به نقل از «ایکنا»

سرنوشت زبان فارسی از آغاز ورود به فلات ایران تا امروز چگونه بود؟

تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۷۸۵۱۸۵

به گزارش ایکنا، باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: فارسی یا پارسی یکی از زبان‌های هندواروپایی در شاخهٔ زبان‌های ایرانی جنوب غربی است که در کشور‌های ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان به آن سخن می‌گویند. فارسی زبان رسمی کشور‌های ایران و تاجیکستان و یکی از دو زبان رسمی افغانستان (در کنار پشتو) است. زبان رسمی کشور هندوستان نیز تا پیش از ورود استعمار انگلیس، فارسی بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

زبان فارسی را پارسی نیز می‌گویند. زبان فارسی در افغانستان به‌طور رسمی دری و در تاجیکستان تاجیکی خوانده شده‌است. در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین، زبان‌های یونانی، فارسی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایهٔ تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که باستانی باشد، ادبیات پرباری داشته باشد و سوم در آخرین هزاره عمر خود تغییرات اندکی کرده باشد.

فارسی از دیدگاه شمار و گوناگونی ضرب‌المثل‌ها در میان سه زبان نخست جهان است. با ورود واژگان از زبان عربی (و زبان‌های دیگری مانند یونانی، آرامی، ترکی و غیره) به زبان فارسی، این زبان از نظر تعداد واژه‌ها یکی از غنی‌ترین زبان‌ها شده‌است. در کمتر زبانی فرهنگ واژگانی، چون دهخدا (در ۱۸ جلد) یا فرهنگ سخن (در ۸ جلد) دیده می‌شود. زبان فارسی نهمین زبان پرکاربرد در محتوای وب و بالاتر از عربی و ترکی و سایر زبان‌های خاورمیانه است.

 آیا زبان فارسی در طول زمان تغییراتی داشته است؟

یکی از آبشخور‌های این زبان، زبان کهنسال رایج روزگار هخامنشیان است که آن را پارسی باستان می‌خوانند. نمونه‌ای از این زبان در نوشته‌های پادشاهان این خاندان به خط میخی در دست است. در این نوشته‌ها کمابیش ششصد و اندی واژه (غیر مکرر) به کار رفته‌است.

ما باید بدانیم که تاریخ زبان مادری ما از روزی که نیاکان ما به این سرزمین آمده‌اند تا به امروز چه بوده و چه شده است و چه تطور‌ها و گردش‌هایی در آن راه‌یافته است، از این‌رو، به قدیمیترین زبان‌های ایران بازمی‌گردیم.

زبان مادری قدیمیترین یادگاری که از زندگی نیاکان باستانی ما باقی است «نسک‌های اوستا» است که شامل سرود‌های دینی و احکام مذهبی نیاکان و محتوای تواریخی است که شاهنامه‌ فردوسی نمودار آن است و مطالب تاریخی آن کتاب از «کیومرث» تا زمان «گشتاسب شاه» است، دیگر زبان «اَوِسْتا» است؛ اوستا در اصل «اَوْپِسْتاکْ» است به معنی بنیان جا افتاده و محکم، کنایه از آیات محکمات و شریعت پابرجای و به صیغه‌ صفت مشبهه است، در «تاریخ طبری» و دیگر متقدمان از مورخان عرب «ابستاق» و «افستاق» ضبط شده است و در زبان دری «اُوسْتا – اُسْتا – وُسْت – اُسْت» به اختلاف دیده می‌شود و همه جا با لفظ «زند» ردیف آمده است.

زبان اوستایی هم یکی از اصول و پایه‌های زبان ایران است. این زبان به ویژه بخش‌های قدیم آن «گاثه»، بسیار کهنه به نظر می‌رسد و مانند زبان سنسکریت و عربی دارای اعراب است، یعنی پایان کلمه‌ها از روی تغییر عوامل تغییر می‌کرده است و حرکت‌های گوناگون به خود می‌گرفته است، همچنین دارای نشانه‌های جنسی و تثنیه بوده است. …

دیگر زبان فارسی باستان است که آن را «فرس قدیم» نامیده‌اند. این همان زبانی است که بر سنگ‌های «بیستون»، «اَلَوَنْد»، صد ستون «تخت جمشید»، دخمه‌های هخامنشی، لوح‌های زرین و سیمین بُنلاد تخت جمشید و جا‌های دیگر کنده شده است و مهمتر از همه نوشته‌ بیستون است که داریوش شاهنشاه هخامنشی تاریخ بیرون آمدن و به شهنشاهی رسیدن و کارنامه‌های خود را در آنجا گزارش داده است.

