به نقل از «فردا»

آزمون شفافیت در حیاط خلوت دولت!

تاریخ انتشار: ۶ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۸۷۹۳۶۸

سرویس اقتصادی فردا: محمد صادق فراهانی پژوهشگر حقوق عمومی نوشت:  با نگاهی گذرا به لایحه‌ی بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور می‌توان به سادگی دریافت که حدود ۱۲۰۰ هزار میلیارد از ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه‌ی کل کشور به شرکت‌های دولتی اختصاص یافته است. رقمی بیش از ۷۰ درصد کل بودجه‌ی سالانه‌ی کشور!

بی‌شک، این حجم وسیع از وجوه و منابع مالی، مستلزم برقراری سازوکاری دقیق و هوشمند برای نظارت بر نحوه‌ی عملکرد شرکت‌های دولتی و شیوه‌ی مصرف وجوه و منابع گسترده‌ی در اختیار آن‌ها است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تجربه‌ی کشور‌های پیشرو در این زمینه نشان می‌دهد که مؤثرترین راه جهت تحقق نظارت مطلوب بر این شرکت‌ها، تأمین شفافیت امور مالی و اداری آنهاست. امری که تاکنون با وجود تجربیات تلخی، چون «حقوق‌های نجومی مدیران این شرکت‌ها»، «فساد در واگذاری سهام و خصوصی‌سازی آنها» و... به نحو تأسف‌باری در نظام حقوقی ایران مغفول مانده است.

بررسی نظام‌های حقوقی کشور‌های پیشرو در این زمینه و بهره‌برداری از دستاورد‌های آن‌ها می‌تواند نقش بسزایی در رفع این نقیصه ایفا کند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که در حال حاضر چهار الگوی محوری جهت تأمین شفافیت شرکت‌های دولتی در جهان مورد استفاده می‌گیرد:

نخست- الگوی ایجاد فرآیند حسابرسی داخلی
در این الگو، یا عضوی از هیئت مدیره‌ی شرکت دولتی به عنوان نهاد حسابرسی شرکت، جهت رسیدگی به فرآیند‌های حسابرسی و بررسی صورت‌های مالی آن انتخاب می‌شود و موظف است گزارش حسابرسی خود را به هیئت مدیره‌ی یا کمیته‌ی حسابرسی آن ارائه دهد یا دولت، نماینده‌ی خود (معمولاً عضوی از وزارت اقتصاد) را به عنوان یک نهاد حسابرسی در هر یک از شرکت‌های دولتی به کار می‌گمارد تا همه ساله گزارش حسابرسی خود را به دولت ارائه دهد. در نهایت نیز این گزارش‌ها برای دسترسی عمومی مردم در وب‌سایت وزارت مربوطه منتشر می‌شوند. کشورهایی، چون ایتالیا و یونان از این الگو بهره می‌برند.

تشکیل سازمان حسابرسی کل کشور در سال ۱۳۶۲ به عنوان نهادی وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی و احاله‌ی وظیفه‌ی بازرسی و حسابرسی شرکت‌های دولتی به آن، نمونه‌ای از به‌کارگیری این الگو در نظام حقوقی ایران است، هرچند تا کنون الزام قانونی در خصوص انتشار گزارش‌های حسابرسی آن به تصویب نرسیده است.

دوم- الگوی ارائه‌ی گزارش جامع دوره‌ای به نهاد‌های حاکمیتی
کشورهایی، چون آلمان، سوئیس، هند و ترکیه شرکت‌های دولتی را مکلف کرده‌اند تا گزارشی از اقدامات مالی و اداری خود را در دوره‌های زمانی مشخص جهت پاسخگویی به نهاد‌های حاکمیتی ارائه دهند.
به عنوان مثال در آلمان، اعضای هیئت مدیره‌ی شرکت‌های دولتی بایستی در هر سال، جهت پاسخگویی به سؤالات مربوط به بودجه‌ی شرکت‌های دولتی، سهام آنها، سرمایه‌گذاری‌ها و... در کمیته‌ی پارلمانی خاصی حاضر شوند یا در هندوستان شرکت‌های دولتی موظف‌اند گزارش‌های انطباق خود را به صورت سه ماهه به وزارت اقتصاد این کشور ارسال کنند. مشابه این رویه در ترکیه با ارسال گزارش‌های سالانه به خزانه‌داری کل کشور اتفاق می‌افتد.
می‌توان ماده ۹۶ قانون محاسبات عمومی در خصوص لزوم ارسال گزارش عملیات انجام شده شرکت‌های دولتی به دیوان محاسبات کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی را نمونه‌ای از به‌کارگیری این الگو در نظام حقوقی ایران به شمار آورد.

