ارزیابی هزینه فایده؛ گام اول رسیدن به هوای پاک - محمد کاظمی*
تاریخ انتشار: ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۶۹۹۲۹۹
تهران- ایرنا- آلودگی هوای شهر تهران به عنوان یکی از بزرگترین چالش های زیست محیطی این کلانشهر شناخته می شود که هرساله با تحمیل خسارت های هنگفت، فشار مضاعفی به هزینه های مدیریت شهری و به تبع آن زندگی مردم، وارد می کند.
بانک جهانی در سال 2018، میزان خسارت وارده به سلامت عمومی شهر تهران را 2.6 میلیارد دلار برآورد کرده است که با توجه به تحمیل هزینه‌های غیرمستقیمی همچون تعطیلی بخش‌های اقتصادی کشور مانند سازمان‌ها و مدارس، این خسارت بیشتر هم خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بنابراین با توجه به اینکه آلودگی هوا، خسارات مستقیم و غیرمستقیم زیادی را به‌بار می‌آورد، افراد و نهادهای مختلفی را درگیر خود کرده است ولی تاکنون در حل این مسئله موفقیت چشمگیری مگر به‌لطف طبیعت مشاهده نشده است. دلیل اصلی این مسئله که تهران با وجود گذشت سالهای متمادی، در دست داشتن امکانات فراوان و اجرای برنامه‌های متعدد همچنان با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کند، عدم درک صحیح از این پدیده، علل بروز و راهکارهای مؤثر مقابله با آن است.
با توجه به بررسی‌هایی که تبدیل به یک گزاره دقیق علمی شده است، ذرات معلق با قطر کوچک‌تر از 2.5 میکرون (PM2.5)، عامل اصلی آلودگی هوای تهران هستند. همچنین نتایج منشأیابی ذرات معلق در شهر تهران نشان می‌دهد که حدود 65 درصد این آلاینده ها از وسایل نقلیه در حال تردد در سطح شهر منتشر می‌شود، طبیعتا وسایل نقلیه که به‌عنوان بزرگترین منبع انتشار ذرات معلق شناخته می‌شوند، بیشترین راهکارها را به سمت خود جلب خواهند کرد.
به همین منظور با بررسی راهکارهایی که در گزارش‌ها و نظرات کارشناسی و همچنین در تجربیات موفق دیگر کشورها بیشتر به چشم می‌خورند، می‌توان گفت راهکارهایی که در حال حاضر می‌توانند در کاهش انتشار PM2.5 ناشی از حمل‌ونقل مؤثر واقع شوند، عبارت‌اند از:
- اسقاط و از رده خارج کردن ناوگان فرسوده
- نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی
- جایگزینی موتورسیکلت های برقی و انژکتوری
- استفاده از سوخت های جایگزین شامل CNG، LPG و هیبریدی
- طرح های مدیریت ترافیک مانند طرح منطقه کم انتشار (LEZ)
شهرداری تهران به‌عنوان متولی اصلی بهبود کیفیت هوای تهران، در سالهای اخیر توجه ویژه‌ای به راهکار پنجم در قالبی با عنوان «طرح کاهش» داشته است. طرح کاهش که شاخه‌ای از طرح منطقه کم‌انتشار (LEZ) در ایران معرفی شده است، در عمل جزئیات متفاوتی داشته و تنها بر پایه معاینه فنی خودروها استوار است. حال سؤال اینجاست که چرا این مجموعه، طرح کاهش را به‌عنوان راهکار اصلی کاهش آلودگی هوای تهران معرفی کرده است.
محسن پورسیدآقایی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، با ارائه گزارشی از برنامه‌های خود در صحن علنی شورای شهر در تاریخ 18 شهریور 1397، علت اجرایی نشدن دیگر راهکارهای مؤثر کاهش آلودگی هوا را این‌گونه بیان می‌کند: «سال گذشته برنامه‌ای اعم از نوسازی ناوگان سنگین، نصب فیلتر دوده، توسعه موتورهای برقی و غیره را به دولت ارائه کردیم. اعتبار مورد نیاز ما برای حل آلودگی هوای تهران چیزی حدود 7500 میلیارد تومان بود که می‌بایست توسط دولت تامین می‌شد اما در بودجه محقق نشد.» ازاین‌رو طرح کاهش که هزینه مستقیمی برای اجرا درپی نداشت، به‌عنوان راهکار اصلی کاهش آلودگی هوای تهران معرفی و از آبان 95 در تهران اجرایی شد.
