به نقل از «ایسنا»

مردمانی که با مرده‌های خود زندگی می‌کردند+تصاویر

تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۲۰۴۲۱۲

محوطه ازبکی یک مجموعه ارزشمند باستانی است که در شهرستان نظرآباد استان البرز واقع شده است، قدمت این محوطه به 9 هزار سال می‌رسد و رد پای نخستین فرمانروایان ماد در آن کشف شده است؛ اگر دوست دارید جزئیات بیشتری از این محوطه باستانی بدانید ادامه این گزارش را بخوانید و در صورتی که نظر شما برای دیدن بقایای این تاریخ 9 هزار ساله جلب شد به استان البرز سفر کنید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا، می‌گویند نخستین خشت دست‌ساز بشر هم از همین محوطه به دست آمده و به همین دلیل یک خشت از محوطه ازبکی توسط رئیس جمهور وقت به کوفی عنان هدیه داده شد و اکنون در موزه سازمان ملل نگهداری می‌شود.

ازبکی، محوطه‌ای گسترده شامل یک تپه‌ی بلند به ارتفاع 26 متر از سطح زمین‌های اطراف به نام «تپه ازبکی» و تعدادی تپه‌ی کوتاه‌تر به نام‌های «گوموش تپه» «جیران تپه» «یان تپه» «ماران تپه» «دوشان تپه» و «تپه تختگاه» است.

 با توجه به عمق لایه‌های باستانی تا خاک بکر که در جبهه‌ی شمالی تپه ازبکی اثبات شده است، مجموع ارتفاع آن از خاک بکر بیشتر از 30 متر است و می‌توان گفت وسعت این محوطه‌ی باستانی به 100 هکتار می‌رسد.

یان‌تپه/مردمی که با مردگان خود زندگی می‌کردند

کهن‌ترین آثار شناخته شده در این محوطه، در «یان تپه» کشف شده است، در این تپه‌ی کم‌ارتفاع و بالشی شکل، بقایای پنج دوره‌ی معماری خشتی متعلق به دوره‌ی فرهنگی هزاره‌های هفتم و ششم پیش از میلاد شناسایی شده است. خشت‌ها در هر دوره، دست‌ساز بوده و قدیمی‌ترین آن‌ها کهن‌ترین خشت‌های به‌دست آمده از حفاری‌های منطقه به‌شمار می‌روند.

کوچک بودن فضاهای معماری به‌دست آمده در این محوطه، نشان دهنده‌ی پوشیده بودن آن‌ها با مواد ابتدایی مانند شاخ و برگ درختان و احتمالاً اندود گل یا کاهگل روی آن‌هاست. ساکنان این محوطه، مردگان خود را در کف اتاق‌های مسکونی خود دفن و سپس روی آنها را با خشت فرش می‌کردند.

مهم‌ترین آثار معماری «یان تپه» در دوره‌ی چهارم معماری به‌دست آمده است؛ بخشی از این بنای بسیار زیبا اتاق بزرگی است که بخش شمالی آن حدود 60 سانتی‌متر مرتفع‌تر از قسمت‌های دیگر ساخته شده و از طریق راه‌پله‌ی شمال شرقی و شمال غربی بنا به آن دسترسی داشته‌اند. رنگ اخرایی دیوارها و کف تمامی مجموعه و وسعت چشمگیر آن نسبت به معماری در لایه‌های بالاتر، بر اهمیت این ساخت‌وساز به‌عنوان جایگاهی مقدس، مانند عبادت‌گاه‌ها اشاره دارد.

در میانه‌ی فضای این اتاق یا معبد، سکوی راست‌گوشه‌ی کوتاهی است که شاید بتوان با استناد به وجود انواع گوناگون سکوهای خشتی کمابیش مشابه در معابد بین‌النهرین که به سکوی نذورات شهرت دارند، آن را نیز سکوی نذورات دانست؛ سفال‌های به‌دست آمده از این تپه از نوع سفال‌های دوره‌های اول و دوم در تپه‌ی سیلک کاشان، چشمه علی ری و قره تپه‌ شهریار است.

