دو سناریو درباره اهداف لغو معافیتهای فروش نفت
تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۵۳۹۳۸۳
فرارو- روز دوشنبه آمریکا گام مهمی برای تشدید کارزار فشار حداکثری اقتصادی بر ایران برداشت. دولت آمریکا اعلام کرد که از دوم ماه مه، معافیتهای فروش نفت ایران به هشت کشور را تمدید نخواهد کرد. ناظران و دیپلماتهای خارجی اهداف متعددی برای این اقدام برشمردهاند که در یک چیز مشترک هستند و آن بیخاصیت کردن توافق هستهای ۲۰۱۵ است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش فرارو، اندکی پس از خروج یکجانبه کاخ سفید از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، مقامات آمریکایی صفر کردن صادرات نفت ایران را به عنوان یک هدف دنبال کردند. دیروز، مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، طی یک نشست خبری، با اعلام لغو معافیتهای نفتی ایران، گفت: «ما به سمت صفر کردن (صادرات نفت ایران) حرکت میکنیم.»
با انقضای معافیتهای نفتی در دوم ماه مه، هرگونه خرید نفت از ایران، نقض تحریمهای آمریکا تلقی خواهد شد. چنین سیاستی، روابط آمریکا را با چندین کشور بزرگ، نظیر هند و چین، تنشآلود میکند. طبق برخی برآوردها، ایران در حال حاضر حدود یک میلیون بشکه نفت در روز صادر میکند که بخش عمده آن به هند و چین میرود.
در سالیان گذشته، آمریکا، ایران و صادرات نفت آن را چندین بار تحریم کرده بود، اما هرگز صفر کردن صادرات نفت ایران را به عنوان هدف دنبال نکرده بود. در اوج تحریمهای دوره ریاستجمهوری باراک اوباما، صادرات نفت ایران حدودا یک میلیون بشکه در روز باقی ماند. اکنون، اما، آمریکا هدف بیسابقهای را دنبال میکند.
مجبور کردن ایران به خروج از برجام
شاید بتوان گفت: ملموسترین نتیجه امضای توافق هستهای سال ۲۰۱۵، استمرار و افزایش صادرات نفت ایران بود. به رغم اینکه دولت باراک اوباما، در زمینه خرید نفت از ایران، به چندین کشور معافیت داده بود، اما صادرات نفت ایران در دور قبلی تحریمها به طرز چشمگیری کاهش یافت. هر چند که به صفر نرسید. با امضای برجام، بار دیگر صادرات نفت ایران افزایش یافت و به سطح ۲.۵ میلیون بشکه در روز رسید.
خروج دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، از برجام و بازگشت تحریمهای نفتی، صادرات نفت ایران را مجددا در معرض خطر بزرگی قرار داد. اما تا زمانی که صادرات نفت استمرار داشت، ایران به این توافق پایبند ماند. برخی ناظران معتقدند که دلیل عدم خروج ایران از توافق هستهای، همین استمرار فروش نفت، ولو با مقدار کمتر، است. چرا که از مزایای اقتصادی برجام، چیزی جز فروش نفت باقی نمانده است. شرکتهای خارجی مدتها پیش، یکی پس از دیگری، از ایران خارج شدند و تعاملات بانکی ایران با خارج هم محدود شد.
شاید به همین دلیل است که دیپلماتهای اروپایی معتقدند که تحریم کل صادرات نفت ایران، موجب خروح این کشور از برجام خواهد شد. از دیدگاه این دیپلماتها، لغو معافیتها، تلاشی است برای مجبور کردن ایران به نقض توافق هستهای است. تا از این طریق آمریکا بتواند ائتلافی علیه ایران ایجاد کند. در حال حاضر، اروپاییها از کارزار فشار حداکثری علیه ایران حمایت نمیکنند. تقریبا فقط عربستان، امارات و اسرائیل از رویکرد کنونی آمریکا علیه ایران حمایت میکنند.
در همین رابطه، یک دیپلمات اروپایی به وبگاه المانیتور گفت: «فکر میکنم هدف (دولت آمریکا) این است که یک ائتلاف جهانی علیه ایران ایجاد کند و برای محقق کردن این امر، آنها ایران را برای نقض کردن» توافق هستهای تحت فشار قرار میدهند. به گفته این دیپلمات، این سیاست «تا به حال کاملا شکست خورده است.»
