به نقل از «مشرق»

شرک زبانی

تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۴۸۹۶۱

در واقع طرحِ دوگانه‌سازی زبان فارسی و اصالت دادن به هر دوگانِ آن فریبی است که منورالفکرهای معاصر و روشنفکرهای معاصرتر به وسیله آن ما را در دامِ شرک زبانی انداخته‌اند.

به گزارش مشرق، «حسین عباسی فر» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:

من نگران زبان فارسی هستم. هشتگی که سال‌هاست در شبکه‌های اجتماعی از آن استفاده می‌کنم و نگرانی‌ام را در مورد زبان فارسی و مسیری که در حال حرکت است فریاد می‌زنم؛ زبان‌فارسی‌ای که یگانه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیشتر بخوانید:

دستور رئیس سازمان صدا وسیما برای صیانت از زبان فارسی اصیل

پویاست، اما هویت دارد. منعطف است، اما اصالت دارد. روان است، اما مسیر دارد. رهاست، اما آسمان دارد. چموش است، اما پایش در بندِ زلف یک ملت گره خورده است و آن‌ها که می‌خواهند این زبان را که هویت ماست از ما بگیرند، می‌دانند که ایرانی خون می‌دهد، اما هویت نمی‌دهد. از همین جاست که دست به دامنِ بی‌هویت‌های این خاک می‌شوند؛ بی‌هویت‌هایی که تقی‌زاده‌وار می‌خواهند از سر تا پا فرنگی شویم!

زبان‌ها در همه جای دنیا به یکدیگر واژه قرض می‌دهند و می‌گیرند. این طبیعی است، اما یک‌بار این دادوستد به انتخابِ اهل علم و حکمت یک کشور صورت می‌گیرد و باردیگر توسط سلبریتی‌های بی‌سوادِ یک‌جامعه!

تا اینجای قصه درد دارد، اما نه آن‌قدر که نتوانیم ادامه دهیم!

درد اصلی، شاعران و اهل ادب این خاکند که در دوران معاصر لزوماً اهل علم و حکمت نیستند و حتی گاهی به کسوت همان سلبریتی‌ها هم درمی‌آیند. آن‌ها که بدون انتخاب و از باب تقلید و همرنگِ جماعت شدن و مخاطب محوری! الفاظ را از کفِ تایم لاینِ شبکه‌های اجتماعی جمع و موزون می‌کنند و به اسم شعر معاصر به خورد ملت می‌دهند. راستی چه شده؟

چرا مردم ما دیگر نمی‌توانند با ادبیات اصیل‌مان ارتباط برقرار کنند؟

جوابش ساده، اما پیچیده است. کافی است سری به انجمن‌ها و جلسات و کنگره‌های شعر بزنید تا عبارت «زبانِ‌شعر» را مکرراً بشنوید. غالباً در موضعِ نقد و با این دو عبارت:

۱. زبان شعر شما به‌روز نیست.

۲. زبان شعر شما یکدست نیست.

حدود ۱۰۰ سال پیش در ایران تحولی شکل گرفت که متأثر از تحولی جهانی بود. کودکان در مکتبخانه‌ها در حال خواندنِ «منت خدای را عزوجل» بودند که کتاب از زیر دستشان کشیده شد و به آن‌ها گفتند: بااااا… باااااا… آآآآآب... داااااادددد...

عده‌ای «یک‌دفعه» تصمیم گرفتند مسیرِ حدوداً هزارساله زبان فارسی را تغییر دهند؛ تغییری که مردم مجبور بودند به واسطه کتب درسی، نظام آموزشی، رسانه‌ها و… آن را بپذیرند. (ر ک. به قطعنامه نخستین کنگره نویسندگان ایران).

شاعران معاصر نیز در امتداد مسیری که شاعران منورالفکرِ دوره قاجار و پهلوی شروع کردند قدم برداشته و به دو دسته تقسیم شده‌اند. گروه اول که از نظر نگارنده اتبهُ‌التّباهین هستند آنهایند که گنجینه ادب فارسی را نفی می‌کنند و می‌گویند سعدی و صائب و بیدل کهنه شده‌اند و باید طرحی نو درانداخت که متأسفانه انداخته‌اند!

