یکی از منتقدان برجسته معتقد است بحث و بررسی ادبیات مدرن عرب در نیمه دوم قرن بیستم و ادبیات امروز عربی بدون در نظر گرفتن قضیه فلسطین غیر ممکن است. یکی از دلایل جهانی شدن این ادبیات بویژه رمان، مسأله دار بودن آن‌است که به‌طور عمده در دو سطح می‌توان آن را بررسی کرد. سایر محمدی خبرنگار
سطح نخست مسأله استعمار خارجی و استبداد داخلی است و سطح دوم قضیه فلسطین .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کمتر شاعر و نویسنده عرب را می‌توان پیدا کرد که صورتبندی مشخصی در آثارش راجع به این دو مسأله نداشته باشد.به‌تعبیری می‌توان گفت، شاه‌کلید فهم ادبیات مدرن عرب درک دقیق قضیه فلسطین و مسأله استعمار است. «جنگ دوم سگ» رمانی از ابراهیم نصرالله نویسنده اردنی- فلسطینی، برنده معتبرترین
جایزه ادبیات معاصر جهان عرب، یعنی جایزه بوکر عربی سال 2018 با ترجمه
ستار جلیل‌زاده بتازگی از سوی نشر گل‌آذین منتشر شد که به مسأله فلسطین از زاویه‌ای تازه می‌پردازد. همین مترجم مقارن انتشار
رمان مذکور، مجموعه اشعار 104 تن از شاعران معاصر هفده کشور عربی را تحت عنوان «جهان از چشم‌های منتظر خالی است»
ترجمه و توسط نشر سولار منتشر کرد که در واقع آنتولوژی شعر مدرن جهان عرب است. در دهه‌های گذشته ادبیات آسیایی، رمان عربی و رمان ترکیه در ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت. اما در یک دهه گذشته این معادله تغییر کرد. چه اتفاقی افتاد؟ این تغییر ذائقه برمی گردد به دو علت یکی اینکه از سال 2007 در کشورهای عربی جایزه بزرگ و معتبری به اسم بوکر عربی پایه‌گذاری شد و تا امروز حدود 11 دوره جایزه بوکر عربی برگزار شد. در این فاصله پنج- شش عنوان از این رمان‌ها به فارسی ترجمه و منتشر شد و خواننده ایرانی متوجه شد که این آثار همه مؤلفه‌های یک رمان مدرن و خوب را دارند و می‌توانند با رمان‌های غربی از کشورهای آلمان، فرانسه و دیگر نقاط که به فارسی ترجمه و منتشر می‌شوند، برابری کنند. علت دوم این تغییر ذائقه بر می‌گردد به مترجمانی که ادبیات عرب را به فارسی ترجمه می‌کنند. اینکه این مترجمان چقدر در انتخاب‌شان درست عمل می‌کنند و ادبیات برجسته امروز را به مخاطب فارسی زبان معرفی می‌کنند. در پنج- شش سال اخیر چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای پیدا شده است. دوستان مترجمی که با راهنمایی و مشورت هم انتخاب‌های درست و خوبی داشته باشند و ترجمه آثار برتر تبدیل به روندی دائمی شود. با وجود اشتراکات فرهنگی با کشورهای عربی و کشورهای همسایه حتی کشورهای خاورمیانه متأسفانه مراکز آموزشی و دانشگاهی ما مراکز پژوهشی ما کمتر در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده و می‌کنند. ماجد تمیمی منتقد عرب دلیل جهانی شدن ادبیات عرب را این طور توضیح می‌دهد. یکی مسأله دار بودن رمان عربی است. یعنی از اول توانسته با مسائل جدی درگیر شود مسائل بومی را با نگاه، فرم و شالوده جهانی عرضه کند. دلیل دیگر جهانی شدن رمان عربی را باید در سیاست نشر و فضای باز و گستره حوزه ادبیات در 22 کشور عرب دانست. دقیقاً همین طور است. در 22 کشور عربی زبان معیار، زبان فصیح عربی است ولی هر کشور لهجه ویژه خودشان را دارند. حتی ادبیاتی با لهجه کشور خودشان دارند اما چون اکثر رمان‌نویسان آثار خودشان را به زبان عربی معیار می‌نویسند کار را برای مترجم ساده و راحت کرده‌اند. از ابراهیم الکوتی گرفته که در لیبی زندگی می‌کند تا