امتیازگیری از ایران در اسرع وقت
حدود یک سال پیش، آمریکا از برجام خارج شد. اما بر خلاف انتظار آمریکاییها، نه ایران وارد مذاکره با دولت ترامپ شد و نه اقتصاد آن فروپاشید. علاوه بر این، خویشتنداری ایران در برابر تحرکات جسورانه کاخ سفید، موجب مطرح شدن این تلقی در غرب شد که ایران سیاست صبر کردن تا پایان ریاست جمهوری ترامپ را در پیش گرفته است. طبق این دیدگاه، ایران از پاسخ دادن به اقدامات خصمانه ترامپ خودداری میکند به امید اینکه در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا، ترامپ شکست بخورد و یک رئیسجمهور دمکرات به قدرت برسد. چرا که فشارهای یک رئیسجمهور دمکرات بر ایران، اگر از فشارهای ترامپ کمتر نیست، مطمئنا بیشتر هم نخواهد بود.
فارغ از درستی یا نادرستی چنین دیدگاهی، محافل محافظهکار واشنگتن از استراتژی صبر ایران نگران شدهاند. به عنوان نمونه، مارک دوبوویتز، رئیس اندیشکده «بنیاد دفاع از دمکراسیها» اخیرا، طی یادداشتی، برای خنثی کردن این استراتژی، پیشنهاد داده است که دولت ترامپ تحریمهای اصلی ایران را، نه ذیل عنوان هستهای، بلکه ذیل عناوینی نظیر حمایت از تروریسم و توسعه موشکهای بالتسیک و امثال اینها بازگرداند؛ تا یک رئیسجمهور دمکرات نتواند این تحریمها را رفع کند.
ایده روی کار آمدن یک دمکرات پس از ترامپ، موجب شد که فشارها بر ایران بیشتر شود. مخالفان جمهوری اسلامی ایران در واشنگتن بر این باور هستند که تمدید معافیتهای نفتی ایران در دوم ماه مه، استراتژی ترامپ در برابر ایران را تضعیف میکند. چرا که در صورت تمدید، دولت ترامپ باید شش ماه دیگر - تا دوم نوامبر ۲۰۱۹- صبر کند تا معافیتها را لغو کند. در همین رابطه، یک مقام دولت آمریکا اخیرا، به الی لیک، دیدگاهنویس خبرگزاری بلومبرگ، گفته است که آخرین فرصت واقعبینانه دولت ترامپ برای پایان دادن به معافیتها، دوم ماه مه آینده است. چرا که ضرب الاجل بعدی - یعنی دوم نوامبر- به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا بسیار نزدیک است و ترامپ از اتخاذ هرگونه اقدامی که موجب افزایش قیمتهای نفت شود، متنفر خواهد بود. در آن زمان، ایران به اندازه کافی درآمد نفتی ذخیره کرده است که بتواند تا آخر دوره ترامپ صبر کند. به امید اینکه در انتخابات ۲۰۲۰ یک دمکرات پیروز شود. بخوانید: عدم تمدید معافیتهای فروش نفت ایران به چه معناست؟
ناظران معتقدند که کارزار فشار حداکثری آمریکا بر ایران، نتایج مطلوب را محقق نکرده است. این در حالی است که انتخابات ریاستجمهوری آینده آمریکا، روز به روز نزدیکتر میشود. بنابراین، دولت ترامپ ناگزیر شده است که قبل از انتخابات، ایران را به حدی تحت فشار قرار دهد که در همین دو سال باقیمانده به آمریکا امتیاز دهد.
به نظر میرسد که گرفتار شدن برجام در دعواهای سیاسی و حزبی درون آمریکا، تاثیر مهمی بر افزایش فشارها بر ایران داشته است. چندین کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری از حزب دمکرات، مثل کامالا هریس، الیزابت وارن و برنی سندرز، وعده بازگشت به برجام دادهاند. علاوه بر این، دقیقا یک سال پیش، در آوریل ۲۰۱۸، جان کری، وزیر خارجه اسبق آمریکا، با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، درباره نجات برجام، دیدار و گفتگو کرد. طنز تلخ روزگار این است که دیدارهای دو وزیری که برای حصول و سپس نجات برجام، شب و روز تلاش کردهاند، خود عاملی شده است برای نابودی آن. ترامپ همزمان با لغو معافیتهای تحریمی، در توئیتی نوشت: «جان کری در حال دادن نصیحت بسیار بدی به ایران است.»
