هفت خطای راهبردی دولت در FATF
تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۴۳۳۰۷۹
به گزارش خبرگزاری بسیج، بعد از برجام و با عدم عادی شدن روابط بانکی خارجی، خصوصاً پرهیز بانکهای بزرگ خارجی از همکاری با ایران، دولت قرار داشتن ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی FATF را به عنوان مانع اصلی شناسایی کرد و برای خارج شدن از این لیست وارد مذاکره با FATF شد. FATF برنامه اقدام ایران را تنظیم و ارایه کرد و از ایران خواست تا تعهد سطح بالای سیاسی خود را برای اجرای کامل آن ارایه دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
FATF تعهد سطح بالای سیاسی ایران را پذیرفت و در خرداد ماه ۱۳۹۵ در نشست بوسان، FATF تصمیم گرفت ایران را از حالت کانتر مژر تعلیق کرده و اقدامات ایران برای اجرای کامل برنامه اقدام را رصد کند.
* هفت خطای راهبردی دولت در پیگیری FATF
در مدت تقریباً سه سالی که از شروع این پرونده میگذرد، دولت خطاهای راهبردی را مرتکب شده است که اگر هرکدام از آنها رخ نداده بود، وضعیت این پرونده در حال حاضر متفاوت و کمی بهتر از وضع کنونی بود. در این نوشته به این خطاهای راهبردی اشاره میشود. هدف از بیان این خطاها نه مقابله سیاسی با دولت بلکه باز شدن نگاه تصمیمگیران به پیچیدگیهای این مساله است تا در ادامه مسیر تصمیمهای کم هزینهتری اخذ شود:
۱- اولین خطای راهبردی دولت، عدم تشخیص درست علت مشکل روابط بانکی بود. دولت مشاهده میکرد که بانکهای بزرگ بینالمللی حاضر به همکاری با ایران در دوران پسابرجام نیستند. اما درک صحیح از ریشه آن نداشت. علت اصلی عدم همکاری بانکهای بزرگ خارجی با ایران باقی ماندن ساختار تحریمهای ثانویه بانکی نسل دوم بود و نه پایین بودن استانداردهای شفافیت در ایران. ساختار تحریمهای ثانویه بانکی نسل دوم در قوانین چهارگانه کنگره علیه ایران شکل گرفته بود که در برجام هیچکدام تعلیق یا متوقف نشد. حتی مواردی که در متن برجام مورد اشاره قرار گرفت با نامه جانکری وزیر وقت خارجه آمریکا به کنگره، عملاً شامل توقف موقت اجرا هم نشد. لذا دولت درک درستی از ریشه اصلی عدم همکاری بانکهای بزرگ خارجی با ایران در پسابرجام نداشت و مسیر اشتباهی را دنبال کرد.
۲- خطای راهبردی دوم دولت عدم درک صحیح از نسبت استانداردها و ماموریت FATF با تحریمهای اقتصادی آمریکا خصوصاً تحریمهای بانکی بود. تصمیمسازان و تصمیمگیران درون دولت، علیرغم وجود نسبتهای بسیار روشن میان استانداردها و ماموریت FATF با تحریمهای اقتصادی آمریکا که به یک ابزار راهبردی برای این کشور در سالهای اخیر تبدیل شده است، این نسبت را ندیده و فهم نکرده و این دو را پدیدههای مستقل ارزیابی میکردند. در نتیجه، با سرعت به سمت اجرا و پیادهسازی موارد برنامه اقدام روی آوردند. در حالیکه این راهبرد غلط، در زمانی که تحریمهای ثانویه بانکی آمریکا پابرجا است، منجر به عمیقتر شدن و درونی شدن این تحریمها میشود که مشکلات بسیار بزرگتری در اقتصاد و اجتماع و سیاست ایران پدید میآورد. بیتوجهی دولت به این مساله در کنار آگاهی نخبگانی از آن، این ذهنیت را تقویت کرد که دولت به دنبال حذف سایر نهادهای قدرت در کشور است و لذا اثر منفی بر تعاملات آنها با دولت گذاشت.
۳- سومین خطای دولت، مذاکره ضعیف با کمیته ICRG دبیرخانه FATF بود. مذاکرهای که بر تصورات غلط بنا شده بود و بدون توجه به تهدیدهایی که کشور با آن روبهرو بود، برنامه اقدامی مورد پذیرش قرار گرفت که ابعاد نگران کنندهای داشت. ابعادی که تکمیل و تعمیق کننده تحریمهای آمریکا علیه ایران بود. به طور مشخص بخش هفتم برنامه اقدام که شامل اقدامات ۲۸ تا ۳۲ است، برای ایران در شرایط تحریمی غیر قابل اجراست. پس نباید از ابتدا در برنامه اقدام ایران قرار میگرفت و این کار جز با مذاکره قوی و مسلط به مباحث پیچیده تحریم و روابط بانکی شدنی نبود.
