به نقل از «دانا»

ماه رمضان فرصتی برای ارزان فروشی در تهران قدیم

تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۷۱۲۵۹۰

آداب و رسوم ویژه ای از سنت های مردم تهران قدیم در روزهای ماه مبارک رمضان رایج بوده است که در این گزارش به آن پرداخته ایم.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از شبکه خبری تهران نیوز، رمضان، ماه میهمانی ماهی که وقتی می آید کلی حال و هوای خاصی با خودش به همراه می آورد. در کوچه بازار مردم با تن پوشی از خلوص و عشق خودشان را برای پشت سر گذاشتن ماهی پر از برکت و لحظه های شیرین نیایش آماده می سازند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این ماه ساعات اولیه صبح معنایی دیگر می یابد و با فضایی سر شار از عشق و معنویت به همراه دارد .سفره های سحری برپا می شوند و صدای دعای سحر در خانه ها طنین انداز می شود و باید گفت که در تهران قدیم این حال و هوا بیشتر از امروز بوده است.

هر زمانی  آداب خاص خود را دارد و باید به شکلی متناسب با همان دوران برگزار می شود. در ادامه سایت تهران نیوز گذری به آداب و رسوم ماه پر برک رمضان از گذشته تا کنون کرده است.

 

سحر و افطار

مردم تهران در روزگار قدیم در ماه‌ مبارک‌ رمضان از افطار تا سحر با بیداری سپری می کردند  و سحرگاهان، به خصوص در شب های تابستان‌، پشت‌بام به پشت‌بام صدا برمی‌خاست و کوبیدن بر پشت طشت‌مسی نیز رسم بود و در برخی از محلات مردم به صورت گروهی در هنگام سحر «چاووشی‌خوانی» می‌کردند تا کسی خواب نماند.

برخاستن در سحر های ماه مبارک رمضان، همچون فریضه نماز، بر تمامی اهل خانه واجب بود و خرد و کلان و سالم و بیمار نمی‌شناخت و چون این باور عمومی وجود داشت که دعای سحرگاهی، با خواندن تمام اعضای خانواده مورد استجابت درگاه الهی واقع می‌شود،

دست کشیدن از خوردن و آشامیدن سحرگاهی، با شنیدن صدای توپ و برخاستن «الله‌اکبر» مؤذن از مأذنه مسجد محله، همراه بود.

برگزاری ماه رمضان در تابستان و زمستان

اگر ماه مبارک رمضان در تابستان واقع می‌شد، دغدغه و نگرانی از نظر تأمین مواد غذایی نبود. و هچنین در زمستان‌ها واقع می‌شد، با ذخیره‌سازی مواد غذایی، مردم این ماه مبارک را سپری می کردند.

در گذشته و در فصول گرم سال مردم کمتر از گوشت- به‌خصوص قرمز- استفاده می‌کردند و گوشت مرغ نیز چندان مورد اقبال مردم قرار نمی‌گرفت، لبنیات، میوه‌ها، سبزی‌ها، عصاره‌ها و شربت‌‌های گیاهی جایگزنی برای مصرف گوشت قرمز بود.

 

ارزانی در ماه رمضان

چند روز مانده به ماه مبارک رمضان، بسیاری از کسبه، تکه‌سنگی را در کف ترازو در کفه‌ای که سنگ ترازو را قرار می‌دادند، تا به اصطلاح«مسئول‌‌ذمه» کسی نشوند و جنس را «سرک کشیده» و چرب‌تر برای مشتری محاسبه می‌کردند. تا در این ماه از ثواب قافل نشوند.

بسیاری نیز با ارزان‌کردن جنس خود، طلب آمرزش برای خود و نزدیکان و والدین‌شان از مردم داشتند و چه بسا این ماه را  مهم را فرصتی مناسب می‌دانستند برای حلالیت طلبیدن.

نظافت در ماه مبارک رمضان

کلوخ اندازان و خانه تکانی از جمله رسوم تهرانی ها برای استقبال از ماه پر برکت  رمضان بود.

در تهران قدیم حمام‌های عمومی در تمامی محلات و خیابان‌ها، در تمامی ساعات روز پذیرای مردم  می شودند . و مردم علاوه بر نظافت شخصی خانه و مساجد و امام زاده هارا نیز تمیز می کردند

مردم تهران رسمی به نام «کلوخ اندازان» داشتند  قبل ماه مبارک آغاز می شد. مردها ظاهر خود را تمیز و پاکیزه می کردند و با خانواده هایشان به دامان طبیعت می رفتند و هنگام غروب رو به قبله تکه کلوخی را در دست می گرفتند و می گفتند خدایا گناهان خود را شکستیم و خود را برای عبادت در روزهای ماه رمضان آماده کردیم و سپس کلوخ را به نیت نابودی اعمال ناپسندشان به زمین پرتاپ می کردند .

