به نقل از «خبرگزاری آریا»

سود و زيان سيلاب براي کشاورزي

تاریخ انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۵۴۹۸۹۷

خبرگزاري آريا - مشهد- ايرنا- بارشهاي بهاري و گاه سيل آساي امسال بعد از حدود دو دهه خشکسالي در کشور گوياي تغييرات اقليمي است که بخشهاي زيادي به ويژه بخش کشاورزي را تحت تاثير قرار مي دهد و در اين شرايط فرصت سازي از تهديد سيلاب براي کشاورزي، ضرورتي است که بايد به آن توجه بيشتري شود.

براساس نتايج به دست آمده محققان همين که بارندگيها از متوسط سالانه در کشور بيشتر مي شود با سيلابها مواجه مي شويم و همين که بارندگيها از ميانگين کمتر مي شود خشکسالي کشور را تهديد مي کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به باور کارشناسان، ناکافي بودن زيرساختها در برابر تغييرات اقليمي، بضاعت اندک دست اندرکاران در مهار آبهاي سطحي، عدم پيش بينيهاي دقيق ميزان بارشها، خاک برهنه در بالادست رودخانه ها و مراتع، خشکي خاک و نبود پوشش گياهي مناسب، لايروبي نامناسب رودخانه ها و سدها، تغيير کاربري اراضي بستر رودخانه ها، ضعف فعاليتهاي آبخيزداري و آبخوانداري در بالادست رودخانه ها دلايلي است که سيلابها را براي بخش کشاورزي به يک مساله تهديدآميز تبديل مي کند.
امسال نيز در پي چند سال خشکسالي پهنه وسيعي از کشور دستخوش بارانهاي سيل آسا و جاري شدن سيلابها شد که خساراتي را به بخش کشاورزي وارد کرد اما تاثير سيلاب بر کشاورزي از دو جنبه قابل بررسي است.
نخست جنبه مثبت بارش ها که سيراب شدن خاک پس از چند سال خشکسالي را در پي داشت، دوم جنبه منفي بارش ها که باعث سرريز شدن سدها و فقدان ذخيره سازي مناسب آن و همچنين انباشت گل و لاي در اراضي کشاورزي شد.
از ديدگاه کارشناسان بخش کشاورزي و فعالان آن، طي دهه گذشته سالانه به طور ميانگين 60 سيلاب در کشور رخ داده است لذا فزايندگي سيلابهايي که به دفعات طي سالهاي گذشته کشور را تحت تاثير قرار داده اند ديگر نبايـد پيشامدي ناگهاني به شمار آيد.
آنان بر اين باورند که بايد با در نظر گرفتن کاهش سطح آبهاي زيرزميني کشور، مديريت سيلابها به گونه‎ اي باشد که افزون بر آمادگي هميشگي دست اندرکاران و مردم با اين رخداد طبيعي، بستر لازم براي مديريت و استفاده بهينه از سيلابها فراهم شود.
آمارهاي متنوعي مبني بر ايراد خسارت ناشي از سيلابها به بخش کشاورزي يا تاثير مثبت سيلابها در سرريز شدن سدها از استانهاي مختلف کشور ارائه شده است اما در خراسان رضوي بارشهاي بيش از 220 ميلي متري فروردين ماه 1398 باعث خسارت شش هزار ميليارد ريالي به بخش کشاورزي از يک سو و سرريز شدن سدها و جمع آوري بيش از 600 ميليون مترمکعب آب در پشت سدهاي استان از سوي ديگر شده است.
* آبياري اراضي کشاورزي در نتيجه بارشهاي باران
يک فعال حوزه کشاورزي و نايب رئيس شوراي ملي زعفران هم در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: بارشهاي امسال براي بخش کشاورزي استان کاملا ثمربخش بود و خسارت چنداني به اين حوزه وارد نکرد.
غلامرضا ميري افزود: به طور معمول اراضي زعفران به عنوان يکي از محصولات مهم کشاورزي خراسان رضوي از اسفند تا ارديبهشت ماه هر سال نياز به آب فراوان داشت اما به دليل خشکسالي، تامين آب زعفران براي کشاورزان گران تمام مي شد.
