آثار و برکات عفو و گذشت

به گزارش ایکنا از لرستان، سیره پیامبر خدا(ص)، مالامال از گذشت‌های درس‌آموز بود تا در پناه آن مردم بتوانند در صلح و آرامش به‌سر ببرند، کلام عمیق ایشان این بود که «همدیگر را ببخشید تا کینه‌ها از بین برود».
عفو و گذشت در دنیا و آخرت آثار و برکات فراوانی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عزت و سربلندی اشاره کرد؛ کمااینکه رسول‌ خدا(ص) فرمود: «کسی که اهل عفو و بخشش باشد عزیز می‌شود پس اهل عفو باشید تا خداوند عزیزتان گرداند» و در حدیث دیگری فرمود: «به دیگران رحم کنید تا مورد رحم واقع شوید و از دیگران بگذرید تا از شما گذشت شود».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

توصیه‌های مکرر پیامبر(ص) به عفو و گذشت در حالی‌است‌ که ایشان مورد آزار و اذیت فراوانی قرار می‌گرفت، چنان‌که فرمود: هیچ پیامبری در راه ابلاغ رسالت مانند من آزار ندید، اما با این وجود همواره عفو گذشت داشت؛ کمااینکه پیامبر(ص) در سال هشتم بعد از فتح مکه اعلام عفو عمومی کرد و همه کسانی‌را که آن حضرت و یارانش را آذیت و شکنجه کرده بودند آزاد کرد.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: زمانی‌که قیامت فرا رسد، منادی ندا دهد کسانی‌که اجرشان را خداوند عطا خواهد کرد داخل بهشت شوند، سؤال می‌شود؟ چه کسانی هستند که اجرشان به عهده خداست؟ جواب می‌رسد کسانی‌که نسبت به خطاهای دیگران گذشت می‌کردند، آن‌ها کسانی هستند که بدون حساب وارد بهشت می‌شوند.
حضرت محمدمصطفی(ص) در اخلاق شخصی و فردی نرم و ملایم بود و همین امر مهم‌ترین عامل گسترش اسلام و جذب افراد به اسلام و مسلمانان شد و به‌طور کلی، خوش‌خلق بودن و پرهیز از عبوسی و خشونت، سبک و روش منطقی اسلام در رهبری و مدیریت است.
پیامبراکرم(ص) همچنین در حدیثی در رابطه‌با عفو و بخشش فرموده است: «به‌درستی‌که خداوند صاحب عفو است و عفو را دوست دارد»(الجامع الصغیر، ج 1، ص 267)
نبی مکرم اسلام همچنین فرموده است: «یا علی کسی‎که نپذیرد پوزش عذرخواهی را چه آن فرد راست گوید و چه دروغ به شفاعت من نرسد و نیز فرمود: پوزش‌پذیر باشید از هر پوزشی، خواه درست باشد یا نادرست و هرکه نپذیرد شفاعت من به او نرسد».(وسائل الشیعه 12/217)
در روایت است چون روز قیامت شود خدای تبارک و تعالی پیشینیان و پسینیان را در یک سرزمین گرد آورده منادی فریاد کشد اهل فضل کجایند.جماعتی از مردم برخیزند.فرشتگان ایشان را استقبال کنند و گویند فضل شما چه بوده است؟ گویند ما به کسی که از ما می‎بُرید پیوستیم و به آن‌که ما را محروم می‌کرد احسان می‎کردیم.(الکافی 2/108) از پیامبر(ص) روایت شده است: «وقتی خدا بخواهد مؤمنی را بزرگ کند او را صاحب عفو و گذشت می‎کند».(آل‌عمران، آیه 134)