این دسته از شاعران (=کافران زبان فارسی) که نفی گذشته و قله‌های ادب فارسی می‌کنند را می‌گذاریم در صحرای خیالِ خام خود بچرند!

اما دسته دومی نیز وجود دارند که اگر چه این نظر را قبول ندارند، اما نتیجه و امتداد عملی حرفشان همین می‌شود.

ایشان می‌گویند هر کسی مختار است یکی از دو زبان فارسی را! انتخاب کند؛ یا زبان سنتی! یا زبان مدرن! اما اگر یکی از این دو زبان را انتخاب کرد باید «یکدستی زبان» را حفظ کند، یعنی در شعرش یا به زبان معاصر متعهد باشد یا به زبان سنتی، اما هر دو اصالت دارند!

نتیجه آنکه یک طلای نابی وجود دارد و یک طلای بدلی!

هر دو را جلوی شما می‌گذارد؛ یکی را در عمق چاه! و یکی را در دسترس!

شما هم به ناچار باید بدلی بی‌ارزش را به جای طلایی ناب بپذیرید.

در واقع طرحِ دوگانه‌سازی زبان فارسی و اصالت دادن به هر دوگانِ آن فریبی است که منورالفکرهای معاصر و روشنفکرهای معاصرتر به وسیله آن ما را در دامِ شرک زبانی انداخته‌اند، هرچند ما به یگانگی زبان فارسی ایمان داریم و تسلیم این صحنه‌آرایی‌ها نخواهیم شد.

مگر ما دو زبان فارسی داریم؟

شاید بگویید: خُب راه‌حل؟ اینطور که به بن‌بست می‌رسیم!

خیر. راه سوم مشخص است؛ راهی که در آن شاعر به دریای اشعار و ادبیات اصیل فارسی متصل می‌شود، در آن غوطه‌ور شده و در میان اوراق آن صیقل می‌خورد. ساختمانی که ایشان بناساخته‌اند را زندگی می‌کند و درختی که آن‌ها پرورش داده‌اند را ثمر می‌خورد تا آنجا که بتواند نقشی، خشتی، پله‌ای، پنجره‌ای کوچک به آن خانه بیفزاید و آن را تکامل بخشد.

تکاملی که اول در خودِ او به‌وجود آمده و سپس در ظرف شعر ریخته می‌شود. تکاملی که پاگذاشتن نه جای پای بزرگان ادب فارسی که پای نهادن بر شانه‌های آنهاست؛ و این مسیری است که انقلاب اسلامی در همه زمینه‌ها پیش رفته و خواهد رفت.
نتیجه چنین تحولی قطعاً باید اتصال دوباره فرهنگ و زبان مردم ایران و جهان با رود خروشان و چشمه جوشان ادبیات اصیل فارسی باشد.

منبع: مشرق

کلیدواژه: رونق تولید وعده های روحانی بازار سکه و ارز پرسپولیس روشنفکران رهبر انقلاب زبان فارسی شعر یادداشت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۴۸۹۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نمایشگاه‌های استانی کتاب در ایران هم مهمان ویژه از دیگر کشور‌ها داشته باشند

استاد سرشناس زبان و ادبیات فارسی گفت: من فکر می‎‌کنم نمایشگاه کتاب تهران که هند هم در آن شرکت کرده نباید به پایتخت محدود شود و به نظرم در نمایشگاه‌های استانی کتاب هم باید مهمان ویژه از کشور‌های دیگر داشته باشند.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، روابط فرهنگی ایران و هند تاریخ درازدامنی دارد و شاید نتوان نخستین سال‌های این روابط را از دل تاریخ تمدن بشری احصا کرد. در طول قرن‌ها این رابطه پر فراز و نشیب بوده و گاهی آنچنان درخشان شده که در هند تولیدات فرهنگی و ادبی فارسی مهمی را برجای گذاشته است، تولیداتی که نه تنها در ایران که در حافظه فرهنگی بشریت ثبت شده‌اند. به همین دلیل زبان فارسی نیز در هند همیشه جایگاه والایی داشته است. با این اوصاف، اما حضور استعمار بریتانیا در هندوستان اندک فاصله‌هایی را بین این دو تمدن موجب شد. اکنون وقت آن شده تا با برنامه‌ریزی‌هایی در هر دو کشور این فاصله کم شود.