سوم- الگوی درج بودجه شرکت‌های دولتی در قانون بودجه
تعدادی از کشور‌ها نیز سعی داشته‌اند تا با استفاده از ظرفیت‌های قانون بودجه همچون «توجه مضاعف افکار عمومی به آن»، «نهاد‌های متعدد ناظر بر اجرای بودجه» و... شفافیت شرکت‌های دولتی را تا حدی ارتقا بخشند. کشورهایی، چون کانادا و اسپانیا با درج بودجه‌ی شرکت‌های دولتی در قانون بودجه‌ی سالانه‌ی خود سعی در کاهش فساد این شرکت‌ها داشته‌اند. در ایران نیز مطابق با ماده ۱ قانون محاسبات عمومی، بودجه‌ی شرکت‌های دولتی بخشی از بودجه‌ی عمومی دولت به شمار می‌آید.

چهارم- الگوی انتشار اطلاعات
کشورهایی، چون سوئد، آرژانتین، برزیل، مکزیک، نیوزلند و کره‌ی جنوبی هر یک سطوح مختلفی از انتشار اطلاعات را به اجرا درآورده‌اند و دولت یا شرکت‌های دولتی خود را مکلف به انجام بخشی از اقدامات ذیل نموده‌اند:
- انتشار لیست کلیه‌ی شرکت‌های دولتی و شرکت‌هایی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم زیرمجموعه‌ی آن‌ها قرار دارند.
- انتشار تمام یا بخشی از اطلاعات مالی شرکت‌های دولتی بر اساس استاندارد‌های گزارش‌دهی مالی جهانی به منظور دسترسی عموم مردم.
- انتشار خودجوش و فعالانه‌ی سلسله مراتب و ساختار داخلی شرکت، فرآیند معاملات دولتی و برنامه فعالیت‌های مقامات آن.
- تعبیه‌ی شبکه‌های ارتباطی مناسب، جهت تسهیل دسترسی مردم به اطلاعات مالی و غیرمالی شرکت‌های دولتی از جمله وب‌سایت‌های رسمی.
- انتشار گزارش‌های سالانه، گزارش‌های دوره‌ای، گزارش‌های نظارت و کنترل داخلی و گزارش‌های مطابقت اقدامات و فعالیت‌های شرکت با مؤلفه‌های توسعه‌ی پایدار مبتنی بر اصل «مطابقت یا توضیح» به این صورت که مندرجات گزارش شرکت یا بایستی حاوی اعلام مطابقت اقدامات و فعالیت‌های آن با مؤلفه‌های مذکور باشد یا توضیح دهد که به چه دلایلی دستورالعمل‌ها رعایت نشده‌اند.

با جمع‌بندی موارد فوق می‌توان دریافت که در نظام حقوقی ایران سه الگو از چهار الگوی فوق، هر یک به نحوی در تأمین شفافیت و نظارت بر شرکت‌های دولتی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تنها «الگوی انتشار اطلاعات» است که آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته و سازوکار مناسبی برای اجرای آن در نظر گرفته نشده است.

بی‌شک، تدبیر چنین سازوکاری جهت افزایش شفافیت عملکرد این شرکت‌ها و تنظیم ساختار آن از اولویت‌ها و ضرورت‌های امروز جامعه‌ی ایران است و تحقق آن نقش بسزایی در راستی‌آزمایی ادعای شفافیت هریک از دولت‌ها خواهد داشت.

منبع: فردا

کلیدواژه: آزمون شفافیت لایحه بودجه 98 نظام حقوقی ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۸۷۹۳۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرایط ثبت نام در آزمون های ورودی مدارس/ آخرین مهلت ثبت‌نام آزمون‌های ورودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی

بنا به این گزارش، در حالیکه پیش از این زمان پایان ثبت‌نام داوطلبان آزمون ورودی پایه هفتم و آزمون ورودی پایه دهم مدارس سمپاد و نمونه دولتی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳، بیست و هشتم فروردین‌ اعلام شده بود، اما مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با صدور اطلاعیه‌ای دیگر از تمدید زمان ثبت نام این آزمون‌ها تا ۳۱ فروردین خبر داد که بر این اساس، فردا آخرین مهلت دانش‌آموزان برای ثبت‌نام در آزمون مذکور است.