اعلام زمان سحر و افطار

در تهران قدیم، اعلام زمان سحر و افطار با شلیک گلوله ت اعلام می شد . چنان که در هر گوشه‌ای از شهر، دو توپ جنگی کار گذاشته می‌شد که این توپ‌ها هنگام سحر و اذان مغرب، ۳ بار شلیک می‌شدند  و اوقات شرعی را به گوش مردم می رساندن . در آن زمان رسم بود یکی دو ساعت مانده به اذان صبح، جلوی در خانه‌ها و مغازه‌هایی که در جایگاه مرتفع و بلندتری قرار داشتند یک چراغ نفتی آویزان می‌کردند تا مردم با دیدن نور آن‌ها، خود را برای سحری آماده کنند .

نیت برای شستن ظروف

در روزگار های قدیم بریز و به پاچ نبود . سفره های افطار رنگ و بوی سادگی داشت . و در اخر هرکسی برای شستن ظرف ها

نیت می کرد تا  اندکی از آلام زندگی و گناهان خود بکاهند ظرف های افطار را می شست .

نذورات

حلوا و آش در انواع مختلف از جمله نذورات مردم قدیم تهران بود.

هرکس برای باقیات‌صالحات و فاتحه اهل قبور و طلب آمرزش ساعت های نزدیک به  افطار آش و حلوایش را آماده می‌ساخت و قبل اذان به درب خانه ها می رساند

دید و بازدیدو مهمانی

در تهران قدیم در ایام رمضان و به جز ایام قدر و شهادت مولا علی(ع) مردم به دید و بازدید هم می‌رفتند و «صله‌رحم» به جا می‌آ‌وردند.
وبسیاری  صحبت خواستگاری به‌میان می‌آمد و «نشانه»ای گذارده می‌شد تا برکت زندگی در این ماه بیشتر شود و بقیه مراسم به بعد از عیدفطر انجام می‌شد.

مراسم وداع با ماه رمضان

 در تهران قدیم نزدیک به غروب شب اول ماه شوال، مردم از لحظه غروب تا یک ساعت از شب روی بام ها و بلندی ها رفته تا ماه شوال را رویت کنند . اگر ماه را به صورت دست جمعی می دیدند، فردایش را عید می گرفتند وگر نمی دیدند . منتظر رسیدن تلگراف از کربلا و نجف می شدند و اگر خبری نمی رسید خودشان تلگرافی را به علما فرستاده و کسب تکلیف در این زمینه  می کردند.

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۷۱۲۵۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شهر خلاق، فرصتی برای مشارکت مردم

به گزارش قدس آنلاین، حجت‌الله مرادخانی در گفت‌وگو با قدس از تغییرات پارادایمی هزاره سوم در حوزه مدیریت و اقتصاد نسبت به مفهوم خلاقیت و صنایع خلاق در جهان امروز می‌گوید و تأثیر خلاقیت در توسعه شهری، ایجاد پایداری معیشتی و رفاه اجتماعی را غیرقابل انکار می‌داند؛ مقوله‌ای که نه‌تنها در نگاه مدیران و برنامه‌ریزان یک اقتصاد نفتی بلکه در برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سالانه هم جای خالی بسیار فراخی دارد و غفلت روزافزون از ظرفیت‌های اقتصادی و توسعه‌ای پنج شهر خلاق ایران که در زنجیره شهرهای خلاق یونسکو به ثبت رسیده، یکی از مصادیق آشکار این فرصت‌سوزی‌هاست.  

 مبانی شکل‌گیری شبکه شهرهای خلاق چه بود؟
مرادخانی معتقد است با توجه به تغییر پارادایم‌های مدیریتی و اقتصادی جهان در آغاز هزاره سوم، خلاقیت امروز دیگر یک مفهوم انتزاعی و نظری محض نیست و به یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی- اجتماعی و مبانی اصلی شکل بخشیدن به پارادایم‌های نوین اقتصادی تبدیل شده است و از این رو کشورهای مختلف برای ایجاد بسترهای جدید توسعه، توجه ویژه‌ای به این حوزه، مفهوم و تجلی‌های مختلف آن دارند.

