سرنوشت گروه روش شناسی علوم انسانی اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی
تاریخ انتشار: ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۲۸۴۶۶
به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از سیّد حسین حسینی، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دین و کلام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که در ادامه می خوانید؛
چندی پیش در یکی از کانالهای مجازی یادداشتی را ملاحظه کردم که در انعکاس نقد آقای محمد مهدی هادی(نسبتی میان ابتذال و پاسخگویی) به برگزاری نشستی در قم، نوشته شده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
۱ – تلّقی دقیق آنچه در اینجا تقدیم می‌کنم وابسته به اطلاع کامل از مسایل شورای بررسی متون و آنچه در سابقه و لاحقۀ آن اتفاق افتاده، می‌باشد و به همین منظور ر.ک: حسینی، سیّد حسین،۱۳۹۳، برنامه‌ها و رویکردهای شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ و نیز: حسینی، سیّد حسین، ۱۳۹۴، نقد در تراز جهانی، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ و نیز: حسینی، سیّد حسین، ۱۳۹۵، اصول راهنمای تنظیم مقالات نقد، کارگاه پژوهشی متد نقد کتاب، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ و نیز: حسینی، سیّد حسین، ۱۳۹۶، منظومۀ نقدپژوهی، فصلنامه کلام و عرفان و فلسفه، سال ۴، شماره ۱۵ و ۱۶؛ و نیز: حسینی، سیّد حسین،۱۳۹۷، ترویج تفکر انتقادی در حوزه علوم انسانی، خبرگزاری مهر، ۲۰مهر، کدخبر۴۴۷۸۹۴۸.
۲ – پیشنهاد تأسیس این گروه به سال ۱۳۹۰ و دیدار اعضاء شورا با رهبر معظم انقلاب بازمی‌گردد. در آن جلسه ایشان با صراحت تمام از جهت‌گیری شورا به سمت کار بر روی «علوم انسانی اسلامی» نام آوردند و بر دو مسأله تأکید ورزیدند: نخست، شکستن خطوط قرمز در نقد دیدگاهها و نظریات غربی در حوزۀ علوم انسانی بعنوان کار اصلی شورای بررسی متون و سپس تأکید بر مسألۀ علوم انسانی اسلامی و اهمیت تغییر نگاه استادان و دانشجویان دانشگاهها به امکان دستیابی به علوم انسانی بومی مبتنی بر جهان‌بینی اسلامی(ر.ک: حسینی، ۱۳۹۳، ص۱۷).
پس از این جلسه و طی برنامه‌ریزی مشخصی، پیشنهاد تأسیس گروه «روش شناسی علوم انسانی اسلامی» را به ریاست وقت پژوهشگاه(دکتر آیت‌اللهی) دادم و پس از طرح و مذاکره در جلسات شورای روسای گروهها و تصویب آن، مسئولیت گروه به بنده واگذار شد.
چنانچه تأکیدات رهبری هم نبود، اما تأسیس چنین گروهی در جهت تحقق فلسفۀ اصلی شورا، یک ضرورت علمی و پژوهشی محسوب می‌شد چرا که هدف از اضافه شدن این گروه به جمع ۱۲ گروه دیگر، پیگیری دو امر مهم بود: نخست، تحلیل و نقد کتب و متون علمی در زمینۀ علم دینی و علوم انسانی اسلامی؛ اعم از منابع داخلی ایرانی و به ویژه آثاری که پس از انقلاب در این زمینه تولید شده و نیز منابع غیر ایرانی توسط شخصیتها و صاحبنظران جهانی این حوزه. این هدف، مشابه کاری بود که سایر گروههای علمی نیز در حوزۀ تخصصی رشتۀ خود بدان می‌پرداختند.
اما فراتر از این امر، هدف مهم دیگری مورد نظر قرار گرفت یعنی رفع یک نقص و مشکل مِتدیک در ساختار علمی شورا؛ این گروه می‌بایست با ورود به مسألۀ روش شناسی علوم انسانی اسلامی، به ارائۀ مدل و الگویی علمی برای نسبت سنجی علمی متون و کتب علوم انسانی با مبانی و آموزه‌های دینی و اسلامی بپردازد. بدین ترتیب، تأسیس این گروه دقیقاً در مسیر تحقق هدف محوری بانیان این شورا، یک ضرورت پژوهشی قلمداد می‌شد. آنچه در سالهای ۱۳۷۴، فلسفۀ تأسیس این شورا بود، نقد و بررسی متون علوم انسانی موجود و مواجهۀ انتقادی با آن و تلاش برای نسبت سنجی علمی این متون با مبانی اسلامی بود تا از این رهگذر، به گونه‌ای روشمند(و نه مشابه کارهای عمومی و سیاسی و تبلیغی)، راه برای نظریه‌پردازی‌های جدید و تولید محتوای علوم انسانی بومی و علوم انسانی اسلامی فراهم شود؛ امری که جای خالی آن هنوز وجود دارد.