آثار و کارکردهای گذشت

در آیات و روایات برای عفو و گذشت کارکردها، آثار و برکاتی بیان شده که ازجمله آن‌ها می‎توان به مقام صابران اشاره کرد. کسی‌که از حق و حقوق خود می‌گذرد و از گناه و خطا و بدهکاری و اشتباهات دیگران چشم می‌پوشد، به مقام صابران می‌رسد و از مواهب و آثار آن بهره‌مند می‌شود. (نحل، آیه126)
اهل عفو و گذشت، به مقام نیکوکاران و محسنان دست یافته و از آثار این مقام در دنیا و آخرت بهره‌مند خواهد شد. (آل‌عمران، آیه134؛ مائده، آیه 13؛ نساء، آیه 128)
عفو الهی نسبت به مردم موجب کاهش شدت احکام و آسانی در آن شده است. به این معنا که اگر خداوند نسبت به مردم گذشت و عفو نداشت احکامی که بر آنان تکلیف می‌شد بسیار سخت‌تر و شدیدتر بود؛‌ ولی خداوند نسبت به آدمی از نام عفو ظهور کرد و همین امر موجب شد تا احکام تخفیف یابد. (بقره، آیه 187؛ نساء، آیات 43 و 97 تا 99) خداوند متعال در آیه 101 سوره مائده در تعلیل بیان نکردن و مکلف نساختن مردم به پاره‌ای از احکام،‌ تشریح می‌کند که این امر پرتوی از عفو خداوند متعال نسبت به انسان‌ها بوده است.