 به گفته وی، یکی از تأثیرات غیرقابل انکار خلاقیت در توسعه شهری، ایجاد پایداری معیشتی و رفاه اجتماعی است و تجربیات مختلف دو دهه گذشته جهان همگی مؤید ظرفیت اقتصادی این شرایط پایدار برای زیست انسان روی کره زمین است. 

مرادخانی ادامه می‌دهد: بر مبنای همین تغییر پارادایم نوین، تمرکز ویژه‌ای بر حوزه استفاده از ظرفیت‌های خلاقیت و صنایع خلاق برای توسعه شهری شاهدیم و به عبارت بهتر امروز جایگاه شهرهایی که در وجه خاصی از خلاقیت، ویژگی‌ها و قابلیت‌های بالقوه و بالفعلی دارند، برجسته شده تا از رهگذر آن قابلیت هم در حیطه‌های آموزشی و برگزاری رویدادهای مختلف و هم از حیث ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری اقتصادی و تعاملات درون کشوری و بین‌المللی میان شهرهای مختلف، زمینه اشتغال‌زایی، ارزآوری و ثروت‌آفرینی فراهم شود.

او اضافه می‌کند: در سال‌های گذشته سازمان بهداشت جهانی هشدارهای جدی درخصوص تغییر سبک زندگی بشر و همه‌گیری افسردگی به عنوان خطری در کمین زیست انسان‌ها صادر کرده است که از رهگذر توسعه قابلیت‌های شهرهای خلاق و روابط اجتماعی و ایجاد ارتباطات پویا و فعال، بی‌شک بسیاری از تهدیدهای روان‌شناختی فردی و جمعی بدون صرف هزینه‌ای برطرف می‌شود و جامعه از لطمه‌های تروماهای ناشی از آن مصون می‌ماند و در عین حال رشد اقتصادی، ارتقای رفاه شهروندان، بهبود کیفیت و توسعه تعامل‌ها سطح پایداری زندگی مردم را بالا می‌برد و رشد آموزش و تاب‌آوری شهروندان را افزایش می‌دهد و در مجموع تعاملی برنده- برنده شکل می‌گیرد که مدام ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شهرها و مناطق را ارتقا می‌دهد.

به گفته وی، بر پایه همین قابلیت‌ها و اهمیت آن، یونسکو در سال۲۰۰۴ شبکه شهرهای خلاق (یو.سی.‌سی.‌ان) را برای توسعه ارتباطات شهری با هدف پایداری زیست مردم و توسعه اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرد تا شهرهای دارای قابلیت، شناسایی شوند و این شبکه، چرخه‌ای فعال و پویا در درون خود داشته باشد که تاکنون شهرهای زیادی به عضویت این شبکه درآمده‌اند و در کنار قابلیت‌های فرهنگی، آموزشی و بهبود معیشت، سازمان‌های اقماری دیگر یونسکو هم در تلاش‌اند از قِبل این پروژه در قالب برنامه‌های مختلف توسعه‌ای با مشارکت حاکمیت‌ها و حضور فعال مردم و بخش خصوصی این قابلیت‌ها را برای رشد اقتصادی به فعلیت برسانند.

 مرادخانی اضافه می‌کند: این زنجیره برای برگزاری رویداد و توسعه اقتصاد شهری مبتنی بر ظرفیت‌های هر شهر، با استقبال فوق‌العاده جهان روبه‌رو شده است. تمام این چرخه با مشارکت بلافصل شهروندان شکل می‌گیرد. بدان معنی که اگر شهری براساس هنرهای بومی، قابلیت‌هایی دارد، عموماً در تلاش‌اند مدیریت این قابلیت و اجرایی شدنش را از حاکمیت بگیرند و به مردم بسپارند تا مشارکت عمومی را افزایش دهند و از طریق توسعه روابط بین فردی و گروهی از یک سو فرصت‌های اقتصادی بسیار زیادی فراهم کنند و از دیگر سو بستری را برای بهبود، توسعه و ترمیم روابط اجتماعی به وجود آورند.

ویتنام؛ کشوری موفق در حوزه شهر خلاق
وی خاطرنشان می‌کند: تجربیات موفق فراوانی در این حوزه وجود دارد و براساس بررسی‌ها کشورهای کوچک و بزرگ و اقتصادهای توسعه‌یافته و در حال توسعه به‌شدت بر این حوزه‌ها متمرکز شده‌اند و با جدیت تمام در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.

