به نقل از «ایرنا»

گذر مشق شب از سیاهه نویسی به مهارت آموزی

تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۰۲۱۰۰۰

تهران- ایرنا- حذف تکالیف از برنامه درسی دانش آموزان در روزهای اخیر حاشیه های بسیاری را به همراه داشت و موافقان و مخالفان این طرح را وادار ساخت تا در برابر هم به یارکشی بپردازند، موضوعی که به نظر می رسد بیش از حاشیه سازی به بحث کارشناسی نیازمند است.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ بخشی از خاطرات دانش آموزی هر فردی را به طور قطع تجربه های تلخ و شیرین از انجام دادن مشق های شب در برمی گیرد تکالیفی که دانش آموزان را آموزگار، موظف به نوشتن آنها در زمانی غیر از وقت مدرسه می کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌ و پرورش در جشنواره تجلیل از پژوهشگران برتر دانش‌آموزی اظهار داشت: «طرح تکالیف مهارت‌محور بستر مناسبی برای پرورش خلاقیت و پژوهش در دوره ابتدایی است. حذف تکلیف شب ابهام و اشتباه است و موضوعی به نام حذف مشق شب نداریم بلکه تکالیف مهارت‌محور در مدارسی که شرایط لازم را دارند جایگزین مشق شب سنتی شده است. سال‌هاست بچه‌ها رونویسی می‌کنند اما مهارت نوشتن را یاد نگرفته‌اند و حتی تعدادی از دانشجویان برای‌شان نوشتن احساسات و تفکرات‌شان دشوار است. در تکالیف مهارتی می‌خواهیم از رونویسی تکراری و غیرهدفمند به سمت تکالیف مهارتی برویم.»

در روزهای گذشته، حذف رونویسی از تکالیف شب دانش آموزان به بروز جنجال هایی در سطح جامعه انجامید و حتی صفحه نخست بسیاری از رسانه ها و روزنامه ها را به خود اختصاص داد. هیاهوهایی که بیشتر جنبه سیاسی و مادی داشت و فارغ از بحث های کارشناسانه بود. مخالفان و موافقان بدون پرداختن به میزان پاسخگو بودن، انجام دادن تکالیف شب به مرتفع ساختن نیاز آموزشی دانش آموزان در برابر یکدیگر صف آرایی کردند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور بررسی پیامدهای مثبت و منفی اصلاح مشق شب به گفت وگو با «اکرم السادات موسوی» معاون آموزش ابتدایی منطقه 11 تهران پرداخت.

** رونویسی های بی هدف؛ دلزدگی دانش آموزان از یادگیری
برپایه تجارب سال‌های گذشته انجام دادن تکالیف به شکل سنتی و تنها به صورت رونویسی برآیندی جز خستگی دانش آموز و در نتیجه دلزدگی او از درس ندارد. هدف اصلی آموزگار از دادن تکلیف به دانش آموزان تقویت یادگیری دانش آموزان است. اینکه تصور کنیم یادگیری فقط از طریق نوشتن محقق می‌شود، اشتباه بزرگی به شمار می رود چرا که طبق تحقیقات انجام شده، مشق شب در یادگیری دانش آموزان هیچ تاثیری نداشته است. البته در کنار این مسایل، مشکلات دیگری نیز وجود دارند، مانند اینکه گاهی حجم بالایی از نوشتن های بی هدف به عنوان مشق شب تعیین می شوند که پای والدین را به فرآیند یادگیری باز می کنند و جای آموزگار و والدین(در منزل) در چرخه آموزش عوض می شود. همچنین از پیامدهای نامناسب تکالیف سنتی، مشکلات جسمی و روانی دانش آموزان، لذت نبردن دانش آموزان از یادگیری، عدم بازخورد مناسب از طرف آموزگاران پس از ملاحظه تکالیف و... را می توان نام برد.

یادگیری اگر بر پایه تجربه ایجاد شده باشد، تغییری پایدار در احساس تفکر و رفتار فرد ایجاد می کند. از طرفی هرگز به صورت آنی انجام نمی شود و همچنین بر پایه دانسته های گذشته رشد می یابد و در نهایت به تغییراتی دایمی می انجامد. بخشی از فرآیند تحصیل، توسعه فردی و تمریناتی هدفمند هستند و نکته مهم در این زمینه این است که یادگیری به وسیله انگیزش انجام می شود و درباره تعیین تکالیف هرگز با رونویسی صرف محقق نخواهد شد. تعیین تکلیف در قالب «تکالیف مهارت محور» به طور مناسب و علمی می تواند «انگیزش» دانش آموز را برای یادگیری در پی داشته باشد.