عفو و ورود به جرگه پرهیزگاران

یکی‌از آثار عفو و گذشت و نادیده گرفتن و رها کردن حق و حقوق خود و احسان به دیگری، ورود به جرگه پرهیزگاران است‌(آل‌عمران، آیات 133 و 134؛ نساء آیه 128؛‌ بقره، آیه 237) زیرا چنین رفتاری از هر کسی به‌معنای مراقبت نسبت به کارهایی است که باید انجام دهد و کارهایی که باید ترک کند. این‌گونه است که همواره مراقب است تا اعمالی را انجام دهد که مورد رضایت خداوند است. اصولاً هدف اصلی عبادت که هدف و فلسفه آفرینش انسان و جن است(ذاریات، آیه 56) رسیدن به مقام متقیان است.(بقره، آیه 21) خداوند متعال در آیه 237 سوره بقره بیان می‌کند چشم‌پوشی از حقوق خویش، راهی نزدیک‌تر به تقوا و کسب آن است. پس انسان اگر بخواهد میان‌بر برود و به آسانی به آخرین هدف و غایت عبادت یعنی تقوا و مقام متقین برسد باید از راه عفو و گذشت بهره گیرد.
اگر انسان بخواهد کفاره گناهان خود را بدهد و گناهان وی پوشیده و نادیده گرفته شود، باید خود اهل عفو و گذشت باشد. اگر انسان در شرایط سختی چون قصاص از حق خویش بگذرد و از جان قاتل در گذرد، چنین عفو و گذشتی ارزشمندتر است و کفاره گناهان خود عفو‌‌کننده می‌شود.(مائده، آیه 45) البته این برداشت از جمله «فمن تصدق به» است که به‎معنای کسی است که قصاص را عفو کند.(انوارالتنزیل، بیضاوی، ج 1، ص 432) پس عفو از قصاص را به‌سبب گناهان دیگرش مواخذه نمی‌کند و از وی درمی‌گذرد؛ این بر اساس همان قاعده «ارحم ترحم؛ رحم کن تا رحم شوی» است.
عفو دیگران و گذشتن از حق خویش، موجب برکت و خیر در زندگی عفو‌کننده می‌شود. خداوند متعال در آیه 128 سوره نساء عفو و گذشت در اختلافات خانوادگی را موجب خیر و برکت دانسته است. البته از نظر قرآن گاهی انسان به فرجام خیر، در مسئله گذشت از وام‌داران تنگ‌دست، خود مهم‌ترین برانگیزنده آدمی برای انجام دادن آن اعمال است؛ به این معنا که کسی‌که بداند با عفو از ناتوان در پرداخت وام می‌تواند به خیر بسیار دست یابد و بهره مضاعف برد به‌طور طبیعی از خیر خویش می‌گذرد تا به خیر الهی و برکت آن برسد.(بقره، آیه 280) به سخن دیگر، یکی‌از روش‌های تشویق دیگران به عفو و گذشت از حق و حقوق خود، آگاهی‌بخشی نسبت به آثار و برکات این عمل احسانی و خداپسندانه است.
تحمل و گذشت در برابر برخوردهای جاهلانه، موجب دریافت تحیت و سلام، در بهشت است.(فرقان، آیات 63 و 73)
عفو و گذشت از گفتار و کردار زشت عمدی دیگران، موجب ادب شدن آنان و اجتناب آنان از بدی می‌شود. در حقیقت یک راه آموزشی و تربیتی در ایجاد جامعه سالم و اخلاقی و پرهیز دادن دیگران از بدی و زشت‌کاری، ترک مقابله به مثل و رها کردن حق و حقوق خود و نادیده گرفتن آن است؛ زیرا وقتی مقابله به مثل می‌شود ممکن است دیگری همین رویه را به‌عنوان اصل رفتار در جامعه و اجتماع تلقی کرده و رفتار زشت خود را ادامه دهد، اما با عفو و گذشت طرف را شرمنده خود می‌سازد و این امکان فراهم می‌شود که او به زشت‌کاری و بدی خود ادامه ندهد و بدین ترتیب بدی از فرد و جامعه دور می‌شود و سلامت اخلاقی و هنجاری در جامعه تقویت شده و گسترش می‌یابد.(نحل، آیه 126)
از امام سجاد(ع) روایت شده است: اما حق کسی‌که از جانب او با سخن یا عمل به تو بدی رسیده این است که اگر بدی او عمدی باشد گذشت از او برای تو بهتر است، زیرا این گذشت موجب منصرف شدن آن شخص از بدی کردن و ادب شدن او است.(بحارالانوار، ج 71، ص 20، ح 2)
عفو و گذشت در برابر بدی‌ها، بستری برای ایجاد دوستی‌ها و پیوندهای محکم اجتماعی می‌شود و دل‌های انسان‌‌ها را به هم نزدیک می‌کند. (فصلت، آیه 34)
عفو و گذشت کریمانه، از موجبات جلب رحمت خداوندی است که در آیه 22 سوره نور به آن توجه داده شده است. بر اساس آیه 14 سوره تغابن عفو و چشم‌پوشی از دشمنی‌های فرزندان و همسران، زمینه جلب رحمت الهی خواهد شد.
