به نقل از «ایرنا»

به یاد وکیل سخنور

تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۵۳۶۳۲۶

تهران- ایرنا- مرد آرام و خوش‌برخورد جامعه وکالت که هیچ‌گاه تلفنش را روی خبرنگاران خاموش نمی‌کرد، روز گذشته بر اثر سکته قلبی درگذشت؛ وکیلی محبوب که سال‌ها رئیس کانون وکلا بود و حالا با درگذشتش بخشی از تاریخ حقوقی ایران زیر خاک خواهد رفت.

خبرنگاران اجتماعی و سیاسی خاطرات زیادی با کشاورز دارند؛ مردی که صحبت‌هایش نیاز به ویرایش نداشت، همیشه علمی و در چارچوب کتب قانونی صحبت می‌کرد، خنده از لبانش نمی‌رفت و جمله‌هایش را با «و الله اعلم» به پایان می‌رساند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روحش شاد. به یاد و پاسداشت مرحوم کشاورز از چند نفر از حقوق‌دانان شناخته‌شده خواسته‌ایم چندسطری را درباره او بنویسند.

**عبدالصمد خرمشاهی: بهمن کشاورز زبان قانون بود
زنده‌یاد بهمن کشاورز در میان مردم محبوب بود؛ اما ریاست کانون وکلای مرکز او را تعرفه نکرد، حتی جایگاه ریاست اسکودا نیز باعث تعرفه او نبود، حتی کتاب‌هایی هم که تألیف کرد، نقش چندانی در تعرفه ایشان نداشت. همه اینها به عملکرد او و نقشی که در دادگاه کرباسچی، شهردار اسبق تهران، به‌‌عنوان وکیلی که همه شرایط را برای دفاع از متهم خود ایفا کرد، ربط داشت. کشاورز با آن دادگاه و دفاع جانانه‌اش میان مردم محبوب شد.

شاید تا قبل از محاکمه کرباسچی، تصویر روشنی از چهره وکیل یا جایگاه و وظایف او و نقش او در محاکم، نه‌تنها در اذهان عمومی بلکه در میان خود وکلا هم وجود نداشت. بعد از این دادگاه بود که به واسطه دفاع بسیار مطلوب و رفتار بسیار شایسته ایشان و احترام زیادی که برای قاضی قائل بود و تسلط ایشان به قوانین و پرونده و شکل و ظاهر ‌آراسته ایشان، وکالت تعریف دیگری میان مردم پیدا کرد.

هنوز که هنوز است، این تأثیر و عملکرد آثار خودش را در جایگاه وکلا به دنبال داشته است؛ یعنی در جلسات دادگاه غلامحسین کرباسچی که از تلویزیون پخش می‌شد و مردم دفاعیات کشاورز را از شبکه می‌دیدند، دفاعیات جانانه کشاورز به‌عنوان بهترین کلاس و درس‌هایی تجربی بود که مردم و جامعه وکالت از آن می‌آموختند و به نقش و جایگاه راستین وکیل در دادگاه‌ها و اهمیت وکیل در روند رسیدگی پرونده پی بردند. در واقع 80،70 درصد محبوبیت آقای کشاورز به دلیل دفاع جانانه و عملکرد بسیار حرفه‌ای و رفتار ایشان در دادگاه بود. بنابراین نه کتبی که ایشان تألیف کردند و نه ریاست کانون وکلا، نقش چندانی در تثبیت جایگاه او نداشت؛ چراکه در کانون وکلا افراد دیگری که جایگاه او را داشتند، هرگز به این درجه از محبوبیت نرسیدند.

محبوبیت مرحوم بهمن کشاورز را از بُعد دیگری نیز باید در نظر گرفت. کشاورز در واقع به‌عنوان یک وکیل، زبان قانون بود؛ یعنی در هیچ‌یک از مطالبی که او عنوان می‌کرد و حتی انتقاداتش در زمینه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و...، هرگز از دایره و چارچوب قانون و اخلاق خارج نشد. برخی‌ این عدم خروج را حمل بر محافظه‌کاری می‌کردند؛ اما به تعبیر بنده، وظیفه وکیل در همه مسائلی که اظهارنظر می‌کند، این است که زبان قانون باشد. تسلط به قوانین و مسائل حقوقی و آگاهی لازم به نوع رفتار و گفتار، همه اینها صفاتی بود که آقای کشاورز داشتند و به‌عنوان الگو مطرح می‌شدند؛ یعنی هرجا حرف وکالت می‌شد، صحبت از او بود.