دیگر زبان پهلوی است، این زبان را فارسی میانه نام نهاده‌اند و منسوب است به «پرثوه» نام قبیله‌ی بزرگی یا سرزمین پهناور که مسکن قبیله‌پرثوه بوده و آن سرزمین خراسان امروزی است که از مشرق به صحرای اتابک (دشت خاوران قدیم) و از شمال به خوارزم و گرگان و از مغرب به قومس (دامغان کنونی) و از نیمروز (جنوب) به سند و زابل می‌پیوسته است. مردم آن سرزمین از ایرانیان (سَکَه) بوده‌اند که پس از مرگ اسکندر یونانیان را از ایران رانده دولتی بزرگ و پهناور تشکیل دادند و ما آنان را اشکانیان گوییم.

زبان پهلوی و خط پهلوی به دو قسمت تقسیم شده است:

۱- زبان و خط پهلوی شمالی و شرقی که خاص مردم آذربایجان و خراسان کنونی (نیشابور- مشهد – سرخس – گرگان – دهستان – استوا – هرات – مرو) بوده و آن را پهلوی اشکانی یا پارتی و برخی پهلوی کلدانی می‌گویند.

۲- پهلوی جنوب و جنوب غربی است که هم از نظر لهجه و هم از نظر خط با پهلوی شمالی تفاوت داشته و کتیبه‌های ساسانی و کتاب‌های پهلوی که بر جای مانده به این لهجه است و به جز کتاب «درخت آسوریک» که واژه‌هایی از پهلوی شمالی در آن موجود است، دیگر سندی از پهلوی شمالی در دست نیست، مگر کتیبه‌ها و اوراقی مختصر که گذشت؛ با این حال لهجه‌ شمالی از میان نرفت و در لهجه‌ جنوب، لغت‌ها و فعل‌های زیادی از آن موجود ماند.

در دوره‌ اسلامی زبان فصیح فارسی را پهلوانی‌زبان و پهلوی‌زبان خواندند و پهلوی را برابر تازی گرفتند؛ آهنگی را که در ترانه‌های «فهلویات» می‌خواندند نیز پهلوی و پهلوانی می‌گفتند. زبانی که ما به آن سحن می‌گوییم و امروزه در کشور‌های دیگر آن را به کار می‌برند ادامه همان فارسی دری است که از دوران ساسانیان در ایرانیان رواج یافت. زبان فارسی را از این رو دری می‌گفتند که زبان درباریان ساسانیان بود و زبانی بود که برای نگارش کتاب‌ها از آن استفاده می‌کردند.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۷۸۵۱۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۵ پیام مهم عملیات وعده صادق از زبان یک فرمانده ارتش

معاون هماهنگ‌کننده عقیدتی سیاسی ارتش گفت: مجاهدت نیروهای مسلح تحت فرماندهی فرمانده معظم کل قوا ایجاد بازدارندگی برای جمهوری اسلامی ایران بوده و هیچ کشوری امروز جرأت تعرض به کشور و منافع ما را ندارد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، امیر سرتیپ محمد اکرمی‌نیا امروز در مراسم بزرگداشت روز ارتش که در رشت برگزار شد، با تبریک فرارسیدن روز ارتش اظهار داشت: 29 فروردین یادگار ماندگار امام راحل بوده، آن هم در زمانی که بلافاصله پس از پیروزی انقلاب حرکت‌های تجزیه طلبانه‌ای در پنج استان مرزی آغاز شد و زمانی‌که ارتش مشغول پاکسازی و مبارزه با ضد انقلاب بود، شعار منافقانه انحلال ارتش از سوی دشمنان و برخی دوستان ناآگاه داخلی مطرح شد اما نگاه راهبردی و اندیشه بلند امام(ره) باعث شد از ارتش صیانت و پاسداری شود.

وی با بیان اینکه با تدبیر امام(ره) ارتش برای اسلام، انقلاب و مردم ایران حفظ شد، افزود: امام در فروردین 1358 بیانیه‌ای صادر کردند و بر‌اساس آن ارتش را متعلق به انقلاب و جمهوری اسلامی دانستند و مخاطب این پیام مردم و خود ارتشیان بودند.

سرتیپ اکرمی‌نیا گفت: هنوز زمان زیادی از پیروزی انقلاب اسلامی نگذشته بود که جنگ تمام‌عیاری از سوی دشمنان علیه ایران اسلامی آغاز شد و پس از آن مشخص شد که اندیشه ژرف امام(ره) در حفظ ارتش چقدر راهبردی بوده است چراکه ارتش در کنار سایر نیروهای مسلح دوشادوش نیروهای نظامی و بسیجی در عملیات‌های گوناگون حضور یافت.

معاون هماهنگ‌کننده عقیدتی سیاسی ارتش با بیان اینکه نیروهای مسلح در تمامی بحران‌ها و حوادث برای کاهش مشکلات مردم در صحنه هستند افزود: ارتش قبل از سایر نیروها همواره در صحنه حاضر می‌شود و در دوران دفاع مقدس نیز 48 هزار شهید و هزاران ایثارگر تقدیم نظام اسلامی کرد.

