اعوانی فلسفه اسلامی را جهانی کرده است/ نیاز تاریخی به فلسفه داریم
تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۴۰۹۳۳۴
به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت غلامرضا اعوانی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با حضور اصحاب اندیشه برگزار شد.
در ابتدای این مراسم حسن بلخاری مدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سخنانی با اشاره به اینکه این بزرگداشت، صد و هشتاد و یکمین بزرگداشت مفاخر این سرزمین است، اظهار کرد: در تکریم سهگانه اعظم فلسفه ایران، بعد از ابراهیمی دینانی، بزرگداشت غلامرضا اعوانی را در این انجمن برگزار میکنیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به خصوصیات برجسته اخلاقی غلامرضا اعوانی تصریح کرد: دکتر اعوانی علاوه بر تألیفاتشان در حوزه فلسفه، یکی از معدود فلاسفه معاصر ما است که در باب هنر هم سخن گفته است. البته دکتر رضا داوری اردکانی هم در آثارشان در باب هنر به ویژه در نزد یونانیان، اشاراتی به وجه انسانشناسی ارسطو داشتهاند. دکتر اعوانی در کتابی که در باب شیخ اشراق نوشته، اشاراتی درباره این موضوع داشته است؛ این مسئله یکی از نکات فوقالعاده مهم در جریان شناخت سنتگرایی در ایران است. اکثر سنتگرایان که میشناسیم، مسلمان شدهاند، تأملات جدی در باب هنر داشتهاند و گمان میکنم اعوانی هم به این لحاظ به هنر توجه کرده است اما آنچه هنر را قابل تأمل و تدبر در میان اندیشمندان کرده، این بوده که سنتگرایان دل در گروی عشق افلاطون و به ویژه فلوطین دارند. دکتر اعوانی هم رساله دکترایشان در باب فلوطین بوده است و کسی نیست که آثار فلوطین را نخوانده باشد و شیدای او نشده باشد.
مدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی افزود: آنچه که سبب میشود سنتگرایان هنر را مقدس بشمارند، آن است که مشهورترین تعریف سنت در نزد آنان، دارای چهار ویژگی است؛ ۱ـ وحانیت ۲ ـ استمرار ۳ـ اثبات ۴ـ تجسم. تصور میکنم رمز هنرگرایی و زیباگرایی سنتگرایان در وجه چهارم یعنی تجسم است. بر این اساس حقایق مدفون، قابلیت تجسم ندارد. ذات سنت، تجلی است که به واسطه آن، حقیقت از بطن به ظهور درمیآید و تا به ظهور درنیاید، عاشقان را به سمت خود نمیکشد.
در ادامه این مراسم رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم در سخنانی درباره غلامرضا اعوانی اظهار کرد: هر جامعه، قوم و مردم نیازهایی دارند بعضی از نیازها معلوم و شناخته شدهاند و بعضی را نمیدانیم. نیازهای حسی، عاطفی و جسمی مشخص هستند ولی نیازهای دیگری هم وجود دارند که ما آنها را نمیبینیم و میگوییم ما به اینها چه نیازی داریم. ما در زمان کنونی به علم و فلسفه نیاز داریم. گرچه گذشتگان نیاز نداشتند. نیاز قبل از تجدد با نیاز بعد از آن، یکی نیست. در گذشته علم را نیاز داشتند و به فلسفه چندان نیازی نداشتند چون علم به فلسفه شَرَف داشت. در زمان امروز ارزشها دگرگون شده و تغییر کرده است. ما به علم نیاز داریم؛ از دو جهت، یکی از جهت روانشناسی یعنی گویی علم ما را آرام میکند و به قدری نیاز ما برآورده میشود صرفنظر از اینکه برای توسعه و پیشرفت هم به علم نیاز داریم. همچنین به فلسفه نیاز داریم و فکر نمیکنم مردم حتی تحصیلکردهها، اگر از آنها بپرسیم به فلسفه چه نیازی دارید، تصدیق کنند که ما به فلسفه نیاز داریم.