بر اساس دستورالعمل اعلامی، آزمون‌های ورودی مدارس دوره اول و دوم استعدادهای درخشان و دوره دوم نمونه دولتی، دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون ورودی از طریق سامانه ثبت‌نام به نشانی my.medu.ir در اختیار داوطلبان (داخل و خارج از کشور) قرار می‌گیرد.‌ همچنین ثبت‌نام داوطلبان نیز از طریق سامانه مذکور انجام می‌شود.

لازم به ذکر است که ویرایش اطلاعات و پرداخت وجه برای دانش آموزانی که ثبت نام خود را تکمیل نکرده‌اند نیز در بازه زمانی مذکور امکان پذیر خواهد بود این در حالیست که پس از پایان مهلت مقرر، دانش آموزانی که ثبت نام خود را تکمیل نکرده‌اند از سامانه ثبت نام حذف خواهند شد.

مدارس مسئولیتی برای ثبت‌نام ندارند

بر اساس دستورالمعل صادره ثبت‌نام به صورت الکترونیکی و توسط داوطلبان انجام می‌شود و مدارس محل تحصیل دانش‌آموزان، مسئولیتی در این خصوص ندارند. همچنین دانش‌آموزان اتباع خارجی باید از کد اتباع استفاده کنند.

کارت ورود به جلسه آزمون شامل نام، نام خانوادگی، عکس داوطلب و سایر اطلاعات مورد نیاز مدارس سمپاد و نمونه دولتی انتخاب شده به ترتیب اولویت و نشانی دقیق حوزه آزمون پنج روز قبل از تاریخ برگزاری آزمون، از طریق سامانه ثبت‌نام به نشانی my.medu.ir در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد.

 شرکت داوطلبان در جلسه آزمون بدون ارائه کارت ورود به جلسه، ممنوع است.

آزمون ورودی پایه هفتم ۳۱ خرداد و آزمون دهمی‌ها اول تیر

آزمون ورودی پایه هفتم رأس ساعت ۸ صبح روز پنجشنبه (۳۱ خرداد) و آزمون پایه دهم مدارس سمپاد و نمونه دولتی، راس ساعت ۸ صبح روز جمعه تاریخ (۱ تیرماه) آغاز می‌شود.

مبلغ ثبت‌نام یکصد هزار تومان است که صرفاً از طریق درگاه اینترنتی سامانه ثبت‌نام دریافت خواهد شد.‌ هر نوع پرداخت خارج از سامانه ثبت‌نام آزمون فاقد اعتبار بوده و مبلغ واریزی قابل استرداد نخواهد بود. مبلغ ثبت‌نام ثابت بوده و به جز این مبلغ دریافت هرگونه وجه با هر عنوانی ممنوع است.

با توجه به این‌که ثبت‌نام در آزمون‌ها به صورت الکترونیکی انجام می‌شود مسئولیت احراز شرایط ثبت‌نام و صحت مندرجات در تقاضانامه ثبت‌نام تماماً بر عهده داوطلب است و در صورت مغایرت، قبولی داوطلب، لغو و از ثبت‌نام و ادامه تحصیل او در مدارس مزبور ممانعت خواهد شد.

حوزه امتحانی داوطلبان آزمون‌های ورودی پایه‌های هفتم و دهم براساس منطقه آموزشی محل تحصیل سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ آنان تعیین خواهد شد. امکان تغییر حوزه امتحانی صرفاً در زمان ثبت‌نام برای داوطلبان وجود دارد و قابل تغییر نخواهد بود.

دانش‌آموزان عشایری به دلیل کوچ‌رو بودن در هر منطقه‌ای که اداره کل آموزش و پرورش استان تعیین می‌کند مجاز به ثبت‌نام هستند.

با توجه به این‌که حوزه آزمون در خارج از کشور تشکیل نخواهد شد، اطلاع‌رسانی و هماهنگی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان مدارس ایرانی خارج از کشور بر عهده مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور است.

شرایط ثبت‌نام در آزمون ورودی پایه هفتم مدارس سمپاد

۱. اشتغال به تحصیل در پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲

۲. کسب مقیاس «خیلی خوب» در تمامی دروس نوبت دوم پایه پنجم ابتدایی در سال تحصیلی ۱۴۰۲- ۱۴۰۱ و کسب مقیاس ‌خیلی خوب در تمامی دروس در نوبت اول پایه ششم در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲

توجه: تربیت‌بدنی و شایستگی عمومی جزو مواد درسی محسوب می‌شود

توجه‌: شرکت دانش‌آموز در آزمون ورودی پایه هفتم با داشتن حداکثر یک مقیاس «خوب» در مجموع ارزشیابی نوبت دوم پایه پنجم و نوبت اول پایه ششم، مجاز است.