اما چالشی علمی پیش‌روی بود که در طول سالیانی در شورا نمود داشت و حتی در فضای جامعۀ علمی پس از انقلاب نیز مشاهده می‌شد و می‌شود؛ که اگر بناست چنین مواجهۀ انتقادی بصورتی علمی و مِتدیک روی دهد، محتاج یک الگوی علمی است تا در قالب آن مدل، بتوان سازوکارهای نسبت محتوای نظریه‌های علمی در حوزۀ علوم انسانی را(با همۀ گستردگی‌اش) با مبانی و آموزه‌های اسلامی سنجید. اگرچه به انگیزۀ این هدف، در فرمهای نقد و بررسی مورد استفاده شورا، پرسشهای کوتاهی در نظر گرفته بودیم اما همانگونه که اندیشمندان حوزۀ روش شناسی تذکر می‌دادند این مقدار، مُکفی آن هدف بلند نبود و به همین جهت، قرار بر این شد گروه فوق با مشورت صاحبنظران این حوزه، برای این چالش مِتدیک، راهکاری علمی بیاندیشد.
۳ – پس از تأسیس گروه و دعوت از اندیشمندان حوزه و دانشگاه که در زمینۀ روش شناسی و مطالعات علم دینی صاحب رأی و نظر بودند، با زحمات بسیار جلسات متعددی برگزار کردیم، قراردادهایی تنظیم شد، به انتخاب روشمند کتب و آثار مرتبط پرداختیم، روند نقد و بررسی پاره‌ای از مهمترین این آثار آغاز شد، و هرآینه چالش فوق را با اعضاء گروه درمیان گذاشتم و بنا شد طی یک برنامه زمانبندی و پس از مروری اجمالی به آخرین رویکردهای مطرح علم دینی و نقد و بررسی قوت‌ها و ضعف‌ها، با ایجاد یک وحدت رویه، پیش نویس الگو با مشارکت سایر گروهها تدوین شود.
همۀ کسانی که در زمینۀ کارهای علمی تلاش می‌کنند مطلع‌اند در شرایط کنونی جامعه، جمع استادان و ایجاد وحدت نظر بر سر یک مسأله و پایه‌گذاری یک گروه علمی برای کاری نو، جدای از صرف زمان و هزینه و مسایل جانبی آن، با چه مشکلات طاقت فرسایی روبرواست. با این همه پس از دو سال دغدغۀ گروهی و جمع استادان و زمینه‌سازی‌های لازم و نیز تهیۀ پیش‌نویس الگو، با روی کار آمدن رئیس جدید پژوهشگاه در سال ۱۳۹۲ زمزمه‌های مخالفت با این حرکت به گوش رسید!
متأسفانه تیم جدیدِ حاکم، که تعداد بسیار زیادی از آنها نیز خارج از مجموعۀ پژوهشگاه بودند، اعتقادی به این نوع کارها نداشتند و بصورت علنی و غیر علنی مسألۀ علوم انسانی اسلامی را به سخره می‌گرفتند. رئیس بعدی پژوهشگاه نیز در یک حرکت غیرمتعارف و حتی بدون هماهنگی و بدون طرح هرگونه استعفاء از ناحیۀ رئیس گروه مذکور و نیز بدون پذیرش قائم مقام معرفی شده، برای فرد دیگری حکم صادر کرد. در قدم بعدی و با کمال تعجب، استادان عضو گروه نیز که همگی از اعضاء هیأت علمی صاحبنظر این حوزۀ مطالعاتی بوده و دغدغۀ علم دینی داشتند، به ادامۀ کار دعوت نشدند؛ و نهایتاً در جلسات بعدی گروه به افراد جدید گزینش شده و همسو با سیاست جدید، اعلام شد که دیگر کاری به «علوم انسانی اسلامی » نداریم! و...
این داستان و نمونه‌های مشابه آن خبر از آن دارد که اصولاً هرگونه برخورد غیر علمی با یک جریان علمی(مانند مسألۀ علوم انسانی اسلامی) جدای از اینکه معتقد به آن باشیم یا خیر، نشان از انگیزه‌های علمی ندارد و تردیدی نیست که انگیزه‌های دیگری در کار است. آیا صرف مخالفت با یک رویکرد فکری و نظری، به ما این مجوز را می‌دهد که هرگونه برخوردهای‌های غیراخلاقی را روا بداریم؟!