البته برای صفر کردن صادرات نفت ایران، دلیل دیگری هم وجود دارد که با دلایل مزبور منافاتی ندارد. در اکتبر ۲۰۲۰، یکی از بندهای قطعنامه برجامی شورای امنیت سازمان ملل منقضی میشود. با انقضای این بند، ایران اجازه خواهد داشت که تسلیحات متعارف خریداری کند. اگر تا اکتبر ۲۰۲۰ برجام فرونپاشد، خرید تسلیحات متعارف توسط ایران طبق قطعنامه شورای امنیت، مجاز خواهد بود. بنابراین، فروپاشی برجام، چنین بندی را ملغی خواهد کرد.
منبع: فرارو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۵۳۹۳۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طعنه تلخ ربیعی به مخالفان برجام
علی ربیعی در روزنامه اعتماد نوشت: در آخرین روزهای سال در روزنامه دولت خواندم «تبادل پیامها و گفتگوهای غیر مستقیم در عمان میان ایران با امریکا پیرامون رفع تحریمها در جریان است» (ایرنا، ۲۴ اسفند ۱۴۰۲.) البته واقف هستیم عبارت «رفع تحریم» برای نشان دادن اقدامی جدید، جایگزین واژه «برجام» که هدف آن رفع تحریم و غیر امنیتیسازی ایران بوده، شده است.
با خواندن این خبر، از یکسو وضع نگرانکننده جامعه و تودههایی که روزبهروز فقیرتر و نا امیدتر میشوند و از سوی دیگر، بلواهایی که برای ممانعت از تداوم برجام در دولت دوازدهم در همین چند سال پیش به پا میشد را به خاطر میآورم.
خاطرات تلخم دوباره مرور میشود که چگونه از هر ابزار ایدئولوژیک همچون کربلا، دین، اسلام و خدا برای توجیه مقابله با برجام استفاده نابجا میشد.
چگونه میخواهند این رویه را توجیه کنند؟ مفاهیم سخنرانیهای ائمه جمعه، تریبونهای دینی و مجلس، (تحلیلهایی که امروز معلوم شد چقدر سطحی و کم عمق بودهاند)، فریادها و یقه دریدنها علیه برجام را به یاد میآورم. هنوز آن تحلیلها در گوشهایمان طنینی ناموزون دارد: «نان مردم را به تحریم گره زدند، درصد کمی از مشکلات مردم به تحریم مرتبط است، خیزش مردمی و... که ادعاهای بسیاری برای حل مسائل میشد.»
به جامعه تحریم زده میاندیشم؛ بدون تردید بخشی از ناامیدی مزمن شده امروز، مهاجرتهای فرارگونه و. ناشی از یاس به ثمر نرسیدن برجام و گشایشهای ناشی از آن بوده است. نگاه کنید به آثار تحریم از سال ۹۰ تا ۱۴۰۲، که کشور به میزان ۱۲۱۰ میلیارد دلار دچار عقبماندگی شد.
یک مطالعه دیگر نشان میدهد هزینههای اعمال شده علیه ایران طی چهار سال به حدود ۱۹.۱ درصد تولید ناخالص داخلی واقعی رسیده است (اکو نگار). نوسانات رشد در دورههای تحریم که در سالهای تحت تحریم، منجر به رشد منفی شد که این رشد منفی، بخشهای صنعتی را نیز درگیر کرد، و در مجموع، اقتصاد ایران را دچار یک بیماری مزمن نمود. بیماری که درمان آن با گذشت زمان پیچیدهتر میشود. نتایج مطالعات مربوط به ۱۵ سال اخیر نشان میدهد هرجا تحریمها شدت یافته، متغیرهای کلان اقتصادی با چالشهای جدید مواجه شده و هرجا نشانهای از برجام یا توافق حاصل شده متغیرها رو به بهبود رفته است.
این مشاهدات حاکی از آن است که اقتصاد و به ویژه اقتصاد ایران و نیز اقتصاد جهان در جهان امروز تا چه اندازه به سیاستهای خارجی و روابط بینالملل وابسته و از آن متاثر است.
همچنین، مشاهدات و مطالعات نشانگر آن است که در بازه زمانی مورد اشاره، فقرا فقیرتر شدهاند. به این معنی که فقر شدت یافته است. فقر در مناطق روستایی، حاشیه شهر، فقر گروههای آسیبپذیر نظیر زنان سرپرست خانوار، کارگران فصلی و... شدت بیشتری پیدا کرده است. آمارها نشان میدهد که این گروهها در حال حرکت به سمت انواع فقر از جمله فقر سلامت و فقر آموزشی هستند.