نیکی به مردم، در آشکار و نهان و گذشت از بدی‌های آن‌ها در پی دارنده عفو الهی است.(نساء، آیه 149) پس اگر می‌خواهیم از سوی خداوند متعال مورد بخشش و عفو قرار گیریم با مردمان نیز این‌گونه باشیم و به قول معروف چیزی را که برای خود می‌پسندی برای دیگران بپسند و چیزی را که نمی‌پسندی برای دیگران هم مپسند.
براساس آیه 134 سوره آل‌عمران و 13 سوره مائده عفو و گذشت از لغزش‌های مردم، از عوامل جلب محبت الهی است.عفو خدا از بسیاری از گناهان و خطاهای انسان‌ها، مانع بروز مصیبت‌های بیشتر بر آنان است.(شوری، آیه 30) در حقیقت اگر از دیگری در گذشتی با این‌کار مصیبت را از خود و دیگران دفع کردی و اجازه ندادی که خود و دیگران به مصیبتی گرفتار شوند. پس برای دفع مصیبت‌‌ها باید عفو کرد.
کسی‌که عفو و گذشت داشته باشد و کریمانه از خطاهای دیگران درگذرد، با چنین عملی زمینه‌ساز جلب غفران الهی به سوی خود و جامعه‌اش می‌شود.(نور، آیه 22؛ تغابن، آیه 14)ورود به بهشت جاویدان، پاداش عفو و گذشت از مردم است. (آل‌عمران، آیات 134 و 136؛ فرقان، آیات 63 و 75 و 76)
مؤمنان اهل کتاب، دریافت‌کننده دو اجر و پاداش؛ یکی برای تحمل در برابر کفار و دیگری عفو و گذشت از آزار آنان هستند.(قصص، آیات 54 و 52) البته براساس آن‌چه گذشت هرکسی نسبت به دیگران عفو داشته باشد و از حق و حقوق خود بگذرد با خیر و برکت مواجه می‌شود که مصداقی از آن نیز پاداش مضاعف و دو چندان مادی و معنوی است.
عفو و اغماض از خطای دیگران و اصلاح بدی آنان با نیکی و گذشت، موجب پاداش ویژه خداوند است که در آیه 40 سوره شوری به آن اشاره شده است.از آثار عفو و گذشت، ایجاد همبستگی اجتماعی است. از این‌رو، در آیه 40 سوره شوری مردم تشویق به عفو و گذشت در جهت تحکیم همبستگی اجتماعی می‌شوند. در حقیقت این عفو در راستای همبستگی اجتماعی است، نه حمایت از ستمگران و متجاوزان.
بهره‌مندی از شفاعت الهی از آثار عفو است. اامم علی(ع) می‌فرماید: «اگر کسی از تو معذرت خواست تو عذر او را بپذیر تا شفاعت شفیعان(فردا) نصیبت شود.(مواعض صدوق، ص 76)
کسی‌که اهل عفو و گذشت باشد منصور به نصرت الهی خواهد بود. امام‌رضا(ع) می‌فرماید: «هرگاه دو گروه با هم محاربه کنند خداوند گروهی را نصرت می‌دهد که عفو و گذشت آن بیشتر باشد.(امالی شیخ مفید آستان قدس، ص 231)
در اسلام بر مکارم اخلاقی تاکید شده است. برخی مصادیق عفو، نشان‌دهنده مکارم اخلاقی است. امام‌صادق(ع) می‌فرماید: «سه خصلت از نشانه‌های شرافت دنیا و آخرت است: از کسی‌که به تو ظلم کرده گذشت کنی، با کسی‌که با تو قطع رابطه کرده رابطه برقرار کنی و در برابر آدم نادانی که به تو بی‌حرمتی کرده خویشتن‌داری نمایی.(اصول کافی، ج 3، ص167)
یکی‌از راه‌های طول عمر با برکت انسان، عفو و گذشت از حق و حقوق خود نسبت به دیگران است. پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: «کسی‌که زیاد اهل گذشت باشد عمرش طولانی خواهد بود». (بحار، ج 75، ص 359) انسان اگر بخواهد از عزت الهی برخوردار شود باید اهل عفو و گذشت باشد. پیامبر(ص) می‌فرماید: «عزیزترین بندگان در نزد خدا آن کسی است که وقتی به قدرت رسید عفو و گذشت داشته باشد».(جامع‌السعادات، ج 1، ص 303)
همچنین پیامبر(ص) می‌فرماید: «بر شما باد؛ عفو و اغماض زیرا عفو و گذشت بر عزت و سرافرازی بنده می‌افزاید، شما گذشت داشته باشید خداوند شما را عزیز و سرافراز می‌کند.(اصول کافی، ج 3، ص 167)
امام‌ جعفرصادق(ع) می‌فرماید: «سه خصلت در هر کس باشد نشانه سروری و آقایی او است: فرو بردن خشم خود در وقت غضب، عفو و اغماض از خطای دیگران و صله‌ارحام با جان و مال». (تحف‌العقول، ص 330)
درباره ارزش عفو امیرالمومنین(ع) می‌فرماید: «دو چیز است که(عظمت) ثواب آن‌ها قابل ارزیابی نیست: یکی عفو و اغماض و دیگری عدل و انصاف».(فهرست غرر، ص 252)
هر کسی دوست دارد که خود را همانند اهل‌بیت(ع) کند، باید اهل عفو و گذشت باشد.پیامبر(ص) می‌فرماید: «فتوت و بزرگ‌منشی ما خاندان رسالت، عفو و اغماض از کسی است که به ما ظلم کرده و بذل و عطا است به کسی‌که ما را محروم ساخته».(تحف‌العقول، ص 37)