در این راستا نباید انواع تکالیفی که از پیش تعیین می شدند حذف شوند؛ چرا که در برخی موارد تکالیف خلاقانه نوشتنی که کسل کننده نبودند و زمینه تمرین را برای دانش آموز با حفظ شرط ایجاد انگیزه فراهم می کردند(به ویژه درباره دانش آموزانی که دیرتر می آموزند) مفید خواهند بود. بنابراین می بایست آموزگار برای برخی دانش آموزان تکالیفی هدفمند، خلاقانه و علمی که با صرف زمان کمتر، بازدهی بیشتری دارند و یادگیری مهارت های پایه در زمینه موضوعات درسی منجر می شوند، طراحی کنند.

**تکالیف مهارت محور؛ نیازمند آموزش معلمان و اولیا
این که منافع مالی برخی افراد، عامل اصلی مخالفت با حذف مشق شب است، جای سوال دارد. باید توجه کنیم که مخاطبان طرح چه افرادی هستند؟ افرادی که به روش های مختلف در طی این سال‌ها از تعیین تکلیف برای دانش آموزان استفاده مالی کرده اند یا معلمان و دانش آموزان و اولیای آنها که نیاز به تحولی بزرگ در این زمینه دارند؟

به طور مسلم در نهایت افرادی که پیش از این با طرح کتاب هایی در زمینه تکالیف سنتی، تجارت می کردند در آینده نیز به سمت تهیه کتاب هایی در زمینه تکالیف مهارت محور روی خواهند آورد اما باید توجه کرد که مانند بسیاری از برنامه‌ها و طرح‌های دیگر مشکل اصلی در زمینه تکالیف مهارت محور، واکنش معلمان و خانواده‌ها در برابر اجرای این طرح است و علت عمده آن را نیز باید به وجود ابهاماتی در خصوص نحوه اجرای این طرح مرتبط دانست. اگر آموزگاران پیش از اجرای طرح در این زمینه آموزش کافی، مفید و کاربردی ببینند و اولیا در ارتباط با اهداف طرح توجیه شوند و هر 2 گروه اطمینان یابند که مشق شب تاثیری در یادگیری دانش آموزان در سنین پایین ندارد از اجرای این طرح استقبال خواهند کرد و همراهی معلمان و اولیای دانش آموزان مهم تر از اهداف مخالفان این طرح خواهد بود.

**انواع تکالیف از نظر محتوا
تکلیف را از نظر محتوا می توان به انواع تکالیف تمرینی، تکلیف آماده‌سازی، تکالیف بسطی، تکالیف خلاقیتی تقسیم کرد.

تکالیف تمرینی: این نوع تکالیف بیشتر مهارت ها و دانش های کسب شده، تقویت می کنند و بیشتر تمرینی غیر خلاق و تکراری هستند؛ مانند دانش آموز گیاهان محیط اطراف خود را شناسایی و طبقه بندی کند.

تکالیف آماده سازی: این نوع تعیین تکلیف جهت آماده‌سازی شاگردان برای روزهای آینده به کار می رود و معمولاً به صورت مطالعه کتاب های درسی، مطالعه خارج از کتاب های درسی، جمع آوری اطلاعات و مواد پیش از کنفرانس ارایه می‌شود. هدف از ارایه این نوع تکالیف آماده کردن دانش آموزان به کسب زمینه مناسب اطلاعاتی جهت آماده شدن برای درس و بحث روز بعد است. در ارتباط با این نوع تکالیف باید دستورالعمل و رهنمودهای لازم را در باره چگونگی و چرایی انجام وظایف به طور کامل برای فراگیران روشن و مشخص کرد.

تکالیف بسطی - امتدادی: این نوع تکلیف شاگرد را به فراسوی کارها و فعالیت های کلاسی سوق می‌دهد و موجبات یادگیری و ایده‌های فراگیران را در موقعیت های جدید فراهم می کند و امکان دارد چندین روز یا هفته به طول بیانجامد. این نوع تکلیف بر تولید دانش، تکرار و تکثیر آن استوار است.

تکالیف خلاقیتی: این نوع تکالیف مربوط به زمانی هستند که دانش آموز مفاهیم و مهارت های کسب شده در کلاس درس را با هم ترکیب کند و در یک روش یا راه های جدید و متفاوت بکار می بندند.

