به نقل از «تسنیم»

نگاهی به فیلم نبات| یک روایت زنانه سالم و غیرفمنیستی

تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۴۱۱۱۳

ارضی بر خلاف بسیاری از همتایان زن خود در سینمای ایران، توانسته است با موفقیت خود را از سیطره نگاه فمنیستی دور نگه دارد و تصویری صحیح، بی طرفانه و غیرمغرضانه از مناسبات چالش‌برانگیز موجود میان یک زوج جوان را به مخاطب ارائه دهد. ۳۱ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۱۲:۰۰ فرهنگی سینما و تئاتر نظرات - اخبار فرهنگی -

خبرگزاری تسنیم- محمد خاجی

نبات نخستین ساخته بلند سینمایی پگاه ارضی، کارگردان جوان و جویای نام سینمای ایران محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ارضی که پیش از این به سبب ساخت فیلم‌های کوتاه توانسته بود خود را به جامعه سینمایی کشور معرفی کند، نخستین بار با نخستین فیلم بلند سینمایی خود؛ نبات، در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر حضور پیدا کرد و اکنون به فاصله کمی پس از اکران فیلم در جشنواره جهانی فجر، نبات رهسپار اکران عمومی شده است.

نبات روایت‌گر داستان زندگی پدر و دختری به نام سعید (شهاب حسینی) و نبات (ستایش محمودی) است که در کنار هم زندگی آرام و شادی را سپری می‌کنند. اما ناگهان به واسطه حضور زنی به نام سایه (نازنین فراهانی) در زندگی آنها و نزدیک شدن او به نبات، آرامش موجود در زندگی سعید و نبات بر هم می‌خورد و در ادامه ماجراهای دیگری را برای این سه به وجود می آورد.

نبات را از دو منظر می‌توان مورد تحلیل و بررسی قرار داد. منظر نخست، به تحلیل محتواکاوانه فیلم به عنوان نخستین ساخته سینمایی کارگردان جوان و فیلم اولی‌ای چون پگاه ارضی بازمی‌گردد. از این منظر نبات در مقایسه با فیلمهای بسیاری از کارگردانهای فیلم اولی سینمای ایران، فیلم سالم‌ و امیدوارکننده تری است. خصوصا برای کارگردانی چون ارضی که سالها در کشوری چون کانادا زندگی کرده، تحصیلات سینمایی خود را در آکادمی فیلم نیویورک به اتمام رسانده و اکنون برای ساخت نخستین فیلم بلند سینمایی خود،کشورش ایران را انتخاب کرده است. ای بسا فیلم سازانی با شرایطی مشابه او هنگامی که پس از سالها زندگی در یک کشور خارجی، با هدف فیلمسازی به ایران بازمی‌گردند، دارای نگرشی دور از واقعیات و اقتضائات روز جامعه باشند و در نتیجه تصویری تیره و خلاف واقع از کشورشان را در آثارشان به مخاطب عرضه کنند؛ اما چنین ویژگی‌ای در نخستین ساخته بلند سینمایی پگاه ارضی دیده نمی‌شود و این خود ارزشمندترین  امتیاز فیلم نبات و مهمترین ویژگی مثبت کارگردان آن است. 

دومین خصوصیت مثبت نبات، این است که ارضی بر خلاف بسیاری از همتایان زن خود در سینمای ایران، توانسته است با موفقیت خود را از سیطره نگاه فمنیستی دور نگه دارد و تصویری صحیح، بی طرفانه و غیرمغرضانه از مناسبات چالش برانگیز موجود میان یک زوج جوان را به مخاطب ارائه دهد. وجود چنین ویژگی متمایزی در نگاه فیلمساز جوانی چون ارضی، آن هم در شرایطی که سینمای امروز ایران از هر سو در سیطره سویه‌ها و تلقی‌های رادیکال فمنیستی قرار دارد، در نوع خود بسیار ارزنده و قابل توجه است.

اما منظر دوم در تحلیل فیلم نبات، به بررسی کم و کیف شکل‌گیری و گسترش موقعیت دراماتیک ملودرام در نخستین ساخته ارضی مربوط می‌شود و به نظر میرسد فیلم در این بخش، از ضعف‌های دراماتیک و قصه پردازی رنج می‌برد. نخستین اشکال موجود در این راستا، به سادگی و قابل پیش بینی بودن وقایع فیلمنامه بازمی‌گردد. نبات از حیث ایده محوری فیلمنامه، این ظرفیت را داشته است تا از پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های بیشتری در شیوه روایت‌پردازی بهره ببرد و با گره افکنی و گره گشایی های مناسب، فراز و فرودهای به جا و تغییر بهنگام ریتم و ضرباهنگ، مخاطب را با تعلیق و هیجان بیشتری در تماشای فیلم همراه کند. اما بهره‌گیری از این ظرفیت در فیلمنامه مغفول باقی مانده است و این امکان آنگونه که باید در خدمت گسترش و غنای موقعیت دراماتیک فیلم قرار نگرفته است.

