به نقل از «شبستان»

«چِل سِرو» در شب چِله حلقه وصل گذشته و حال

تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۰۳۷۸۱۰

شب یلدا یا همان «شب چِله» خانه‌های مردم دیار ایلام در طولانی‌ترین شب سال، شب‌شعر و فال و دورهمی اقوام و آشنایان در خانه بزرگ فامیل است.

خبرگزاری شبستان- ایلام: استان ایلام به گواه تاریخ و بر اساس اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در ۶۴۰ سال پیش از میلاد به دست آشور بانی پال تصرف شد و در کتیبه‌های بابلی، عیلام را «آلامتو یا آلام» خوانده‌اند که به معنای کوهستان یا سرزمین طلوع خورشید معروف بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

امروزه این استان دارای ده شهرستان آبدانان، ایلام، ایوان، بدره، دره شهر، دهلران، چرداول، ملکشاهی و مهران و سیروان است که با توجه به حضور اقوام و طایفه‌های مختلف با زبان‌ها و لهجه‌های متفاوت، آداب‌ورسومی متنوع و در بیشتر موارد با تفاوت‌هایی جزئی و نزدیک به هم به مناسبت‌های گوناگون و ایام مختلف سال در مناطق مختلف این استان جاری و ساری است.

 

یکی از آداب و سنن قدیمی در بین مردمان این دیار گردهمایی اعضای فامیل و یا طایفه در درازترین شب سال همان شب چله در منزل یکی از بزرگان خاندان و فامیل بوده است که نوعی صله رحم و همایشی در سردترین و طولانی‌ترین شب زمستان بوده است که این شب را در آرامش و سلامت در کنار بزرگان و برای بهره‌مندی از پند و تجربه آنان سپری کنند.

 

از طرفی این گردهمایی علاوه بر انس و الفت بین اعضای فامیل و خانواده، محملی برای خبردار شدن از حال و احوال همدیگر درگذشته باوجود نبودن وسایل ارتباطی و فناوری‌های جدید امروزی مانند گوشی‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی بوده است که این مجالس برای بسیاری از کوچک‌ترها به لحاظ سنی، کلاس درس و آموختن از بزرگان بوده است.

 

در شب یلدا یا همان شب چِله، آداب و سنن مختلفی در روزگار نه‌چندان دور با رسمیت و قوت بیشتری و هم‌اکنون با شدت و حدت کمتری برگزار می‌شود که ازجمله می‌توان به مراسم «شلی مِلی»، «چل سِرو»، بازی‌های سنتی و محلی خانگی ازجمله «پرقوچ» و قصه‌گویی و داستان‌سرایی بزرگان از گذشته‌های دور و نزدیک (مَتَل)، فال گرفتن و تفقد زدن به قرآن کریم و کتاب حافظ اشاره کرد.

 

البته این شب‌نشینی‌ها و دورهمی ها در شب‌های چله خالی از خوراکی و شیرینی‌های محلی هم نبوده است و درگذشته که شیرینی‌ها و قنادی‌های امروزی نبوده است، مردم در شب چله از شیرینی‌ها و خوراکی‌های محلی ازجمله «بِژی برساق»، «گنمه شیره» (گندم برشته همراه با شیر)، «کله کنجی»، «حلوای بگل» یا شلغم و لبو استفاده می‌کردند که البته در خانه‌های قدیمی و زیر سیاه‌چادرها صفایی دیگر داشته است.

 

یکی از رسومات قدیمی در شب یلدا در نقاط مختلف این استان آیین «چل سِرو» بوده است که بیشتر در استان‌های لرستان، خوزستان کرمانشاه و ایلام مرسوم بوده و یادگار شیرینی از شب‌های مهربانی و صفای گذشتگان است و شعرهای کُردی، لَکی و لُری در شب یلدا حلقه وصل مهمانان و پیر و جوان می‌شود و گرمای شعر، سرمای زمستان را به فراموشی می سپارد.

 

این آیین، از چهل بیت شعر تک‌بیتی تشکیل‌شده که بسیار مفاهیم بلند و پرمحتوایی را در خود جای‌داده‌ است و مفهوم بیت چهلم یا آخر، نتیجه فال خواهد بود که «چل سرو» در تاریخ و آداب شفاهی نقش مهمی در انتقال مفاهیم و معانی به‌صورت سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر داشته و همین امر نیز موجب تقویت پایه‌های شعر در میان این مردمان شده است.

 

در این رسم، در مجلس و محفلی که در شب یلدا به دوم هم جمع شده‌اند و بیش از 2 نفر هستند، یکی از افراد (معمولاً بزرگ فامیل) چهل سنگ‌ریزه و یا دانه تسبیح را جدا کرده و نزد خود به‌صورت مخفی نگاه می‌دارد، پس‌ازآن سه دانه را با نیت و نام بردن از الله و حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع) شیعیان جدا می‌کند، سپس حکم به آغاز فال می‌دهد و حاضرین هرکدام به ترتیب قسمتی از مصراع‌های بیت‌ها فال را به ترتیب می‌خوانند و به همین ترتیب چهل بیت خوانده می‌شود.