‌شرایط شرکت در آزمون ورودی پایه دهم مدارس نمونه دولتی و تکمیل ظرفیت مدارس سمپاد

۱. اشتغال به تحصیل در پایه نهم سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ یا اتمام پایه نهم و عدم ورود به پایه بالاتر با داشتن شرط سنی (مطابق ماده ۱۹ آئین‌نامه آموزشی دوره دوم متوسطه، متولدین قبل از ۱۳۸۵/۰۷/۰۱ مجاز به ثبت‌نام نیستند.)

‌شرایط و ضوابط اختصاصی انتخاب پایه دهم مدارس سمپاد

۱. اشتغال به تحصیل در پایه نهم در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲

۲. پذیرش دانش‌آموز برای ورود به پایه دهم مدارس سمپاد از طریق برگزاری آزمون ورودی متمرکز کشوری از بین دو گروه از دانش‌آموزان زیر انجام می‌شود:

‌الف) دانش‌آموزان پایه نهم غیر مدارس سمپاد که معدل کل خردادماه پایه هشتم (سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱) و نوبت اول پایه نهم آنان (سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲) حداقل ۱۹ باشد.

ب) دانش‌آموزان پایه نهم مدارس سمپاد که معدل کل خردادماه پایه هشتم (سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱) یا نوبت اول پایه نهم آنان (سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲) کمتر از ۱۸ باشد.

توجه‌: دانش‌آموزان پایه نهم مدارس سمپاد که معدل کل خردادماه پایه هشتم سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ و نوبت اول پایه نهم ( سال تحصیلی (۱۴۰۳-۱۴۰۲) آنان حداقل ۱۸ باشد، بدون نیاز به شرکت در آزمون ورودی پایه دهم، مجاز به ادامه تحصیل در مدارس دوره دوم سمپاد خواهند بود، پذیرش قطعی این قبیل دانش آموزان منوط به احراز شرایط ماده ۱۶ آئین نامه مدارس سمپاد است.

‌شرایط و ضوابط اختصاصی انتخاب مدارس نمونه دولتی

۱. رقابت علمی در آزمون ورودی دبیرستان‌های نمونه دولتی در بین دانش‌آموزان همان منطقه / ناحیه خواهد بود.

توجه ۱: چنانچه برخی از مناطق آموزشی فاقد مدرسه نمونه دولتی باشند دانش‌آموزان این مناطق می‌توانند در نمون‌برگ تقاضای ثبت‌نام حداکثر تا چهار اولویت مدرسه - رشته تحصیلی از مدارس نمونه دولتی سایر مناطق مشخص شده در سامانه ثبت‌نام را انتخاب کنند.

توجه ۲: هر داوطلب می‌تواند در نمون‌برگ تقاضای ثبت‌نام حداکثر تا چهار اولویت مدرسه ـ رشته تحصیلی از شاخه نظری علوم تجربی، ریاضی فیزیک، ادبیات و علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی را انتخاب کند.

توجه ۳‌: ستاد آزمون استان می‌تواند در موارد خاص نسبت به تعیین ضوابط و شرایط ثبت‌نام در محدوده جغرافیایی شهرستان/منطقه/ ناحیه تصمیم‌گیری کند.

۲. اسامی مدارس قابل انتخاب عناوین رشته های تحصیلی و ظرفیت پذیرش مدارس نمونه دولتی، هنگام ثبت‌نام به رؤیت داوطلبان خواهد رسید.

رقابت علمی برای ورود به هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای نمونه دولتی در بین دانش‌آموزان شهر و شهرستان، بدون لحاظ کردن منطقه یا ناحیه خواهد بود.

توجه: هر داوطلب می‌تواند در نمون برگ تقاضای ثبت‌نام تا چهار اولویت هنرستان و رشته تحصیلی از شاخه فنی و حرفه‌ای را انتخاب کند.

‌محتوای آزمون‌های ورودی پایه هفتم مدارس سمپاد و پایه دهم مدارس سمپاد و نمونه دولتی

محتوای آزمون ورودی پایه هفتم مدارس سمپاد

سوالات «استعداد تحلیلی»، «هوش»، «سرعت و دقت و خلاقیت» به شیوه چهارگزینه‌ای طراحی و فقط یکی از گزینه‌ها به عنوان پاسخ مناسب‌تر آن سؤال، در نظر گرفته می‌شود.