رزاق ماهون که در شمال آفریقا زندگی می‌کند یا احلام مستغانمی که در الجزایر سکونت دارد. اینها آثارشان را به زبان معیار عربی می‌نویسند که در همه کشورهای عرب پذیرفته شده است و مترجمان هم برای برگرداندن این آثار به زبان‌های دیگر مشکلی ندارند، فضای باز نشر هم در گسترش و جهانی شدن رمان عربی نقش مهمی دارد. اگر در چند کشور سانسور اجازه چاپ اثری را ندهد کشورعربی دیگری هست که این آثار در آنجا منتشر شود. مثل لبنان که مشکل سانسور ندارند. مثل کشور همسایه ما عراق که معضلی به اسم سانسور ندارد. دلیل دیگر جهانی شدن ادبیات عرب را فعالیت مؤسسه‌هایی مثل بنیاد جهانی ترجمه می‌دانند که به طور سیستماتیک و با حضور متخصصان در رشته‌های مختلف علمی و هنری توانسته‌اند آثار بسیار مهمی از ادبیات جهان را در اختیار مخاطبان عربی بگذارند و از طرف دیگر آثار مهم و معتبر عربی را ترجمه و به دنیا معرفی کند. کاری که متأسفانه برای ادبیات فارسی نکرده‌ایم و مرتب می‌نالیم که چرا ادبیات ما جهانی نمی‌شود. یک مؤسسه بسیار بزرگ در فرانسه وجود دارد که بودجه فرهنگی‌شان از اغلب کشورها بیشتر است. ما هم در اینجا مؤسسه‌های فرهنگی داریم ولی نمی‌دانیم متولی‌اش چه کسی است و اگر مشورتی بخواهیم و مشکلی پیدا شود نمی‌دانیم باید پیش چه کسی برویم. کجا بروی حرفت را بزنی. اما در آنجا همه امور به طور سیستماتیک عمل می‌کند و وظایف تعریف شده است. فرض کنید من برای مجموعه داستان «خاکستر روی زخم» مجبور بودم 500 -400 عنوان مجموعه داستان از نویسندگان مختلف و از کشورهای گوناگون تهیه کنم تا از دل این آثار بهترین داستان‌های کوتاه را گزینش و ترجمه کنم. با موضوع بسیار جدیدی مواجه شدم به اسم «کتاب - جریده» یا «کتاب - روزنامه». این برنامه در سازمان ملل توسط کشورهای عربی حمایت و پشتیبانی می‌شود یعنی نویسنده‌ای که اثری ادبی خلق کرده و می‌خواهد در سطح جهانی ترجمه و منتشر شود. این اثر تحت عنوان «کتاب - جریده» در تیراژ میلیونی چاپ و عرضه می‌شود. اگر ادبیات عرب جهانی شده، مؤسسات فرهنگی‌ای هستند که چنین وظایفی را متقبل می‌شوند که بلافاصله یک اثر خوب را شناسایی می‌کنند، نقد و بررسی می‌کنند و معرفی می‌شود و همزمان به چندین زبان ترجمه و منتشر می‌شود. نقش بوکر عربی در این میان چیست؟ اگر مؤسساتی مثل بنیاد جهانی ترجمه آثار برتر را شناسایی می‌کنند و به زبان‌های مختلف ترجمه و در سطح جهانی عرضه می‌کنند؟ بوکر عربی مرکزش در ابوظبی است و از اولین سال‌های فعالیت این جایزه در سال 2007 نظر مخاطبان جهانی رمان عرب به برگزیدگان نهایی این جایزه جلب شد. اولین دوره این جایزه به رمان «واحه غروب» نوشته بهاء طاهر نویسنده مصری تعلق گرفت و برنده 60 هزار دلاری جایزه جهانی رمان عرب شد. ترجمه فارسی این رمان در ایران منتشر شد. پس از آن رمان نویسنده کویتی سعود السنوسی به نام «ساقه بامبو» در سال 2013 موفق به کسب این جایزه شد که این رمان هم با چند ترجمه در ایران منتشر شد. «فرانکشتاین در بغداد» رمان برتر سال 2014 انتخاب شد که نویسنده‌اش احمد سعداوی از عراق بود و به فاصله کوتاهی پس از انتخاب از سوی بوکر عربی به زبان فارسی ترجمه و در ایران منتشر شد. سال 2017 نویسنده جوان سعودی محمدحسن علوان با رمان «گاه ناچیزی مرگ» برنده این جایزه شد. این رمان هم با دو ترجمه «گاه ناچیزی مرگ» و «مرگ کوچک» به فارسی ترجمه و به بازار عرضه شد. رمان «جنگ دوم سگ» که من آن را ترجمه و در نمایشگاه