وي اضافه کرد: طي چند سال گذشته کشاورزان خراسان رضوي به دليل خشکسالي نتوانستند اراضي زعفران خود را به حد کافي از آب سيراب کنند و گاه براي تامين هر يک ساعت آبياري اراضي زعفران بين چهار تا شش ميليون ريال هزينه پرداخت مي کردند.
نايب رئيس شوراي ملي زعفران گفت: امسال بارشهاي خوب در خراسان رضوي اراضي زعفران را سيراب کرد و ديگر لازم نبود کشاورزان براي تامين آب اراضي، هزينه اضافي بپردازند لذا پيش بيني مي شود با توجه به بارندگي خوب در بهار امسال، توليد زعفران در سال زراعي کنوني بين 25 تا 30 درصد افزايش يابد.
رئيس اتحاديه صنف فروشندگان زعفران مشهد گفت: در مجموع بارشهاي باران و آبي که در نتيجه آن به زمين نفوذ مي کند باعث تغذيه سفره هاي زيرزميني مي شود اما گاه به سبب خشکساليهاي چند دهه گذشته شايد نفوذ آب در زمين به حد رضايت نباشد.
ميري افزود: در برخي نقاط که بارش باران منجر به سيل شده است سيلابها خاک را با خود همراه کرده اند لذا ديگر اراضي متاثر از سيل کيفيت لازم را براي کشت محصول ندارند.
وي ادامه داد: در شرايط کنوني به نظر مي رسد که بايد کشاورزان کشت محصولات آب بر مانند خربزه و هندوانه را کاهش دهند و فقط در حد تامين نياز کشور آنها را کشت کنند.
* بارندگيها و شرايط بهتر براي کشاورزي
رئيس کميسيون کشاورزي و آب اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي خراسان رضوي نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: بارش شديد باران طي فروردين ماه امسال با وجود جاري شدن سيل شرايط بهتري را براي توليد محصولات کشاورزي، مراتع و کشت ديم اين استان به وجود آورد.
علي شريعتي مقدم افزود: هرچند جاري شدن سيلابها در شهرستانها مشکلاتي را براي بخش کشاورزي به وجود آورد و موجب از بين رفتن بخشي از مزارع زعفران شد اما در مجموع، آسيب سيلابها در اين استان نسبت به استانهاي ديگر کمتر بود.
وي ادامه داد: ريشه عمده خسارتهاي ناشي از بارش باران و جاري شدن سيل در بخش کشاورزي، فقدان زيرساختها و آماده سازيهاي لازم در اين زمينه است و در صورتي که زيرساختها کافي بود و پيش بينيهاي لازم انجام گرفته بود تغييرات آب و هوايي خسارت زيادي براي بخش کشاورزي به وجود نمي آورد.
رئيس کميسيون کشاورزي و آب اتاق بازرگاني خراسان رضوي گفت: از هم اکنون بايد براي خطراتي که ممکن است در نتيجه تغييرات اقليمي براي بخش کشاورزي به وجود آيد برنامه ريزي کرد و خسارات ناشي از آن را به حداقل رساند.
شريعتي مقدم افزود: لازم است که سرمايه گذاري بيشتري در بخش آبخيزداري و آبخوان داري کشور انجام گيرد تا بتوان خسارات ناشي از باران را کاهش داد.
وي ادامه داد: اگرچه بارش باران فروردين ماه به تغذيه سفره هاي آب زيرزميني کمک کرد اما به علت اضافه برداشتي که سالانه به ميزان يک ميليارد مترمکعب از منابع آبهاي زيرزميني خراسان رضوي مي شود بايد تدبير ويژه اي براي مصرف آب در بخش کشاورزي انديشيد.
عضو اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي خراسان رضوي گفت: به نظر مي رسد بايد همزمان با تغييرات اقليمي، تغيير و تحول شيوه هاي اقتصادي به ويژه در خصوص سرمايه گذاري بخش کشاورزي، مصرف کمتر آب و بهره وري بيشتر از کشت را دنبال کرد.
شريعتي مقدم افزود: شيوه کشاورزي بايد از کشت ديم و محصولات آب بر به سمت کشت محصولات گلخانه اي تغيير يابد و کشت گلخانه اي که بتواند بهره وري اقتصادي بيشتري داشته باشد در کنار آمايش سرزميني مناسب و اصلاح الگوي کشت، راهگشاي توسعه اقتصادي در حوزه کشاورزي خواهد بود.
* اثربخشي بارانهاي اخير براي بخش کشاورزي زياد نبود
عضو شوراي مرکزي خانه کشاورز اما معتقد است: بارشهاي يک ماه اخير هر چند مزارع کشاورزي در نقاط مختلف کشور مانند خراسان رضوي را سيراب کرد و کشت از نوع ديم رونق گرفت اما در مجموع در کل کشور ثمربخشي زيادي براي بخش کشاورزي نداشت.
غلامحسين هادي زاده رئيسي افزود: از ابتداي امسال تاکنون 94 ميليارد مترمکعب باران در کشور باريده است اما به دليل ضعف مديريت و زيرساختها، اين بارشها ذخيره سازي نشد و بهره برداري حداکثري از آنها صورت نگرفت.
وي ادامه داد: پيش از اين بايد دريچه سدها باز مي شد تا رسوبات از آن خارج شود و آب باران بيشتري در پشت سد ذخيره گردد به عنوان مثال امسال 32 ميليون مترمکعب آب باران وارد سد دز شد اما از آن طرف آب زيادي از اين سد خارج گرديد.
عضو شوراي عالي راهبردي آب ايران گفت: در صورتي که پيش بينيهاي لازم براي ذخيره سازي بارشهاي باران انجام و دريچه ها براي خروج آب از سد باز شده بود هم اينک بيشتر آب باران در پشت سد ذخيره سازي شده بود و خسارت کمتري به شهرها و روستاهايي که در مسير سيلاب قرار داشتند وارد مي شد.
هادي زاده افزود: در صورتي که پروژه هاي آبخيزداري و آبخوانداري در بالادست سدها به درستي انجام مي شد و اجراي آنها را جزء جدايي ناپذير ساخت سد مي دانستند ديگر رسوب زيادي در سدها به وجود نمي آمد.
وي ادامه داد: هم اينک در نتيجه بارش باران، دو سوم آبي که از سدها سرريز مي شود گل و لاي است و اين موضوع براي سد بزرگي مانند کرخه يک فاجعه به شمار مي رود.
هاديزاده رئيسي بيان کرد: پخش سيلاب هايي که در نتيجه باران بوجود آمده بود، به درستي انجام نگرفت زيرا مسير پخش سيلاب ها از نظر ژئوفيزيک مشخص نبود.
عضو شوراي عالي راهبردي آب ايران گفت: مديران دستگاههاي اجرايي مرتبط با محيط زيست، آب و کشاورزي هم عملکرد منسجمي در مديريت بحران ناشي از سيل امسال نداشتند و نتوانستند به خوبي سيلابها را براي تامين آب بخش کشاورزي مديريت کنند.
هادي زاده افزود: در مواقع بحران، نياز است که يک مدير واحد، دستگاههاي اجرايي مرتبط با حوزه را به صورت هماهنگ مديريت کند و در اين حادثه نيز سازمان مديريت بحران در وارد عمل شد اما براي مديريت بحران لازم است از قبل تمهيدات لازم براي به حداقل رساندن خسارات انديشيده شود.
وي ادامه داد: هم اينک به علت عدم مديريت درست براي پيشگيري از بحران و همچنين فقدان استفاده درست از مراتع و جنگلها، پوشش گياهي در بالادست رودخانه ها از بين رفته است و به محض بارش باران و جاري شدن سيلاب، گل و لاي، خاک و خاشاک مزارع را مي بلعد و مانع کشت مي شود.
