به نقل از «شبستان»

حضور پررنگ امام(ره)در فضای ادبیات عصر انقلاب

تاریخ انتشار: ۱۳ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۹۶۳۳۹۵

سنگری با اشاره به حضور پررنگ امام(ره)در فضای ادبیات عصر انقلاب، به معرفی شاخص ترین آثار ادبی متاثر از شخصیت امام خمینی پرداخت.

«محمد رضا سنگری» در پاسخ به این سئوال که ابعاد مختلف شخصیت و زندگی امام خمینی (ره) تا چه اندازه در ادبیات ما مطرح شده است، به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان ، گفت: شخصیت حضرت امام خمینی (ره) حتی پیش از وقوع انقلاب اسلامی مورد توجه نویسندگان بوده است، به گونه ای که بعضی از نویسندگان در قبل از انقلاب در آثار خود به شخصیت امام (ره) پرداختند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به عنوان مثال  محمد رضا حکیمی در آثار خود به شخصیت امام(ره) اشاره کرده است. دکتر شریعتی به شخصیت امام خمینی (ره) تحت عنوان روح خدا اشاره کرده بود.

 

مدیر ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه در ساختارهای ادبی در قبل از انقلاب اشارات فراوانی به حضرت امام خمینی (ره) شده است، عنوان کرد: به خصوص این مساله را در سروده های شاعرانی مثل مرحوم مهرداد اوستا و موسوی گرمارودی می بینیم. شاعرانی هم بودند که به دلیل فشار حاکمیت دستگاه های امنیتی ، سروده هایشان را تا مدتها بی نام و نشان پنهان می کردند، مثل مرحوم بهجتی و م آزرم که در آن روزگار مستقیم به شخصیت امام (ره)می پرداختند.

 

وی با اشاره به اینکه بعد از وقوع انقلاب آفاق وجوی امام(ره) بیشتر برای نویسندگان روشن شد،  بیان کرد: بر این اساس خیلی کارهای خوب در مورد شخصیت و زندگی امام خمینی(ره) صورت گرفت. یکی از زیباترین کارها در حوزه ادبیات داستانی ، «سه دیدار» نادر ابراهیمی است که واقعا اثری شاخص و برجسته است. سه دیدار از گونه های موفق داستان نویسی بعد از انقلاب است. جز این در عمده داستان هایی که به موضوع جنگ می پردازند، در دوره وقوع جنگ ، شخصیت حضرت امام(ره)  و تاثیر حضرت امام(ره) در فضاهای داستانی ما کاملا معلوم و مشخص است.

 

سنگری تصریح کرد: در کتاب «نخل های بی سر» قاسمعلی فراست و آثار نویسندگانی مانند محمدرضا بایرامی،  مرحوم گلاب دره ای و حمید داوود آبادی، حضور امام (ره) را احساس می کنیم. ناصر ایرانی در اثر خود با نام عروج به امام خمینی(ره) اشاره کرده است. گسترده تر از این در کتابهای خاطرات مربوط به جنگ و انقلاب اسلامی به حضرت امام(ره) اشاره شده است و از آن گسترده تر می توان حضور امام(ره) را در حوزه شعر دید.

 

این نویسنده و پژوهشگر عنوان کرد: چندین مجموعه شعر داریم که در عصر امام خمینی(ره) در ستایش امام (ره) سروده شد و بخش قابل توجهی از اشعار هم تحت تاثیر غزل معروف امام(ره) با عنوان «من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم» ، سروده شد. به هر حال حضور پر رنگ  امام خمینی(ره) را در فضای ادبیات عصر انقلاب به خوبی می بینیم.

 

مدیر ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه شعر نسبت به سایر گونه های ادبی خود را در مورد امام(ره) بیشتر نشان داده است، خاطر نشان کرد: یک سبب و دلیل این امر این است که شعر حوزه سنتی و رسانه ملی ماست. از گذشته تا حال ادیبان اقبال بیشتری نسبت به شعر نشان دادند. بر این اساس در مورد امام(ره) نیز اشعار زیادی سروده شده است.