کتاب از سوی نشر گل آذین منتشر شد برنده بوکر عربی سال 2018 شده است. ابراهیم نصرالله قبل از رمان «جنگ دوم سگ» با رمان‌های «روزگار اسب‌های سفید» در سال 2009 و «قندیل‌های پادشاه الجلیل» در سال 2010 توانست به فهرست جایزه جهانی رمان عرب راه پیدا کند. علاوه بر این ،رمان دیگر او یعنی «ارواح کلیمانجارو» هم در سال 2016 برنده جایزه ادبی کاتارا شد که یکی دیگر از جوایز معتبر ادبی در جهان عرب است. می‌بینید که کشورهای عربی چندین نهاد فرهنگی مؤسسه ادبی و بنیاد ترجمه درست کرده‌اند تا آثار برتر جهان عرب را به دنیا معرفی کند. آن وقت ما چه کرده‌ایم که توقع جهانی شدن ادبیات فارسی را داریم؟ جایزه بوکر عربی فقط به رمان برتر داده می‌شود؟ بوکر عربی در آخرین مرحله دو فهرست را اعلام می‌کند، یکی فهرست 16 نفره است اسامی نویسندگان راه یافته به مرحله ماقبل نهایی. از دل این فهرست سرانجام فهرست نهایی با نام شش نویسنده اعلام می‌شود. این شش نویسنده هر کدام 10 هزار دلار جایزه به آنها تعلق می‌گیرد و برنده نهایی هم 50 هزار دلار دیگر می‌گیرد که با 10 هزار دلارقبلی مجموعاً 60 هزار دلار می‌گیرد. حالا ببینید که با این جایزه چقدر انگیزه ایجاد می‌شود در بین رمان نویسان. چقدر در میان نویسندگان جوان کشورهای عرب ایجاد انگیزه می‌کنند؟ چقدر رقابت سالم بین نویسندگان این کشورها شکل می‌گیرد؟ حالا در اینجا یک جایزه بخش خصوصی به اسم جایزه مهرگان درست می‌شود، آن وقت چقدر حرف و حدیث پشت سرش هست؟ می‌خواهند در نمایشگاه کتاب یک جلسه یک نشست برگزار کنند، با هزار مانع مواجه می‌شود و سرانجام جلوی برگزاری نشست را می‌گیرند. فرهنگ چه ربطی به سیاست‌های روزمره دارد؟ من به عنوان نویسنده به عنوان مترجم چه کار به سیاست و سیاست بازی دارم. این موانع و دست اندازها جلوی رشد ادبیات را می‌گیرد. انگیزه را در نویسنده می‌کشد. رمان نویسی را به قهقرا می‌برد. رمان رشد نمی‌کند، داستان کوتاه رشد نمی‌کند، هر چند من معتقدم داستان کوتاه ما خیلی خیلی پیشرفته‌تر از داستان کوتاه جهان عرب است. اما در رمان از آنها عقب افتادیم. رمان «جنگ دوم سگ» در بین رمان‌هایی که طی چند دوره جایزه بوکر عربی را بردند، کجا قرار دارد؟ دوست منتقدی تعریف می‌کرد زمانی که من 80 - 70صفحه از این رمان را خواندم متوجه شدم فضای این رمان شبیه همان فضایی است که در ذهن من است و در رمانی که دارم می‌نویسم آن را ترسیم کرده‌ام. گفتم این طبیعی است. اغلب نویسندگان دنیا چون دغدغه‌هایشان انسان معاصر است و معضلاتی که انسان درگیر آن است، خب تخیلات‌شان هم ممکن است نزدیک به هم باشد. امروز نمی‌شود یک رمان‌نویس بدون اینکه رمان‌های دنیا را بشناسد و بدون اینکه سیر تحول رمان‌نویسی در جهان را مطالعه کرده باشد، بدون اینکه مسائل داخلی کشور خودش و مشکلات جهان معاصر را بشناسد، داعیه نویسندگی داشته باشد و موفق به خلق آثار تراز اول بشود. این رمان به اعتقاد من سوژه‌اش جهانی - انسانی است.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا
منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۵۰۶۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کنایه رهبر انصارالله یمن به کشورهای اسلامی در حمایت از فلسطین
رهبر انصارالله یمن کمک به ملت فلسطین را مسئولیت بزرگ کشورهای اسلامی دانست، اما موضع رسمی اکثر کشورهای عربی و اسلامی در خط مقدم را به گونه‌ای دانست که تمایلی به حمایت از فلسطین ندارند.