توجه ۱: به‌ازای هر پاسخ درست ۳ نمره مثبت و به ازای هر پاسخ‌ غلط ۱ نمره منفی لحاظ می‌شود. برای سؤالات بدون پاسخ، نمره‌ای منظور نخواهد شد.

توجه ۲: چنانچه داوطلب در سؤالی بیش از یک گزینه را علامت زده ‌باشد ۱ نمره منفی منظور خواهد شد.

مواد امتحانی، تعداد و ضریب سؤالات آزمون پایه دهم مدارس سمپاد و نمونه دولتی

‌محتوای آزمون مشتمل بر دو دسته سؤالات «استعداد تحصیلی» و «استعداد تحلیلی» است.

توجه ۱: معیار محاسبه نمره کل آزمون برای مدارس سمپاد از طریق وزن‌دهی به نمره کل استعداد تحلیلی و تحصیلی به نسبت %۵۰ و ۵۰٪ محاسبه و به صورت یک عدد بین ۳۳,۳۳۳- و ۱۰۰,۰۰۰ اعلام می‌شود.

توجه ۲: نمره کل آزمون برای مدارس نمونه دولتی از طریق وزن‌دهی به نمره کل استعداد تحلیلی ۱۸% استعداد تحصیلی ۵۱٪ و معدل کتبی ارزشیابی پایانی نوبت دوم پایه نهم، بدون اعمال نمرات تکوینی ۳۱٪ محاسبه و اعلام می‌شود.

توجه ۳: حداکثر زمان ثبت نمرات پایه نهم در سامانه دانش‌آموزی مطابق آیین‌نامه ارزشیابی تحصیلی تربیتی دوره اول متوسطه ۱۶ تیرماه ۱۴۰۳ خواهد بود و نمراتی که تا این تاریخ ثبت شده باشند ملاک محاسبه معدل خواهد بود.

توجه؛ منابع، تعداد سؤالات، ضرایب و مدت پاسخگویی برای تمامی رشته‌ها یکسان است.

سؤالات استعداد تحلیلی به شیوه چهارگزینه‌ای فقط با یک پاسخ درست به‌منظور ارزیابی توانایی تحلیل، ریشه‌یابی، طبقه‌بندی و سازمان‌دهی مطالب و مباحث گوناگون طراحی می‌شود. طراحی این سؤالات به طور عمده بر محتوای کتب درسی مبتنی نخواهد بود.

سؤالات استعداد تحصیلی به شیوه چهارگزینه‌ای فقط با یک پاسخ درست از محتوای کتاب‌های دروس تعیین شده طراحی می‌شود.

سؤالات درس قرآن و پیام‌های آسمان از محتوای مشترک داوطلبان اهل تشیع و تسنن طراحی می‌شود، اما داوطلبان اقلیت‌های دینی رسمی کشور (مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان‌) به سؤالات مشترک اقلیت‌های دینی ‌براساس محتوای کتاب تعلیمات ادیان الهی و اخلاق ویژه اقلیت‌های دینی با کد ۹۲۰ پایه نهم سال تحصیلی (۱۴۰۳-۱۴۰۲) پاسخ خواهند داد.

۱۰ درصد از پذیرش دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه و هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای نمونه دولتی در صورت وجود داوطلب، به دانش‌آموزان شاهد تعلق دارد. دانش‌آموزان با شرایط زیر به ترتیب اولویت می‌توانند از این سهمیه استفاده کنند

الف) اولویت اول فرزندان شاهد

ب) اولویت دوم فرزندان جانباز ۵۰ درصد به بالا و آزادگان با بیش از ۳ سال سابقه اسارت

ج) اولویت سوم‌ فرزندان جانباز ۲۵ درصد تا ۴۹ درصد و آزادگان با بیش از ۶ ماه سابقه اسارت

‌د) اولویت چهارم فرزندان جانباز زیر ۲۵ درصد و آزادگان با کمتر از ۶ ماه سابقه اسارت.

دفترچه سؤالات در اولین فرصت پس از برگزاری آزمون راهنمای تصحیح طراحان آزمون حدود یک هفته کاری پس از برگزاری و کلید نهایی پس از تأیید کمیته فنی در سامانه my.medu.ir و پایگاه اطلاع رسانی مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش منتشر می‌شود.‌

منبع: خبرگزاری ایسنا