید حواس‌مان باشد که ضربه‌ای وارد نشده باشد و این ظروف لب پریدگی نداشته باشند یا از دمای خیلی داغ وارد دمای خنک نشوند.

مهشاد گفت: توصیه می‌شود هرگز برای آشپزی از کفگیر‌های فلزی استفاده نشود، زیرا استفاده از این ابزار موجب خراشیدگی ظرف و به خطر افتادن سلامت غذا می‌شود.

وی گفت: همچنین زمانی که غذایی در ظرف فلزی پخت می‌شود باید به ظرف شیشه‌ای یا ظرف دیگری منتقل شود و زیاد در ظرفی که پخته شده نگهداری نشود. ظروف نچسب یا تفلون و آلومینیوم حتی اگر سالم باشند باید بعد از دو سه سال استفاده عوض شوند.

مدیر غذا، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی دزفول توصیه کرد: بهتر است بعد از پخت مواد غذایی به ویژه در ظروف شیشه‌ای یا سنگی، در ظروف فلزی نگهداری نشوند مگر اینکه جنس ظرف شیشه‌ای یا سنگی باشد.

وی عنوان کرد: در مجموع بهترین ظروف مورد استفاده برای پخت مواد غذایی، ظروف استیل هستند و در مرحله بعد ظروف شیشه‌ای قرار دارند؛ استاندارد ظروف شیشه‌ای بسیار خوب است، اما نمی‌توان هر جایی از این نوع ظروف استفاده کرد و مراقبت‌های خاصی نیاز دارند.