با توجه به اینکه طرح کاهش فعلی بر مبنای معاینه فنی استوار است، لذا با ارزیابی تأثیر معاینه فنی در تهران می‌توان میزان کاهش ذرات معلق تهران ناشی از این طرح را محاسبه کرد، ارزیابی مذکور براساس سناریو EISINGER2005 نشان می‌دهد که با اجرای کامل این طرح در سطح شهر تهران، حدود 1.5 درصد (معادل 5/0 میکروگرم بر مترمکعب) از ذرات معلق شهر تهران کاهش خواهد یافت.
بنابراین طرح کاهشی که در حال اجراست، تا زمانی‌که مبتنی بر معاینه فنی و کنترل حدود آلایندگی خودروها باشد، هرچند گامی روبه‌جلو به‌منظور بسترسازی راهکارهای مؤثر کاهش آلودگی هوای تهران محسوب می‌شود، اما نمی‌تواند کاهش چشمگیری در غلظت ذرات معلق هوای تهران ایجاد کند. ازاین‌رو ضروری است که راهکارهایی به‌منظور بهبود طرح کاهش ارائه شود و مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار گیرند.
طرح کاهش اجراشده در ایران با الگوگیری از طرح منطقه کم‌انتشار (LEZ) است که نتایج بسیار موفقی را در اروپا به‌همراه داشته است اما آن‌چه که منجر به تفاوت نتایج طرح کاهش در ایران و طرح LEZ در اروپا می‌شود، فاکتورهایی است که در این طرح‌ها کنترل می‌شود.
حدود مجاز آلایندگی در معاینه فنی به‌عنوان تنها فاکتور کنترل‌کننده آلایندگی خودروها در ایران انتخاب شده است اما در طرح LEZ مناطق مختلف اروپا، فاکتورهای مؤثر دیگری برای کاهش آلایندگی خودروها شامل فرسودگی خودرو، فیلتر دوده، سوخت جایگزین و غیره انتخاب شده است.
نکته‌ای که همچنان پابرجاست و ممکن است مانعی دربرابر اجرای راهکارهای مذکور باشد، محدودیت‌های تأمین منابع مالی برای اجرای آن‌ها است، بنابراین برای رفع چنین مشکلی در اولین گام ضروری است که یک اولویت‌بندی و رتبه‌بندی بین راهکارهای مؤثر، برمبنای هزینه‌های اجرا و میزان اثرگذاری آن‌ها در کاهش آلودگی هوا موسوم به ارزیابی هزینه-فایده انجام شود. بر این اساس، راهکارهایی اتخاذ شوند که هزینه کمتر و اثربخشی بیشتری در این مقطع زمانی داشته باشند.
* پژوهشگر سیاستگذاری محیط زیست
منبع: ایرنا
کلیدواژه: علمي آموزشي محيطزيست هواي پاك
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۶۹۹۲۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بهره‌برداری از ۱۱ جایگاه سوخت تا پایان تابستان امسال در تهران
به گزارش خبرگزاری مهر، ۲۲ آوریل مصادف با ۲ اردیبهشت در تمام دنیا به عنوان روز جهانی زمین پاک شناخته می‌شود تا یادآور این نکته باشد که همه ما باید به فکر حفظ و نگهداری سیاره خود باشیم.
در راستای گرامیداشت این روز، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران اقدامات این شرکت را در راستای حفظ محیط زیست تشریح کرد.
سعید بیگی با بیان اینکه اقدامات زیست محیطی شرکت ساماندهی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود، گفت: بخش اول اقدامات نظارتی شرکت است که در قالب اجرای بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری در حیطه فعالیت‌های صنفی انجام می‌شود. بر اساس این بند از قانون، شهرداری موظف به جلوگیری از مزاحمت مشاغل و کسب و کارهایی است که با انتشار دود باعث آلودگی هوای شهرها می‌شود.