وی در ادامه سخنان خود تأکید کرد: یکی از خوشبختیهای من این بوده که در فرهنگستان علوم، دیالوگی پیدا شده بین رشتههای علمی و فلسفه علوم که بسیار خوشایند است چون دانشمندان مختلف میتوانند با هم بنشینند و بحث کنند. فلسفه هم به هر حال سهم خود را داشته و با وجود اشخاص بزرگی که آنجا هستند، این رابطه بین علم و فلسفه باید وجود داشته باشد.
داوری اردکانی با بیان اینکه ما به فلسفه نیاز تاریخی داریم، ادامه داد: ما برای اینکه نیازهایمان را تشخیص دهیم، نیاز به فلسفه داریم چون هیچ علمی نمیتواند این نیاز را مشخص کند. فقط فلسفه است که این نیاز را معلوم میکند. همچنین آمدهام بگویم ما به دکتر اعوانی نیاز داریم. او به هنر در فلسفه توجه کرده برای اینکه ما به شادی و زیبایی نیاز داریم. فیلسوف معاصر ما درباره هنر بحث میکند. هنر و زیبایی راهگشا هستند و این فیلسوف به آنها توجه دارد. ما به دکتر اعوانی و کسانی نیاز داریم که به علم نیاز ندارند بلکه با علم هستند. اعوانی با فلسفه است. حال اگر فلسفه سودمند باشد یا نباشد. اگر میخواهیم در علم به سود برسیم، باید از سود آزاد شویم. اگر علم تابع شما شود، به شما سود نمی دهد؛ بلکه شما باید تابع علم شوید تا به شما سود دهد. ما به کسانی احتیاج داریم که وقف علم باشند و دارای علم نباشند بلکه علم، آنها را داشته باشد. دکتر اعوانی خدمت کردن به فلسفه و شایستگی این خدمت را داشته است و کتابهایی نوشته که همگی محکم هستند؛ چه آنهایی که از زبان خارجی ترجمه کرده و چه آنهایی که به زبان خارجی نوشته است؛ همه محکم و قابل استناد است و در این خصوص رفع تکلیف نکرده است.
رئیس فرهنگستان علوم در پایان سخنان خود با بیان اینکه غلامرضا اعوانی یکی از کسانی است که در معرفی فرهنگ و فلسفه ایران به جهان کمک بسیاری کرده است، گفت: آشنایی که او با زبان و فرهنگ اروپایی دارد، این امر را محقق کرده که از دو سال پیش به چین برود و در آنجا کاری کرده کارستان، او فلسفه، عرفان و مولانا را در آنجا درس میدهد که مورد استقبال همگان قرار گرفته است. امیدوارم دکتر اعوانی در این کار و در کارهای دیگر بتواند قدمهای مؤثری در آنجا بردارد. عزت اعوانی و عزت همه کسانی که در راه علم و فلسفه قدم برمیدارند، این است که انتساب به حق هستند و این انتساب به حق است که انسان را بزرگ میکند.
به گزارش مهر، در ادامه این مراسم مهدی محقق رئیس هیئت امنای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با اشاره به تأثیر افلوطین در فلسفه اسلامی اظهار کرد: اثری که افلوطین در عرفان اسلامی گذاشت، باعث شد عرفان اسلامی متأثر از آن باشد و همان افلوطین را به ارسطو نسبت میدادند که مشخص است که متعلق به افلوطین است که از او به شیخ یونانی هم یاد شده که اثر شگرفی در عرفان اسلامی گذاشته است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان فعالیتهای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برای بزرگداشت فلاسفه و مفاخر گفت: امیدوارم دکتر بلخاری همان راهی را که این انجمن از آغاز شروع کرده برای برگزاری این بزرگداشتها ادامه دهد و شرایطی را به وجود آورد که نسل جوان بتوانند در این مراسم شرکت کنند. تاکنون در این انجمن ۱۸۱ جزوه علمی برای بزرگان علمی چاپ شده تا شناخته شوند و باید اسوه و الگویی برای جوانان ما قرار بگیرند.
همچنین در این مراسم غلامحسین ابراهیمی دینانی عضو انجمن حکمت و فلسفه ایران در سخنانی درباره غلامرضا اعوانی و خصوصیات اخلاقی و فلسفی ایشان گفت: خوشحالیم که در جلسهای که به مناسبت فیلسوف زمان برگزار شده، برای کسی حضور داریم که الحق فیلسوف است و همه مردم با کلمه فیلسوف آشنا هستند ولی شاید کمتر کسی معنی فلسفه را بداند. فیلسوف از زمان سقراط تاکنون بوده است ولی مخالفهای فلسفه هم از گذشته تاکنون وجود داشتهاند. اگر معنی کلمه فلسفه را میدانستند شاید کمتر با آن مخالفت میکردند. فیلسوف از «فیلو» به معنی «دوستدار» و «سوفیا» به معنی «حکمت» میآید. فلسفه یک رشته علمی نیست. فیلسوف کسی است که دریای اطلاعات است، ولی فیلسوف نیست. کسی که حکمت و کشف حقیقت را دوست دارد، فیلسوف است؛ اگرچه هیچ نداند. دکتر اعوانی به همان معنی واقعی کلمه، فیلسوف و دوستدار حکمت است و به ویژه طرفدار خرد جاویدان است که فلاسفه به آن عقل فعال میگویند. عقل هیچگاه نابود نمیشود، درحالیکه همهچیز ممکن است نابود شود. وجه حق تعالی، آگاهی مطلق است. آگاهی وجه عقل است و فلسفهی آگاهی، رفتن از تاریکی به روشنایی است اما علم با همه عظمتی که دارد، از ظاهر فراری است. ظاهر، آدم را درست میکند و خیلی از کارها را درست کرده است ولی فلسفه میکوشد بشر را از محسوسات دور کند. آنچه از تجربه به دست میآید، علم است. شاعر از عالم خیال بهره میبرد و عالم خیال برای او گسترش دارد. عالم خیال وسیع است ولی هیچ عالمی به عظمت عالم عقل نیست. اگر آدمی عقل نداشت، نمیدانستند که تخیل دارد. فلسفه کار عقل است و میکوشد که به حقیقت برسد. حال آیا میتوان حقیقت را به تملک درآورد؟ حقیقت به ما معنا میدهد یا ما آن را تملک میکنیم؟ حقیقت به تملک کسی درنمیآید ولی میشود به حقیقت نزدیک و نزدیکتر شد.
وی افزود: فلسفه میکوشد که حقیقت را ورای ظواهر عقل دریابد. اگر بزرگترین عالم را دیوار کنید جلوی عقل، عقل میپرسد پشت آن دیوار چیست؟ فیلسوف هم از پای نمینشیند چون عقل حد خود را میشناسد و میداند که به غیرمتناهی، راه ندارد.
ابراهیمی دینانی با اشاره به خصوصیات اخلاقی غلامرضا اعوانی تصریح کرد: اعوانی مردی است که صداقت فیلسوفانه دارد که در او به راحتی آشکار است. او فلسفه اسلام و غرب خوانده و زبان انگلیسی را به درستی میداند. ما امروز مفتخریم که فیلسوفی به نام دکتر اعوانی داریم که کم مینویسد و کم میگوید ولی تفکر میکند همچون سقراط که یک خط ننوشت ولی فیلسوف بود چون فلسفه دغدغه میخواهد و کسی که دغدغه ندارد، فیلسوف نیست.
همچنین مصطفی محقق داماد عضو فرهنگستان علوم در این مراسم در سخنانی به ذکر سه نکته در خصوصیات اخلاقی غلامرضا اعوانی پرداخت و گفت: آنچه در شخصیت او برای من جذاب بود، این است که از حدود ۳۵ سال پیش تاکنون روز به روز به جذبهی شخصیتی او اضافه شده است. در کنار علم، تواضع و ادب در همنشینی با حکمت. آنچه که بر این جذبه میافزاید، تواضع، اخلاق، دوستی و مهربانی او است. اینکه میگویند آن خوشتر ز حسن. یار ما این دارد و آن نیز هم، جمع این دو خیلی کم است. کسی که از دکتر اعوانی بیادبی، خباثت، بدخواهی و... و. دیده باشد، وجود ندارد.
