به نقل از «ایکنا»

عرفان شیخ بهایی برگرفته از ایمان و تأملات دینی است

تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۵۲۴۴۷۱

شیخ بهاالدین عاملی معروف به شیخ بهایی از دانشمندان و عالمان بزرگ جهان تشیع بود. او در هنگامی که کودک بود همراه با پدرش از جبل عامل لبنان به ایران مهاجرت کرد. مهم ترین و برجسته‌ترین ویژگی شیخ بهایی جامعیت و ذوفنون بودن او در علوم مختلف عقلی و نقلی و شاخه‌های گوناگون معارف و علوم اسلامی، نظیر فقه، اصول، ریاضیات، نجوم، معماری، عرفان و ادبیات بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 
بازتاب آیات قرآن و روایات در آثار شیخ بهایی
سید مسعود شاهمرادی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در گفت‌وگو با ایکنا از زنجان در مورد آثار و اندیشه شیخ بهایی اظهار کرد: العروه الوثقی، تفسیر سوره فاتحه، حاشیه بر انوار التنزیل و مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین از مهترین آثار تفسیری شیخ بهایی است.
وی بیان کرد: جامعیت شیخ بهایی در علوم و معارف گوناگون اسلامی سبب شده است تا او در ارائه و تدوین مطالب ذوق، ابتکار و نبوغ خاصی از خود نشان دهد. شیخ بهایی به شیوه عقلی و اجتهادی و برپایه منابع و مصادر متعدد به تفسیر برخی از آیات قرآن کریم پرداخته است. بهره‌گیری از روش تفسیری قرآن به قرآن، استفاده از روایات و تقدیم قول معصومان(ع)، بیان دقائق و ظرائف آیات قرآن، دقت فراوان در تبیین مباحث و ارائه تقسیم بندی‌های مفید از مختصات روش تفسیری شیخ بهایی است.
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی زنجان ادامه داد: ارائه فقه استدلالی امامیه بر مبنای قرآن کریم و حدیث یکی از ویژگی‌های مهم در آثار تفسیری شیخ بهایی است. تقدیم قول معصومان(ع) از دیگر ویژگی‌های روش تفسیری شیخ بهایی به‌شمار می‌رود.
وی خاطرنشان کرد: شیخ بهایی در نقد احادیث نیز به خوبی از آموزه‌های علوم رجال و درایه و فقه الحدیث استفاده کرده است. او از آموزه‌های علم حدیث برای دفاع از استنادهای عالمان بزرگ امامیه و پاسخ به اشکالات وارد شده بر آنان سود جسته است. مهمترین اصول و قواعدی که شیخ بهایی در فهم حدیث از آنها استفاده کرده عبارتند از: التزام به ظاهر متن، فهم عرفی، فهم مشهور، آیات مرتبط، روایات مشابه، آثار شارحان و ره نمودهای عقلی.
 
تاثیر شیخ بهایی بر عرفان و اخلاق
شاهمرادی با اشاره به اینکه شیخ بهایی گرایش‌های عمیق زاهدانه و عارفانه داشت، ابراز کرد: شان عرفانی شیخ بهایی در شاعری او بیشتر نمود یافته است که این مسئله تا حدودی به سابقه تاریخی شعر و عرفان ایرانی مربوط است. شیخ بهایی در عین برخورداری از اعتبار دولتی و مذهبی، گرایش‌های عمیق عارفانه نیز داشت؛ اگرچه جنبه‌های عرفانی تعالیم او نوآوری ندارد اما عاشقانه و رندانه و معطوف به نقد صوفیان ناصاف و بزرگداشت عارفان صادق است.
وی یادآور شد: اصول عرفان شیخ بهایی را می‌توان در مواردی نظیر ریاستیزی، عشق و رندی دانست. به عبارت دیگر نقد و طرد ریا و ریاکاران، سرزنش صوفی نمایان، گریز از تعلقات و اشتعالات رسمی و دنیایی و توصیه به زندگی عاشقانه و از مهمترین مضامین عرفانی در اشعار شیخ بهایی است.
وی تصریح کرد: البته عرفان شیخ بهایی نه نوآورانه است و نه خانقاهی و مبتنی بر طریقتی خاص؛ بلکه عرفان او برآمده از ایمان او است که از راه مطالعه آثار عرفانی گذشتگان و تاملات دینی پرورده شده است.
 
