فقدان نقد و نقادی فضای علمی را عقیم کرده است
تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۳۲۵۶۷۷
قاسم درزی، استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی در گفتوگو با ایکنا؛ در پاسخ به این سؤال که وضعیت پژوهش در رشته علوم قرآن و حدیث را در حال حاضر چگونه ارزیابی میکنید؟ بیان کرد: اکنون با ظهور نسل جدیدی از اساتید در دانشگاهها روبرو هستیم که وضعیت متفاوتی را نسبت به گذشته پدید آوردهاند. رویکرد جدیدی که در دانشگاهها حاکم است مبتنی بر دانشجوسالاری است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی در ادامه افزود: برخلاف دوران دانشجویی در چند سال قبل که استادسالاری حاکم بود، در حال حاضر فضا کاملاً متفاوت است. برخلاف زمان گذشته که دانشحو، محور مقالات و پایاننامهها بود، الآن استاد محوریت دارد و قالب و ساختار پژوهش توسط اساتید پی ریزی میشود. البته این گذاری است که در حال انجام است و لزوما در همه دانشگاهها و اساتید جریان ندارد. هنوز هستند افراد و فضاهای دانشگاهی که در همان رویکرد سابق خود هستند.
درزی تصریح کرد: نکته دیگر، توجه به پژوهشهای میانرشتهای و جدید است. پیش از این مقاومت بسیار زیادی برای چنین پژوهشهایی وجود داشت اما در دوران کنونی این مقاومت به حداقل خود رسیده است و با فراغ بال بیشتری امکان پرداختن به این چنین پژوهشهایی وجود دارد.
وی در پاسخ به سؤال که در پژوهشهای قرآنی چه نقاط ضعفی وجود دارد که باید اصلاح شود و پیشنهاد شما برای اصلاحات چیست؟ بیان کرد: مهمترین نقطه ضعف در فضای علوم قرآن و حدیث در ایران، نبود فضای نقد و گفتوگو میان پژوهشگران است. این نقد است که علم را زایا میکند. فقدان این مهم سبب شده که پژوهش در ایران عقیم باشد. برای بارور کردن آن حتما باید فضای نقد را جدی بگیریم و از حالت تعارفی و شیک آن به وضعیت ایدهآل و بایسته منتقل شویم.
استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: چه در حوزه مقالات و چه کتاب و پایاننامه همیشه پژوهشگر باید با تامل و درنگ قلم بزند. باید بهراسد که اگر نسنجیده پژوهشی را منتشر کند، امکان دارد آبرو و اعتبار علمی او زیر سئوال برود. نبود چنین فضایی، پژوهشگران را جسور و بی پروا کرده است و شاهد آن هستیم که هر رطب و یابسی را منتشر میکنند. در برخی موارد نیز شاهد هستیم که همین آثار ضعیف و غیرآکادمیک در جشنوارههای به ظاهر معتبر ملی، جوایزی را کسب میکنند.
درزی در ادامه بیان کرد: اگر فضای نقد به معنای واقعی آن وجود داشت هیچگاه این اتفاقات مایوس کننده رخ نمیداد. عدم توجّه و تسلط به روشهای علمی نیز نقطه ضعف بسیار مهم دیگری است که دامان پژوهشهای علمی را در حوزه علوم قرآن و حدیث گرفته است.
وی در پاسخ به این سؤال که پژوهشهای قرآنی تاکنون چقدر در خدمت برطرف کردن نیازهای جامعه بوده است تصریح کرد: بی تردید اصرار بر مقالهنویسی و چاپ مقاله سبب شده که کیفیت پژوهشها به میزان قابل توجهی کاهش یابد. سرشت علم با تعجیل و اصرار بر انتشار زودهنگام آثار سازگار نیست. هرچقدر تامل بیشتری بر روی یافتههای علمی شود با نتایج دقیقتر و قابل استفادهتری روبرو خواهیم شد.
استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: رویکرد جدید وزارت علوم، اساتید و دانشجویان را به جای اندیشمند و دانشمند به یک دستگاه چاپگر تبدیل کرده است. مراکز علمی ما هم دیگر دانشگاه نیستند، بلکه سزاوار است آنها را چاپخانه بدانیم. واضح است که در چنین فضایی، اخلاق علمی و پژوهش نیز به راحتی زیرپا گذاشته میشود و سرقت علمی نه تنها دیگر ناهنجار نیست، بلکه همچون قاعدهای دامن همه جامعه علمی را گرفته است.
روش تحقیق و اینکه امروزه چقدر پژوهشهای قرآنی روشمند هستند نیز بخش دیگری از صحبتهای درزی را تشکیل داد که وی در این زمینه گفت: مطالعات میانرشتهای یکی دیگر از سرفصلهای بحث درزی بود که در این زمینه گفت: بی تردید مطالعات میانرشتهای، پژوهشگران را با حوزه بیکرانی از مسائل روبرو کرده است. افرادی که در فضای تک رشتهای زیست میکنند، تصور میکنند که علم در حوزه مورد نظرشان به انتها رسیده و دیگر جایی برای پژوهش وجود ندارد. اما حوزه میانرشتهای ما با را گسترهای از مسائل روبرو کرده که هیچگاه متخصصین تک رشتهای به ذهنشان هم خطور نکرده است.
استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی در ادامه تصریح کرد: البته عدم آشنایی پژوهشگران با روش که در مطالعاتِ تک رشتهای نیز محسوس است در مطالعات میانرشتهای به بحران تبدیل میشود. همین نیز موجب شده غالب پژوهشهای میانرشتهای در مطالعات قرآن و حدیث از ضعف جدّی رنج ببرند و نتایج قابل توجهی به همراه نداشته باشند.
وی در انتها و در پاسخ به این سؤال که چه سرفصلهایی باید به رشته علوم قرآن و حدیث اضافه شود تا اینکه این رشته بیشتر بتواند جنبه کاربردی خود را در جامعه نشان دهد؟ گفت: روششناسی به معنای واقعی کلمه باید در دانشگاهها تدریس شود. آنچه اکنون در دانشگاههای ما جریان دارد در بهترین حالت، آموزش اصول و فنون پژوهش است و نه روششناسی و لازمه این امر نیز آن است که فلسفه علم به عنوان واحد درسی وجود داشته باشد.
درزی بیان کرد: در کنار اینها حتما باید تفکرّ نقاد به دانشجویان آموزش داده شود تا بتوانند رویکردی صحیح را در پژوهشهای خود پی بگیرند و برای شناسایی مسائل پژوهشی مشکل نداشته باشند. مطالعات میانرشتهای و روششناسی نیز از مطالعات ضروری است که میتواند در قالب واحدهای درسی ارائه شود.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری قرآن پژوهش های قرآنی مطالعات میان رشته ای نقد نقادی مقاله رساله علم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۳۲۵۶۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
باید دیوارکشیهای میان رشتههای مختلف را برداریم
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، در این نشست محمدهادی همایون معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد در خصوص چرایی تشکیل این رویداد گفت: در دانشگاه، نظام اجرایی و دستهبندی داریم بطوریکه مدیران و کارمندان در سلسله مراتبی که قرار دارند با همدیگر ارتباط کاری دارند و نسبت به هم شناخت دارند در حالی که در نظام علمی اساتید همدیگر را نمیشناسند و خیلی نسبت به هم شناخت ندارند و برای اینکه این ارتباطها و همفکری میان اساتید و هیئتعلمی برقرار شود سعی کردیم تا این نشست را برگزار کنیم. باید گفت که گروههای رشتهای در دانشگاه آزاد در ۱۸ دستهبندی قرار میگیرند و با توجه به این حجم از گستردگی؛ هدایت و جمعبندی نسبت به موضوعات و مشکلات دانشگاه و رشتهها و همچنین شنیدن صحبتهای اساتید کار سختی است که نیاز به برگزاری این چنین برنامهها و شنیدن نقطه نظرات بیشازپیش احساس میشود.