وی در ادامه با اشاره به آیه ۲۶۹ سوره مبارکه بقره تصریح کرد: در این آیه خداوند به صراحت میگوید حکمت را فقط خدا به افراد میدهد. قرآن تأکید کرده که معلم حکمت، فقط خداوند است و بس. بنابراین هرکس که حکیم است، باید او را به عنوان یک چهره قدسی نگاه کرد که مورد عنایت الهی قرار گرفته است.
محقق داماد در ادامه با اشاره به نکته سوم خصوصیات اعوانی اظهار کرد: یک نکته در خصوصیات اخلاقی او وجود دارد که من میخواهم به ایشان اعتراض و گله کنم چرا که معتقدم دکتر اعوانی خود را حرام کرده است و داراییها و ظرفیتهایی که در این فرد است، اگر نگوییم بینظیر است، کمنظیر است. ایشان میتواند فلسفه اسلامی را به جهانیان معرفی کند و با توجه به ارتباطاتی که تاکنون داشته است، فلسفه اسلامی را جهانی کرده است، ولی آثار مکتوب او بسیار کم است. به عنوان یک آشنا با دانش الهیات، ایشان برداشتهای بسیار زیبایی از قرآن مجید دارد که گاه در هیچ مفسری از قرآن، نمیتوانیم آنها را ببینیم.
همچنین منوچهر صدوقیسها عضو مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه با اشاره به خصوصیات علمی و شخصیتی غلامرضا اعوانی گفت: من هم این گله را از ایشان دارم که با وجود علم بالا، آثار مکتوب خیلی کمی دارند و درواقع باید گفت بیشتر فیلسوف شفاهی هستند. او در محضر استاد جورستانی در الهیات اشارات بوده است که من شهادت شرعی میدهم گاه برخی از مشکلاتی را که در فلسفه به وجود میآمد، اعوانی با تدبر و درایت حل میکرد.
در پایان این مراسم با حضور غلامرضا اعوانی، دعایی، محقق داماد، نجفقلی حبیبی، بلخاری، صدوقیسها، شهین اعوانی، با اهدای لوح تقدیر، از مقام شامخ غلامرضا اعوانی تقدیر شد.
کد خبر 4515611 مهرنوش محمدزادهمنبع: مهر
کلیدواژه: رضا داوری اردکانی غلامحسین ابراهیمی دینانی غلامرضا اعوانی مصطفی محقق داماد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۴۰۹۳۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حکمت الله ملاصالحی مؤسس فلسفه باستان شناسی است
به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت حکمت الله ملاصالحی، استاد تمام دانشگاه تهران و مدرس مدعو دانشگاه آتن عصر دیروز (سه شنبه ۴ اردیبهشت ماه) در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
فرزند صالح و برومند ایران
اولین سخنران این مراسم ژاله آموزگار پژوهشگر ایرانی فرهنگ و زبانهای باستانی بود. وی گفت: دلیل قبول حضور من در این نشست بخاطر یک زیربنای عاطفی است و وقتی برای این نشست دعوت شدم با خودم فکر کردم اگر دعوت میزبان را قبول نکنم فرزندانم را رنجاندهم.
وی افزود: آشنایی من با حکمتالله ملاصالحی به سالهای دور برمیگردد زمانیکه ایشان دانشجوی من بود و از آنجایی که من همیشه سعی داشتم معلم خوبی باشم، ایشان را مادرانه دوست داشتم. ملاصالحی دانشجوی جوان، با استعداد و با انگیزه بود و با اشتیاق تمام واحدها را میگذراند. او آنچه را آموخته بود به بقیه یاد داد و هیچ گاه از آموختن بازنایستاد.
متخصص فرهنگ و زبانهای باستانی ادامه داد: مجد و بزرگی این سرزمین کعبه آمال ملاصالحی است و او همواره سعی میکند اندیشهای عمیق فرهنگ ایران را در آثارش بیاورد. ملاصالحی فرزند برومند و صالح این سرزمین است و سوالی که من دارم این است که آیا شما استادان هم مثل ایشان نسل چنین فرزندانی را به این سرزمین تحویل خواهید داد؟
درد و دل صدوقی سها با ملاصالحی
منوچهر صدوقی سها محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان سخنران بعدی این مراسم گفت: به عقیده من روزی که پدر و مادر آقای ملاصالحی این اسم و فامیل را برای ایشان گذاشتند بی وجه نبوده است و اینکه فامیلی ایشان ملاصالحی است به نوعی نشان دهنده این هم هست که ایشان واقعاً یک ملای صالح هستند.
