به نقل از «جهان نيوز»

منزلت اجتماعی حضرت زینب(س) پیش از واقعه عاشورا/ همانند خدیجه!

تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۳۳۲۱۷۰

گروه فرهنگی جهان نيوز، جواد نوائیان رودسری: جایگاه بانوی کربلا، حضرت زینب کبری(س) در تبیین چرایی و چگونگی واقعه عاشورا و رساندن پیام بزرگی که امام حسین(ع) با نثار خون خود، در پی اعلام آن به امت اسلامی بود، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. دوران زندگانی حضرت زینب(س) با عصر امامت چهار امام معصوم(ع) همزمان بود و آن حضرت، از دوران طفولیت، در کوران حوادث غم‌آلودی که به وقوع می‌پیوست، آبدیده شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این حال، منابع تاریخی زیادی درباره وقایع دوران جوانی و همچنین، سیره فردی و اجتماعی حضرت زینب(س) در این دوره وجود ندارد. هرچند در سال‌های اخیر، پژوهش‌های جامعی در این باره انجام شده و آثار درخور ستایشی پدید آمده است، اما به نظر می‌رسد که شناخت ما از حضرت زینب(س)، بیشتر محدود به وقایعی می‌شود که از ذی‌الحجه سال 60  تا دهم محرم سال 61 هـ.ق روی داده است. به همین دلیل، پرداختن به وقایع دوران زندگی بانوی کربلا، پیش از این تاریخ و نیز، آشنایی با سیره فردی و اجتماعی آن حضرت، ضروری به نظر می‌رسد.

در گفت‌وگو با دکتر طاهره رحیم‌پور ازغدی، پژوهشگر تاریخ اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی، به بررسی همین موضوع مهم و راهبردی پرداختیم. وی در مصاحبه با خراسان، ضمن اشاره به روایاتی که در این باره، در کتاب‌های معتبر نقل شده است، به تشریح جایگاه کم‌نظیر بانوی کربلا در عرصه فعالیت‌های اجتماعی پرداخت و از آن به عنوان الگویی مناسب برای بانوان مسلمان یاد کرد.

دکتر رحیم‌پور ضمن تأکید بر تجویز اسلام به حضور بانوی مسلمان در فعالیت‌های اجتماعی، آگاهی، معرفت و حفظ عفاف و حجاب را از عواملی بر شمرد که بر اساس آموزه‌های اسلامی و به ویژه طبق سیره حضرت زینب(س)، برای مؤثر بودن این فعالیت‌ها، لازم و ضروری است.

    درباره دوران کودکی و جوانی حضرت زینب(س)، اطلاعات تاریخی محدودی وجود دارد؛ اگر بخواهیم با استفاده از همین اطلاعات، درباره شخصیت آن حضرت صحبت کنیم، به چه نکاتی می‌توان اشاره کرد؟
در منابع تاریخی، سال ولادت حضرت زینب(س)، پنجم یا ششم بعد از هجرت نقل شده است. در روایتی داریم که هنگام ولادت بانوی کربلا، جد بزرگوارش، حضرت ختمی مرتبت(ص)، توجه همگان را به جایگاه بی‌بدیل دختر امیرالمؤمنین(س) جلب فرمود و همه را به رعایت احترام او، سفارش کرد و در مقام مقایسه، حضرت زینب(س) را مانند حضرت خدیجه(س) دانست که در راه اسلام، همه مصائب و سختی‌ها را تحمل خواهد کرد. در این روایت، رسول‌خدا(ص)، حضرت زینب(س) را، در بدو تولد، همتراز خدیجه کبری(س) قرار می‌دهد.

نکته دیگری که با ملاحظه این روایت و تأمل در آن به ذهن متبادر می‌شود، شباهت دوران زندگی حضرت زینب(س) با مادربزرگ گرامی‌اش است؛ می‌دانیم که حضرت خدیجه(س) در دوران حیاتشان، به ویژه پس از بعثت رسول خدا(ص) و محاصره آن حضرت و اصحابشان در شعب ابوطالب، سختی‌های فراوانی را تحمل کرد و در نهایت، رحلت فرمود. رسول‌خدا(ص) هنگام ولادت حضرت زینب(س)، برای آگاه کردن دیگران از حجم مصائب و سختی‌هایی که آن حضرت در زندگی خود متحمل می‌شود، مثالی عینی را در این زمینه ارائه می‌کند تا درک موضوع برای همگان آسان‌تر باشد.

