به نقل از «ایکنا»

از طرح مطالب تفرقه‌انگیز در فاطمیه(س) پرهیز کنید

تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۴۰۲۳۱۲

به گزارش ایکنا، آیت‌الله جوادی آملی امروز 26 دی‌ماه در جلسه تفسیر در مسجد اعظم قم گفت: قرآن برای انسان حرمتی قائل شده که برای موجودات دیگر قائل نشده و او را خلیفه خود در روی زمین قرار داده است.

وی افزود: خداوند برای تحقق مقام خلیفة‌اللهی، آسمان و زمین را مسخر او قرار داد و راه علمی برای کشف پدیده‌های عالم بسته نیست، هرچند ممکن است بعدا انسان به آن برسد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابراین جزء مستحبات است که وقتی انسان سوار مرکوب شد، حمد و تسبیح الهی بگوید و این اختصاص به اسب ندارد، بلکه برای کشتی و هواپیما و اتومبیل و ... هم مصداق دارد.

این مرجع تقلید با بیان اینکه جهاد در درون انسان به مراتب سخت‌تر از جهاد بیرونی است، تصریح کرد: اگر قوای عقلانی و الهی انسان در درون پیروز شود، به نحوی محترمانه و نرم قوای دیگر را تأدیب خواهد کرد، ولی اگر نیروهای شهوانی و غضب غلبه یابند، بی‌رحمانه بقیه نیروها را نابود خواهند کرد.

این مفسر قرآن ادامه داد: انسان فطرت خود را با خاک غضب و غرائز و شهوت و وهم و خیال زنده به گور می‌کند، ولی فطرت در درون انسان هست و از بین نمی‌رود.

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه دنیا، جای رفاه نیست و انسان در کبد و سختی آفریده شده است، افزود: انسان ممکن است عمری درس بخواند و زحمت بکشد، ولی قوای جهل و شهوت عالم اسلحه بکشد و علم و ایمان عالم را ببرد.

وی افزود: البته خلیفة‌اللهی فقط مخصوص انبیاء و اولیاء نیست و هرکسی در حد خودش می‌تواند؛ حدیث قرب نوافل برای همین است. در روایت گفته شده که انسان می‌تواند در سایه قرب نوافل و قرب فرائض به جایی برسد که گوش و چشم و زبان خدا شود.

آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: نباید گفت فلان غربی و شرقی که کافر است، چرا آسمان رفته، ولی ما نرفته‌ایم؛ سنت الهی این است که هر کسی تلاش کند، خدا به او بدهد. البته درجات آخرت و معارف آن بحث دیگری است، به همین دلیل برای اینکه انسان در جهت الهی پرواز کند، فرموده‌اند برای عالم و طالب علم فرشتگان بال پهن می‌کنند.

وی افزود: چون نماز ستون دین است و اگر نباشد، ستون فرو می‌ریزد قرآن به آن اهمیت زیادی داده است. البته بعد از نماز هم به زکات اشاره دارد؛ زکات در قرآن در آیات مکی و مدنی وجود دارد و نشان‌می دهد که زکات حتی برای مشرکان هم واجب بوده و منظور همان صدقات و دستگیری از فقراست. جلوی فقر طبیعی را شاید نمی‌توان گرفت، ولی فقر اقتصادی ممنوع است.

وی در توصیه به طلاب در مورد ایام فاطمیه تصریح کرد: در این ایام خطبه فدکیه و مطالب توحیدی و اخلاقی و وحی و نبوت آن را برای مردم بگوئید و از مطالب تفرقه‌انگیز هم پرهیز شود.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: قرآن ایکنا جوادی تفسیر فاطمیه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۴۰۲۳۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرشتگان کاتب؛ حافظ انسان در زمان حیات

همه چیز با یک پرسش آغاز شد. آن زمان که اجل فرا می‌رسد و روح از کالبد خاکی خود جدا می‌شود، سرنوشت فرشتگانی که تمام عمر بر شانه‌های ما به ثبت و ضبط اعمالمان می‌پرداختند، چه می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش،  گفت‌وگویی با علی‌اکبر توحیدیان، پژوهشگر قرآنی شهرستان کاشان و دکترای علوم قرآن و حدیث انجام داده ایم. در قسمت قبل درباره چگونگی یافتن منبع اخبار موثق برای پاسخ به این پرسش، ویژگی‌های این فرشتگان و وضعیت آنها در عالم ملکوت مطالبی بیان کردیم. در ادامه راجع به اینکه با وجود خود خداوند چه الزامی به وجود فرشتگان است، انواع احاطه خداوند و نیز معرفی سایر شاهدان اعمال براساس آیات قرآن گفت‌وگو می‌کنیم. 