 

سنگری با اشاره به اینکه بعد از رحلت امام خمینی (ره) بلافاصله اشعار فراوانی تحت تاثیر غزل معروف امام(ره) سروده شد، افزود: شاعران زیادی تحت تاثیر  اشعار امام(ره) قرار گرفتند و برای حضرت امام(ره) شعر گفتند. مثنوی «خبر پتک سنگین در آینه بود» آقای محمد رضا عبدالملکیان در رثای امام( ره) یکی از اشعار خوبی است که در مورد امام(ره) سروده شده است. شعر مشهور محمد علی بهمنی با عنوان « زنده تر از تو کسی نیست چرا گریه کنیم/ مرگمان باد و مباد آنکه تو را گریه کنیم / » نیز یکی از سروده های زیبا و اثر گذار در مورد حضرت امام(ره) است. این سروده ها بر سر زبانها افتاد و هنوز هم در حافظه ها باقی ست.

 

 

پایان پیام/31

منبع: شبستان

کلیدواژه: راهپیمایی روز قدس روز قدس خبرگزاری شبستان استان بوشهر فلسطین ماه رمضان دهه کرامت امام خمینی ره ماه مبارک رمضان مریم داوری امام خمینی ره

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۶۳۳۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روایت تاریخ از کارنامه روحانیت

حضرت امام‌خمینی (ره) با توجه به شرایط سیاسی ــ اجتماعی ایران، از همان اولین روز‌های حضورشان در حوزه علمیه قم و خصوصا پس از پاسخ‌نگرفتن اعلامیه معروف‌شان درسال۱۳۲۳ که برای برانگیختن مردم مسلمان علیه رژیم شاه صادر شده بود، به این نتیجه رسیدند که پرورش و تربیت طلاب، روحانیون و مدرسین آگاه و مبارز برای این حوزه می‌تواند بستر مناسب رشد اسلام و شناساندن صحیح آن به توده‌های مردم باشد؛ مردمی که پس از شناخت اسلام آن‌گونه که هست، قطعا به رهبری روحانیت مبارز، علیه رژیم ستم‌شاهی و اربابان غربی‌اش قیام خواهند کرد و پایه‌های ظلم و جور را برخواهند انداخت.

به همین علت همان‌طور که در سند ساواک هم آمده بود، امام در حوزه به تدریس فلسفه و فقه و اصول و اخلاق و تالیف مشغول گردیدند و از محضر ایشان روحانیون بسیاری برخوردار شده و درس گرفتند، روحانیون و طلابی که هریک بعد‌ها از مبارزین و انقلابیون فعال در پیشبرد نهضت و انقلاب اسلامی بودند. امام از سال‌ها قبل درس اخلاق را به منزله مدرسه‌ای برای آماده‌ساختن طلاب جوان جهت مبارزه پیگیر و خستگی‌ناپذیر شروع کرده بودند و از این راه به سایر طبقات و اقشار اجتماعی نیز آگاهی سیاسی می‌بخشیدند.

درواقع دیدگاه‌های سیاسی خود را در این درس‌ها مطرح می‌کردند. بسیاری از روحانیون مبارز ازهمین کلاس اخلاق حضرت امام، درس مبارزه و انقلاب را آموختند و بعد از آن وارد عرصه نهضت شدند. در شرایطی که اهم فعالیت حضرت امام‌خمینی (ره) درسال‌های مابین۱۳۰۰هجری شمسی که به حوزه علمیه قم آمدند وتحصیل خود راپی گرفتندتا۱۳۴۰ که به‌طورعلنی وارد مبارزات سیاسی شدند، پیرامون فراگیری و تدریس علوم مختلف اسلامی و فقهی و تربیت و پرورش شاگردان و روحانیون وطلاب مبارز می‌گذشت؛ یعنی مبارزه ریشه‌ای و مبتنی بر پایه‌های محکم ایدئولوژیک، آگاهی‌های تاریخی ــ اجتماعی و سیاسی، اما در همان دوران هم از موضعگیری‌های سیاسی در موارد تعیین‌کننده غافل نبودند.

در طول نهضت ملی شدن صنعت نفت، امام بیشتر به پیگیری مسائل حوزه و کار تدریس و تالیف و مشاوره با آیت‌ا... بروجردی و تقویت دستگاه مرجعیت مشغول بودند. ایشان در اندیشه اصلاح حوزه بودند، اگرچه در کنار آن سال‌های پرحادثه‌ای می‌گذشت؛ جنجال قرارداد کنسرسیوم، درگیری‌های حزب توده، ترور‌ها و اختلافات جناح‌های ملی و مذهبی نهضت و... ولی به‌دلیل عدم همراهی آیت‌ا... بروجردی با آیت‌ا... کاشانی، حوزه علمیه قم و روحانیونش تقریبا از این جریانات به دور بود.

امام خمینی (ره) و ولایت 
حضرت امام‌خمینی (ره) با توجه به تجارب تاریخی اسلام خصوصا در تاریخ معاصر و مبارزات موثر علما و روحانیونی همچون مرجع تقلید میرزای شیرازی در نهضت تنباکو و ملا محمدکاظم آخوند خراسانی و آیات دیگر در نهضت عدالت‌خانه و انقلاب مشروطیت، همچون سیدجمال‌الدین اسدآبادی دریافته بودند مبارزات مردم مسلمان ایران علیه استبداد و استعمار تنها در زمانی به نتیجه خواهد رسید که از بنیانی دینی برخوردار بوده و با رهبری و هدایت روحانیت و به‌خصوص مرجعیت اسلام انجام پذیرد. طبعا آن روحانیتی که بتواند مردم مسلمان را هدایت کرده و درعین‌حال از تفکر عمیق دینی و پشتوانه علمی اسلامی نیز برخوردار باشد، بایستی در حوزه‌های علمیه تربیت می‌شد و از دریای علم و معرفت اسلامی سیراب می‌گردید. 

پس نخستین شرط تربیت چنین روحانیتی، رشد و بقای حوزه علمیه قم در مقابل سیل بنیان‌کن تهاجم فرهنگی استعمارگران و فشار و زور رژیم پهلوی بود که از زمان تاسیس، بنا به اساس طرح صهیونیستی بنیادگذاری‌اش، انهدام حوزه‌های دینی را در دستورکار خویش قرار داده بود. در شرایطی که برنامه‌های ضداسلامی و سرکوب و اختناق رضاخانی، حوزه علمیه قم را به نهایت ضعف رسانده و در آستانه اضمحلال قرار داده بود، امام ضرورت حضور مرجعی جامع‌الشرایط را برای مرجعیت عامه و ریاست حوزه علمیه قم احساس می‌کردند.

ضرورتی که پس از درگذشت آیت‌ا... العظمی حاج‌شیخ‌عبدالکریم حائری‌یزدی، تقریبا بدون پاسخ مانده بود و حضور مراجع ثلاث یعنی آیت‌ا... سیدمحمد حجت و آیت‌ا... سیدصدرالدین صدر و آیت‌ا... سیدمحمدتقی خوانساری نتوانسته بود وحدت حوزه را دربرابر هجوم بی‌امان دشمنان دین و کشور حفظ نماید. امام بحق می‌دانستند که با حوزه‌ای متزلزل، آسیب‌پذیر و ضعیف نمی‌توان با توطئه‌های اسلام‌زدایی استعمار و رژیم شاه مقابله نمود و فقیه جامع‌الشرایط، باشهامت و آگاهی را می‌طلبد تا با تبدیل آن حوزه علمیه آشفته به پایگاهی استوار برای پرورش اندیشمندانی وارسته و اسلام‌شناسانی فرهیخته و پاکباز، کانون گرم نهضت اسلامی را جهت رویارویی با خطر‌هایی که اسلام و استقلال کشور را تهدید می‌کند، برپا سازد.

از همین رو بود که حضرت امام (ره) درسال۱۳۲۳ به‌عنوان یکی از شخصیت‌های مطرح حوزه علمیه قم، برای یکپارچه کردن حوزه تحت‌زعامت مرجعی واحد، در دعوت آیت‌ا... بروجردی به قم نقش اصلی را ایفا کردند و پس از درگذشت آیت‌ا... سیدابوالحسن اصفهانی (مرجع تقلید شیعیان در کاظمین) در۱۳آبان۱۳۲۵ و حاج‌آقا حسین قمی‌طباطبایی (سرپرست حوزه علمیه نجف) در ۱۷ بهمن همان سال، بیشترین تلاش را جهت مرجعیت عامه آیت‌ا... بروجردی به عمل آوردند. سابقه مبارزاتی آیت‌ا... بروجردی علیه رضاخان و حرکتش از بروجرد به‌منظور سرنگونی حکومت ضداسلامی رضاخان از نگاه امام پنهان نبود و این‌که خود مرحوم بروجردی به مناسبتی اظهار کرده بود: «من هرگز در قبال خلافکاری‌ها و قانون‌شکنی‌های دستگاه حاکمه ساکت نمی‌نشینم.» 

