انقلاب اسلامی؛ طلایی‌ترین دوره ترجمه قرآن در بعد کمی و کیفی
تاریخ انتشار: ۳۱ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۴۹۱۰۰۴
نادعلی عاشوری، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره ترجمه قرآن پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: علل و عوامل گوناگونی دست به دستِ هم داده تا طلایی‌ترین دوران ترجمه قرآن، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران رقم بخورد که برگردان قرآن در دو بُعد کمی و کیفی، به گونه‌ای عمیق و گسترده بود که در هیچ دوره‌ای از تاریخ اسلام سابقه نداشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: کنجکاوی جهانیان در کشف راز و رمز قدرت و نفوذ معنوی این کتاب آسمانی در تهییج و ترغیب یک ملت علیه نظام فاسدی که دو هزار و پانصد سال ریشه در تاریخ داشت از یک سو، و عطش علمی مسلمانان به فهم معانی قرآن و درک عمق و ژرفای آن که به حق آن را محور تمدن و فرهنگ ایران اسلامی و اسلام ایرانی می‌دانستند از سوی دیگر، موجب شد که پس از پیروزی انقلاب، ده‌ها ترجمه منظوم و منثور قرآن به زبان فارسی عرضه شود.
عاشوری ادامه داد: اگر بر این حجم انبوه، ده‌ها ترجمه دیگری را هم که به زبان‌های خارجی، در داخل و خارج ترجمه شده است اضافه کنیم، در آن صورت، به کار بردن اصطلاح «طلایی‌ترین دوران ترجمه قرآن» قابل پذیرش‌تر خواهد شد. به ویژه که تنها کمیت بسیار زیاد این ترجمه‌ها ملاک نیست، بلکه ارتقای سطح کیفی ترجمه‌ها و پدید آمدن نهضت ترجمه‌پژوهی قرآن که به مباحث پیرامونی ترجمه قرآن نظر دارد همانند نقد ترجمه‌ها، ویرایش ترجمه‌ها، تأسیس رشته ترجمه‌پژوهیِ قرآن، تشکیل انجمن ترجمه‌پژوهان ایران و ... نیز باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد که در هیچ دوره‌ای سابقه نداشته است.
وی در ادامه در بحث انواع ترجمه‌های قرآن، ترجمه‌های منثور را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: در رابطه با این نوع ترجمه می‌توان ترجمه‌های ممتاز و ماندگاری مانند عبدالمحمد آیتی، ابوالقاسم امامی، سید جلال الدین مجتبوی، محمدمهدی فولادوند، آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی، مسعود انصاری، مرحوم آیت‌الله مشکینی، سید علی موسوی گرمارودی، حسین انصاریان، ابوالفضل بهرام‌پور، حسین استادولی، محمدرضا صفوی، کریم زمانی، غلامعلی حدادعادل، آیت الله شیخ نعمت الله صالحی نجف آبادی، سید یحیی یثربی و حسین ملکی را نام برد.
عاشوری در ادامه به ترجمه قرآن ملکی اشاره کرد و افزود: این اثر جدیدترین ترجمه فارسی از قرآن کریم به شمار می‌رود که با سبکی متفاوت انتشار یافته است. هدف مترجم و گروه ویراستاران این بوده که پیام و محتوای قرآن کریم به ساده‌ترین وجه و به دور از دشواری‌های علمی و زبانی در اختیار مخاطب- به ویژه نوجوانان و جوانان- قرار گیرد. از همین رو در نام اثر خود چنین ذکر کرده که این ترجمه به روش تفسیری و پیام‌رسان است. در واقع دغدغه اصلی، رساندن پیام آیه‌ها به خواننده عام است. برای رسیدن به پیام آیه و بازتاب آن در ترجمه، مترجم کوشیده است با مراجعه و اتکا به مهم‌ترین تفاسیر قدیم و جدید- عمدتاً از میان تفاسیر شیعه و گاه در میان تفاسیر اهل سنت- از ورود نظرگاه‌های شخصی جلوگیری کند.
وی ادامه داد: این ترجمه اصلاً رویکرد تطبیقی با متن آیات قرآن را ندارد. در سراسر آن از پرانتز یا قلاب استفاده نشده است و تمام افزوده‌های تفسیری و توضیحی مترجم با متن ترجمه آمیخته است و نهایتاً متنی روان و یکدست فراهم آمده است. این ترجمه با سبکی متفاوت با سایر ترجمه‌ها عرضه شده و بر این مبنای فکری مترجم و تئوری ذهنی وی شکل گرفته که «در ترجمه ضرورت ندارد که لغت عیناً معنا شود. آنچه مهم است این مطلب است که مفهوم به خواننده انتقال داده شود». اما نباید فراموش کرد متنی که قرار است ترجمه شود قرآن است نه رمان؛ و با این نگاه آیا واقعاً صرف انتقال معنا کفایت می‌کند؟ همچنین وقتی مترجم می‌گوید؛ خداوند می‌گوید ما قرآن را آسان گردانیده‌ایم، پس ترجمه‌اش نیز باید ساده و آسان باشد، اگر مخاطب از وی بپرسد پس در آنجا که خداوند در خطابی به پیامبر چنین می‌فرماید؛ «انا سنلقی علیک قولاً ثقیلاً» این قول ثقیل چیست و چگونه باید برگردان شود، چه پاسخی باید داد؟
این پژوهشگر ترجمه قرآن بیان کرد: مترجم در مؤخره کوتاهی که در پایان ترجمه آورده، معتقد است؛ با این ترجمه که ما آن را ترجمه پیام‌رسان نام نهاده‌ایم نمی‌توان و نباید انتظار داشت که ترجمه دقیق واژه به واژه را از آن یاد گرفت؛ یعنی نباید انتظار داشته باشید که با این اثر بتوانید معنای لغوی هر واژه قرآن را با تطبیق یک به یک فرا بگیرید. برای این هدف ترجمه‌های دیگری از نوع تطبیقی وجود دارد که می‌توانید سراغ آن‌ها بروید. ترجمه مضمونی اصلاً چنین رسالتی ندارد، بلکه می‌کوشد مراد آیه را بازتاب دهد، واژه‌ها را در بافت آیه معنا کند و آیه‌ها را در بافت سوره به هم ربط دهد. بنای قرآن اغلب فشرده‌گویی است و تمرکز بر قسمت‌های اصلی جریان ها؛ از این رو، دانستن برخی شأن نزول‌ها یا چیستی مفهوم‌ها یا چگونگی رخدادها، برای افرادی مفید است که با دانستنی‌های دینی کمتر آشنا هستند. برای همین، در خیلی صفحه‌ها پاورقی‌های ضروری درج کردهایم تا هم ترجمه طولانی نشود و هم معنا نقص نیابد.
عاشوری ادامه داد: اگر چه مترجم در مؤخره یادآور شده است که برای یافتن زبانی مناسب در راستای انتقال آسان مطالب ترجمه به مخاطب جوان و نوجوان، بخش‌هایی از ترجمه را پیش از انتشار در معرض نقد و نظر دیگران قرار داده و این نکته را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن برشمرده؛ اما از آنجا که این چنین ترجمه‌هایی در گذشته سابقه نداشته است، پیشنهاد می‌شود اکنون که چاپ شده، مترجم چشم به راه مقاله‌های انتقادی دیگران نباشد و خود پیش از نقد منتقدان و صاحب نظران، پیشدستی کرده و با ارسال یک نسخه به برخی ترجمه‌پژوهان قرآنی از آن‌ها بخواهد که دیدگاه‌های اصلاحی خود را در حاشیه ترجمه یا به هر شکل دیگری که صلاح می‌داند، یادداشت و برای مترجم ارسال کند تا در چاپ جدید از آن‌ها استفاده کند. مطمئناً همان گونه که مترجم، خود به درستی اعتراف کرده که حتی اگر از روی تواضع هم باشد، واقعیتی غیرقابل انکار است؛ «این ترجمه ایراد‌هایی دارد و قطعاً بهترین و آخرین ترجمه نیست». پس چه بهتر که با استفاده از دیدگاه‌های انتقادی و اصلاحی دیگر مترجمان و منتقدان به رفع کمبود‌ها و نقایص احتمالی آن اقدام شود.