عضو شوراي مرکزي خانه کشاورز گفت: از آنجا که آب باران طي يک ماه اخير به لايه هاي زيرين زمين نفوذ نکرده است به هيچ وجه براي بخش کشاورزي سودمند نخواهد بود و اساسا روان آب هيچ گاه به سطح زمين نفوذ نمي کند در حالي که اگر سطح پوشش گياهي اراضي و مراتع مناسب بود آب ناشي از باران مي توانست خشکساليهاي گذشته را براي بخش کشاورزي جبران کند.
هادي زاده افزود: با اين حال بارشهاي اخير براي بخش کشاورزي بي ثمر نيز نبوده است و مي توان گفت حدود نيم متر سطح آب در سفره هاي زيرزميني را افزايش داده اما در مقابل سطح قابل توجهي که طي سالهاي گذشته کاهش يافته ناچيز است.
وي ادامه داد: گل و لايي که در نتيجه سيل، مزارع را در برگرفته، اراضي را غير قابل کشت مي کند زيرا براي توليد پنج سانتي متر خاک زراعي 70 سال زمان نياز است اما با آمدن گل و لاي، بستر توليدات گياهي پوشيده مي شود.
* تدبير کشاورزي در شرايط کنوني
عضو شوراي مرکزي خانه کشاورز گفت: هم اينک بايد باغات را از مضرات سرمايي که به کشور هجوم آورده محافظت کرد و چون سيل، مزارع گندم و جو در مناطق سيل زده را دچار آسيب کرده است بايد نسبت به افزايش کشت اين دو محصول در مناطق سردسير کشور به شکل سريع اقدام کرد.
هادي زاده افزود: بايد هر چه سريعتر خلا کشت محصولاتي که در نتيجه سيل دچار بحران شده است را برطرف کرد تا در سال جاري به واردات محصولات کشاورزي نياز نباشد.
عضو شوراي مرکزي خانه کشاورز ايران گفت: بارندگيهاي خوب طي يک ماه اخير سطح آبهاي چاهها را تا حدي بالا آورده است اما با گرم شدن هوا نياز آبي گياهان افزايش مي يابد و چندان نمي توان به آب چاهها اميد داشت.
هادي زاده افزود: بارندگيهاي يک ماه اخير اراضي گندم و جو و برخي محصولات ديگر کشاورزي را سيراب کرده است لذا بايد در حفظ اين مختصر آب و اراضي کشاورزي باقيمانده همت کرد.
وي اضافه کرد: در اين شرايط بهتر است حجم کشت محصولات آب بر مانند خربزه، هندوانه، گوجه فرنگي و چغندرقند در کل کشور کاهش يابد و به جاي آن محصولات کم آب بر که ارزآوري بيشتري براي حوزه کشاورزي دارند کشت شود.
او ادامه داد: بهتر است کشت محصولات آب بر به صورت نشايي انجام شود به اين معنا که در ابتدا نشاي آنها در گلخانه کاشته شود و بعد کشت آنها در سطح اراضي ادامه يابد که اين کار باعث کاهش حداقل 25 درصدي مصرف آب مي شود.
1922/7489
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۵۴۹۸۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بارش باران و جاری شدن سیلاب در درگهان به وقت بهار + فیلم

درگهان شهر ساحلی است که در جزیره قشم استان هرمزگان قرار گرفته و به عنوان یکی از شهرهای زیبا و گردشگری این استان محسوب می‌شود. در روز‌های پایانی فروردین ماه این شهر با بارش شدید باران همراه شد و  معابر دچار آبگرفتگی و سیلاب شد.

شهروندخبرنگار ما فیلمی ارسال کرده است که مشاهده می‌کنید.

منبع: علی موذنی فر - هرمزگان

 

بیشتر بخوانید:

بارش باران بهاری و لطافت هوا در قزوین + فیلم

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

برای یادگیری اصول تصویربرداری خبری به صفحه «آموزش تصویربرداری برای شهروندخبرنگاران» مراجعه کنید

 

باشگاه خبرنگاران جوان شهروند خبرنگار شهروند خبرنگار