۴- خطای دیگر دولت عدم آشنایی دقیق و کامل با روندهای کاری FATF بود. تصور عمومی دولت در ابتدای شروع تعامل با FATF این بود که نیازی نیست تمامی اقدامات مشخص شده در برنامه اقدام به طور کامل توسط ایران اجرا شود. برخی از دولتمردان تصور میکردند که تنها با اجرای چند اقدام از ۴۱ اقدام، میتوانند با FATF به توافق برسند تا ایران از بیانیه عمومی به طور کامل خارج شود. در حالیکه این تصور کاملاً غلط بود و هیچ مستندی آن را تایید نمیکرد. دولت تنها توصیههای چهلگانه FATF را بدون توجه به متدولوژی ارزیابی و تفاسیر آنها دیده بود. گذر زمان و مشخص شدن جدیت FATF در مطالبه از ایران برای اجرای کامل برنامه اقدام، دولتمردان را در مسیری غیرقابل بازگشت قرار داد. اگر در ابتدا شناخت دقیقی از FATF در دولتمردان میبود میتوانستند متفاوت رفتار کنند.
۵- خطای راهبردی بعدی دولت، عدم مهندسی کلان برای اجرای برنامه اقدام بود. از همان ابتدا مشخص بود مواردی در برنامه اقدام وجود دارد که به هیچ وجه از سوی ایران اجرا نخواهد شد، این موارد بیشتر از پیوستن به دو کنوانسیون بینالمللی هستند. کافیست به سه بیانیه اخیر FATF درباره موارد باقی مانده برنامه اقدام که باید از سوی ایران تکمیل شود نگاهی انداخته شود. لذا انتظار این بود که دولت به گونهای مهندسی میکرد تا کمترین هزینه سیاسی را در داخل برای اجرای برنامه اقدام بپردازد. ارایه لوایح پیوستن به دو کنوانسیون بینالمللی که از سختترین موارد برنامه اقدام است، باید زمانی صورت میگرفت که سایر موارد تعیین تکلیف میشد. وقتی دولت میداند که اجرای کامل برنامه اقدام خواست و نظر FATF است و اگر حتی یک اقدام هم باقی بماند، نمیتواند مطلوب دولت را در تعامل با FATF تامین کند، چرا سختترین اقدامات را قبل از تمام شدن سایر اقدامات آغاز کرد؟ این موضوع، غیر از آنکه هزینه سیاسی دولت را در داخل کشور افزایش داد، چه آوردهای برای دولت داشت؟
۶- خطای دیگر، تعامل بسیار غلط دولت با جامعه نخبگانی در این قضیه مهم بود. دولت از همان ابتدا تصور کرد که منتقدان اجرای برنامه اقدام FATF متعلق به یک جریان سیاسی خاص بوده و مساله آنها واقعی نیست بلکه به دنبال تضعیف دولت هستند. این تصور سبب شد که دولت به جای افزایش دقت در شناخت مساله و یافتن راههای برون رفت از وضعیتی که برای خود ایجاد کرده بود، به رفتارهای سیاسی در مواجهه با جامعه نخبگانی روی آورد. همین رفتار را دولت با نهادهای تصمیمگیر و خصوصاً شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام داد. این رفتار نه تنها موجب پیشرفت مساله نشد بلکه کار دولت را در اقناع تصمیمگیران سختتر کرد.
۷- خطای مهم دیگر دولت که در حال حاضر نیز جریان دارد، عدم درک صحیح از ریشه مشکلات ایجاد شده در روابط محدود بانکی است. دولت مشکلات فعلی ایجاد شده را به وضعیت ایران در FATF مرتبط میداند، با آنکه وضعیت ایران در FATF در سه سال گذشته تغییری نکرده است و نمیتواند عامل بروز مشکلات فعلی باشد. اما بسیار روشن است که مشکلات ایجاد شده ناشی از بازگشت تحریمهایی است که طبق برجام از سوی آمریکا موقتاً اجرایش متوقف شده بود. این خطا مانند خطایی است که در ابتدا دولت به آن دچار شده بود. اگر این خطا اصلاح نشود، تجربههای تلخ گذشته تکرار خواهد شد.
*پیشنهادی برای ادامه مسیر پیشرو
برای ادامه مسیر پیشرو میتوان همین مسیر فعلی را دنبال کرد که به طور قطع برای دولت آوردهای نخواهد داشت. دولت باید متوجه باشد که مصحلتش همان مصلحت نظام است و این دو از یکدیگر قابل تفکیک نیست. به عبارت دیگر، همه در یک کشتی نشستهایم.
پیشنهادی که میتوان در این وضعیت ارایه داد ملزوماتی دارد که از مهمترین آن لزوم تغییر دیدگاه دولت درباره نسبت FATF و تحریمهای آمریکا است. همچنین دولت باید فهمی واقعی از نقش هر کدام در بروز مشکلات داشته باشد. تیم پیگیری کننده این موضوع نیز باید موارد فوق را باور داشته باشد. اگر این ملزومات مهیا شد میتوان راهکار زیر را دنبال کرد:
دولت باید یک دوره مذاکره جدی را با FATF آغاز کند. هدف این مذاکره باید بازنگری و اصلاح برنامه اقدام ایران باشد. این مذاکره باید مبتنی بر این فهم پایهای باشد که اجرای برخی از اقدامات برنامه اقدام تکمیل کننده تحریمهای ظالمانه آمریکاست و ایران آنها را خلاف منافع ملی تشخیص داده و از اجرای آنها خودداری میکند. اجرای این اقدامات در زمانی مورد پذیرش ایران قرارگرفته که آمریکا در برجام بود و برخی از تحریمهای آمریکا موقتاً اجرایشان متوقف شده بود. اکنون آمریکا از برجام خارج شده و تمامی تحریمهای خود را به طور کامل بازگردانده است. لذا وضعیت محیطی که در آن برنامه اقدام شکل گرفته است، به طور اساسی تغییر کرده و مشمول حالت فورس ماژور شده است. در این شرایط، طبیعی است که ایران به همه تعهدات خود در برنامه اقدام پایبند نباشد.
بر این اساس مذاکرات جدید برای اصلاح برنامه اقدام باید صورت گیرد و این اصلاحات شامل حذف مواردی است که ایران اجرای آنها را تکمیل کننده تحریمهای آمریکا تلقی میکند. خصوصاً زمانی که رئیس فعلی FATF صریحاً اظهاراتی درباره سواستفاده آمریکا از رژیمهای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در راستای تکمیل تحریمهای خود بیان میکند.
این راهبرد زمان کافی برای ایران جهت باقی ماندن در حالت تعلیق بدون اجرای بیشتر مطالبات FATF را مهیا میکند که برای ایران مطلوب است.
منبع: بسیج نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت basijnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «بسیج نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۳۳۰۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاسخ موشکی ایران قانونی و مشروع بود/ به هر اقدام متجاوزانهای از هر مبدایی پاسخ قاطع و قویتر خواهیم داد
سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: اگر اقدام متجاوزانه دیگری از هر مبدایی صورت بگیرد یا هر کسی کمکی به رژیم صهیونیستی کند ایران پاسخ قاطع و قویتر خواهد داد.
به گزارش مشرق، ناصر کنعانی امروز در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره حمله رژیم صهیونیستی به بخش کنسولی سفارت ایران و عملیات وعده صادق گفت: به رغم اقدام حرفهای ایران که اقدام جنایتکار رژیم صهیونیستی را محکوم کردند آمریکا، انگلیس و فرانسه با مداخله در وظیفه شورای امنیت مانع تصویب بیانیه محکومیت اقدام رژیم صهیونیستی شدند.
وی بیان کرد: این حداقل اقدامی بود که شورای امنیت میتوانست انجام دهد و شورای امنیت نتوانست از عهده وظیفه حداقلی خود بردارد. ایران مصمم بود نقض فاحش منشور ملل و مفاد کنوانسیونهای وین را در دنیا و مجامع بینالمللی تبیین کند. دستگاه دیپلماسی در دیپلماسی فشرده و در تماسهای تلفنی و دو سفر وزیر خارجه به خارج از کشور و مکاتبات رسمی و گفتوگو با دبیرکل سازمان ملل و ...
سخنگوی وزارت خارجه اضافه کرد: دستگاه دیپلماسی تلاش کرد این اقدام جنایت آمیز را تبیین کند.
کنعانی ادامه داد: ایران به عنوان دولت متعهد و مسؤولیت پذیر در تلاشهای دیپلماتیک ثابت کرد رژیمی که اقدام به تجاوز کرده در چارچوب سازوکارهای بینالمللی تنبیه شود.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: ایران مبتنی بر حق ذاتی و مشروع و مسلم و شناخته شده خود از منظر حقوق بین الملل اقدام نظامی لازم را در جهت ایجاد بازدارندگی انجام داد و دو مقر نظامی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی که مستقیما در عملیات جنایت آمیز حمله علیه مقر دیپلماتیک ایران و به شهادت رساندن مستشاران نظامی ایران نقش داشتند را مورد حمله قرار داد.
وی گفت: ایران مقدمات سیاسی، حقوقی و بینالمللی لازم را انجام داده که متجاوز تنبیه شود. ایران نمیتواند نسبت به منافع و امنیت ملی و امنیت شهروندان خود دست بسته بماند.
وی گفت: ایران نسبت به اقدام بازدارنده در قبال رژیمی که به هیچ تعهد و مقرراتی پایبند نیست دست زد و بیش از ۳۰ تماس تلفنی در این مدت انجام شد. آنچه ایران انجام داد اقدام مشروع و بازدارنده در مقابل یک رژیم متجاوز بود. ایران این عملیات را در چارچوب حفظ صلح و امنیت منطقهای انجام داد و به هیچ وجه به دنبال دامن زدن به بحران و جنگ در منطقه نیست. دو مرکز نظامی و اطلاعاتی هدف قرار گرفت. هیچ هدف اقتصادی و هیچ یک از اهداف مسکونی و یا شهروندان عادی مورد هدف قرار نگرفتند.
کنعانی بیان کرد: عملیات پایان یافته است و ایران به دنبال ایجاد ثبات و آرامش در منطقه است و ایران اگر اقدام متجاوزانه دیگری از هر مبدایی صورت بگیرد یا هر کسی کمکی به این رژیم کند پاسخ قاطع و قویتر خواهد داد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: به حمایت از مردم فلسطین ادامه میدهیم و در حفاظت از امنیت ملی خود با هیچ طرفی مسامحه نخواهیم کرد.
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره مصوبه اخیر کنگره آمریکا و کمک ۱۰۰ میلیون دلاری به رژیم صهیونیستی گفت: دولت آمریکا از ابتدای بحران غزه بخشی از عملیات نظامی علیه ملت فلسطین در نوار غزه بود. اگر حمایتهای نامحدود و بدون قید و شرط دولت آمریکا نبود این رژیم امکان تداوم یک روز از جنگ در نوار غزه و کرانه باختری را نداشت.
وی افزود: مصوبات جدید دولت آمریکا در ارائه کمکهای هنگفت مالی و نظامی به رژیم غاصب صهیونیستی چیزی جز پاداش دولت آمریکا به رژیم جنایتکاری که بیش از هفت ماه مرتکب نسل کشی در سرزمینهای فلسطینی میشود، نیست. جهان نسبت به این اقدام دولت آمریکا قضاوت خواهد کرد.
کنعانی گفت: دولت آمریکا اعتبار ملت خود را در کنار یک رژیم غاصب قرار داده که هیچ پیروزی در سرزمینهای فلسطینی جز بیش از ۳۴ هزار کشته بر جا نگذاشت. آیا ملت آمریکا میپذیرد دولت آمریکا اینگونه اعتبار آنها را برای این رژیم استفاده کند. ادامه این کمکها کمکی به رژیم بازنده صهیونیستی در جنگ ضد بشری در نوار غزه نخواهد کرد.
وی درباره اقدام رخ داده در اصفهان گفت: اقدام ایذایی بوده و رژیم صهیونیستی مسؤولیت آن را برعهده نگرفت و شاید آنقدر بی ارزش بود که این رژیم روی این موضوع کار تبلیغاتی کند.
کنعانی بیان کرد: شی کوچک و ریزپرنده به دنبال اقدام ایذایی بود که توسط پدافند ایران مورد هدف قرار گرفتند و دشمن نتوانست از این اقدام ایذایی چیزی به دست بیاورد.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: ایران در عمل ثابت کرد در تامین امنیت ملی ملاحظه هیچ طرفی را نخواهد کرد و نظام جمهوری اسلامی در تداوم دفاع از امنیت ملی خود شجاعانه و مبتنی بر قوانین و مقررات بینالمللی استفاده خواهد کرد.
وی درباره ادعای وال استریت ژورنال بیان کرد: در حوزه رسانهها مطالب مختلف و گمانهزنیهای متعددی مطرح میشود که نیازمند پاسخ و موضع گیری رسمی نیست. اگر اظهارنظر رسمی از سوی مقامات دولتی صورت بگیرد اظهارنظر میکنم.
