به نقل از «ایرنا»

قلعه جلال الدین، نمایی از ابهت نظامی

تاریخ انتشار: ۱ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۱۸۴۹۸۵

بجنورد- ایرنا- قلعه جلال الدین یکی از برجسته ترین قلعه های نظامی خراسان شمالی است که مظهری از ابهت و شکوه نظامی استان را به رخ کشیده است.

به گزارش ایرنا، قلعه جلال الدین شهرستان گرمه، در سده های 7- 6 هجری ساخته شده است. این بنا با مصالح سنگ و ساروج بر بلندای کوهی بنا شده و بر تمام دشت اطراف مشرف است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پلان قلعه شش ضلعی است و در گرداگرد دیوارهای داخلی تعداد زیادی خمره برای ذخیره آذوقه کار گذاشته شده است. در هر ضلع قلعه برج مدوری وجود دارد که ارتفاع آنها در برخی نقاط به حدود 15 متر می رسد.
موقعیت این بنا در بلندای کوه، ستبری دیوارها و ارتفاع برج و باروها قلعه جلال الدین را به دژی مستحکم و نفوذ ناپذیر تبدیل کرده است.
این قلعه مشابه قلعه های نظامی اسماعیلیان و نمونه ای از قلعه الموت است که به نظر تاریخ دانان جلال الدین حسن نو مسلمان از فرقه اسماعیلیه در این قلعه زندگی می کرده و برای پناه گرفتن از دست دشمنان طراحی شده است.
در ضلع جنوبی و سمت راست در ورودی این قلعه راه پله ای برای دسترسی به برج ها برای انجام کارهای نگهبانی وجود دارد و روزنه هایی نیز در تمام طول دیوارهای اطراف و برج ها ایجاد شده است.
موقعیت جغرافیایی قلعه بر سر راه ارتباطی شهرها و مراکز مهم شمال شرق فلات ایران همچون نیشابور، جرجان، مرو و خوارزم اهمیت راهبردی قلعه را دو چندان می کرد.
قلعه جلال الدین از نظر ابعاد معماری در نوع خود کم نظیر است و باروی آن در تراز پایین و تا ارتفاع پنج متری نزدیک به سه متر ضخامت دارد.
در کف برج ها و راهرو های تراز فوقانی باروی قلعه خمره های بزرگی کار گذاشته شده که در مواقع نیاز آب یا آذوقه مورد نیاز را تامین می کرده است. هر یک از این خمره ها نزدیک به 150 لیتر حجم دارند و با در نظر گرفتن مجموع 128 خمره موجود در فضاهای مختلف برآورد می شود در این ظروف حدود 19 هزار لیتر یا 20 تن مایع یا غله ذخیره می شده است.
به علاوه چاهی به قطر حدود سه متر در گوشه غربی حیاط قلعه حفر شده است که شاید دسترسی قلعه نشینان به منبع آب دایمی را فراهم می کرده است.
با توجه به بستر صخره ای قلعه، بی تردید حفر این چاه در دل سنگ از شاهکارهای مهندسی در زمان خود بوده است.
قلعه دارای ۶ برج است که چهار برج آن دو طبقه که طبقه پایین برای استراحت نگهبان ها و طبقه بالا برای دیده بانی استفاده می شده و دو برج دیگر سه طبقه هستند که طبقه اول برای استطبل طبقه دوم استراحت نگهبانان و طبقه سوم برای دیده بانی بوده است.
طبقه دوم این دو برج از طریق راهرویی به هم متصل می شود که با تیرکش هایی نور آن تامین می شود.
قلعه جلال الدین در بین عوام مردم منتسب به جلال الدین خوارزمشاه است که احتمال آن بسیار کم است و همان گونه که اشاره شد بیشتر این قلعه ها در زمان اسماعیلیان ساخته شده و تاریخ دانان آن را به جلال الدین حسن نو مسلمان منتسب می کنند.
چشمه ای آب شیرین هم موسوم به چشمه جلال الدین در پایین قلعه در قسمت جنوب غربی آن وجود دارد که آب آن به طرف جنوب شرق و به سمت دشت های تشنه جاجرم جریان دارد.