دست آخر، نه تنها فلسفه و هدف اصلی این گروه زیر سوال رفت که اجازۀ ادامۀ کار بر سر یکی از مهمترین نیازهای پژوهشی جامعۀ علمی و مقتضیات پژوهشی انقلاب آنهم در افق تمدن اسلامی، داده نشد؛ و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
تا زمانی که مسایل علمی در مراکز آموزشی و پژوهشی ما با چنین تلاطم‌های سیاسی و برخوردهای تنگ‌نظرانه روبرواست، چه انتظاری از جامعۀ علمی می‌توان داشت که با نشاط و یا دغدغۀ دینی و ملّی، پی‌گیر تولید حرف نو و افق‌گشایی‌های علمی برای حل گره‌های جامعه باشد؟
۴ – علت خندۀ من به آن یادداشت نیز همین بود که جای جای آن از اخلاق‌مداری سخن داشت؛ حال آنکه اگر فردی، مسئولیتی را پذیرفت و بدون اطلاع از گذشتۀ یک کار، تمامی پیشینۀ آن را انکار کرد، آیا عملی اخلاقی انجام داده است؟؛ در زمانی که هنوز حکم مسئول قبلی به آخر نرسیده و فردی(به هر دلیلی) برکاری گمارده شود، اخلاق علمی و حرفه‌ای چه اقتضایی می‌کند؟
پرسشهای قابل طرح و غیر قابل طرح بسیار است، اما مخاطب این نوشته، اشخاص و افراد نیستند، بلکه سخن بر سر رویه‌ها و مَنش‌هایی است که تبدیل به اخلاق اجتماعی در حوزۀ علم می‌شوند. سخن با جامعۀ علمی و فرهیختگان است که بیشتر، دلشان به حال آیندۀ جوانان و فرزندان این مرزوبوم نگران باشد. اینگونه برخوردها از هر فردی صادر شود، ناثواب و خطاست و بایستی جامعۀ علمی در برابر تصمیم‌های غیراصولی و غیرعلمی و غیر اخلاقی، اتخاذ موضع کند. و نهایت اینکه باید به خدا پناه برد!
اما داستان غمبار شورای مذکور و آنچه بر سر آن آمده، داستان دیگری است؛ که این زمان بگذار تا وقت دگر...
کد خبر 4621548منبع: مهر
کلیدواژه: علوم انسانی علوم انسانی اسلامی سید حسین حسینی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۲۸۴۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رقابت ۳۸ هزار مازندرانی در بزرگترین ماراتن علمی کشور
آزمون سراسری دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور از صبح فردا پنجشنبه ۶ اردیبهشت با رقابت داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و علوم انسانی در حوزه‌های امتحانی آغاز می‌شود.
عباس نژاد نماینده سازمان سنجش در مازندران گفت: ۳۸ هزار و ۵۱۰ داوطلب مازندرانی در نوبت اول آزمون سراسری دانشگاهها شرکت می‌کنند.
او افزود: نوبت اول آزمون سراسری دانشگاهها روز‌های پنجشنبه ۶ و جمعه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ همزمان با سراسر کشور در ۱۷ شهرستان و ۱۹ حوزه امتخانی در استان برگزار می‌شود.
عباس نژاد گفت: در آزمون گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی که صبح فردا پنجشنبه ۶ اردیبهشت ماه برگزار می‌شود ۵ هزار و ۲۸۸ داوطلب مازندرانی شرکت دارند در ازمون گروه علوم انسانی هم که صبح فردا پنجشنبه ۶ اردیبهشت برگزار می‌شود ۱۰ هزار و ۷۵۳ داوطلب مازندرانی شرکت می‌کنند.
نماینده سازمان سنجش در مازندران افزود: آزمون گروه آزمایشی هنر و زبان‌های خارجی عصر فردا پنجشنبه ۶ اردیبهشت برگزار خواهد شد. در گروه هنر یک هزار و ۷۱۰ داوطلب و در گروه زبان‌های خارجی ۳ هزار و ۳۲۷ داوطلب از مازندران حضور خواهند داشت.
عباس نژاد گفت: در آزمون گروه آزمایشی علوم تجربی که صبح جمعه ۷ اردیبهشت در حوزه‌های امتحانی برگزار خواهد شد ۱۷ هزار و ۴۳۲ داطلب مازندرانی در جلسه آزمون حاضر خواهند شد.
او افزود: ۶۰ درصد داوطلبان مازندرانی در مرحله اول آزمون سراسری زن و ۴۰ درصد مرد هستند.
عباس نژاد گفت:کارت شرکت در نوبت اول آزمون سراسری به‌همراه راهنمای شرکت در آزمون از روز دوشنبه ۳ اردیبهشت ماه در سامانه جامع آزمون سراسری در درگاه اطلاع رسانی سازمان سنجش آموزش کشور برای مشاهده و پرینت فعال شد.
داوطلبان باید با ورود به کارپوشه خود از طریق درج کدملی/ شناسه یکتا و رمز عبور یک نسخه پرینت از راهنما و کارت شرکت در آزمون تهیه کنند.