وهمین موضوع به زندان افتادن ایشان منجر شد، مد نظر امام قرار داشت. ازهمین رو حضرت امام (ره) اطمینان داشتند حضور آیت‌ا... بروجردی در صدر حوزه علمیه قم می‌تواند وحدت و یکپارچگی لازم را در حوزه علمیه قم پدید آورده، قوام و استحکام لازم را به آن ببخشد و در برابر هجمه شاه و اعوان و انصارش بیمه‌اش سازد. امام‌خمینی (ره) در تمام دوران زعامت آیت‌ا... بروجردی بر حوزه علمیه قم، کوشش فراوانی به خرج دادند که علی‌رغم موانع و دشواری‌های متعددی که پیرامون آیت‌ا... بروجردی قرار داشت، حقایق را به گوش آن مرحوم برسانند، اوضاع و شرایطی را که در کشور جریان دارد و نقشه‌های گوناگونی که از سوی رژیم شاه و اربابان خارجی‌اش علیه اسلام و استقلال ایران طرح می‌شود را به ایشان اطلاع دهند و تا آنجا که ممکن است او را از جریان امور آگاه سازند.

آیت‌ا... بروجردی نیز به نظرات و پیشنهادات امام توجه می‌کرد و به ایشان اعتماد و اطمینان ویژه‌ای داشت و در مواقع حساس با امام تماس گرفته و مشورت می‌کرد. حاج‌آقا روح‌ا... (عنوانی که امام در آن زمان در حوزه علمیه به آن معروف بودند) به مثابه نماینده و مشاور سیاسی آیت‌ا... بروجردی، یکی از مورد اعتمادترین علمای حوزه نزد ایشان به‌شمار می‌آمدند. چنانچه بار‌ها از سوی آیت‌ا... بروجردی به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار به ماموریت‌های مهمی رفتند ازجمله هنگامی که رژیم قصد برپایی مجلس موسسان و تغییراتی در قانون‌اساسی همچون تفویض اختیار انحلال مجلسین به شاه را داشت، حضرت امام به‌عنوان نماینده آیت‌ا... بروجردی علاوه‌براین‌که با منوچهر اقبال، نخست‌وزیر وقت دیدار نمودند، ماموریت یافتند با شاه ملاقات کرده و نگرانی‌های حوزه علمیه قم را از این تغییرات اعلام کنند. حتی در سفری که آیت‌ا... بروجردی به مشهد داشت، امام را به‌جای خود، مسئول اداره حوزه کردند، درحالی‌که افراد مسن‌تر و معروف‌تری همان زمان در حوزه علمیه قم حضور داشتند.

سندی از ساواک نشان می‌دهد که وقتی خبرنگار مجله ترقی در سال ۱۳۳۱ (دوران صدارت دکتر مصدق) سراغ آیت‌ا... بروجردی می‌رود تا از ایشان درباره کشته‌شدگان تظاهرات همان سال بپرسد، آیت‌ا... بروجردی در پاسخ اظهار می‌دارد که بروید از نماینده رسمی من، آیت‌ا... خمینی سؤال کنید که خبرنگار نشریه یادشده با حضرت امام تماس می‌گیرند. امام ضمن این‌که در آن شرایط و علی‌رغم تاکید آیت‌ا... بروجردی بر کناره‌گیری از مسائل سیاسی، جهت حفظ وحدت حوزه علمیه قم تحت زعامت مرجعیتی واحد، نهایت سعی خود را برای حفظ احترام و روش‌های آیت‌ا... بروجردی مبذول می‌داشتند، اما درعین‌حال به‌دنبال برنامه درازمدت خویش جهت سامان‌یافتن حوزه علمیه قم در سال ۱۳۲۸ با همراهی برخی دیگر از مدرسین حوزه، طرح اصلاح حوزه را با هدف ایجاد نظم و تشکیلات، به آیت‌ا... بروجردی ارائه کردند که به علت مخالفت برخی از اطرافیان ایشان، به انجام نرسید. 

اما سؤال مهم که اغلب در ذهن برخی پرسشگران مطرح می‌شود، آن است که چرا امام‌خمینی (ره) در دوران حیات آیت‌ا... بروجردی، نهضت خود را آغاز نکردند (چنانچه نخستین موضعگیری‌های علنی سیاسی امام علیه رژیم شاه پس از وفات آیت‌ا... بروجردی اعلام می‌شود). چرا علی‌رغم ناسازگاری برخی مواضع سیاسی و اجتماعی امام‌خمینی با آیت‌ا... بروجردی، هیچ‌گاه آن مواضع را آشکار نساختند.

منبع: جام جم

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی