به نقل از «ایرنا»

فراز و نشیب های روابط تهران - پاریس در سالی که گذشت

تاریخ انتشار: ۶ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۲۲۵۳۳۴

تهران - ایرنا - روابط ایران و فرانسه که قدمتی طولانی دارد در سال 97 با فراز و نشیب هایی همراه بود که مهمترین آن ؛ میزبانی فرانسه از سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا ( اینستکس ) و تعیین سفرای جدید دو کشور در روزهای پایانی سال گذشته بود.

به گزارش خبرنگار ایرنا، اگر چه پیشینه روابط دوکشور به چند قرن قبل بازمی گردد (از سال 1705میلادی تاکنون)، اما جدی ‏ترین و مهمترین دوره‏ های روابط ایران و فرانسه ؛ به سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی مربوط می شود که به اعتقاد تحلیلگران، حضور امام خمینی(ره) در نوفل‏ لوشاتو، جایگاه فرانسه را در آن سالها نزد افکار عمومی مردم ایران بسیار بالا برد و جایگاه بین ‏المللی آن کشور را نیز تقویت و از سوی دیگر نوعی رابطه عاطفی میان دو ملت ایران و فرانسه ایجاد کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روابط ایران و فرانسه را از یک نگاه می توان در محدوده زمانی قبل و بعد از برجام نیز ارزیابی کرد؛ روابطی که اگر چه چالشی جدید با خود به همراه نداشت اما فراز و نشیب هایی داشت که حضور فرستاده های جدید دو کشور در روزهای پایانی سال 97 را می توان نوید بخش فصل جدید روابط و گشاینده افق های همکاری های دو جانبه تهران - پاریس عنوان کرد.
پس از برجام روابط ایران و فرانسه شکل تازه ای به خود گرفت که حضور مقاماتی از دو کشور در سفرهای متقابل نمونه بارزی از روند رو به بهبود و تقویت این روابط محسوب می شود.
سفر رئیس جمهوری ایران به فرانسه در بهمن سال 94 که نخستین سفر مقام عالیرتبه کشورمان به کشورهای عضو اتحادیه اروپا پس از 11سال و به دنبال اجرایی شدن برجام بود گام تازه ای در روابط دو جانبه بود که اگر چه هر از چند گاهی آن هم متاثر از سیاست های آمریکا دچار نوساناتی شد اما تاکیدهای مستمر پاریس بر حمایت از برجام نشان دهنده روابط خوب دو کشور در چهارچوب توافقی جهانی بود . در جریان این سفر 20 سند همکاری به ارزش 30 میلیارد یورو بین تهران و پاریس به امضای روسای جمهوری دو کشور رسید.
به دنبال این سفر در پنجم مارس 2018 برابر با 14اسفند سال 96، 'ژان ایو لودریان' وزیر خارجه فرانسه سفری به تهران داشت که قرار بود به دنبال آن، جمهوری اسلامی میزبان رئیس جمهور فرانسه باشد که این امر به دلایلی تاکنون انجام نشده است.
تعاملات تهران - پاریس که پس از برجام در چارچوب تقویت روابط دو کشور به خوبی پیش می رفت پس از خروج یکجانبه آمریکا از این توافق تا حدودی متاثر از مسائل منطقه ای و جهانی دستخوش تغییراتی شد اما طولی نکشید که با حضور فرستاده های دو کشور در روزهای پایانی سال که رسانه های غربی از آن به عنوان 'پایان بحران دیپلماتیک' دو کشور یاد کردند، روابط دیپلماتیک تاحدودی به روند پیشتر خود بازگشت.
در دوم ژوئیۀ سال 2018 بود که با بازداشت یک زوج ایرانی تبار در شهر بروکسل ادعا شد سوء قصدی علیه میتینگ گروهک تروریستی منافقین در حومۀ پاریس خنثی شده است هرچند که این ماجرا توطئه و دروغی بیش نبود.
در 28 اوت سال 2018 بود که دولت فرانسه به تمامی دیپلمات‌ ها و نمایندگانش توصیه کرد به دلیل آنچه از آن به عنوان سخت‌ گیری‌ های مقامات ایرانی و دلایل امنیتی نام برد، به ایران سفر نکنند که در آن زمان ادعای ارتباط مستقیم این توصیه با پرونده سوء قصد علیه گروهک منافقین مطرح بود.
روز قبل از این اتفاق، رئیس جمهور ی اسلامی ایران در گفت و گوی تلفنی با امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه از او خواسته بود که در دفاع از برجام فعال‌ تر باشد. حسن روحانی در این گفت و گو به مکرون هشدار داده بود که 'ایران خواهان حفظ برجام است اما در عین حال اگر در زمینه تضمین کانال‌ های مالی و پولی، نفت، بیمه و حمل و نقل، آینده برنامۀ اجرایی اروپا روشن نباشد، اقدامات دیگری را خواهد داشت'.