صنعت نشر هند در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان مهمان ویژه حضور دارد و این یکی از راه‌هایی است برای کم کردن فاصله‌ها و گسترش روابط فرهنگی میان ایران و هند. به همین مناسبت پای صحبت‌های سیداختر حسین کاظمی، ایران‌شناس، پژوهشگر زبان فارسی و استاد گروه مطالعات فارسی و آسیای میانه، دانشکده زبان، ادبیات و مطالعات فرهنگی دانشگاه جواهر لعل نهرو نشستیم.


سید اختر حسین کاظمی با اشاره به اینکه که متاسفانه تاکنون نتوانسته حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را تجربه کند، اشاره کرد: اگر روزی من به نمایشگاه کتاب در ایران بیایم، کتاب‌هایی را که می‌پسندم از جمله «شاهنامه»، «مثنوی معنوی»، «خمسه نظامی»، «گلستان» و «بوستان» سعدی و «دیوان حافظ» خریداری خواهم کرد و اگر از کتاب‌های معاصران هم بپرسید دوست دارم حتما مجموعه شعر دکتر شفیعی کدکنی و نوشته‌های محمد علی اسلامی ندوشن را تهیه کنم.


با توجه به این نکته که هند در سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان مهمان ویژه حضور دارد، سید اختر حسین کاظمی در پاسخ به این سوال که خوب است چه کتاب‌هایی از هندوستان در نمایشگاه به مخاطبان ایرانی عرضه شود، گفت: هند یک کشور بزرگ و پهناور است و فرهنگ هند مثل فرهنگ ایران یکنواخت نیست. اینجا هر استان یک زبان دارد و هر استان در زبانش یک ادبیاتی دارد. علاوه براین زبان‌ها و ادبیاتی که هند دارد ادبیات و زبان انگلیسی هم به صورت تکامل یافته در هند وجود دارد. پس انتخاب ما خیلی متنوع است. اگر شما در زمینه فلسفه نگاه کنید ما نویسندگانی داریم مثل کریشنا مورتی، راد‌ها کریشنن و... این‌ها کسانی بودند که در زمینه فلسفه کتاب‌های گرانبهایی نوشتند و این کتاب‌ها نه فقط در هند بلکه بیرون هند هم مورد استقبال قرار می‌گیرند.


وی افزود: اگر شما شعر را دوست دارید ما شاعران بسیار برجسته‌ای در هند داشته‌ایم که هم به زبان انگلیسی شعر گفته‌اند و هم به زبان‌های محلی. مانند شاعرانی، چون نسیم ازکیل و کملا داس که بعدا به اسلام مشرف شد و اسم خودش را ثریا گذاشت که بسیار شعرهایشان دلنشین و دوست داشتنی است. همچنین اگر شما افسانه و رمان و داستان‌های کوتاه و بلند را بپسندید، ما نویسندگانی داریم مثل خوشوانت سینگ و قره‌العین حیدر. این‌ها نویسندگانی با آثار بسیار گرانبهایی هستند و همه از معاصران ما بوده‌اند. این فرهنگ خیلی جالب است. هند، پاکستان و بنگلادش یک حوزه فرهنگی را تشکیل می‌دهند که ما آن را آسیای جنوبی می‌گوییم. از این قسمت‌ها هم نمی‌شود شاعرانی، چون فیض احمد فیض و احمد فراز را فراموش کرد. ما نویسندگان زیادی داریم که در هر زمینه‌ای آن‌ها یک وزنه بوده‌اند و در هر رشته ید طولا داشته‌اند.