«جیران تپه»/زندگی پس از مرگ برای اهالی اینجا تفاوتی با زندگی عادی نداشته است

ساکنان یان تپه به دلایل نامعلومی روستای خود را ترک کرده و احتمالاً در نزدیکی محلی که امروز آن را به‌نام جیران تپه می‌شناسیم، ساکن شده‌اند. مهم‌ترین بقایای معماری به‌دست آمده از حفاری‌های جیران تپه به دوره‌ سیلک II مربوط است. در این تپه نیز مردگان را در کف اتاق‌های نشیمن دفن می‌کردند و از دوره‌های دوم و سوم معماری سه تدفین به‌دست آمده که هر سه حاوی اشیای تدفینی بوده است.

جیران تپه از اواسط هزاره‌ی ششم تا اواسط هزاره‌ی دوم قبل از میلاد متروک مانده است؛ تا هنگامی که احتمالاً آریایی‌ها از آنجا به‌عنوان گورستان استفاده کردند. تدفین‌هایی مربوط به عصرآهن در این محوطه به‌دست آمده که تمام آن‌ها حاوی اشیای تدفینی و بیشتر ظرف‌های سفالی است؛ غنای برخی از تدفین‌ها نشان‌دهنده‌ی وجود نوعی طبقات اجتماعی و سلسله مراتب اجتماعی و اقتصادی در میان جوامع ساکن در فلات مرکزی در این مقطع از زمان است.

در برخی از تدفین‌ها آثار مواد غذایی به‌شکل استخوان پرندگان به‌دست آمده که نشان می‌دهد به اعتقاد مردم آن دوران، زندگی در دنیای پس از مرگ با جریان عادی زندگی در این دنیا تفاوت زیادی نداشته است.

مارال تپه/رد پایی از زندگی مردمان هزاره ششم پیش از میلاد

 این تپه در حدود 50 متری از دامنه‌ی غربی تپه ازبکی و بر سر راه دوشان تپه قرار دارد. در این تپه علاوه بر شناسایی تعدادی گور، خمره‌ مادی و سکوی بزرگی از نیمه‌ی دوم هزاره‌ی چهارم پیش از میلاد، بخشی از یک روستای پیش از تاریخی فلات میانی A متعلق به اواخر هزاره‌ی ششم و اوایل هزاره‌ی پنجم پیش از میلاد خاک‌برداری شده است.

با توجه به سفال‌های به‌دست آمده، این روستا به مردمان دارنده‌ فرهنگ سفال‌آلویی تعلق داشته است که به احتمال زیاد ورود آنها به فلات مرکزی سبب از میان رفتن فرهنگ‌های متعلق به دوران فلات قدیم B در سرتاسر فلات مرکزی ایران شده است.

دوشان تپه/آغاز عصر آهن در محوطه ازبکی

 این منطقه درحدود 250 متری غرب تپه ازبکی قرار دارد. نتیجه حفاری‌ها در این تپه به به شناسایی سه دوره‌ی معماری از عصرآهن منجر شده است که به مهاجران تازه‌وارد سفال‌خاکستری تعلق دارد. متاخرترین بقایای برجای مانده از این سه دوره مربوط به دوران مادها است و دو دوره‌ی کهن‌تر به اوایل و اواسط استقرار این مردمان یعنی از نیمه‌ی دوم هزاره‌ی دوم تا پادشاهی مادها تعلق دارد.

دو بخش از آثار معماری به‌دست آمده در این تپه، اتاق‌های بزرگ ستون‌داری هستند که دو ستون راست‌گوشه‌ی بزرگ برپا شده و احتمالاً سقف بر آن‌ها قرار می‌گرفته است.