**دو رویداد تاریخی در روابط تهران - پاریس
در خلال تمام رویدادها، سال گذشته روابط دو کشور شاهد دو اتفاق مهم و تاریخی بود؛ تبادل سفرای دو کشور و میزبانی فرانسه برای سازوکارمالی حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا (اینستکس).
پس از شش ماه فیلیپ تیه بو سفیر پیشین فرانسه در پاکستان به طور رسمی به عنوان سفیر پاریس در تهران منصوب شد و در مقابل ایران نیز 'بهرام قاسمی' سخنگوی فعلی وزارت امور خارجه را به عنوان سفیر خود در پاریس معرفی کرد؛ این اقدام را می توان آغازگر فصل جدیدی در روابط دو کشور دانست.
از آنجایی که سفیر جدید فرانسه در تهران، در خلال سال های 1989 تا 1994 به عنوان معاون مسائل اتمی و امور منع گسترش سلاح در وزارت امور خارجه فرانسه و از سال 2015 مشاور دولت مکرون در امور فوق العاده بود، در 18 اسفند پارسال نشریه فرانسوی اکتور پوبلیک در گزارشی درباره تبادل سفرای جدید ایران و فرانسه نوشت: در زمانی که تنش در مورد مسائل هسته ای ایران وجود دارد، معرفی تیه بو به عنوان سفیر پاریس در تهران بسیار هوشمندانه بوده است چرا که وی کارشناس مسائل هسته ای است و از این حیث می توان این اقدام دولت مکرون را بسیار راهبردی توصیف کرد.
پیش از تیه بو، 'فرانسوا سنمو' از سال 2016 تا ژوئن (خرداد/ تیر) سال 2018 سفیر فرانسه در ایران بود.
پیشتر از این رویداد مهم تاریخی، در یازدهم بهمن 97، آلمان فرانسه و انگلیس با انتشار بیانیه ‌ای مشترک از راه اندازی کانال ویژه مالی با ایران خبر دادند و تاکید کردند: انگلیس فرانسه و آلمان در ادامه تعهد و تلاش‌های خود برای حفظ توافق هسته ‌ای که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده است، به طور رسمی اعلام می ‌کنند که اینستکس (سازوکار حمایت از تبادلات تجاری ایران و اروپا ) راه‌اندازی شد.
چند کشور اروپایی برای تسهیل تجارت با ایران پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه تهران یک کانال ویژه مالی با ایران ایجاد کرده‌اند که محل استقرار آن در فرانسه و ریاستش به عهده یک بانکدار بزرگ آلمانی خواهد بود.
البته تا پیش از راه اندازی این مکانیزم، در سوم بهمن 97 ، وزیر امور خارجه فرانسه اعلام کرده بود کانال مالی ویژه که توسط اتحادیه اروپا و برای تسهیل تجارت غیردلاری با ایران و مقابله با تحریم های آمریکا سازماندهی شده است، 'باید در روزهای پیش رو اجرا شود.'