 

هنگامی‌که نوبت به دانه چهلم رسید فرد شماره انداز، همان نیم مصرع پایانی را که یک کدام از حاضران خوانده است با صدای بلند تکرار و به‌این‌ترتیب آخرین بیت و نتیجه فال را اعلام می‌کند، در این هنگام کسی که چهلمین نیم مصرع را بدون آن‌که بداند چهلمین و آخرین آن‌هاست، بر زبان آورده موظف است بیت را به‌طور تمام و کمال بخواند، پس‌ازاین کار گرداننده مجلس، نتیجه و حاصل فال را اعلام می‌کند و بدین ترتیب این آیین بعد از خواند چهل بیت و یا مصرع به پایان خود می‌رسد و این آیین ماندگار در شب‌های چله زمستان، همانند اجاقی و آتشدانی، گرمابخش محافل مردمان از قدیم‌الایام تاکنون بوده است.

 

شب یلدا یا همان چله زمستان با دورهمی افراد، نقش مهمی در زدودن کدورت‌ها و تقویت وحدت و همدلی میان افراد قوم و فرزندان و خانواده‌ها داشته است و امروز نیز جا دارد که با احیای سنت‌های ارزشمند، به‌دوراز هیاهوی شبکه‌های اجتماعی، موجبات پیوندهای عمیق‌تر و صله رحم خانواده‌ها را فراهم کرد که این امر نیازمند فرهنگ‌سازی بیشتر به‌ویژه در حوزه رسانه دارد و امید است که این مقال موردتوجه مخاطبان عزیز قرارگرفته باشد.

 

 

 

 

پایان پیام/92

منبع: شبستان

کلیدواژه: شب یلدا هرمزگان وحدت حوزه و دانشگاه خبرگزاری شبستان آداب و رسوم کمیته امداد امام خمینی ره استان بوشهر هفته پژوهش کمیته امداد آیین شب یلدا شعر ایلام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۳۷۸۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شوراها حلقه میانی بین حاکمیت و مردم هستند

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری اصفهان با بیان اینکه شوراها حلقه میانی اصلی حاکمیت و مردم است، گفت: همه انتقادات وارده به اداره شوراها در همین مفهوم نهفته است که مجریان یا مسئولان سایر سازمان‌ها یا خود شوراها بر این مفهوم پایبند نیستند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمدرضا جان‌نثاری امروز_ پنجشنبه سیزدهم اردیبهشت_ در همایش رؤسای شوراهای اسلامی شهرستان‌های استان اصفهان ضمن تبریک روز شوراها اظهار کرد: اگر به نظام جمهوری به دید تشکیلاتی نگاه کنیم، در مقایسه با همه نظام‌های جهان می‌بینیم که سایر کشورها بر اساس پادشاهی یا رأی مستقیم مردم یا مجلس و یا به‌صورت دیکتاتوری اداره می‌شود، اما حکمرانی در جمهوری اسلامی متفاوت است و مقامات با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند.

وی افزود: گفتمان جدیدی را تحت عنوان «مردم سالاری دینی» در دنیا اختراع کردیم و همین کلمه دینی چیزی است که دشمن از آن می‌ترسد؛ در دکترین جمهوری اسلامی عبارت مردم سالاری دینی یعنی همه امور در کشور از صفر تا صد در اختیار مردم است و مردم با معیارهای دینی خود ساختار سازی می‌کنند، بنابراین در چنین ساختاری دولت، مجلس، شوراها قاعده دارند با این حال اگر مردم سالاری به صورت دینی شکل گرفت کارآمدی بالایی خواهد داشت.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری اصفهان با بیان اینکه شوراها حلقه میانی اصلی حاکمیت و مردم است، گفت: همه انتقادات وارده به اداره شوراها در همین مفهوم نهفته است که مجریان یا مسئولان سایر سازمان‌ها یا خود شوراها بر این مفهوم پایبند نیستند؛ شوراها در ریزترین واحد کشور تا بزرگترین سطح تشکیلات حاکمیت به صورت مویرگی و قاعده‌مند وجود دارند تا جایی که در اقشار و صنوف هم شورا وجود دارد.

وی تاکید کرد: وظیفه شوراها این است که بدون تعارف آنچه در بطن جامعه می‌گذرد را به حکمرانان ارائه کرده و مطالبه گری کنند و در ادامه آنچه را که توسط حاکمیت انجام می‌شود را به مردم منتقل کنند، کارآمدی نظام را نشان دهند و سبد اقدامات نظام را سنگین کنند، اما در زمینه نشان دادن کارآمدی نظام ضعف‌هایی وجود دارد.

وی تاکید کرد: حلقه میانی باید مطالبات مردم را پیگیری کند، اما همین حلقه امور انجام شده را در سبد انقلاب به مردم منعکس نمی‌کند و جفا به جمهوری اسلامی می‌شود.

جان‌نثاری با اشاره به خدمات جمهوری اسلامی در حوزه راهسازی، بهداشت و درمان و عمرانی گفت: همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم، مراقب باشیم آن را با دست خود سوراخ نکنیم؛ ما باید از خدمات نظام در بین مردم دفاع کنیم، چرا که جریان‌های ضد انقلاب از این حفره‌ها علیه نظام استفاده می‌کنند؛ حفره‌هایی که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی‌های دو سال اخیر خود همواره بر آن تاکید داشته‌اند.

کد خبر 749978