از طرف دیگر منطق ملودرام گاه مبهم و مغشوش به نظر می‌رسد. برای مثال، مشخص نیست چگونه دختری با شرایط و ویژگی‌های نبات، پس از گذشت 12 سال هیچ عکسی از مادرش ندیده و هیچ تصویری از او در ذهن ندارد و بر این اساس، رویارویی او در پایان فیلم با طرحی که سعید از چهره سایه کشیده است، نخستین مواجهه بصری‌ نبات با چهره مادرش محسوب می‌شود که در نهایت منجر به کشف واقعیت از سوی او می‌شود.

پرسش مهم دیگری که فیلم آن را بی پاسخ باقی می‌گذارد، دلیل ترک سعید توسط از سوی سایه در زندگی مشترکشان است. آنچه از شواهد و قرائن فیلم برمی‌آید این است که این دو در سالهای دانشجویی عشق گرم و پرشوری نسبت به یکدیگر داشته‌اند و دوران عاشقی پرطمطمراقی را پشت سرگذاشته‌اند؛ به نحوی که شهره همه اهالی دانشگاه بوده‌اند. اما مشخص نیست این عشق پرشور و حرارت، چگونه به یک باره به ستیز و جدایی این دو منجر شده است. گرچه گاه در فیلم دلایلی برای این متارکه مطرح می‌شود، اما در نهایت هیچ یک از این دلایل مخاطب را به پاسخ متقن و معینی رهنمون نمی‌کند. بی شک ارائه پاسخ مقتضی به این پرسش مهم و کلیدی می‌توانست بخش مهمی از کنجکاوی و ابهام مخاطب نسبت به منطق فیلمنامه را برطرف نماید و جریان اتفاقات آتی فیلم را در ذهن او باورپذیرتر سازد. اما در نهایت این پرسش پاسخ منجسم و سرراستی در طول فیلم نمی‌یابد.

وجود برخی سکانس‌ها در فیلم کلیشه‌ای و غیرضروری است. برای مثال، در سکانس حضور نبات و سعید در رستوران، مواجهه آنها با خانواده خوشبختی که از نعمت حضور مادر برخوردار هستند و در ادامه نگاه حسرت بار نبات به روابط گرم موجود میان اعضای آن خانواده، از جمله کلیشه‌هایی است که مشابه آن را بارها در فیلمهای سینمایی و حتی سریالهای تلویزیونی دیده‌ایم. همچنین ظهور ناگهانی پسرک فال فروش در سکانس حضور سعید و سایه در کافه و خرید فال توسط سایه از او که ازقضا محتوای فال با شرایط و احوال روز سایه و سعید نیز تناسب عینی دارد، یکی دیگر از کلیشه‌های رایج سینمایی موجود در میان زوجین سینمای ایران است که نمونه‌های مشابه آن را هم بارها در فیلمهای سینمایی شاهد بوده‌ایم. به نظر می‌رسد پرهیز فیلمنامه نویس از طرح کلیشه هایی از این دست که نبود آنها هیچ لطمه‌ای بر پیکره ملودرام وارد نمی آورد، می‌توانست بر بداعت و جذابیت‌های روایی نبات بیفزاید.

با این وجود، یکی از نقاط قوت فیلم به بازی روان و قابل قبول بازیگران بازمی‌گردد و حاکی از آن است که ارضی در نخستین تجربه بازی‌گیری خود از طیف متنوعی از بازیگران حرفه‌ای ( شهاب حسینی) و آماتور (ستایش محمودی) موفق عمل کرده است. همچنین آهنگسازی زنده یاد ناصر چشم آذر نیز یکی دیگر از نکات مثبت نبات است که به دلیل تناسب ملودیک با حال و هوای ملودرام، در خدمت تقویت بار عاطفی و احساسی موجود در فیلم قرار گرفته است.

در تحلیل نهایی، نبات را می‌توان آغاز قابل قبولی بر کارنامه فیلمسازی پگاه ارضی به شمار آورد. ارضی در نخستین فیلم بلند سینمایی خود، نشان داده است که بر الزامات سینمای قصه گو تسلط نسبی دارد و بدین ترتیب، نوید ظهور کارگردانی معقول و متعادل را به سینمای ایران می‌دهد. کارگردانی که به دور از کلیشه‌های فمنیستی موجود در میان بخش قابل توجهی از کارگردانان زن سینمای ایران، داستان فیلم خود را در فضایی منطقی، سالم و بی طرفانه روایت می‌کند بی آنکه به ورطه افراط و اغراض فرو غلتد. از این رو می‌توان برای دیدن فیلم بعدی این کارگردان منتظر ماند.