اخترحسین کاظمی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر حضور هند به عنوان مهمان ویژه سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و اثرات این حضور بر نزدیک‌تر کردن صنعت نشر دو ایران و هند، گفت: این برای نخستین بار است که هند به عنوان مهمان ویژه به نمایشگاه کتاب تهران دعوت شده و توجه ایران را جلب کرده است. این گام بسیار مهمی است که در جهت گسترش روابط فرهنگی دیرپای دو کشور دوست و هم‌فرهنگ و تا یک حدی هم هم‌زبان برداشته شده و روابط دیرینه فرهنگی دو کشور را مستحکم‌تر خواهد کرد. حضور به عنوان مهمان می‌تواند برای هند بهانه‌ای باشد تا علاقه خود را به فرهنگ ایران نشان بدهد و آثار ارزنده‌ای را در که در زمینه ایران و ایران‌شناسی هم در زمان گذشته و هم در دوران معاصر تولید کرده در عرصه دید مخاطبان قرار دهند و دوستان ایرانی از آن کتاب‌ها و ارمغان هند استفاده کنند.


نویسنده کتاب «سیاست در اندیشه و شعر اقبال» درباره راه‌های صنعت نشر هند برای معرفی هرچه مطلوب‌تر خود به ایرانیان در سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اشاره کرد: علاوه بر این ناشران هندی کتاب‌ها را همراه خود می‌برند و به نمایش می‌گذارند و به فروش می‌رسانند، می‌توانند تابلو‌هایی را هم برای ایرانیان به نمایش بگذارند که آیینه فرهنگ دو کشور است، مثل اشعار بسیار نابی که شاعران هندی با توجه به ایران سروده‌اند و تصاویر و آثار ایرانی‌هایی که سال‌های سال در هند زندگی کرده‌اند یا خاطرات و یادداشت‌های بسیار شیرین از هند داشته‌اند و آن‌ها را به رشته تحریر درآورده‌اند، این هنر‌ها را اگر در نمایشگاه قرار بدهند مردم می‌توانند گذشته و حال دو کشور را بهتر درک کنند.


این ایران‌شناس و پژوهشگر زبان فارسی در بخش دیگری از این گفتگو تحلیلش از کار‌های ناشران ایرانی فعال در حوزه ارتباطات فرهنگی هند و ایران را چنین بیان کرد: فرزندان دکتر سید محمدرضا جلالی نایینی کتاب مهابهارات را چاپ کرده‌اند و آثار تالیفی مرحوم جلالی نایینی را در اختیار ایرانیان قرار داده‌اند. علاوه بر آن ما انتشارات در ایران داریم که اغلب کتاب‌های هندشناسی را به چاپ رسانده است. این مسئله مهمی است هم در هند و هم در ایران و هم در نقاط مختلف جهان.


اخترحسین کاظمی همچنین در پاسخ به این سوال که به نظرش کدام یک از نویسندگان معاصر هندی باید به ایرانیان بویژه جوانان معرفی شوند، گفت: ششی تارور، قره‌العین حیدر، خوشوانت سینگ، تاگور و اقبال از شاعران و نویسندگانی هستند که باید معرفی شوند. کتاب‌های مهاتما گاندی که به زبان فارسی ترجمه شده و خیلی خوب است که دوستان ایرانی از آن کتاب‌ها استفاده کنند. تاریخ هند را خانم رومیلا تاپر بسیار خوب می‌نویسند و آثار ایشان اگر به زبان فارسی ترجمه شود دوستان ایرانی بسیار از این کتاب‌ها لذت می‌برند.


وی در پایان پیشنهاد داد: من فکر می‎کنم نمایشگاه کتاب تهران که هند هم در آن شرکت کرده نباید به پایتخت محدود شود و به نظر در نمایشگاه‌های استانی کتاب هم باید مهمان ویژه از کشور‌های دیگر داشته باشند، چرا که همه کسانی که در شیراز، مشهد، اهواز یا زاهدان هستند که نمی‎توانند به تهران بیایند. پس باید یک برنامه متناوب هم داشته باشیم که علاوه بر پایتخت این برنامه‌ها در شهر‌های مهم ایران هم بچرخد. چرا که من فکر می‌کنم موج فرهنگ باید تا آخرین نقطه ایران برسد و مردم بیشتری از آن بهرمند شوند.


سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.