دوران زندگانی حضرت زینب(س) با دوران امامت چهار امام معصوم(ع) همزمان است. وجه مشترک مبارزات این چهار امام معصوم(ع)، یعنی امیرمؤمنان، امام حسن، امام حسین و امام سجاد علیهم‌السلام با کژی‌های دوران‌شان، مبارزه آشکار و چهره به چهره است. هر چند که الگوی مبارزات با هم فرق می‌کند، اما اتخاذ چنین رویکردی در مبارزه، هزینه‌های سنگینی در پی دارد که در این دوره تاریخی، می‌توان بهای سنگین برگزیدن چنین رویه‌ای را برای مبارزه، در واقعه جانگذار عاشورا مشاهده کرد. دوران حیات حضرت زینب(س) با پرداخت این هزینه‌های سنگین و مجاهدت‌های بزرگ در راه اعتلای اسلام و پاسداری از ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی، همزمان بود.

درباره حیات اجتماعی حضرت زینب(س)، از یک سو، می‌توانیم به روایت «مازنی» اشاره کنیم؛ او نقل می‌کند که شخصی مدت‌ها همسایه حضرت علی(ع) بوده، اما حتی یک بار نه حضرت زینب(س) را دیده و نه حتی صدای آن بانو را شنیده است.

«عایشه بنت‌الشاطی» در کتاب مشهورش درباره حضرت زینب(س)، می نویسد که در تاریخ، صحبتی از چهره حضرت زینب(س) به میان نیامده و گویی که هیچ‌کس، سیمای آن بانوی یگانه را ندیده است. از سوی دیگر، شاهد حضور پرشور و تأثیرگذار حضرت زینب(س)، با تمام ظرفیت‌ها و سرمایه‌های مادی و معنوی او، در کنار امام زمانش هستیم؛ آن حضرت در روز عاشورا و برای یاری رساندن به امام حسین(ع)، هر آن‌چه را داشت در طَبَق اخلاص گذاشت و تقدیم کرد. جمع این دو گزاره و تحلیلی که از آن ارائه می‌کنیم، بسیار مهم و راهبردی است. می‌توانیم با این تحلیل، به یک الگو و معیار برای حضور بانوان امروز در عرصه فعالیت‌های اجتماعی برسیم. سیره حضرت زینب(س) نشان می‌‌دهد که اولویت بانوی مسلمان باید نقش همسری و مادری او باشد، اما به هنگام ضرورت و زمانی که برای حفظ و پاسداری از دین و ارزش‌های دینی، چاره‌ای جز حضور وی در صحنه نیست، باید وارد میدان شود و به مبارزه بپردازد؛ چنان که حضرت زینب(س) چنین رویکردی را در پیش گرفت و حجم فعالیت آن حضرت، به ویژه در دوره پس از واقعه عاشورا، بسیار گسترده بود.

    حضرت زینب(س)، در دوران جوانی و پیش از واقعه عاشورا، به لحاظ علمی و معرفتی، چه جایگاهی در میان مسلمانان داشت؟
حضرت زینب(س) عالمه‌ای به تمام معنا بود؛ شیخ صدوق، بر اساس روایات، نقل می‌کند که مردم و به ویژه بانوان مسلمان، برای آشنایی با مسائل حلال و حرام، به حضرت زینب(س) مراجعه می‌کردند. روایتی که در این زمینه از امام سجاد(ع) درباره حضرت زینب(س) نقل شده، بسیار معروف است: «أَنْتِ بحَمْدا... عَالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة».

عبدا... بن عباس که یکی از عالمان دوران و مفسران مشهور قرآن محسوب می‌شد، وقتی که می‌خواست روایتی از بانوی کربلا نقل کند، می‌گفت: «حدّثَتْنی عقیلتُنا زینب بنت علی؛ زینب دختر علی، بانوی خردمند ما، برای من روایت کرد.» حضرت زینب(س) در دوران اقامت 20 ساله در شهر مدینه، مجالس تفسیر قرآن برگزار می‌کرد؛ آن حضرت یکی از راویان خطبه تاریخی حضرت فاطمه(س) در مسجد النبی(ص) است. نکته‌ای که در این‌جا باید به آن اشاره کنم، این است که حضور حضرت زینب(س) در عرصه فعالیت‌های اجتماعی، حضوری کاملاً آگاهانه است.