افزایش آمار بازماندگی از تحصیل (که در حال کاهش بود)، تعداد قابل توجه افرادی که نه در حال تحصیل و نه در حال آموزش هستند (نیتها NEET)، نشان از افزایش فقر دارد. همچنین کاهش دسترسی به خدمات درمانی به دلیل کاهش درآمد یکی دیگر از آثار مربوط به کوچک شدن اقتصاد تحریمزده است. افزایش هزینههای درمان باعث شده است تا گروههایی از مردم توان تامین هزینهها را نداشته باشند.
با دقت در شواهد پیرامون شاهد نشانههای فقر سلامت حتی در طبقه متوسط رو به پایین هستیم. به عنوان مثال کاهش استفاده از خدمات درمانی در حوزههایی نظیر دندانپزشکی یکی از این موارد است.
به این ترتیب شاهدیم، سلامت و آموزش که دو رکن اساسی عدالت در جامعه هستند، طبقاتی و غیر پاسخگو به طبقات پایین شده است. هر چند طبقه متوسط آسیب کمتری از آثار برجام دیده است، اما تداوم تحریمها در طول زمان سبب شده که شاهد سقوط طبقه متوسط به دهکهای پایینتر درآمدی باشیم. بهطوری که این طبقه نیز به تدریج دیگر قادر نیست از مزایای اقتصادی و اجتماعی برخوردار شود.
آثار تحریم و چالشهای اقتصادی مترتب بر آن، طی این سالها بر بازار کار نیز مشهود بوده است. کاهش فرصتهای شغلی و همچنین کاهش سطح درآمد خانوادهها سبب شده است که افراد از یک سو به اشتغالهای ناپایدار و از سوی دیگر به بازار سوداگری روی آورند. بدینترتیب شاهد افزایش کارکنان مستقل، و اشتغالهایی با درآمد پایین و بدون تامین اجتماعی هستیم که همگی نشان از ضعیف شدن ساختارهای اقتصادی در کشور است.
برخلاف ادعای بسیاری مبنی بر عدم تاثیر تحریم بر اقتصاد ایران و زندگی مردم، باید پذیرفت که تحریم یک عامل مهم در محدود کردن اقتصاد کشور است که نتایج این محدودیت خود را در زندگی مردم نمایان میسازد. این عامل آنقدر شدید است که سیاستگذاریهای متعدد بدون حل این مساله اصلی نمیتواند آثار قابلتوجهی در حل مسائل اقتصادی داشته باشد و صرفا دربردارنده آثار کوتاهمدت و مسکنگونه است. بدینترتیب برخلاف ادعای بسیاری مبنی بر بدون اثر بودن تحریمها، شاهد تاثیر تحریمها طی این سالها بودهایم.
به یاد میآورم که در سال ۹۸ و در پاسخ به سخنرانی رییسجمهور وقت؛ «بلد نیستم بدون ارتباط با خارج، مشکل اقتصاد کشور را حل کنم»، بیست و یک اقتصادخوانده - بیشتر از دانشگاه امام صادق (ع) که امروز کرسیهای دولت را اشتغال کردهاند- اعلام داشتند که ما دهها راهکار بلدیم. همچنین به یاد میآورم جملاتی نظیر «سفره مردم را به برجام گره نمیزنیم»، «ما آب و نان مردم را به دست کدخدا و برجام و مذاکرات گره نزنیم»، «ما یک خیزش هستیم برای نجات اقتصادی کشور»، «ما یک خیزش هستیم برای جلوگیری از فقیرتر شدن مردم»، «ما یک خیزش هستیم که بیشتر از این مردم را تحقیر نکنند» و... وقتی خبر پیشگفته را خواندم با خود اندیشیدم که چه دستاوردی آنقدر ارزش داشت که چنین جامعه را با فقر و رنج مواجه سازد؟!
ناامید شدن مردم از پیگیریکنندگان اصلاحات و گشایش سیاست خارجی با چه بهایی به دست آمد؟ در روز قیامت این افراد چگونه پاسخ خداوند را خواهند داد. اگر مذاکره با امریکا بد بود و برجام و افای تی اف به معنای تسلیم کردن سربازان ایران بود، حالا چگونه به دنبال برگشت به سال ۱۴۰۱ با دستاورد کمتر و هزینه بیشتر هستیم؟!
tags # برجام سایر اخبار توصیه عجیب دانشمندان؛ به این دلیل مهم گوشت مار پیتون بخورید! از حمام در خون دختران باکره تا خوردن خون کودک؛ آیا انسان راه غلبه بر مرگ را پیدا میکند؟ (عکس) جانور عجیبی که آنقدر رابطه جنسی برقرار میکند تا بمیرد! تجربه نزدیک به مرگ چیست و چه حسی دارد؟