وی افزود: شرکت ساماندهی با نظارت و مراقبت در وضع دودکش‌های اماکن و کارخانه‌ها با اتخاذ تدابیری همچون تعطیلی و انتقال واحد آلاینده از بروز آلودگی در شهرها جلوگیری می‌کند. در همین راستا اجرا و یا بهبود سیستم‌های کنترل آلودگی در برخی از صنایع از جمله کارخانجات سایپا، زمزم، خوشگوار، بستنی پاک، لبنیات پاک و گروه صنعتی بهشهر نیز پیگیری شده است.
مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر با بیان اینکه بیش از ۵۴۰ پرونده شکایتی و یا اطلاعیه در خصوص مزاحمت‌ها و آلودگی‌های مشاغل بررسی شده است، خاطرنشان کرد: از پرونده‌های بررسی شده، برای حدود ۳۵۰ فقره رأی کمیسیون بند ۲۰ صادر شده است.
بیگی درباره پیگیری و اجرای آرا صادره واحدهای صنفی آلاینده تصریح کرد: اجرای آرا واحدهای دارای رأی و صدور رأی برای واحدهای فاقد رأی در رسته‌های ضایعات فروشی در سطح شهر تهران پیگیری شد. همچنین درباره واحدهای کارواش هم برای کنترل خروجی فاضلاب این واحدها در راستای کاهش آلودگی آب سطحی و زیرزمینی و خاک، اقدامات لازم برای پیگیری و صدور آرا بند ۲۰ انجام شد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اقدامات توسعه‌ای بخش دیگری از اقدامات زیست محیطی شرکت است، اظهار کرد: شرکت ساماندهی اقدام به ساخت ۱۵ جایگاه سوخت کوچک مقیاس با اولویت مناطق بدون پمپ بنزین کرد و تاکنون ۴ جایگاه به بهره‌برداری رسیده و ۱۱ جایگاه دیگر نیز تا پایان شهریور به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید.
مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر درباره اهمیت زیست محیطی ایجاد جایگاه‌های سوخت بیشتر در شهر عنوان کرد: این اقدام می‌تواند با کاهش مدت پیمایش شهروندان برای رسیدن به جایگاه سوخت و کاهش زمان توقف در صف‌های طولانی برای سوخت‌گیری کمک شایانی به حفظ محیط‌زیست و کاهش آلودگی هوا کند.
بیگی در ادامه بیان کرد: یکی دیگر از اقدامات توسعه‌ای شرکت، ایجاد تصفیه‌خانه پساب بازار پرندگان است که با به‌کارگیری آن، علاوه بر کاهش آلودگی، امکان استفاده مجدد از پساب برای آبیاری فضای سبز، کاهش مصرف و استفاده بهینه از آب فراهم می‌شود.
به گفته وی، برای رعایت هرچه بیشتر ملاحظات محیط زیستی در بازار پرندگان، نماینده اداره حفاظت محیط زیست تهران در این مجموعه مستقر شده تا تعاملات لازم برای بهبود شرایط زیست محیطی انجام شود.
بیگی همچنین به انعقاد تفاهم‌نامه با اداره کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در راستای اجرای برنامه چهار ساله چهارم شهرداری تهران اشاره کرد و افزود: برگزاری دوره آموزشی و عملی برای رؤسا و کارشناسان ساماندهی مناطق ۲۲ گانه جهت افزایش سطح اطلاعات و آشنایی با سیستم‌های کنترل آلودگی و همینطور دوره‌های آموزشی برای اصناف و ادارات ساماندهی سایر شهرها در موضوعات بند ۲۰ مثل تبریز، ساری، رشت، بروجرد، اراک، شیراز و … نیز از دیگر اقدامات شرکت ساماندهی برای حفظ محیط زیست بود.
وی در پایان از انتشار ۳ جلد کتاب آموزشی در خصوص موارد مرتبط با بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها خبر داد و اظهار کرد: «گردش کار بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها»، «تمهیدات تخصصی» و «ملاک عمل ساماندهی مشاغل و اصناف» عناوین این سه کتاب بود که به منظور بهبود و کاهش مزاحمت‌ها و آلودگی‌های زیست محیطی و به همت شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر منتشر شد.
کد خبر 6085785
تشریح پرونده‌های قاچاق دختران و خانههای فساد/ دستگیری ۹۶نفر