این مکانیسم قرار بود به عنوان مرکزی برای تهاتر عمل کند که در آن نفت ایران، بدون رد و بدل شدن پول با کالاهای اروپایی معاوضه ‌شوند.
با وجود این اعلام، در پنجم بهمن پارسال، وزارت خارجه فرانسه با بهانه قرار دادن مسائل موشکی ایران اعلام کرد که 'اگر در گفت ‌وگوهای این کشور با جمهوری اسلامی درباره برنامه موشکی بالستیک ایران به نتیجه نرسید، آماده اعمال «تحریم‌های سخت» علیه جمهوری اسلامی است.
ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه، در بیانیه ‌ای خواستار «توقف تولید موشک ‌های بالستیک ایران و ارسال آن‌ ها به گروه‌های مسلح در خاورمیانه» شد و گفت: در صورت نتیجه ‌بخش نبودن مذاکرات درباره برنامه موشک ‌های بالستیک ایران، تحریم‌ هایی جدید علیه این کشور اعمال خواهد شدو احتمالا سپاه پاسداران و دست ‌اندرکاران برنامه موشکی هدف تحریم‌ها خواهند بود.'
البته پیش از این اظهارات ، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در یازدهم آذر 97( دوم دسامبر 2018) در واکنش به توییت وزیر خارجه آمریکا گفته بود «هیچ قطعنامه ‌ای در شورای امنیت برنامه موشکی و یا آزمایش‌های موشکی ایران را ممنوع نکرده است.'
پس از آن نیز وزیر امور خارجه ایران در نهم ژانویه 2019 (19دی 97) از ادامه برنامه موشکی و فضایی ایران 'به رغم هشدارهای آمریکا' خبر داد و گفت خروج از برجام برای ایران یکی از راهکارهاست، 'اما تنها گزینه موجود نیست'.
از دیدگاه منابع فرانسوی، در غیاب آمریکا و عقب‌نشینی اروپا، فرانسه تنها کشور اروپایی بود که درباره پرونده موشک‌ های بالستیک ایران اصرار می ورزید.
به غیر از این دو اتفاق و رویداد تاریخی مهم در روابط تهران – پاریس، در حوزه تجاری نیز روابط دو کشور در سال 97 متاثر از مسائل جهانی بود.
بر اساس آخرین آمار رسمی اعلام شده از سوی گمرک ایران، از ابتدا تا پایان بهمن سال 97، حجم مبادلات تجاری ایران و فرانسه با افتی 520میلیون دلاری به حدود یک میلیارد و 15میلیون دلار کاهش یافت.
در این مدت، میزان واردات ایران از کشور فرانسه با افتی 38 درصدی، از یک میلیارد و 599 میلیون دلار به 989 میلیون دلار و میزان صادرات کالاهای ایرانی به فرانسه با افت 27درصدی از 36 میلیون دلار به 26 میلیون دلار کاهش یافت.
درسالی که گذشت روابط دو کشور وارد فصل جدیدی شد و امید می رود با اجرایی شدن ساز وکار مالی ویژه و آغاز فعالیت فرستاده های دو کشور ، شاهد تحرک در مناسبات ایران و فرانسه در حوزه های مختلف باشیم.
از: امیر خانزاده
**6984** 1546