با وجود خود خداوند که محیط، شاهد و ناظر است، چه ضرورتی برای شهادت و نظارت مخلوقات وجود دارد؟

جمله‌ معروفی هست که همه شنیده‌ایم: «عالم، محضر خداست» به بیان دیگر، خداوند متعال و برخی از مخلوقاتش بنابر مأموریتی که دارند، محیط بر اجزای عالم و در نتیجه شاهد و ناظر هستند و همه چیز را ثبت و ضبط می‌کنند؛ اما برای پاسخ به این پرسش توجه به هفت نکته اساسی است: نخست اینکه ثبت و ضبط از جانب مخلوقات، طبق مأموریتی است که خالق هستی در راستای مدیریت و تدبیرش به آنها سپرده؛ یعنی در ناموس خلقت برای انجام دادن هر فعلی، اسباب، وسایل، مقررات و به اصطلاح معداتی مهیا و هر چیزی معلق بر چیز دیگری گردانیده شده است، از جمله مخلوقاتی که به امر ثبت و ضبط اعمال بنی‌آدم گماشته شده‌اند

دوم، به منظور اتمام حجت بر بندگان برای روز حسابرسی است. سوم، لطفی شایان از جانب خداوند رحمان به بندگانش محسوب می‌شود، برای اینکه از سیئات اجتناب و به حسنات رغبت کنند و از حفظ و ضبط اعمال خود اطمینان داشته باشند. چهارم، برای بیان قرب خداوند به انسان است؛ یعنی ای انسان! ما به تو نزدیک، بر احوالت مطلع، بر اعمالت حافظ و بر زمین و زمان شاهد هستیم.

پنجم، مصداق معینی بر آیه ۱۶ سوره ق است که می‌فرماید: «... وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ؛ و ما از رگ گردن به او نزدیکتریم» که نشانگر اقربیت در علم، آگاهی و قدرت است، نه در مکان. ششم، تعدد شاهدان و حافظان موجب ایجاد و افزایش حجب و حیای انسان و در نتیجه دوری از سیئات می‌شود. هفتم، برخی از فلاسفه می‌گویند: «همان‌گونه که شدت بُعد (دوری) موجب خفاست، شدت قُرب (نزدیکی) نیز چنین است.» برای مثال اگر خورشید از ما بسیار دور شود، قابل رؤیت نیست و اگر به آن بسیار نزدیک هم بشویم، چنان نور خیره‌کننده‌ای دارد که قدرت دیدن آن‌ را نخواهیم داشت. ملاهادی سبزواری در منظومه می‌گوید: «یا من هو اختفی لفرط نوره.»

درباره احاطه داشتن و شاهد بودن خود خداوند بیشتر توضیح دهید. 

حال که سخن به شهید و محیط بودن خداوند رسید، بحث را به قرآن می‌بریم و بر این صفات خداوند کمی توقف می‌کنیم: «... وَاللَّهُ شَهِیدٌ عَلَیٰ مَا تَعْمَلُونَ» (آل‌عمران/ ۹۸)، «... ثُمَّ اللَّهُ شَهِیدٌ عَلَیٰ مَا یَفْعَلُونَ» (یونس/ ۴۶)، «... وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُودًا...» (یونس/ ۶۱) و «... وَاللَّهُ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ» (حج/ ۱۷).

طبق پژوهشی که در قرآن مجید انجام دادم، حداقل ۱۶ نوع احاطه مخصوص خداوند بر اجزای هستی با تعابیر گوناگون آمده است. این تعابیر، مفهوم واحد و مشترکی دارند؛ ولی شکل احاطه و کیفیت آن به ظاهر متفاوت است و در نهایت به احاطه‌ای خلاصه می‌شود که ما آن را «احاطه‌ جوهری» می‌نامیم. 