وی ادامه داد: برای اینکه نبض کاری و مسیر راه دانشکدهها را تعریف کنیم سعی کردیم تا بر اساس الگوی تمدن نوین اسلامی رهبری که به ۵ مرحله اشاره کردند بر آن اساس گام برداریم. در این مسیر سه مرحله را برای تحول علوم انسانی، اسلامی در پیش داریم که مرحله اول آن سازماندهی است که بر اساس آن قرار است علوم انسانی را به عرصه رسانه و هنر متصل کنیم.
در نظام دانشی جدید در نظر داریم که با تخصیص دانشکدههای جدید به واحدها (بهاصطلاح دانشکدگان) به سازماندهی بهتری دست پیدا کنیم تا تعاملها در سطح حداکثری خود قرار گیرند و دائم در حال سنجش مبانی تحول رشته وضعیت رشتهها هستیم تا بر اساس یک سیاست گذرای صحیح اقدام به تصمیمگیری کنیم. باید گفت که هنر و رسانه همه موجودیت ما را تقویت میکند و باید همه علوم را ذیل این رشتهها قرار دهیم.
وی خاطر نشان کرد: در صدد هستیم تا با پیوند هنر و رسانه یک معنای جدید را رقم بزنیم و در این مکان با حضور شما اساتید با تجربه تقاضا دارم تا اگر راهکار و پیشنهادی برای این پیوند میان هنر و رسانه با سایر رشتههای علوم انسانی دارید حتماً بیان کنید. حتی میتوان فراتر از آن به سراغ معنا و ارتباطهایی با رشتههای مهندسی و پزشکی هم رفت.
همایون بیان کرد: بدون شک اگر به حلقه مفقوده ارتباطی میان گفتگوهای علوم انسانی با بقیه علوم جدیتر نگاه شود میتوان امیدوار بود که تأثیرگذاری بسزایی را میان سایر قالب علوم شاهد باشیم و به نتایج خوبی دست پیدا کنیم. همانطور که زیستفناوری تمدن غرب، بدون مبانی علوم انسانی امکانپذیر نبود و با تلفیق آن در علوم انسانی در هم تنیدگی ایجاد شده است ما هم باید به سراغ اجرایی کردن این موضوع برویم چون امتحان خود را پس داده است و نشان داده که چقدر این ترکیب میتواند موفق ظاهر شود. باید همه ظرفیتها را یکپارچه کنیم و دیوارکشیهای میان رشتههای مختلف را برداریم و با مدیریت صحیح وارد بحرانها نشویم.
گفتنی است در این نشست شریفزاده مدیر کارگروه کشوری، حمیده جعفری رئیس دانشکده هنر و معماری تهران جنوب، قیومی معاون اندیشکده مطالعات راهبردی دانشگاه آزاد، خانم شاه منصوری رئیس دانشکده ارتباطات، خانم مجیدی رئیس دانشکده بینالملل و جمعی دیگر از اساتید به ارائه پیشنهادها و نقطه نظرات خود در خصوص مسائل مختلف پرداختند.
مطرح شدن ترسیم سند نقشه راه برای دانشکده و هماهنگ نبودن ضوابط خلق اثر هنری با معیارهای دانشگاه آزاد، احیای هنرهای سنتی و احترام به هنرمندان و فراهم کردن فرصت ارائه و تبلیغ آثار هنری آنها از هر تریبون رسانهای به مخاطب، رفع نواقص و قوانین مدون نشده در حوزه رسانه که به جرائم رسانهای منجر شده، تعیین تکلیف رسانه در حوزه مدرنیته و دنیای تکنولوژی و ارتباط آن با شبکههای اجتماعی، فراهم شدن فرصتی برای استفاده کاربردی و عملیاتی از تحقیقات و دستاوردهای اساتید و پژوهشگران و پایاننامههای دانشجوهای مقاطع دکتری، تعیین سازوکاری درست از رشتههای موجود در دانشگاه آزاد اسلامی و ارتباط آن با گفتمان اسلامی، مخالفت با ادغام دانشکده هنر و رسانه و ایجاد دانشکدهای با این عنوان، راهاندازی پلاتو برای دانشجویان سینما در دانشگاه علوم تحقیقات از جمله موارد مورد بحث در این نشست بود که توسط اساتید و اعضای هیئتعلمی با رئیس و معاون علوم انسانی دانشگاه آزاد مطرح شد.
انتهای پیام/