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سیاسی ایران فرانسه سال 97

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۲۲۵۳۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

غرب واقعیت تعمیق دوستی باکو با مسکو و تهران را نمی بیند/ جمهوری آذربایجان هر روز به روسیه نزدیک تر می شود

به گزارش جماران، دیوید آ. گریگوریان، اقتصاددان کهنه کار صندوق بین المللی پول مستقر در واشنگتن و جورج منشیان، تحلیلگر سیاست مستقر در آتن، متخصص در قفقاز و خاورمیانه و محقق در موسسه دفاع و امنیت واشنگتن در نوشتاری برایGeopoliticalfuture نوشتند:

در ژئوپلیتیک، همه چیز به ندرت در واقعیت همانطور است که به نظر می  رسد.  تعداد بسیار کمی از نقاط روی زمین این نکته را بهتر از جمهوری آذربایجان نشان می دهند، یک کشور مستبد نفت خیز که بین روسیه و ایران قرار گرفته و خود را به عنوان یک کشور مسلمان سکولار معرفی می کند.

از منظر سیاستمداران آمریکایی و اروپایی که اشتهای زیادی به خاویار سیاه دارند، آذربایجان یک متحد ارزشمند برای غرب است. ظاهراً این کشور اهرمی را علیه نفوذ روسیه و ایران در قفقاز فراهم می کند و اغلب به عنوان دوست اسرائیل نام برده می شود و تقریباً 60 درصد نفت مورد نیاز اسرائیل را در ازای خرید تسلیحاتی که در جنگ با ارامنه مصرف می شوند، تامین می کند.  اغلب در این محاسبات شبکه پیچیده ای از روابط بین رژیم آذربایجان در باکو و حاکمیت های  روسیه و ایران نادیده گرفته می شود.

رابطه آذربایجان با روسیه بارزترین و البته مخرب ترین بخش است. باکو وارد شراکت راهبردی با مسکو شد که با بیانیه «تعامل متفقین» در فوریه 2022 تثبیت شد، درست دو روز قبل از حمله روسیه به اوکراین. این اتحاد گسترش یافته و شامل تبادل اطلاعات و تجارت هیدروکربن می شود و به آذربایجان اجازه می دهد تا با ارسال نفت و گاز روسیه به اروپا تحریم های غرب را به سخره بگیرد.

در حالی که حمایت جمهوری آذربایجان از تمامیت ارضی اوکراین در برخی مواقع پر سر و صدا بوده اما تعاملات مالی و سیاسی رو به رشد با مسکو آشکار شده است. آذربایجان به روسیه برای دور زدن تحریم ها کمک می کند و یکی از چهار مقصد اصلی الیگارش های روسی در طول جنگ اوکراین بوده است.

 علاوه بر این، رژیم باکو از تلاش‌های میانجی‌گری روسیه بین ارمنستان و آذربایجان حمایت کرده و در عین حال ابتکارات ایالات متحده و اتحادیه اروپا را رد کرده است. باکو همچنین از میانجیگری ایران بر اساس موضع تهران مبنی بر اینکه مناقشات منطقه ای باید «بدون دخالت کشورهای غیرمنطقه ای و غربی» حل و فصل شود، استقبال کرده است.

 روابط آذربایجان با ایران در مقاطعی تیره شده است. تهران نسبت به موارد متعددی از جمله استفاده از پهپادهای ساخت اسرائیل توسط نیروهای مسلح آذربایجان در منطقه مورد مناقشه آرتساخ ابراز نگرانی کرده است.

 با این حال، تحولات اخیر نشان دهنده گرم شدن روابط بین آذربایجان و ایران است که باید سیاستگذاران در غرب و به ویژه آنها در اسرائیل را نگران کند. در 7 اکتبر 2023 مصادف با حمله حماس به جنوب سرزمینهای اشغالی، جمهوری آذربایجان و ایران توافقنامه‌ای را درباره کریدور ارس امضا کردند. این پروژه که شامل ساخت یک بزرگراه و یک پل راه آهن است، برای اتصال آذربایجان و منطقه آن نخجوان از طریق خاک ایران طراحی شده است.

 قرارداد کریدور ارس بخشی از عادی سازی گسترده تر بین ایران و آذربایجان است، از جمله توافق نامه های مهمی که از سپتامبر 2023 امضا شده است. علاوه بر این، گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد ایران در سرزمین هایی که آذربایجان در طول جنگ 2020 و پس از آن با ارمنستان به تصرف خود درآورده است، سرمایه گذاری خواهد کرد. علاوه بر این، جهش قابل توجهی (33 درصد در 9 ماهه نخست سال 2023) در تجارت ریلی ایران و آذربایجان وجود داشته و کارشناسان رشد بیشتر تجارت دوجانبه را پس از تکمیل کریدور ارس پیش بینی می کنند.