خدمات و لطمات استقلال جشنواره جهانی فیلم فجرنگاهی به فیلم "متری شیش‌و نیم"| فقر؛ هیولای محرومان انتهای پیام/ R1527/P/S4,34/CT4 واژه های کاربردی مرتبط سینمای ایران سینما

منبع: تسنیم

کلیدواژه: سینمای ایران سینما سینمای ایران سینما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۴۱۱۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مأموریت ارتش دفاع از تمامیت ارضی و حفظ استقلال کشور است

امیر دریادار «حبیب‌الله سیاری» معاون هماهنگ‌کننده ارتش در حاشیه مراسم چهل و پنجمین سالگرد شهادت امیر سپهبد شهید «محمدولی قرنی» اولین رئیس ستاد ارتش اظهار داشت: شهید قرنی اولین شهید ترور است؛ او کسی است که شخصیتی ویژه و مثال‌زدنی داشت.

امیر دریادار سیاری با بیان اینکه شهید قرنی در دوران حکومت پهلوی یکی از گزینه‌های نزدیک به دربار بود، افزود: در آن مقطعِ خدمتی، شهید قرنی متوجه شد که مسئولان دربار فساد زیادی دارند و لذا عَلم مبارزه با رژیم پهلوی را بلند کرد که در این مسیر دو بار به اتهام کودتا علیه رژیم طاغوت دستگیر و زندانی و سپس با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی آزاد شد.

معاون هماهنگ‌کننده ارتش با بیان اینکه شهید قرنی پس از پیروزی انقلاب از سوی امام راحل با درجه سرلشکری به عنوان رئیس ستاد ارتش منصوب شد، عنوان کرد: شهید قرنی فقط ۴۰ روز در این مسئولیت ایفای نقش کرد؛ اما در این مدت کوتاه ضمن انجام اقداماتی ارزشمند، مبارزات شدیدی با عوامل ضد انقلاب که به دنبال منحل کردن ارتش بودند، انجام داد.

وی تأکید کرد: هر کشوری نیاز به یک سپر دفاعی دارد و در آن مقطع زمانی، ارتش تنها سپر دفاعی کشور بود که اگر منحل می‌شد، کشور بدون سپر دفاعی باقی می‌ماند؛ لذا امام (ره) شهید قرنی را به این مسئولیت منصوب و در جلسات مختلف از این شهید دفاع کرد و اجازه نداد که آسیبی به ارتش وارد شود. این عمیق نگاه امام خمینی (ره) را نشان می‌دهد که ارتش را به عنوان سپر دفاعی کشور حفظ کرد.

دریادار سیاری با اشاره به فعالیت عناصر ضد انقلاب در اوایل پیروزی انقلاب در غرب کشور گفت: در آن مقطع، تفکرات بنی‌صدر خلاف خط مشی انقلاب اسلامی بود؛ ولی شهید قرنی در مقابل این تفکرات ایستادگی کرد و این موجب شد که بنی صدر شهید قرنی را از کار برکنار کند که در نهایت، این شهید استعفای خود را به امام (ره) تقدیم کرد.

معاون هماهنگ‌کننده ارتش انقلابی بودن و حرکت در مسیر انقلاب را نیازمند برخورداری از «بصیرت» دانست و با بیان اینکه شهید قرنی نمونه بارزی در این زمینه بود، اظهار داشت: شهید قرنی بصیرت داشت و نتیجه اقداماتش این بود که آسیبی به ارتش وارد نشود.

وی با بیان اینکه شخصیت شهید قرنی همچون شخصیت شهید صیاد شیرازی می‌تواند به عنوان الگو مورد بهره‌برداری قرار گیرد و خط فکری، اقدامات و رفتار آنها در دانشگاه‌ها تدریس شود، افزود: شهید قرنی نگاه و شناخت دقیقی داشت و بنی‌صدر و اطرافیان او را به خوبی می‌شناخت.

امیر سیاری اضافه کرد: پس از شهادت سپهبد قرنی به دست گروهک «فرقان»، امام خمینی (ره) فرمودند که این شهید را در جوار بارگاه حضرت معصومه (س) به خاک بسپارید که این موضوع عمق نگاه امام خمینی (ره) نسبت به جایگاه دین و انقلاب در ارتش را نشان می‌دهد.

معاون هماهنگ کننده ارتش همچنین با تأکید بر لزوم خودکفایی در حوزه دفاعی و نظامی، عنوان کرد: اصولاً در بحث نظامی‌گری تا جایی امکان دارد، باید انسان به توانمندی‌های خود متکی باشد. در زمان جنگ تحمیلی کارمان به جایی رسیده بود که گلوله توپ را جیره‌بندی کرده بودیم و توان تولید نداشتیم؛ اما امروز به برکت انقلاب اسلامی به قدری تولید داریم که صادرات هم داریم.

وی در پایان درخصوص آمادگی ارتش برای مقابله با تهدیدات گفت: مأموریت ارتش جمهوری اسلامی ایران دفاع از تمامیت ارضی، حفظ استقلال و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است. ارتش با بهره‌گیری از تجربیات دفاع مقدس از تجهیزات به‌روز و نیروی انسانی با بصیرت، مهارت‌دیده و متعهد برخوردار است و این آمادگی را داریم تا در هر جایی که هر مأموریتی ابلاغ شود، وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهیم.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دفاعی امنیتی