کمرنگ شدن ظهور عالمانی چون شیخ بهایی
وی در مورد اینکه امروزه کمتر شاهد ظهور عالمانی همچون شیخ بهایی هستیم، بیان کرد: در گذشته تحصیل علم مبتنی بر علاقه و نبوغ و استعداد شخص بود. از طرف دیگر به سبب اینکه علوم و دانش‌ها مانند دوران جدید تخصصی نشده بود، اشخاص عالم و دانشمند نظیر شیخ بهایی در شعبه‌های گوناگون دانش متخصص و صاحب نظر بودند. البته این اشخاص در برخی علوم برجستگی بیشتر داشته‌اند. در واقع می‌توان آنان را به درختی تشبیه کرد که تنه اصلی آن و دانش اصلی آن عالم و شاخ و برگ‌های آن، تخصص‌های دیگر شخص بود.
این تاریخ‌دان افرود: در دوران معاصر به سبب کاستی‌های نظام آموزشی که مبتنی بر مدرک محوری است و همچنین تخصصی شدن بسیار پیچیده علوم مختلف، پیدایش اشخاصی که ذوفنون باشند، یعنی در علوم مختلف صاحب اندیشه و تخصص باشند، بسیار نادر شده است.
از طرف دیگر محدودیت‌های ایجاد شده در نظام‌های آموزشی دوران جدید افراد را محبور می‌کند تا تحصیل خود را رشته‌ای خاص پی بگیرند و آن را در مدت خاص و محدودی به اتمام برسانند. ضمن اینکه مجبورند دانش خویش را نزد اساتید مشخص شده فراگیرند. در حالی که در دوران گذشته از جمله دوران شیخ بهایی اولا محدودیت در کسب فقط یک علم خاص وجود نداشت و به‌علاوه فرد مورد نظر تا زمانی که دانش مورد نظر را فرانمی‌گرفت آن را پایان یافته  تلقی نمی‌کرد. همچنان دانشجو حق انتخاب استاد را داشت که طبیعتا استاد عالمتر را ترجیح می‌داد.
انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا زنجان شیخ بهایی عرفان فقه اصول

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۵۲۴۴۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امام جمعه زاهدان: برای حق‌آبه سیستان آن‌گونه که باید کار نشد

امام جمعه زاهدان گفت: هزینه‌های زیادی در منطقه سیستان صورت گرفته اما طرح‌های اجرا شده بر اساس کارشناسی لازم نبوده با وجود اینکه در منطقه سیستان نیروهای شایسته و کارشناس کم نبوده است. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، آیت‌الله مصطفی محامی ظهر امروز ضمن حضور در دانشگاه علوم قرانی زاهدان در نشست پرسش و پاسخ دانشجویان اظهار داشت: قرآن کتاب هدایت است و ما به عنوان مسلمان باید نهایت بهره را از آن ببریم اما متاسفانه با وجود همه این ویژگی‌ها توجه کافی به قرآن صورت نگرفته است و برای همین است که پیامبر اکرم(ص) با گلایه مطرح می‌کنند: "یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا" خداوندا قوم من قرآن را مهجور قرار دادند و آنگونه که باید به آن نپرداختند.

امام جمعه زاهدان افزود: فعالیت‌های علمی و پژوهشی در رابطه با قرآن کریم صورت گرفته اما کافی نیست و باید در عرصه‌های مختلف آن به کار و فعالیت بپردازیم.

آیت‌الله محامی بیان داشت: رشته‌‌های قرآنی که در مراکز علمی و دانشگاهی طراحی شده بیشتر به مباحث جانبی می‌پردازد هر چند که مباحث مهمی است اما کمتر به اصل معانی قرآن پرداخته شده و این یکی از آسیب‌های کار است و دانشجویان دانشگاه علوم قرآنی باید در کنار واحدهای درسی به سراغ معانی و معارف قرآن نیز بروند.

وی افزود: قرآن کریم با علوم دیگر متفاوت است از این جهت که اگر تزکیه و پاکی دل نباشد ارتباط و فهم درستی از آیات و روایت کسب نکرده و به عمق قرآن پی نمی‌برند و با همین قرآن که کتاب هدایت است بسیاری از افراد هدایت شده و برخی نیز گمراه خواهند شد و گمراه شدن آنان به علت وجود نقص در خود آنهاست و اگر می‌خواهیم از هدایت قرآن بهره‌مند شویم باید به دل بپردازیم و دلمان را صاف و پاک کنیم.

آیت‌الله محامی در پاسخ به سئوالات و مطالبات دانشجویان مبنی بر تامین منابع مالی و تجهیز دانشگاه، پیگیری حقابه سیستان، جلب توجهات به سوی دانشگاه علوم قرآنی و جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه علوم قرآنی زاهدان اظهار کرد: جهت تامین منابع مالی و تجهیز دانشگاه علوم قرانی در گذشته هم صحبت‌هایی صورت گرفت و مسئولان دانشگاه باید در این جهت تدابیری اتخاذ کنند و از ظرفیت خیرین بهره‌گیری کنند و در مواقع مورد نیاز بنده نیز قادر به پیگیری هستم.

وی عنوان کرد: در حوزه حقابه سیستان بنده سخنرانی‌ها و پیگیری‌های متعددی طی پنج سال گذشته داشته‌ام و عنوان کردم که ظاهرا خود آقایان در استان خشکسالی را باور نکرده‌اند و تازه دو سال است که موضوع حق‌آبه سیستان تبدیل به یک مطالبه عمومی شده است و حتی ریاست محترم جمهور نیز هنگام حضور در استان نسبت به این مسئله موضع گرفتند.

وی اضافه کرد: پیگیری هایی هم از سوی وزارت امور خارجه صورت گرفت اما بنده در خطبه‌های نماز جمعه عنوان کردم که آقایان آن گونه که باید کار نکرده و از همه اهرم‌ها استفاده نمی‌کنند.

امام جمعه زاهدان گفت: بخشی از این مشکلات حاصل از کم کاری خود ناست چرا که مسئولان گزارش دادند که با وجود خشکسالی‌ها میزان بارندگی‌ سالیانه در جنوب استان طی این سالها دو میلیارد متر مکعب بوده در حالی که حقابه سیستان از افغانستان 800 میلیون متر مکعب است و اگر در استان سدهایی احداث شود می‌توان این بارندگی‌ها را مهار کرد و از آن در مصارف مختلف بهره برد و در این صورت دیگر نیازی به حقابه یا استفاده از آب دریای عمان و دستگاه آب شیرین کن نیست.

آیت‌الله محامی اظهار داشت: مشکل دیگر به خود مردم سیستان بر می‌گردد چرا که اتفاق نظر ندارند و هر کس حرف خود را می‌زند  جهات سیاسی، قومی و حزبی را دنبال می‌کنند و برای نمونه یک نفر بحث آب ژرف را مطالبه می‌کند و فرد دیگر بر استفاده از آب دریای عمان تاکید دارد  و هنوز توافقی صورت نگرفته که در این صورت مسئولان در مرکز کشور نیز ترتیب اثری نخواهد داد‌.

وی گفت: هزینه‌های زیادی در منطقه سیستان صورت گرفته اما طرح‌های اجرا شده بر اساس کارشناسی لازم نبوده با وجود اینکه در منطقه سیستان نیروهای شایسته و کارشناس کم نبوده است.

نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان در پاسخ به درخواست یکی از دانشجویان مبنی بر جلب کردن توجهات به سوی دانشگاه علوم قرآنی اظهار کرد: بخشی از کار به خود شما بر می‌گردد و باید در جامعه حضوری فعال داشته و توجه‌ها را جلب کنید تا مردم تاثیرگذاری شما را ببینند و همواره درخواست استفاده از این ظرفیت را داشته باشد.

وی گفت: افزایش تعداد اعضای هیئت علمی حرف منطقی است و دانشگاه باید در این حوزه برنامه‌ریزی داشته باشد چرا که اگر این کار صورت نگیرد باعث تضعیف رشته و دانشجویان خواهد بود و به تدریج جایگاه دانشگاه را تضعیف می‌کند.

انتهای پیام/