احاطه جوهری خداوند و معیت دائمی او با همه‌ اجزای هستی و حاکمیت مطلقش از ابتدای خلق اشیا تا ابدیت، هیچ شباهتی با حاکمیت پادشاهان ندارد که پادشاه در نقطه‌ای متمرکز و بر تختی تکیه زده باشد و کارگزارانش بر اجزای حکومتش و بر منطقه‌ای خاص حاکم باشند، بلکه حکومت الله بر همه اجزای هستی گسترده است، به‌طوری که خودش در همه جا حاضر و در کنار هر ذره‌ای حضور دارد و بر ملک و ملکوت آن ذره، محیط، شاهد، عالم، قادر، حافظ و... است که آن حکومت را حکومت جوهری یا احاطه جوهری می‌نامیم.

این احاطه لزوماً با حرکت جوهری و به تعبیری بهتر، حیات جوهری همراه است. در این نگاه، هیچ موجود غیرزنده‌ای در هستی وجود ندارد و همه اجزای آفرینش از ریزترین تا درشت‌ترین دارای مرتبه‌ای از حیات هستند. لازمه دیگر این نگاه، واحد بودن خدای حی محیط است و این همان مفهوم ساده‌شده‌ توحید ناب ذاتی، صفاتی و افعالی به شمار می‌رود.

قبل از اینکه به معرفی احاطه‌های شانزده‌گانه بپردازیم، به فرمایشی از امام علی(ع) و آیه شریفه‌ای از قرآن عزیز اشاره می‌کنیم تا آنچه عرض کردیم، به قرآن ناطق و صامت، قوام بگیرد. در خطبه اول نهج‌البلاغه آمده است: «مع کل شیء لا بمقارنه و غیر کل شیء لا بمزایله؛ خداوند با همه موجودات است، اما نه اینکه قرین آنها باشد، جدا از همه موجودات است، اما نه اینکه از آنها برکنار باشد.»

به آیه ۶۱ سوره مبارک یونس(ع) خوب توجه کنید. می‌فرماید: «وَمَا تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ وَمَا یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَٰلِکَ وَلَا أَکْبَرَ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ؛ ای پیامبر! (و البته خطاب به همه انسان‌ها) شما در هیچ حالی، اندیشه‌ای و کاری نباشید و هیچ آیه‌ای از قرآن را تلاوت نکنید و در هیچ عملی وارد نشوید، جز آنکه ما همان لحظه شما را مشاهده می‌کنیم و هیچ چیز به وزن ذره‌ای در همه زمین و آسمان از خدای تو پنهان نیست و کوچکتر از ذره‌ای و بزرگتر از آن. هر چه هست، در کتاب مبین خداوند و در لوح علم او مسطور و محفوظ است.» (ذره یعنی کوچکترین چیز قابل تصور)

اینک به معرفی احاطه‌های شانزده‌گانه خداوند می‌پردازیم که در آیات متعدد قرآن به آنها اشاره شده است. برای رعایت اختصار، نشانی آیات را ذکر می‌کنیم و مطالعه متن آنها را به مخاطبان ارجمند می‌سپاریم: ۱ ـ احاطه کلی با اسم محیط (نساء/ ۱۲۶، فصلت/ ۵۴) ۲ ـ احاطه علمی با اسم علیم (بقره/ ۲۵۵، نساء/ ۳۲، احزاب/ ۵۴، شوری/ ۱۲ و تغابن/ ۱۱) ۳ ـ احاطه قدرت با اسم قدیر (بقره/ ۲۰، ۱۰۹، ۱۴۸ و ۳۵۹، هود/ ۴، حج/ ۶، احزاب/ ۲۷، حشر/ ۶) ۴ ـ احاطه ملکوتی (یس/ ۸۳) ۵ ـ احاطه مالکیتی، لِلّه با اسم مالک (حمد/ ۴، بقره/ ۱۱۵، آل‌عمران/ ۲۶) ۶ ـ احاطه خالقیتی با اسم خالق (مائده/ ۱۷، انعام/ ۱۰۲، رعد/ ۱۶، قصص/ ۶۸، شوری/ ۴۹، زمر/ ۶۲، قمر/ ۴۹) ۷ ـ احاطه ربوبیتی با اسم رب (اعراف/ ۵۴، غافر/ ۶۲) ۸ ـ احاطه رزاقیتی با اسم رازق (فاطر/ ۳) ۹ ـ احاطه حیاتی با اسامی محیی و باقی وجه الله (شعراء/ ۸۱، قصص/ ۸۸، روم/ ۵۰، فصلت/ ۳۹) ۱٠ ـ احاطه ارادی و مشیتی با اسم مرید (هود/ ۱۰۷، حج/ ۱۴ و ۱۸)