وجود این چشمه پر آب در دل کویر و در پای تپه این قلعه می تواند یکی از مهم ترین دلایل بنای قلعه در این مکان باشد، از دیگر دلایل بنای این قلعه در این مکان می توان به موقعیت راهبردی و مشرف بودن آن بر سراسر منطقه اشاره کرد.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با هدف احیای قلعه جلال الدین به عنوان موزه از سال 86، مطالعه و مرمت این بنا را به طور متمرکز آغاز کرد و در خرداد سال 1390 این بنا با عنوان موزه معرفی شخصیت های جلال الدین شهیر تاریخ ایران با تاکید بر شخصیت جلال الدین خوارزمشاه افتتاح شد.
این قلعه به «قلعه جلال الدین» معروف است اما نمی توان آن را به یقین به هیچ کدام از شخصیت های معروف جلال الدین در تاریخ ایران منسوب کرد.
در ضلع شرقی موزه در طبقه اول شرح احوال و آثار شخصیت های معروف جلال الدین در قالب تابلو هایی به بازدیدکننده معرفی شده است.
یکی از وی‍ژگی های منحصر به فرد این موزه-قلعه که آنرا از نظر محتوایی از نمونه های مشابه خود متمایز ساخته شیوه پرده خوانی و نقالی در آن است که نوعی نمایشِ مذهبی و ملی ایرانی است.
در این نمایش، داستان تصویری نقش شده بر پرده های درون هر برج به شیوه نقالی روایت می شود که در آن وقایع تاریخی دوران مغول و مصایب اولیای دین با کلام آهنگین بازگو می شود. برج های موجود در موزه به این نوع روایتگری اختصاص داده شده است و در هر برج پرده ای با داستانی جداگانه نصب شده است.
از ویژگی های منحصر به فرد این موزه استفاده از سامانه دیجیتال برای پخش این نوع روایتگری در هر کدام از برج ها به صورت جداگانه است.
سایر قسمت های نمایشی موزه در مسیرهای بازدید قرارگرفته که این ویژگی به بازدید امکان می دهد تا ضمن حرکت در مسیر و مرتفع ترین قسمت های قلعه، با ویژگی های معماری نظامی، مصالح بکار رفته، خمره های تاریخی کار گذاشته شده در دل دیوارهای قلعه و در نهایت شیوه های تدافعی قلعه های تاریخی از نزدیک آشنا شود.
از جمله امکانات این موزه که برای رفاه حال مسافران آماده شده سرویس بهداشتی، پارکینگ و سفره خانه سنتی در کنار چشمه زیبای جلال الدین است.
طرح گردشگری قلعه جلال الدین در دهه فجر سال 91به بهره برداری رسید. اجرای این طرح گردشگری شامل آبرسانی، نورپردازی، ساخت سرویس بهداشتی، ساختمان نگهبانی و توقفگاه خودرو در مجاورت موزه قلعه جلال الدین است.
با مرمت قلعه جلال الدین و تبدیل فضای آن به موزه، برای رفاه گردشگران در بازدید از این اثر تاریخی، اجرای طرح گردشگری مزبور اجرا شد.
این اثر تاریخی در سوم بهمن سال 1356 با شماره ثبت 1577 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در روزهای نوروز 98 هم این موزه هر روزه باز و از ساعت 9 تا 17 پذیرای مسافران و گردشگران است.
شهرستان گرمه در فاصله 170 کیلومتری جنوب غربی بجنورد مرکز خراسان شمالی واقع شده است.
7185/ 6042

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي گردشگري خراسان شمالي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۸۴۹۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حسام الدین آشنا: گشت را ارشاد کردند؟

به گزارش جماران؛ حسام الدین آشنا مشاور رییس جمهور در دولت روحانی در حساب خود در شبکه اجتماعی اکس نوشت: گشت را ارشاد کردند؟