اما این همه ماجرا نیست. در 7 ژانویه 2024، ایران و آذربایجان توافقنامه ای را در مورد ساخت راه آهن رشت - آستارا با هدف از بین بردن شکاف دیرینه در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال - جنوب موسوم به INTSC نهایی کردند.   

کریدور حمل و نقل بین المللی شمالی – جنوب ، یک کریدور 7200 کیلومتری است که مسیرهای جاده ای، ریلی و دریایی را در بر می گیرد . این کریدور دومین شهر بزرگ روسیه، سنت پترزبورگ، را از طریق آذربایجان و ایران به بندر بمبئی، هند وصل می کند و کانال سوئز را دور می زند.

 این کریدور  به عنوان کانالی برای روسیه برای دور زدن تحریم‌های غرب، جایگزینی مسیرهای تجاری اروپا و گسترش نفوذ اقتصادی خود در جنوب آسیا پیش‌بینی شده بود. این کریدور حمایت مالی دولت پوتین را به‌ویژه در تأمین مالی پروژه راه‌آهن رشت-آستارا جلب کرده است.

 تکمیل قریب‌الوقوع راه‌آهن رشت-آستارا در آستانه افزایش تجارت بین روسیه، ایران و آذربایجان است. کارشناسان پیش بینی می کنند که حجم کل محموله های حمل و نقل ریلی به تنهایی تا قبل از سال 2030 به حداقل 15 میلیون تن در سال خواهد رسید.

 نقش آذربایجان به عنوان یک تسهیل کننده، موقعیت روسیه را در جنگ علیه اوکراین تقویت خواهد کرد.  این کریدور پتانسیل بسیار زیادی را برای اقتصاد روسیه ارائه می‌کند و امکان دسترسی مسکو را به شرکای تجاری مهم می‌دهد تا بودجه بیشتری را برای کمپین خود در اوکراین فراهم ‌کند.

 این ابتکار برای ایران نیز اهمیت قابل توجهی دارد و راهی برای دور زدن تحریم های غرب و ایجاد ارتباط مستقیم زمینی با روسیه، متحد اصلی، ارائه می دهد. تکمیل این کریدور می تواند ایران را از انزوا خارج کند و آن را به یک مرکز تجاری بزرگ در اوراسیا تبدیل کند.

تحت رهبری خانواده علی اف، آذربایجان از سال 1993 به عنوان یک رژیم استبدادی که به دلیل عدم برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه، سرکوب مخالفان سیاسی و زندانی کردن روزنامه نگاران و فعالان مشهور است، فعالیت می کند. تمایل باکو برای باقی ماندن به عنوان یک شریک انرژی برای اروپا و یک تامین کننده برای اسرائیل، بخش مهمی از تلاش این رژیم برای تضمین مشروعیت داخلی و خارجی است.

نویسندگان این مطلب در ادامه نوشتند؛ بنابراین، سیاستگذاران غربی با یک سوال مهم روبرو هستند: آیا صرفاً برای اطمینان از دسترسی به ذخایر نفتی رو به کاهش باکو، نادیده گرفتن روابط اقتصادی و مالی عمیق آذربایجان با روسیه و ایران، همراه با سابقه افتضاح حقوق بشری آن، موجه است؟

در پایان این مطلب آمده است: ادامه روابط با آذربایجان، علیرغم رویه های اقتدارگرایانه آن، می تواند برای اسرائیل نیز کوته بینانه باشد. زمان آن فرا رسیده است که رهبران اسرائیل نگرانی های اخلاقی مرتبط با حمایت از آذربایجان در برابر ارمنستان را بپذیرند.