وی در ادامه به بازخورد‌های مترجم از این ترجمه اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد بیشترین بازخورد‌هایی که گرفته شده به متن ترجمه و رسیدن به نثر قابل قبول مترجم برای جوان و نوجوان مربوط می‌شود و پانوشت‌هایی که مترجم معتقد است «در خیلی صفحه‌ها پاورقی‌های ضروری درج کردهایم تا هم ترجمه طولانی نشود و هم معنا نقص نیابد»، چندان در این نظرخواهی مورد توجه نبوده است؛ زیرا اگر جز این بود مطمئناً برخی پانوشت‌ها تغییر می‌کرد یا حذف می‌شد. برای اثبات این نکته به مترجم پیشنهاد می‌شود فقط پانوشت شماره ۴ صفحه ۸۴ ترجمه را در وهله اول برای فرزندان خود که طبق اعتراف صریح مترجم، پرسش‌های قرآنی آن‌ها باعث نگارش چنین ترجمه‌ای شد و در وهله دوم به بخشی از نوجوانان دبیرستانی و جوانان دانشگاهی که این ترجمه برای آن‌ها نوشته شده بخواند و از آن‌ها بخواهد برداشت خود را بازگو کند تا برای مترجم روشن شود که آیا این گونه پانوشت‌ها رفع شبهه کرده یا پرسش‌ها و ابهام‌های بسیار دیگری را سبب شده است؟
عاشوری افزود: اگر مترجم باور ندارد در همان صفحه ۸۴، ترجمه آیه ۳۴ سوره نساء را برای همان گروه بخواند و از آن‌ها بخواهد فهم و برداشت خود از آیه را به مترجم انتقال دهند تا روشن شود که آیا مشکل فقط در دشوار ترجمه کردن مترجمان دهه‌های گذشته و روان و آسان ترجمه کردن مترجمان دهه نود است، یا سنگینی وحی و معارف الهی در پاره‌ای موارد به گونه‌ای است که نمی‌توان انتظار داشت همه بخش‌های قرآن را بتوان در حد درک و فهم کودک، نوجوان و جوان تنزل داد و برای آنان مفهوم کرد؟
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: ترجمه قرآن انقلاب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۹۱۰۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دانشگاه فرهنگیان از میان حافظان قرآن دانشجو می‌پذیرد
رضامراد صحرایی روز چهارشنبه در شصت و یکمین کمیسیون تخصصی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور اظهار داشت: جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان صورت می‌گیرد که این افراد استخدام رسمی هم هستند. وی با تاکید بر اینکه باید از ظرفیت‌های موجود بهره‌مند شد، بر تعامل میان دستگاه‌ها برای شناسایی و استفاده از این ظرفیت‌ها تاکید کرد.
وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: در برنامه تربیت اوان کودکی که سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک آن را مصوب کرده است، موضوع تربیت قرآنی یکی از برنامه‌های جدی است.
وی یادآور شد: معاونت پرورشی و فرهنگی با مسئولیت معاونت حقوقی وزارت آموزش و پرورش، سازوکار بهره‌مندی مؤسسات قرآن از فضای مدارس کشور برای برگزاری کلاس‌های قرآن را پیدا کنند، اگر این سازوکار وجود دارد، روش اجرای آن طی یک هفته اعلام شود و اگر وجود ندارد در مدت یک هفته ساز و کار آن مشخص شود.
صحرایی ادامه داد: پول‌های قرآنی کشور باید در آموزش و پرورش هزینه شود، همواره قربانی عدم توجه دستگاه‌هایی بودیم که نمی‌دانند تحول باید از آموزش و پرورش ایجاد شود، هم‌اکنون در کشور مشکل کمبود پول وجود ندارد، مسئله این است که نمی‌دانیم پول در کجا هزینه شود.
وی تاکید کرد: طرح تاسیس مدارس غیردولتی قرآنی ظرف یک ماه ارائه شود و برای سال تحصیلی جدید حتی با درصدی از مدارس موجود، این کار اجرا شود. هم اکنون برخی مدارس غیردولتی در حال اجرای این کار هستند و به دلیل قرآن پایه بودن، خانواده‌ها هزینه پرداخت می‌کنند تا فرزندشان اینگونه تربیت شود.
صحرایی درباره طرح اتقان بیان کرد: این طرح ارتقای توانمندی قرآنی معلمان دوره ابتدایی است و باید آن را به رتبه بندی معلمان مرتبط کنید و معلمی که دوره اتقان را طی نکرده است، از رتبه‌بندی محروم شود. معلمان بدون سواد قرآنی وارد آموزش و پرورش نمی‌شوند اما ممکن است در گذر زمان به دلیل اینکه با آن مانوس نبودند، فراموش کنند و باید در دوره‌های ضمن خدمت به آموزش قرآن توجه کرد.
صحرایی ادامه داد: برای تسری طرح اتقان به دوره متوسطه دوم بیاندیشید همچنین دوره‌های تأمین مدرسان قرآن برگزار شود؛ نیم میلیون نفر از معلمان باید در طرح مسطورا شرکت کنند که تا کنون حدود ۴۵۰ هزار نفر در این طرح شرکت کرده‌اند.
وی افزود: موسسات نباید در کنار مدارس قد علم کنند بلکه مدرسه را تقویت کنند، نباید به مدرسه آسیب بزنیم و نگذاریم آموزش و پرورش نحیف شود.
منبع: خبرگزاری ایرنا
تداوم کاهش قیمت سکه در بازار