آن حضرت بر جزئیات امور و مسائل جامعه، احاطه کامل دارد و بر مبنای همین احاطه و نیز، آگاهی کم‌نظیر بر آموزه‌های اسلامی است که پا به میدان مبارزه می‌گذارد؛ بنابراین، بانوی مسلمانی که زینب کبری(س) را به عنوان الگوی خود می‌شناسد، نباید از این مسئله مهم و راهبردی غافل باشد و الا حضور وی در وقایع اجتماعی، حضوری مؤثر نخواهد بود. از سوی دیگر، توجه ویژه حضرت زینب(س) به موضوع عفاف و حجاب نیز، بسیار مهم و درخور توجه است؛ در تاریخ داریم که آن حضرت، در مجلس یزید و با وجود مصائب مختلفی که کاروان اسرا به آن مبتلا بود، موضوع برداشتن نقاب از چهره بانوان خاندان رسول‌خدا(ص) را مطرح و به آن اعتراض شدیدی کرد.

    یکی دیگر از وجوه شخصیتی حضرت زینب(س)، جایگاه والای آن حضرت در عرصه عبادت و بندگی پروردگار است. لطفاً در این‌باره هم توضیحاتی را برای خوانندگان ما ارائه بفرمایید.
به نکته خوبی اشاره کردید؛ این وجه از زندگی حضرت زینب(س) نیز، بسیار جذاب و قابل تأمل است. آن حضرت به جایگاه والایی در مقام بندگی خداوند، دست پیدا کرده بود. روایاتی که در کتاب‌های معتبر وجود دارد، نشان می‌دهد که حضرت زینب(س)، برنامه‌ای منظم در عرصه عبادت داشت؛ هیچ‌گاه نماز شب او، حتی در شب بعد از واقعه عاشورا، ترک نشد و بر انجام مستحبات نیز، مداومت می‌کرد. جمله تأثیرگذاری که حضرت سیدالشهدا(ع) در آخرین وداع روز عاشورا، به حضرت زینب(س) می‌فرماید، حاکی از جایگاه ویژه بانوی کربلا، در عرصه عبودیت و بندگی خداست؛ امام حسین(ع) می‌فرماید که «خواهرم! مرا در نماز شب از یاد مبر» و این سخن، نشان‌دهنده جایگاه والای زینب کبری(س) در این زمینه است.

منبع: جهان نيوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jahannews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جهان نيوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۳۳۲۱۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وعده صادق اخلاقی‌ترین عملیات تاریخ نظامی جهان بود

مدیر حوزه های علمیه کشور، علمیات «وعده صادق» را علمیاتی بی نظیر و اخلاقی ترین اقدام نظامی تمام دوران تاریخ نظامی جهان توصیف کرد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت الله علیرضا اعرافی، مدیرحوزه های علمیه در سومین همایش خاطره گویی کارمندان ایثارگر مرکز مدیریت حوزه های علمیه که در مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد، ضمن گرامیداشت حرکت شجاعانه و مدبرانه سپاهیان اسلام در علمیات «وعده صادق» این اقدام را علمیاتی بی نظیر و اخلاقی ترین اقدام نظام تمام دوران تاریخ نظامی جهان توصیف کرد.

مدیر حوزه های علمیه با بیان اینکه من کوچکترین و کمترین سرباز این نظام و انقلاب در قبل از انقلاب و حتی دوران جنگ تحمیلی هستم و بر حسب وظیفه خدمتتان حضور پیدا کرده‌ام، به سیر تاریخی انقلاب اسلامی پرداخت و افزود: انقلاب اسلامی پدیده ای بی نظیر است که امام راحل بنیانگذار آن شد و در مسیر با شجاعت ایستادگی و رهبری کرد.

وی با بیان اینکه از سال 42 تا به امروز این درخت تناور انقلاب اسلامی مراحل و تطوری را طی کرده است، ابراز کرد: این تقسیمات رسالت حوزه و شما حوزویان را سنگین تر می کند. لذا در همین راستا باید بگویم، ریشه های انقلاب در صدر اسلام و عاشورا و عصر امام صادقین و عصر غیبت صغری و عصر علما است اما طلوع خورشید امام در قم یک مرحله نو و بی نظیر در تاریخ اسلام و حوزه های اسلام به شمار می‌آید هرچند تاریخ های بی نظیری همچون حرکت خواجه نصیرالدین در عصر مغول را شاهد هستیم اما تاریخ انقلاب اسلامی کاملا متمایز از تواریخ نهضت های اسلامی است.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه امام راحل تطور عظیم تاریخی به شمار می آید، ادامه داد: شوری که امام(ه) در میان مردم افکند و شاگردانی که در مسیر ایشان تربیت شدند و ادبیات و گفتمان دو سال اول در سال 42 و 43 یک دوره آغازین نهضت است و در آن دوره افرادی که وارد میدان شدند بسیار ارزشمند هستند چرا که سینه تاریکی ها را شکافتند و پایه گذار نهضت اسلامی شدند و پس از آن چهادره سال دوران تبیعد امام است که با زندان های طولانی و فشارهای غیرقابل وصف همراه شده است.

آیت الله اعرافی بیان کرد: اولین روزی که سال 1350 وارد فیضیه شدم شاهد برخورد نیروهای ساواک و پهلوی با حجره نشینان فیضیه بودم، طلاب جمع می شدند و شعار می دادند و هرهفته در فیضیه برخورد ساواک با طلاب جوان وجود داشت. سال 54 سال بسیار مهمی بود که حرکت بزرگی در فیضیه رخ داد و به خیابان ها کشیده شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه فیضیه به عنوان کانون و محور اعتراضات علیه شاه دو سال کامل تعطیل شد، تصریح کرد: در شب عید فطر سال 54 دستگیر ابتدا به اداره ساواک در خیابان ایستگاه فعلی بردند و سپس به شهربانی قم واقع در خیابان باجک بردند و مورد شکنجه و بازجویی قرار دادند که پس از چند روز با وساطت آیت الله حائری مرا آزاد کردند.

آیت الله اعرافی گفت: هر روز احتمال دستگیری و شکنجه بود ولی همه نسل جوان آن روز حوزه عشق به امام(ره) داشتند و عشق توصیف ناچیزی در مقابل عشق و جانفشانی نسبت به امام بود و عشق به آقا سید روح الله حاکم بر قلب ها بود و جانشان را برای آرمان های امام در کف دست گرفته بودند.

عضو مجلس خبرگان رهبری در بخش دیگری از سخنان خود به جزوه جهاد اکبر امام خمینی(ره) اشاره کرد و افزود: جزوه جهاد اکبر امام(ره) برای دستگاه شاهنشاهی سنگین بود، عزاداری‌های عاشورای قم در این مقطع بسیار فوق العاده، شورانگیز و اثرگذار بود و زمام کار از دست ساواک و شهربانی آن وقت خارج می شد و نوحه ها و عزاداری ها فوق العاده حماسی و جذاب بود و ای کاش از آن دوران فیلم هایی به یادگار مانده بود.

مدیر حوزه های علمیه با اشاره به جریان تبلیغ حوزه در عصر انقلاب تاکید کرد: جمع زیادی از طلاب در فرصت های تبلیغی اندیشه و افکار امام(ره) را در سراسر نقاط کشور انتشار می دادند و زمینه انقلاب و آگاهی و بصیرت را فراهم می کردند. در همین زمینه سخنرانی چهلم آقا مصطفی را بارها بشنوید جرقه انقلاب را در این سخنرانی ها می دانم که انسان ساز و اخلاقی است، همچنین سخنرانی امام(ه) در فیضیه که دنیا را تکان داد و همه چیز را زیر و رو کرد.

مدیر حوزه ه های علمیه با بیان اینکه امام خمینی (ره) انقلاب را مردمی می دانستند، گفت: کسی فکر نمی کرد انقلاب به ثمر برسد اما امام(ره) با پشتوانه مردمی و توکل برخدا دستگاه ظلم را فرو ریخت.

انتهای پیام/