آثار عدم گذشت

همان‌طوری که گذشت در قرآن بارها بر عفو و گذشت حتی از دشمنان ترغیب شده است. به‌ویژه در شرایطی که قصد و نیت از آن کسی رضایت الهی و گسترش اسلام و جنبه‌های اخلاقی اسلام است.
از آثار و ابعاد عدم گذشت نیز می‎توان به مواردی ازجمله پشیمانی اشاره کرد.انسان باید اهل گذشت و عفو باشد و بداند که در عفو و گذشت لذتی است که در انتقام نیست. امام محمدباقر(ع) می‌فرماید: «پشیمانی ازعفو و گذشت بهتر از پشیمانی از عقوبت و انتقام است و جبرانش آسان‌تر است. (اصول کافی، ج 3، ص 168)
عدم عفو و گذشت ازنظر اسلام بدترین عیبی است که در انسان وجود دارد. امام علی(ع) می‌فرماید: «زشت‌ترین عیب‌ها کم گذشت ‌بودن و بزرگ‌ترین گناهان عجله در انتقام گرفتن است.(فهرست غرر، ص 253)
امام حسن‌عسکری(ع) می‌فرماید: «بهترین دوستان تو آن کسی است که خطایت را فراموش کند و (تنها) خوبی‌هایت را به یاد داشته باشد».(بحار، ج 78، ص 379) پس باید گفت بدترین برادر خونی و دینی کسی است که اهل گذشت و عفو نباشد.

انسان دوست دارد همه کس نسبت به او احسان و خیر کند و خوبی‌ها برای او باشد، براساس قاعده طلایی هرچه برای خود می‌پسندی برای دیگران بپسند. انسان باید اگر خواهان عفو و گذشت الهی است، دیگران را عفو کند و اهل خطا و گناه را نومید نسازد. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «تعجب می‌کنم از کسی‌که به فضل و عنایت مافوق خود(پروردگار) امید دارد چگونه مادون خود را ناامید می‌کند(و از لغزش او نمی‌گذرد».‌(فهرست غرر، ص 309) امام علی(ع) می‌فرماید: «کسی‌که تغافل نکند و از بسیاری از امور چشم‌پوشی ننماید زندگی ناگواری خواهد داشت». (فهرست غرر، ص 297) امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «چه‌قدر زشت و ناروا است که انسان، گنهکاری را که از او پوزش می‌طلبد، عقوبت کند». (فهرست غرر، ص 241) امیر‌المؤمنین علی(ع) می‌فرماید: «عجله در انتقام گرفتن، روش مردان فرومایه است».(فهرست غرر، ص 396) پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: «بدترین مردم کسی است که خطای دیگران را نمی‌بخشد و از لغزش آن‌ها نمی‌گذرد».(بحار، ج 77، ص 66)

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا لرستان اجتماعی عفو و گذشت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۸۵۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

محمدعلی علومی درگذشت

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، محمدعلی علومی رمان‌نویس، پژوهشگر، اسطوره‌شناس و طنزنویس روز گذشته یکشنبه ۱۶ اردیبهشت در بم شهر زادگاهش دار فانی را وداع گفت.

از آثار او می‌توان به رمان‌های معروف سوگ مغان، آذرستان، ظلمات و... اشاره کرد.

علومی متولد ۱۳۴۰ بود و فارغ‌التحصیل رشته علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود.رمان «آذرستان» او در سال ۷۷ کتاب برگزیدهٔ سال از سوی وزارت ارشاد وقت و رمان طنز «شاهنشاه در کوچه دلگشا» برندهٔ سی سال رمان طنز ایران شد.

از محمدعلی علومی آثار پژوهشی متعددی در حوزه‌های مختلف ادبیات باقی مانده است.

۵۷۵۷

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903304