وی بیان کرد: در دورانی که تروریسم در غرب آسیا گسترش یافت و دو سوم خاک سوریه و یک سوم خاک عراق به اشغال آنها درآمده بود، نیروهای ارتش و سپاه نقش‌آفرینی کردند تا این خطر بزرگ از منطقه دفع شد و امروز هم ارتش و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مقتدرانه راهبردهای کلان و اساسی نظام را دنبال می‌کنند.

سرتیپ اکرمی‌نیا با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران دو راهبرد کلان را برای نیروهای مسلح تعریف کرده است، ادامه داد: راهبرد اول قوی‌تر شدن برای حفظ و صیانت از منافع ملت و نقش‌آفرینی در منطقه بوده و راهبرد دیگر، نجات منطقه و جهان اسلام از سلطه بیگانگان و قدرت‌های فرامنطقه‌ای است که با جدیت دنبال می‌شود.

معاون هماهنگ‌کننده عقیدتی سیاسی ارتش افزود: نتیجه راهبردهای مذکور مجاهدت نیروهای مسلح تحت فرماندهی فرمانده معظم کل قوا ایجاد بازدارندگی برای جمهوری اسلامی ایران بوده و هیچ کشوری امروز جرأت تعرض به کشور و منافع ما را ندارد.

وی با بیان اینکه در واکنش به حرکت رژیم جنایتکار صهیونیستی در حمله به کنسولگری ایران، نیروهای مسلح ایران با یک طرح‌ریزی بزرگ که بزرگترین عملیات پهپادی تاریخ بوده پاسخ محکم و قاطع و دندان‌شکنی به آنان دادند گفت: بازدارندگی ایران تقویت شده و نیروهای مسلح اجازه تعرض و تجاوز به منافع ملی کشور را به هیچ قدرتی نمی‌دهند.

معاون هماهنگ‌کننده عقیدتی سیاسی ارتش با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران برای تنبیه متجاوز و ارتقای سطح بازدارندگی در برابر دشمن صهیونیستی عملیات وعده صادق را طراحی و اجرا کرد تصریح کرد: این عملیات بسیار مؤثر بوده که ابعاد آن در آینده روشن می‌شود، لذا ارتقای سطح بازدارندگی نظام مهم‌ترین دستاورد عملیات وعده صادق است.

سرتیپ اکرمی‌نیا با برشمردن پیام‌های عملیات وعده صادق بیان کرد: اولین پیام وعده صادق خطاب به ملت ایران است که نیروهای مسلح برای حفظ منافع ملت با هیچ قدرتی شوخی ندارد و مقتدرانه پای کار ملت ایستاده‌اند؛ پیام بعدی این عملیات برای دشمنان این است که نیروهای مسلح ما دشمنان را قاطعانه تنبیه می‌کنند و با هیچ قدرتی مماشات نمی‌کنند و دشمنان بدانند عملیات وعده صادق نمونه‌ای از جدیت نظام در حفظ منافع ملت ایران است.

وی تصریح کرد: با این عملیات معادلات غرب آسیا تغییر یافت و ایران نشان داد که می‌تواند پایه و کانون سازه‌های امنیتی و دفاعی در منطقه باشد، امروز نیازی به حضور بیگانگان در منطقه نیست و کشورهای منطقه می‌توانند یک ترکیب امنیتی ایجاد کنند و ایران می‌تواند از کشورهای مسلمان در برابر تهدیدات و شرارت‌های دشمنان به‌ویژه رژیم صهیونیستی حفاظت و پاسداری کند.

معاون هماهنگ‌کننده عقیدتی سیاسی ارتش اضافه کرد: پیام دیگر عملیات وعده صادق برای ساکنین سرزمین‌های اشغالی است؛ همان مردمی که با وعده امنیت و آرامش به سرزمین‌های اشغالی آمدند و امروز متوجه شدند که دیگر رژیم صهیونیستی قادر به تامین رفاه و امنیت آنان نیست و باید به کشورهای خود بازگردند، زیرا اسرائیل ماندنی نیست که بتواند امنیت آنها را تامین کند زیرا خود در منطقه محبوس شده است.

وی پیام دیگر این عملیات را خطاب به کشورهای غربی عنوان کرد و افزود: در اکثر کشورهای دنیا، مردم علیه جنایات رژیم صهیونیستی راهپیمایی کردند و امروز بر همگان ثابت شده که این رژیم کودک‌کش شکست‌پذیر است، لذا باید دولت‌های غربی متوجه شده باشند که نباید پول و سرمایه‌شان را صرف اسرائیل کنند‌ از طرفی حیات رژیم صهیونیستی تاکنون با کمک و قدرت‌ نظامی آن کشورها تداوم یافته و آنها باید بدانند که نباید آبرو و وقت خود را صرف اسرائیل کنند و فروپاشی این رژیم نزدیک است و وعده الهی در پیروزی مقاومت و نابودی ظالم محقق می‌شود.

انتهای پیام/