در افراد دیگری دیدیم که در پاره‌ای مسائل اظهارنظر کردند و قانون را زیر پا گذاشتند؛ اما اظهاراتشان تأثیر آن‌چنانی نداشت؛ چراکه از یک وکیل انتظار می‌رود صرفا در چارچوب مسائل قوانین صحبت کند. به همین دلیل، زنده‌یاد کشاورز اگر درباره یک مسئله سیاسی یا اقتصادی اظهارنظر می‌کرد، سعی داشت کلماتی را به کار ببرد که دقیقا از دایره قانون و اخلاق خارج نباشد؛ چراکه ایشان به‌درستی می‌دانست به‌کاربردن یک کلمه یا یک جمله نابجا می‌تواند تبعات حقوقی یا عناوین مجرمانه‌ای مانند نشر اکاذیب را به همراه داشته باشد. به همین خاطر وسواس بسیار زیادی در به‌کار‌بردن کلمات داشت و این به نظر من مهم‌ترین مسئله است.

وکیل باید صرفا و در چارچوب قانون صحبت کند. نمی‌تواند رودرروی قانون باشد. من فکر می‌کنم راز ماندگاری شهرت آقای کشاورز، ضمن دفاع از کرباسچی، همین مطلب است که در تمام رفتار و کردار از قانون جلو نمی‌زد. کشاورز الگوی وکلا شد. فقدان او بسیار دردناک است و نام ایشان در عالم حقوق جاودانه خواهد ماند. به‌عنوان همکار و دوست، این مصیبت را به جامعه حقوقی و خانواده ایشان تسلیت می‌گویم.

**محمود علیزاده‌طباطبایی: علاقه کشاورز بردن حقوق به جامعه بود
در این هفته دو فاجعه بزرگ برای جامعه وکالت اتفاق افتاد؛ درگذشت آقایان مصباح و کشاورز. هر زمانی که بهمن کشاورز رئیس کانون وکلا بود، آقای مصباح نایب‌رئیس ایشان بود و حالا ما در این هفته هر دوی این عزیزان را از دست دادیم. بهمن کشاورز یک وکیل حرفه‌ای بود و در فضای عمومی قلم‌فرسایی می‌کرد و علاقه‌اش بردن حقوق به جامعه بود. مقاله‌هایش و مطالبی که می‌نوشت، خیلی ساده و قابل فهم برای عموم مردم بود. آدم خوش‌اخلاق و خوش‌برخورد و سالمی بود. یک دلیل اصلی علاقه مردم به مرحوم کشاورز این بود که او مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت.

مردم از بهمن کشاورز به عنوان یکی از افراد وزین جامعه وکالت، هیچ‌گاه در صداوسیما هیچ تصویری ندیدند و همین باعث محبوب‌شدن او می‌شد. نقطه قوت کشاورز تسلطش بود. او که مراجع عالی تحصیلات حقوقی را نگذرانده بود، اما از بسیاری از اساتید جلو بود. مرحوم کشاورز خودخواسته دکترای حقوق را نگرفت ولی در کار عملی از همه اساتید حقوق جلو بود. مسائل بیشتر جامعه حقوقی را پیگیری و راه‌حل حقوقی ارائه می‌کرد و نسبت به مسائلی که در جامعه اتفاق می‌افتاد، اظهارنظر می‌کرد و دانش گسترده‌ای داشت و علی‌رغم اینکه استاد رسمی هیچ دانشگاهی نبود، استاد همه ما بود. مردم او را با دادگاه کرباسچی به خاطر می‌آورند.

او در این دادگاه به شایستگی پیش رفت. دادگاه کرباسچی یک دادگاه قضائی نبود و یک دادگاه کاملا سیاسی بود، هنر آقای کشاورز این بود که خودش را وارد بخش سیاسی پرونده نکردند، ایشان از کرباسچی دفاع صرف حقوقی کرد و تا آخر معتقد بود که هیچ جرمی از سوی شهردار وقت اتفاق نیفتاده و همه‌چیز در چارچوب قانون و اختیارات او اتفاق افتاده است و اتفاقا رأیی هم که برای کرباسچی صادر شد، با دفاع خوب کشاورز، کمک بزرگی به کرباسچی بود.

**محمد‌حسین شاملو احمدی: وکیل متواضع و شجاع
بهمن کشاورز یکی از وکلای برجسته کشور بود و همه خصوصیات یک حقوق‌دان برجسته را داشت. ایشان جدای از وکالت در این حوزه استاد بود و درعین حال شخصیت بسیار متواضع و شجاعی داشت. او در دفاع از موکل‌هایش، و در دفاع از حق با هیچ کسی تعارف نداشت و در همه پرونده‌هایش هم آنهایی که رسانه‌ای شد و هم آنهایی که رسانه‌ای نشد، با همه توان از حق دفاع می‌کرد. بسیار گشاده‌رو بود و این یکی از ویژگی‌های بارز شخصیت ایشان بود وقتی دانشجو‌ها، کارآموزان وکالت یا حتی وکلای دیگر سؤالی می‌پرسیدند، با صبر و گشاده‌رویی آنها را راهنمایی می‌کرد و به سؤالاتشان پاسخ می‌داد. زمانی که ایشان ریاست کانون وکلا را به عهده داشت نیز شخصیتش تغییر نکرد و با همان صبر و تواضع ریاست کانون را به عهده داشت.

در همه دوره خدمتم نشنیدم کسی از ایشان گلایه‌ای کرده باشد. از مهم‌ترین پرونده‌هایی که ایشان به عهده داشت، پرونده آقای کرباسچی بود که در آن پرونده فن وکالت و فن دفاع و سخنوری مرحوم کشاورز برای همه عیان شد. ایشان پرونده‌های سیاسی و اقتصادی زیادی را هم به عهده داشتند که بسیاری از آنها رسانه‌ای نشد؛ به این دلیل که ایشان علاقه‌ای به جنجال نداشتند و حرفه‌ای کار می‌کردند. من اولین بار زمانی که دانشجو بودم آقای کشاورز را در دانشگاه شهید بهشتی دیدم، یادم هست یک سؤال حقوقی از مرحوم پرسیدم با اینکه دانشجوی ایشان نبودم و مرا نمی‌شناخت، با صبر به همه صحبت‌هایم گوش داد و به آنها پاسخ داد.

خاطرم هست در آن زمان با استاد‌های برجسته به‌سختی می‌توانستیم صحبت کنیم و آنها چندان دانشجو‌ها را به‌ویژه دانشجوهایی را که نمی‌شناختند تحویل نمی‌گرفتند اما مرحوم کشاورز با همان لبخند همیشگی‌ای که بر لب داشت، مرا راهنمایی کرد. ازدست‌دادن این استاد بزرگ و تأثیرگذار را به خانواده و جامعه حقوقی تسلیت می‌گویم، مرگ ایشان ضایعه بزرگی برای جامعه حقوقی کشور است.

**فریده غیرت: جامعه وکالت بی‌پناه شد
خانم غیرت تلفنش را با بغض جواب می‌دهد و وقتی متوجه می‌شود که می‌خواهیم درباره کشاورز با او صحبت کنیم، بغضش بیشتر می‌شود و در همان حال می‌گوید: «جامعه وکالت بی‌پناه و عزادار شده است. بعد از اسماعیل مصباح این مصیبت برای ما بسیار سنگین بود و من برادر و اسوه و الگوی عزیزی را از دست داده‌ام. بهمن کشاورز در طول زندگی خود و در لباس وکالت و خدمت به جامعه خود، از حمایت وکلا دست نمی‌کشید و حتما جامعه وکالت بعد از او بزرگ‌ترین حامی خود را از دست داده است. خیلی‌ها وکالت را با وجود کشاورز شناختند و بسیاری از جوانان به دنبال الگویی همچون کشاورز بودند.

کشاورز انسانی شریف بود که در شغل خود بسیار باسواد، معتقد و مؤمن و مؤدب بود و این خصوصیات برای یک انسان و خصوصیات انسانی یک وکیل لازم بود. جامعه و مردم وکلا را با رفتار کشاورز در پرونده غلامحسین کرباسچی شناختند؛ آن دفاع مقتدرانه، نه در آن پرونده، بلکه در بسیاری دیگر از پرونده‌ها ادامه داشت و کشاورز چه زمانی که در هیئت‌مدیره کانون وکلا بود و چه زمانی که اتحادیه کانون وکلا را پایه‌گذاری کرد، این اقتدار و حمایت را داشت. او چه در روش و منش خود و چه در آموزش‌هایی که برای دانشجویان داشت، نکاتی بی‌بدیل را منتقل می‌کرد.»

منبع: روزنامه شرق؛ 1398،02،04
گروه اطلاع رسانی**2059**2002

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي شرق وكالت بهمن كشاورز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۵۳۶۳۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین وضیعت پرونده توماج صالحی

مصطفی نیلی وکیل توماج صالحی، درباره آخرین جزئیات حکم صادر شده برای موکل خود گفت: رای صادر شده است، اما هنوز نمی‌دانیم رای صادر شده چیست.   به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: منتظر هستیم که رأی به ما ابلاغ شود، پس از آن استنکاف کنیم و بعد از آن اطلاع‌رسانی صورت گیرد.   وکیل توماج صالحی تاکید کرد: در حال حاضر هیچ اطلاعی از حکم صادره نداریم. احتمال می‌دهم امروز یا فردا حکم را دریافت کنیم. کانال عصر ایران در تلگرام