** تکالیف مهارت محور؛ تامین اهداف آموزشی
در تکالیف مهارت محور دانش آموزان به جای نوشتن مشق و رونویسی از درس ها به آموختن مهارت های مورد نیاز برای زندگی بهتر می پردازند. این تکالیف شامل پژوهش، مطالعه، دست ورزی و کارهای عملی و... برای یادگیری مهارت های پایه نظیر مهارت های شغلی، حفظ محیط زیست، کار گروهی، حل مساله، مسوولیت پذیری، مدیریت زمان، مهارت های بیانی، کاربرد ریاضی، مدیریت منابع، تصمیم‌گیری و... است. بخش عمده این تکالیف در مرحله نخست اجرای طرح داخل کلاس ها با جمعیت کم (زیر 26 نفر) انجام می شود و دانش آموزان در طی انجام دادن این تکالیف مهارت های پایه را خواهد آموخت و با به کار بردن آموخته هایشان در امور روزمره در کنار معلم و خانواده و در محیط‌هایی که هستند ضمن تقویت آموخته ها برای زندگی بهتر آماده می شوند. در ضمن آموزش مهارت های پایه زمینه لازم جهت آمادگی دانش آموزان برای سال های تحصیلی آتی را برای آنها فراهم می آورد.

در تعیین و طراحی تکالیف مهارت محور معلمان علاوه بر آن که در کلاس بر دانش اساسی تاکید می کنند و آنها را مورد اندازه گیری قرار می دهند، باید توانایی دانش آموزان برای فکر کردن به صورت انتقادی، تحلیلی، حل مساله، توانایی نظارت بر عملکرد شخصی، مشارکت گروهی و مهارت های ارتباطی را سنجیده و بازخورد لازم را ارایه کنند.

در برخی موارد تکالیف مهارت محور با آزمون های عملکردی بسیار شبیه هم هستند و اگر تفاوتی وجود دارد، بیشتر در هدف اجرای آنها است به این صورت که در آزمون های عملکردی هدف اساسی آزمودن دانش و مهارت های کسب شده دانش‌آموزان خواهد بود و در تکالیف مهارت محور، هدف اساسی ماندگاری و بهبود و توسعه مهارت های آنان محسوب می شود. البته آزمون‌های عملکردی نیز بیشتر به توسعه مهارت های دانش آموزان می انجامد بنابراین با توجه به شباهت اهداف و نتایج آن، می‌توان از تکالیف درسی برای ارزشیابی از دانش و مهارت های کسب دانش آموزان استفاده کرد. به عبارت دیگر با وجود اینکه آموزگار در هنگام دادن تکالیف دانش آموزان به طور مستقیم قصد ارزشیابی را از آنها ندارد، می تواند با استفاده از نتایج این فعالیت، اطلاعات مناسبی از وضعیت یادگیری دانش آموزان به دست آورد. بر این اساس تکالیف درسی می توانند یکی از ابزارهای مهم ارزیابی و بررسی تکالیف درسی باشند که اطلاعات ارزشمندی از عملکرد دانش آموزان را به آموزگار می دهند.

پژوهشم**2059**9131

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي چالش هاي آموزشي آموزش نوين حذف مشق شب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۲۱۰۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر آموزش و پرورش: ما در آستانه الگو شدن برای جهان هستیم/ ما به قله نزدیک شده ایم

به گزارش جماران؛ صحرایی وزیر آموزش و پرورش گفت: ما در آستانه الگو شدن برای جهان هستیم،ما به قله نزدیک شده ایم و کسی که می تواند این الگو شدن را رقم بزند نظام تعلیم و تربیت کشور است.

گزیده‌ای از سخنان صحرایی، وزیر آموزش و پرورش در مراسم نماز جمعه تهران به شرح زیر است: 

*بعد از ۱۲ سال اولین آیین نامه اجرایی برای اجرای سند تحول بنیادین از هیات دولت بیرون آمد،آیین نامه توسعه و تقویت مهارت های دانش آموزان.

*هر دانش آموز متوسطه یک مهارت که از مهر امسال اجرایی خواهد شد.

*امروز امتحانات نهایی تعیین کننده امتیاز ورود به دانشگاه هستند و مرجعیت به معلم و مدرسه و کتاب برگشته است.

*اجرای مصوبه شورای علمی و فرهنگی باعث شده است که شاهد حضور بیش از پیش دانش آموزان مناطق محروم در دانشگاه های سراسر کشور باشیم. 

*همه حکمرانی و اداره کشور برخاسته از آموزش و پرورش است.

*کشور ما پیشرفت نخواهد کرد الا از طریق آموزش و پرورش.

*ما در آستانه الگو شدن برای جهان هستیم، ما به قله نزدیک شده ایم و کسی که می تواند این الگو شدن را رقم بزند نظام تعلیم و تربیت کشور است.