مرادخانی ویتنام را یک نمونه موفق در حوزه بهره‌گیری از ظرفیت شهرهای خلاق، می‌داند که تا چند سال پیش شاید در چرخه‌های گردشگری و صنایع وابسته به آن (محصولات خلاق و...) چندان توسعه‌یافته نبود و در کانون توجه جهان قرار نداشت، اما سال گذشته به عنوان پایتخت گردشگری و یکی از مراکز مهم گردشگری آسیا برگزیده شد.

این کارشناس حوزه صنایع خلاق اضافه می‌کند: شهر هوشی‌مین و هانوی این کشور به عنوان مراکز موفق و پویا در جذب گردشگر و توسعه کسب‌وکارهای مبتنی بر خلاقیت و فرهنگ معرفی شدند و جایگاه بسیار برجسته‌ای به ویتنام بخشیدند در حالی که ویتنام در گذشته و به دلیل وقوع جنگ، تقریباً نابود شده بود. 

ما کی دلمان برای «ممکن‌های اقتصادی»مان می‌سوزد؟
این کارشناس حوزه صنایع خلاق در پاسخ به این پرسش که تاکنون چقدر از ظرفیت شهرهای خلاق کشور برای توسعه و رشد اقتصادی و اجتماعی استفاده شده، می‌گوید: باوجود سختی عضویت در این زنجیره، خوشبختانه پنج شهر اصفهان، رشت، سنندج، بندرعباس و کرمانشاه در آن عضو هستند. اصفهان و بندرعباس به عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی و هنرهای بومی، رشت و کرمانشاه به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی و سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی به زنجیره شهرهای خلاق یونسکو پیوسته‌اند. گواهی بین‌المللی و جهانی دارند و در فهرست جهانی به ثبت رسیده‌اند، اما متأسفانه پس از گرفتن گواهی بین‌المللی این ظرفیت‌ها به فراموشی سپرده شده‌اند به طوری که می‌توان گفت تاکنون عملکرد موفقی در این زمینه نداشته‌ایم.

مرادخانی اضافه می‌کند: موقعیت و پراکندگی جغرافیایی این پنچ شهر بسیار مطلوب است و می‌توان از رهگذر این قابلیت، جشنواره‌های منطقه‌ای، ملی، استانی و حتی بین‌المللی برگزار و توجه سرمایه‌گذاران، گردشگران و علاقه‌مندان به حوزه صنایع خلاق را جلب کرد. علاوه بر این، سرمایه‌های سرگردان بسیار زیادی که به دنبال حوزه‌های جدید هستند و شرکت‌ها و مؤسسه‌های بزرگ ملی که در راستای مسئولیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های توسعه‌محور انجام می‌دهند را نیز می‌توان برای فعالیت در این حوزه‌ها مجاب کرد، اما متأسفانه تاکنون نگاه چندان آگاهانه و فعالیت عملیاتی برای به فعلیت رساندن این قابلیت‌ها نداشته‌ایم و این ظرفیت چشمگیر در برنامه‌های توسعه و لوایح بودجه سالانه نیز جایگاهی ندارد.
به باور وی، دلیل اصلی غفلت از این ظرفیت‌های عظیم، ناآگاهی و نبود معلومات کافی در متولیان و برنامه‌ریزان کشور است به طوری که تمام هیاهوی ما که پیش‌تر روی توسعه سایپا، ایران‌خودرو و زیرساخت‌های پتروشیمی و نفت متمرکز بود، امروز به سمت کسب درآمد از محل مالیات و تهدید کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ کشور تغییر کرده و این رفتار به جای فرصت‌آفرینی احتمالاً تهدیدی جدی برای اشتغال خواهد بود.

این پژوهشگر حوزه صنایع خلاق خاطرنشان می‌کند: پنج شهر خلاق ایران در سواحل شمال و جنوبی، مرز غربی و قلب ایران قرار دارند و می‌توانند دستاوردهای ناب اقتصادی و فرصت‌های ارزشمندی برای سرمایه‌گذاری و رشد کسب‌وکارهای خلاق این شهرها و نواحی جغرافیایی اطراف آن کسب کنند، اما فقط باید خودمان بخواهیم و دلمان بسوزد تا با صرف کمی آگاهی، مختصری انصاف و اندکی وجدان، «ممکن»های بالقوه اقتصادی ایران در این حوزه را به فعلیت برسانیم.

فرزانه غلامی