داوطلبانی که در ۲ گروه آزمایشی شامل یک گروه آزمایشی اصلی (علوم ریاضی، علوم انسانی و علوم تجربی) به همراه یکی از گروههای آزمایشی هنر یا زبان‌های خارجی متقاضی شده‌اند دارای ۲ کارت هستند.
برای داوطلبانی که برای پذیرش در آزمون پذیرش دانشجو- معلم اعلام علاقه مندی کرده‌اند نیز در گروه آزمایشی مربوطه منحصراً یک کارت ورود به جلسه منتشر شده است. این دسته از داوطلبان باید علاوه بر پاسخگویی به دفترچه‌های سؤالات آزمون اختصاصی مربوط به گروه آزمایشی انتخابی، به دفترچه سوالات اختصاصی آزمون پذیرش دانشجو- معلم نیز پاسخ دهند.
آدرس ﻣﺤﻞ رﻓﻊ ﻧﻘﺺ کارت ﺷﺮکﺖ در آزﻣﻮن ﺣﻮزه ﺧﻮاﻫﺮان و ﺑﺮادران آزﻣﻮن ﺳﺮاﺳﺮی ۱۴۰۳ ﻧﻮﺑﺖ اول در اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران:
ﺳﺎری: ﺑﻠﻮار ﺧﺰر- ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺷﻬﯿﺪ ﻣﻄﻬﺮی (ﻃﺒﺮﺳﺘﺎن) - دانشکده فنی اﻣﺎم ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ (ع)
آﻣﻞ: ﻣﯿﺪان ﻗﺎﺋﻢ- ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻃﺎﻟﻘﺎنی- اﺑﺎذر ۳۵- دانشگاه تخصصی ﻓﻨﺎوری ﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ آﻣﻞ
ﺑﺎﺑﻞ: ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺷﺮیعتی- دانشگاه صنعتی نوشیروانی ﺑﺎﺑﻞ
ﺑﻨﺪپی شرقی و کلاردشت - آﻣﻮزش و پرورشﺣﻮزه ﺧﻮاﻫﺮان و ﺑﺮادران: ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﻣﻮزش و پرورش ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ذﯾﺮﺑﻂ
ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ: ﺧﯿﺎﺑﺎن پاسداران- ﺳﺎزﻣﺎن مرکزی دانشگاه ﻣﺎزﻧﺪران
ﺑﻬﺸﻬﺮ: کیلومتر ۳ ﺟﺎده درﯾﺎ دانشگاه ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﻣﺎزﻧﺪران
تنکابن: ﺟﻨﺐ ﻧﯿﺮوی اﻧﺘﻈﺎمی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن - ﻣﺠﺘﻤﻊ دانشگاه آزاد اﺳﻼمی واﺣﺪ تنکابن
ﺟﻮﯾﺒﺎر: ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎحلی چپکرود- دانشگاه آزاد اﺳﻼمی جویبار
چالوس: ﺧﯿﺎﺑﺎن ۱۷ ﺷﻬﺮﯾﻮر - دانشکده ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨگی، ﺻﻨﺎﯾﻊ دستی و گردشگری چالوس
راﻣﺴﺮ: ﺑﻠﻮار ﺷﻬﯿﺪ ﻋﺒﺎس ﻣﻔﺮد- دانشگاه آزاد اﺳﻼمی واﺣﺪ راﻣﺴﺮ
ﺳﻮادکوه: پل ﺳﻔﯿﺪ - دو راهی آﻻﺷﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺮکزی دانشگاه آزاد اﺳﻼمی واﺣﺪ ﺳﻮادکوه
ﻗﺎﺋﻢﺷﻬﺮ: کیلومتر ۷ ﺟﺎده ﻧﻈﺎمی- دانشگاه آزاد اﺳﻼمی واﺣﺪ ﻗﺎﺋﻢ ﺷﻬﺮ
ﻣﺤﻤﻮد آﺑﺎد: ﺧﯿﺎﺑﺎن آزادی-ﺑﻠﻮار ﺷﻬﺪای نفتکش - دانشکده فنی و ﺣﺮﻓﻪای ﻣﺤﻤﻮدآﺑﺎد
نکا: کیلومتر ۶ ﺟﺎده نکا – ﺑﻬﺸﻬﺮ، دانشگاه آزاد اﺳﻼمی واﺣﺪ نکا
ﻧﻮر: اﺑﺘﺪای ﺟﺎده چمستان - دانشگاه آزاد اﺳﻼمی واﺣﺪ ﻧﻮر
نوشهر: ﺧﯿﺎﺑﺎن ۱۷ ﺷﻬﺮﯾﻮر- دانشکده ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨگی، ﺻﻨﺎﯾﻊ دستی و گردشگری چالوس
تشریح پروندههای قاچاق دختران و خانههای فساد/ دستگیری ۹۶نفر