وی افزود: درست است که ایشان باستان شناسی خوانده اما به نوعی مؤسس فلسفه باستان شناسی هستند. آقای دکتر صالحی در یونان درس خواندند و فلسفه اسلامی هم کمال ارتباط با فلسفه یونان را دارد.
این عرفان پژوه ادامه داد: یک مورخ فلسفه در آلمان که او را پدر تاریخ فلسفه در هیأت جدید میدانند سه ادعا درباره فلسفه اسلامی دارد که هر سه واهی هستند. این سه مدعا عبارتند از:
۱- فلسفه اسلامی همان فلسفه یونانی است و فرقش این است به جای اینکه از چپ به راست نوشته شود از راست به چپ نوشته میشود.
۲- اگر چیزی به عنوان فلسفه اسلامی وجود داشته باشد، کلام است نه فلسفه اسلامی.
۳- فلسفه اسلامی با مرگ ابن رشد تمام و جنازه اش هم با جنازه ابن رشد تشییع شد.
این سه مدعا هیچ تطابقی با واقعیت ندارد و درست است که فلسفه یونانی یک قدمت تاریخی دارد اما انتقال فلسفه یونانی به فلسفه اسلامی در دوران مامون یعنی قرن سوم صورت گرفته است. در حالی که در قرآن مجید به مباحث اصلی فلسفه اسلامی اشاره شده است. پس فلسفه اسلامی از قبل از فلسفه یونان وجود داشته است.
صدوقی سها ادامه داد: من در کتاب «تاریخ فلسفه اسلامی» هم اسناد و متونی آوردم که نشان دادم متون بنیادین فلسفه اسلامی متأثر از فلسفه یونان است اما عین آن نیست.
خلاصه که من فقط خواستم در این جلسه در حضور اساتید این درد و دل که در همه جا هم بیان میکنم بگویم. امیدوارم که افاضات جناب آقای ملاصالحی برقرار باشد.
پاسدار باستان شناسی ایران
کامیار عبدی، انسانشناس ایرانی و عضو هیأت علمی گروه باستانشناسی دانشگاه شهید بهشتی دیگر سخنران این مراسم گفت: اگر نگاهی به جامعه شناسی باستانی شناسی بکنیم میبینیم که سه دسته افراد وجود دارند. دسته اول افراد سیاهی لشکر هستند که بود و نبودشان فرقی ندارد. دسته دوم افرادی هستند که فکر میکنند مهم هستند اما نیستند. دسته سوم هم باستان شناسانی که واقعاً مهم و تأثیرگذار هستند و هر روز نسل و تعدادشان کاهش مییابد.
وی افزود: افرادی مثل عزت الله نگهبان، یوسف مجیدزاده و آقای ملاصالحی که تعدادشان هم انگشت شمار است جزو دسته سوم هستند و گل سرسبد این دسته هم آقای ملاصالحی است. به خاطر اینکه ایشان علاوه بر باستان شناسی، شعر، ادبیات، فلسفه و فقه هم میدانند.
عبدی ادامه داد: به قول خود ایشان باستان شناسی مادی ترین رشته علوم انسانی است اما با این حال ایشان توجه دارند که باستان شناسی فقط توصیف مواد نیست و باید وارد حوزههای دیگر هم شد. بنابراین آقای ملاصالحی استاد بزرگی هستند که اندیشههای مهمی را در نسل جوان و دانشجو به وجود آوردند. بزرگترین خدمتشان هم پاسداری از باستان شناسی ایران بوده است. باستان شناسی تاکنون بارها تا لب پرتگاه رفته اما ایشان اجازه سقوط آن را ندادند.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: در این کشور خیلیها باستان شناس هستند اما کیان باستان شناسی ندارند. آقای ملاصالحی این دغدغه و این افق بلند را در نگاه خودشان دارند.
کد خبر 6087472 سارا فرجی