کنعانی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: ایران برای تامین حقوق ملت به ویژه در موضوع رفع تحریمهای ظالمانه طرفهای خاص از جمله آمریکا از همه ظرفیتها استفاده کرده است.
وی گفت: آن کسانی که زیر میز دیپلماسی زدند دولت آمریکا بود و دولتهای اروپایی نتوانستند خلأ دولت آمریکا را جبران کنند. ایران در راستای احقاق حقوق ملت از همه ظرفیتهای خود استفاده کرد و دستگاه دیپلماسی به وظیفه خود عمل کرده و میکند.
وی در پاسخ به سؤالی گفت: امنیت در قفقاز جنوبی برای امنیت در کل منطقه اثرگذار است و هرگونه بی ثباتی و ناامنی در این منطقه بر کلیت امنیت در منطقه اثرگذار است. همواره گفتهایم حضور نظامی خارجی در منطقه کمکی به ثبات و امنیت و تامین منافع ملتهای منطقه نخواهد کرد. هر رویکردی که ناظر بر تقویت نظامی گری در قفقاز جنوبی باشد باعث پیچیدهتر شدن شرایط امنیتی در منطقه و آسیب زدن به روند صلح سازی در منطقه خواهد بود و چنین چیزی را ایران نمیپذیرد.
کنعانی افزود: کشورهای منطقه مایل به شکل گیری سازوکارهایی نیستند که به پیچیدگی شرایط در منطقه کمک کند.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره اخبار منتشر شده در برخی رسانههای خارجی مبنی بر فعالیت غیرصلحآمیز و پشتیبانی نظامی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) در مسیر روسیه و منطقه غرب آسیا گفت: چنین چیزی را قطعا تایید نمیکنم. ما ملتزم به قوانین و مقررات و سازوکارهای بینالمللی هستیم.
وی افزود: شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) و سایر خطوط هوایی مدنی ایران در چارچوب قوانین و مقررات و کنوانسیونهای بینالمللی صرفا در راستای انتقال مسافران و محمولههای تجاری در مسیرهای داخلی، منطقهای و بینالمللی و تحت قوانین حاکمیتی اتحادیه اروپا و دیگر سازوکارهای شناخته شده بینالمللی فعالیت میکنند.
کنعانی گفت: در هیچ کدام از مسیرهای ادعایی که در رسانهها پرداخته میشود از جمله در رسانههایی که دارای سابقه ضدیت و جوسازی علیه ایران هستند،چنین فعالیتهایی صورت نمیگیرد و ایران ملتزم به قوانین و مقررات بینالمللی در حوزه هوانوردی است و اینگونه ادعاها را رد میکنیم.
وی در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار فارس درباره نشست امروز وزرای خارجه اتحادیه اروپا و مباحث مطرح شده درباره تحریم احتمالی ایران خاطرنشان کرد: درباره برخی تحرکات و اظهارنظرها و نشستها به منظور تحریم جدید ایران، اگر چنین اقداماتی را انجام دهند پاداش به یک رژیم متجاوز است و اقدام غیرقانونی علیه دولتی است که صرفا در چارچوب قوانین و مقررات بینالمللی برای ایجاد بازدارندگی در مقابل یک رژیم متجاوز و ناقض مقرارت بینالمللی عمل کرده است.
کنعانی بیان کرد: جای تاسف است اتحادیه اروپا علیه رژیمی که هفت ماه مرتکب جنایت جنگی شده و بیش از ۳۴ هزار شهروند فلسطینی را قتل عام کرده و مراکز بیمارستانی را مورد حمله جنایتکارانه قرار داده و بیماران و مجروحان و کادر درمانی را در محوطه بیمارستان اعدام و از محوطه بیمارستان به عنوان قبرستانهای دفن دسته جمعی استفاده کرده و طبل رسوایی آن نواخته شده است، اقدامی را در دیوان بینالمللی دادگستری صورت نمیدهد.
وی گفت: اما صحبت از اقدام تحریمی علیه دولتی میکنند که جز در چارچوب قوانین بینالمللی اقدام نکرده است.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: اگر چنین اقدامی را انجام دهند غیرقانونی و در تاریخ اتحادیه اروپا به عنوان اقدام شرم آور محسوب میشود. اگر کشوری خود را پایبند به رعایت این تحریمها کند، در تاریخ یک شرمندگی را برای خود به ثبت خواهد رساند که از تحریمی حمایت و تبعیت کرده که هیچ مبنای قانونی و مشروع از منظر بینالمللی ندارد و بلکه پاداش برای رژیم صهیونیستی است.