به گزارش ایسنا، عبدالملک الحوثی، رهبر انصارالله یمن گفت: موضع رسمی اکثر کشورهای عربی و اسلامی از سوی کسانی است که تمایلی به حمایت از فلسطین ندارند. برخی افراد سهل انگاری می‌کنند، برخی دیگر در تجاوزات شریک هستند و برخی دیگر در چندین زمینه به دشمن کمک می‌کنند.
رهبر انصارالله گفت: جریان تکفیری یک جریان فتنه‌گر بزرگ است که ده‌ها هزار نفر به آن تعلق دارند، اما حرکت آن تحت عنوان جهاد در مسیر درستی نیست. جنبش تکفیری برای گسترش نزاع و کشتار مردم در بازارها، مساجد و مراسم مذهبی و اجتماعی حرکت کرد. جریان تکفیری زیر پرچم اسلام بیش از ۴۰۰۰ عملیات انتحاری در عراق، اقداماتی جنایتکارانه از جمله ذبح بی‌گناهان با چاقو، مثله کردن اجساد و سر بریدن تحت عنوان «جهاد» انجام داد. جنبش تکفیری با حمایت مادی عظیم رژیم‌های عربی و حمایت سیاسی و رسانه‌ای صد‌ها هزار مسلمان را کشت. جریان تکفیری با دشمن اسرائیلی که از نظر نص قرآن اولین دشمن اسلام محسوب می‌شود، هرگز مقابله نکرد! تکفیری‌ها با این که هزاران نفر جنگجو و انتحاری داشتند، نه از لحاظ نظامی با فلسطین همراهی کردند و نه در سطح رسانه‌ای.
او گفت: رژیم سعودی و امارات حتی در رسانه‌های خود در راستای منافع اشغالگران اقدام می‌کنند و اظهارات صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها را کاملا پذیرفته‌اند. رژیم سعودی و امارات، خود را رهبران و حامیان کشورهای عربی معرفی کردند، اما هیچ تلاشی برای حمایت از فلسطین نکردند.
وی افزود: دشمن اسرائیلی دشمن تمام ملت است و اگر جهاد و فداکاری مردم فلسطین نبود شر دشمن به کشورهای دیگر سرایت می‌کرد. دشمن با کاری که در فلسطین انجام می‌دهد ثابت می‌کند که به قوانین و آداب و رسوم و سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی توجهی نمی‌کند. دشمن اسرائیلی هر روز در غزه نسل‌کشی می‌کند. تجاوزات "اسرائیل" به باریکه غزه حتی در عید فطر نیز متوقف نشد. رژیم صهیونیستی با جنایات و نسل کشی نمی‌تواند تصویر ارتشی پیروز را برای خود ترسیم کند. جنایات اشغالگران در کرانه باختری برای بیرون کردن فلسطینی‌ها تشدید شده است.
الحوثی تاکید کرد: ما به برادر اسماعیل هنیه شهادت فرزندان و نوادگانش را تسلیت می‌گوییم. دشمن با جنایات خود به هیچ شکلی از پیروزی دست نیافته است. آمریکایی‌ها همچنان بر جلوگیری از آتش بس اصرار دارند و بر ادامه تجاوزات و جنایت‌ها در نوار غزه تاکید دارند. هیچ راه حل و صلحی در منطقه وجود ندارد مگر با توقف محاصره و تجاوز به غزه.
وی افزود: ایالات متحده در کنار کشورهای اروپایی که این رژیم را به رسمیت شناختند و متأسفانه برخی کشورهای عربی عملیات برای مقابله با واکنش ایران را رهبری کردند. مایه تاسف است که برخی رسانه‌های عربی علیرغم حمایت تهران از مردم فلسطین در سطوح مختلف، تلاش کردند واکنش ایران را از فلسطین جدا کنند. کسانی هستند که سعی کردند پاسخ ایران به منزله حمایت مفید و مستقیم از مردم فلسطین و مجاهدین در نوار غزه بود.