تپه ازبکی/کشف بی‌سابقه دژ مادی در کنار تهران

در اواسط هزاره‌ دوم پیش از میلاد و با ورود مهاجران جدید سفال‌خاکستری به ایران، محوطه‌ی ازبکی به شهر بزرگی تبدیل شد که بقایای سفالی آن در محوطه‌ای به وسعت حدود 1×1 کیلومترمربع پراکنده است و در مرکز آن روی بقایای باستانی در تپه‌ای مرتفع، قلعه‌ای به وسعت تقریباً دو هزار و 200 متر مربع با حصار عظیمی به عرض هفت متر ساخته شد که هنوز در حدود سه متر از ارتفاع آن باقی مانده است.

از این تاریخ تا پایان پادشاهی مادها سه قلعه‌ی دیگر، یکی بر بالای دیگری روی ویرانه‌های نخستین قلعه برپا شده که آخرین آن‌ها، دژی مادی با وسعتی نزدیک به 900 مترمربع است که تاکنون بیش از سه چهارم بناهای درون آن حفاری شده است. همچنین باستان‌شناسان در مورد اهمیت دژ مادی در شهرستان نظرآباد اعتقاد دارند که کشف چنین آثاری از دوران مادها تا این فاصله‌ نه چندان دور از تهران به سمت شرق تاکنون بی‌سابقه بوده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: محوطه ازبکی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۲۰۴۲۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فیلمی دیده نشده از بازار تهران در دوره قاجار؛ صدای مردم در ۱۲۰ سال پیش را بشنوید!

زی‌سان: فیلمی بسیار کمیاب از حال و هوای بازار تهران در دوره قاجار که توسط یک کمپانی خارجی (احتمالا انگلیسی) فیلمبرداری و صدابرداری شده. تخمین زده می‌شود که این فیلم متعلق به سال‌های ١٢٨٠ تا ١٢٨۵ خورشیدی باشد. 

با هندزفری گوش دهید تا بهتر بتوانید صدای افراد را بشنوید.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی روایت جالب یک خارجی از بازار تهران در دوره ناصرالدین شاه

«کارلا سرنا» بانوی جهانگرد ایتالیایی در سفرنامه‌اش از نقش مهم بازار در زندگی ایرانی توصیفی جالب ارائه داده است؛ بازار «مجلس» و «بورس» است و محل کسب است و جایی برای اخبار و جنجال و گپ‌زدن و طنز و شایعه و خوشگذرانی.

«کارلا سرنا» در سال ۱۲۵۶ شمسی به ایران آمد و سفرنامه‌ای نوشت که «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» نام دارد.

وی در کتابش توصیف مفصلی از زندگی و خلقیات ایرانیان و مسائل اجتماعی ایران ارائه داده است و از بازار تهران در عهد ناصری نیز روایتی بسیار جالب و شنیدنی دارد.

این جهانگرد ایتالیایی درباره رفتار‌های روزمره در بازار و کارکرد‌های اجتماعی بازار تهران نوشته است: «مانند تمامی شهر‌های آسیایی، بازار مرکز جنب‌وجوش است. مردم در آنجا از اولین ساعات طلوع آفتاب تا دم غروب به‌طور مداوم در حال حرکت و فعالیت هستند. رفت و آمد پیاده‌ها و سواره‌هایی را می‌بینی که از میان قطار شتر‌ها و قاطر‌هایی که برای خالی‌کردن بار کالا‌های خود راهی کاروانسرا‌ها هستند، به‌زحمت برای خود راهی باز می‌کنند.

بازار محل ملاقات و قرار‌های عمومی است. آنجا مردم همچنان‌که درباره مسائل و منافع شخصی و تجاری خود بحث و گفتگو می‌کنند درباره مسائل عمومی و امور دولتی نیز به شور و تبادل نظر می‌پردازند.

به‌طورخلاصه باید گفت که بازار جای بورس و مجلس را یکجا گرفته است. باز هم تعریف بازار کامل نیست. اخبار، شایعات، تهمت‌زدن‌ها، نشر اکاذیب، جنجال‌ها، بدگویی‌ها و افشاگری‌ها همه از بازار سرچشمه می‌گیرد و در بازار دهان به دهان می‌گردد و مطابق معمول دست آخر، یک کلاغ و چهل کلاغ می‌شود.

تکرار داستان‌ها و طنز‌های بامزه و ساختن و رواج‌دادن نکته‌های ظریف و حتی زمزمه تصنیف‌های جدید نیز جز در بازار، در جای دیگر معمول نیست. در آنجا قصه‌ها و افسانه‌های گوناگون، مردم ساده را سخت سرگرم می‌کند.

هیچ جای دیگر پرجمعیت‌تر از بازار نیست. همچنین هیچ جای دیگری، چون بازار محل تجمع و اختلاط تمامی طبقات مردم نیست.

دکان‌های موجود در بازار، اتاقک‌های چهارگوشی است که در داخل آنها بازرگانان تمام روز روی گوشه فرشی می‌نشینند و کارگران و پادو‌ها آنچنان سرگرم کار خویشند که اصلا به عابرانی که از مقابل آنان دائما به سویی می‌روند کمترین توجهی نمی‌کنند...

به‌نسبت مغازه‌داران که از سر صبح تا دم غروب تنها کارشان چانه‌زدن با مشتریان است و از جای خود تکان نمی‌خورند کارگران زندگی فعال‌تری دارند.

اقامت در این حجره‌های عاری از هوا و آفتاب نباید برای سلامت مزاج سودمند باشد. در زمستان‌ها آنجا را با منقل گرم می‌کنند. اگر فضای دکان گنجایش داشته باشد منقل را زیر میز کوتاه و چهارگوشی که رویش لحاف انداخته‌اند، می‌گذارند و به آن کرسی می‌گویند. آن‌وقت همه زیر کرسی نشسته پا‌ها را دراز می‌کنند…

سقف گنبدی بازار روزنه‌هایی دارد که از آن شعاع آفتاب و هوای تازه بیرون به داخل نفوذ می‌کند و از سنگینی هوا می‌کاهد. شب‌ها شبگرد‌ها از بازار مراقبت می‌کنند. دزد خیلی کم در آن حول‌وحوش دیده می‌شود...

نحوه غذاخوردن کارگران و مغازه‌داران هم دیدنی است؛ کبابی‌ها، چلوکبابی‌ها، میوه‌فروشان و قهوه‌چی‌ها هر یک محصول خود را به محل کار آنان می‌آورند و علاوه بر آن مشتریان را از لذت شنیدن سخنان شیرینی نیز برخوردار می‌کنند، چون ایرانی، عاشق اختلاط و گپ‌زدن است.

سلمانی‌ها هم آنچه را که برای تمیزکردن گوش، کوتاه‌کردن موی سر و اصلاح ریش لازم دارند درجعبه‌ای با خود حمل می‌کنند و از حجره‌ای به حجره دیگر سر می‌زنند و در همان محلِ کارِ مشتری اصلاح می‌کنند...

با آغاز شب، دکان‌های بازار و کاروانسرا‌ها بسته می‌شوند، کاری که وقت زیادی نمی‌گیرد، چون لازم نیست چیزی را جابجا کنند. تنها چند قطعه تخته، مقابل دکان‌ها می‌گذارند و به سوی خانه راه می‌افتند.

اهل بازار بدون آنکه کارشان واقعا جدی به نظر برسد همه خوش‌برخورد، خنده‌رو، پرتحرک و پُرجنب‌وجوش هستند. از حق نباید گذشت که من کوچکترین شرارتی از آنان ندیدم».

tags # تهران قدیم سایر اخبار (تصاویر) عجیب‌ترین موجودات دریایی جهان؛ از شیطان دریایی تا ماهی خون‌آشام! حقایقی عجیب درباره اژد‌های کومودو؛ از بچه‌داری بدون جفت‌گیری تا شنیدن بوی خون از ۴ کیلومتری! چه کسی لباس را اختراع کرد؛ آیا انسان‌های اولیه همیشه لخت بودند؟ اولین قتل در جهان چگونه اتفاق افتاد؟!