۱۱ ـ احاطه تقدیری و جزئیاتی با اسامی مقدر و مفصل (اسراء/ ۱۲، فرقان/ ۲، طلاق/ ۳) ۱۲ ـ احاطه شهودی با اسامی شاهد و شهید (نساء/ ۳۳، حج/ ۱۷، احزاب/ ۵۵، سبأ/ ۴۷، فصلت/ ۵۳) ۱۳ ـ احاطه حفاظتی و مراقبتی با اسامی مقیت، حفیظ، حسیب، رقیب و وکیل (نساء/ ۶، ۸۱ و ۸۵، هود/ ۵۷، احزاب/ ۵۲، سبأ/ ۲۱، زمر/ ۶۲) ۱۴ ـ احاطه قربی با اسم قریب (بقره/ ۱۸۶، هود/ ۶۱) ۱۵ ـ احاطه بصیرتی با اسم بصیر (ملک/ ۱۹) ۱۹ ـ احاطه استغنایی با اسم غنی (آل‌عمران/ ۹۷، حج/ ۶۴، عنکبوت/۶، لقمان/ ۲۶). 

درباره دیگر شهود اعمال انسان‌ها با توجه به آیات قرآن شرح دهید. 

دیگر شاهد بر اعمال انسان‌ها، انبیای الهی اعم از پیامبر اکرم(ص) و سایر پیامبران الهی(ع) هستند. (بقره/ ۱۴۳، نساء/ ۴۱ و ۱۵۹، نحل/ ۸۴ و ۸۹، حج/ ۷۸، قصص/ ۷۵، احزاب/ ۴۵، فتح/ ۸، مزمل/ ۱۵) البته از بعضی روایات استفاده می‌شود که افراد دیگری علاوه بر پیامبران(ع)، مانند ائمه معصومین(ع)، برخی از شایستگان، همچنین قرآن مجید و نیز شب و روز (زمان) از جمله گواهان در روز قیامت محسوب می‌شوند.

شاهد دیگر، زمین است که از روایات و قرآن استفاده می‌شود (زلزال/ ۴ و ۵). نامه اعمال (کتاب)، شاهد دیگری‌ست که آیات قرآن بر آن دلالت دارد (اسراء/ ۱۳ و ۱۴، کهف/ ۴۹، زخرف/ ۸۰، جاثیه/ ۲۸ و ۲۹) هشتمین نوع شهود در قیامت که به تعبیری می‌توان آن را شهود داخلی انسان نامید، عبارت است از اعضای بدن انسان، اعم از دست‌ها، پاها، چشم‌ها، گوش، زبان و پوست بدن (نور/ ۲۴، یس/ ۶۵، فصلت/ ۲۰ و ۲۱).

نهمین شاهد بر اعمال انسان، فرشتگان کاتب هستند. آنان درواقع تهیه‌کننده نامه اعمال انسان و به تعبیر قرآن، «کتاب انسان» و همچنین حافظ او در زمان حیات هستند. این فرشتگان علاوه بر مشاهده، اعمال را با جزئیاتش ثبت و ضبط می‌کنند. ثبت و ضبط آنان با سه واژه «کتب»، «استنساخ» و «لقی» در قرآن مجید آمده است.

در بخش بعدی گفت‌وگو به توضیح هر یک از سه واژه بر اساس آیات قرآن و سپس به شرح وظیفه این فرشتگان، نقش آنها در کمال انسان و در مرحله آخر، سرنوشت آنان پس از مرگ انسان بر اساس روایات می‌پردازیم.

زهراسادات محمدی

منبع: ایکنا (خبرگزاری بین‌المللی قرآن)