رهبر انصارالله گفت: ویژگی واکنش ایران قدرت و شتاب بود و مشخصه آن پرتاب آن از خاک ایران با حجم عظیمی از موشک، پهپاد و قابلیت‌های نظامی مهم. پاسخ ایران مهم و قوی بود. پاسخ ایران قوانین تعامل را تعیین کرد که «هر گونه تجاوزی بی پاسخ نخواهد ماند. ایجاد قوانین تعامل برای «پاسخ به هر حمله» بدون توجه به تلاش برخی برای کم اهمیت جلوه دادن اهمیت آن، اهمیت راهبردی داشت.
وی با بیان اینکه پاسخ ایران از نظر کمّی و کیفی بسیار قدرتمند بود، تصریح کرد: دشمن در تلاش بود جمهوری اسلامی را منصرف کند که از خاک خود پاسخ ندهد. ایران یکی از مهمترین پایگاه‌های نظامی دشمن را در فلسطین اشغالی هدف قرار داد؛ لذا اگر از این بعد، حمله کند، با پاسخ محکم و قاطعی روبرو خواهد شد.
رهبر انصارالله گفت: مردم فلسطین برای اولین بار شاهد صحنه شگفت انگیزی با موشک باران پایگاه‌های دشمن خود بودند. ملت فلسطین خوشحال است؛ زیرا می‌بیند، کشوری هست که جرأت کند اسرائیل را در این سطح، هدف قرار دهد. جای تاسف است که برخی رسانه‌های عربی همان موضع آمریکایی و اسرائیلی را در قبال واکنش ایران اتخاذ کردند. عملیات ایران معادله پاسخ به تجاوز اسرائیل را تایید کرد و به دوران مباحات پایان داد. پاسخ به تجاوز به یک فرمول ثابت تبدیل شده است و دشمن اسرائیلی اکنون به خوبی از آن آگاه است. دشمن اسراییلی ده‌ها سال است که عادت کرده به کشورهای عربی و اسلامی حمله کند، اما پاسخی دریافت نکند و حداکثر در برخی موارد به سازمان ملل شکایت شود.
هرگونه اقدامی علیه دشمن اسرائیل در حال حاضر به نفع فلسطین است. فرانسه و انگلیس از رژیم صهیونیستی حمایت کردند. ایران مجدانه تلاش‌های فراوانی برای ایجاد مانع و مهار این رژیم انجام داد. پیشنهاد‌هایی به برادران ما در ایران شد تا آنها را از پاسخ دادن منصرف کنند، زیرا دشمنان نگران هر موضعی است که به نفع مردم فلسطین باشد. دشمنان می‌خواهند مردم فلسطین را منزوی کنند تا رژیم اسرائیل آزاد، آسوده، در امان و عاری از هرگونه خطری باشد. متأسفانه برخی از کشورهای عربی به بهانه جلوگیری از تشدید تنش، به دنبال ممانعت از واکنش ایران بودند. تمهیدات گسترده‌ای برای مقابله با پاسخ ایران وجود داشت و آمریکا رهبری این کار را بر عهده داشت. برخی از کشورهای عربی برای مقابله با واکنش ایران، همسو با کشورهای اروپایی اقدام کردند. نیروهای آمریکایی با هدف مقابله با پاسخ ایران و رهگیری موشک‌ها و پهپاد‌های آن، برای دشمن اسرائیلی، ۷ کمربند و لایه امنیتی ساختند.
وی افزود: جبهه ما در یمن ظرف دو هفته به ۱۴ عملیات پشتیبانی رسیده است. جبهه ما در یمن ۹۸ کشتی مرتبط با دشمن اسرائیلی را هدف قرار داد. ما به واشنگتن، لندن و دیگران اطمینان می‌دهیم که هیچ کس موفق نخواهد شد عملیات پشتیبانی که از جبهه ما آغاز شده است را متوقف کند. بسیج کشتی‌های جنگی در حمایت از اسرائیل و آمریکا به نفع هیچ‌کس نیست. ما تاکید می‌کنیم که هیچ خطری متوجه ناوگان اروپایی و ... تا زمانی که با دشمن اسرائیلی ارتباط نداشته باشد، وجود ندارد. خسارات دشمن اسرائیلی به دلیل ممانعت از عبور ناو‌ها و ناو‌های مرتبط با آن سنگین است. راه حل به نفع همه پایان دادن به محاصره نوار غزه است. عملیات ما ادامه دارد و دیگران چاره‌ای جز توقف تجاوز به نوار غزه و پایان محاصره ندارند.
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد