به نقل از «ایکنا»

«فلسفه اسلامی» را «فلسفه عربی» نامیدن ظلم است/ سهم ایرانیان در تکوین فلسفه در عالم اسلام

تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۰۳۶۸۶۴

به گزارش ایکنا؛ بیست و سومین همایش بزرگداشت ملاصدرا صبح امروز در مجتمع فرهنگی آدینه برگزار شد. در این نشست عبدالرزاق حسامی‌فر، عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: عنوان سخنرانی بنده سهم ایرانیان در شکل‌گیری فلسفه اسلامی است. بحث من دو بخش دارد. بخش اول سخانم درباره موضوعی است که این همایش حول آن شکل گرفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگر فلسفی اسلامی را یکی از مکاتب در تاریخ فلسفه تلقی کنیم که اتفاقا باید هم چنین کنیم، این فلسفه یک منشأ ایرانی دارد. فلسفه اسلامی بخشی از تاریخ فلسفه را شکل می‌دهد؛ لذا بررسی کنیم که این فلسفه از چه منابعی استفاده کرده است. قطعا یکی از منابع فلسفه اسلامی، منابعی است که از یونان به دست آمده است. یک بخش از فلسفه اسلامی نیز برآمده از اندیشه‌های قبل از اسلام است. در بین فیلسوفان اسلامی، سهروردی بر این مطلب تاکید کرده است. این موضوع همان مسئله‌ای است که این همایش حول آن شکل گرفته است.

سهم ایرانیان در شکل‌گیری فلسفه

وی ادامه داد: من بحثم را در خصوص بخش دوم سخنانم سامان می‌دهم. سهم ما ایرانیان صرف نظر از آنچه پیش از اسلام داشتیم، در شکل‌گیری فلسفه اسلامی کم نیست. متأسفانه گاهی فلسفه اسلامی به عنوان فلسفه عربی معرفی می‌شود. این ظلمی است که در حق فلسفه اسلامی روا داشته شده است. بنابراین سهم ما در شکل‌گیری فلسفه اسلامی فقط از آن حیث نیست که ما حکمت خسروانی داشتیم بلکه تدوین فلسفه اسلامی نیز حاصل کار فیلسوفان ایرانی است. اما چرا فلسفه اسلامی، فلسفه عربی نامیده شد؟ یک علت این امر، تلقی غربیان است. خصوصا در قرون وسطی وقتی غربیان می‌خواستند به جهان اسلام اشاره کنند تعبیر «جهان عرب» را به کار می‌بردند چراکه اکثر مسلمانان، عرب بودند البته منظور آنها خصوص اعراب نبودند. این بحث زمینه‌ای درست کرد تا برخی افراد سواستفاده کنند. با این توصیف، از اندیشمندان عرب این انتظار نمی‌رود که فلسفه اسلامی را فلسفه عربی بنامند. متأسفانه برخی نویسندگان عرب، متعمدانه این کار را انجام می‌دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین تصریح کرد: به عنوان مثال، ماجد فخری در کتاب خود نوشته است: فلسفه حاصل کار مشترک سریانیان، اعراب، ترک‌ها، بربرها و دیگران است. یعنی ایشان تعمدا از ایرانیان اسم نمی‌آورد. مترجمانی که این کتاب را به فارسی ترجمه کردند کلمه «ایرانیان» را به این عبارت اضافه کردند. واقعا این کار چقدر بی‌انصافی است که نامی از ایرانیان برده نشود. در میان فلاسفه اسلامی، کندی عرب بوده است. چند تن از فیلسوفان دیگر مانند ابن‌رشد و ابن طفیل آندلسی هستند، اما بقیه همه ایرانی هستند. اگر قرار است فلسفه اسلامی به یک ملیت خاص نسبت داده شود باید به ایرانیان نسبت داده شود. دکتر نصر در خصوص تاثیر ایرانیان در شکل‌گیری فلسفه اسلامی چنین می‌گوید که ایرانیان در چند زمینه در شکل‌گیری فلسفه اسلامی تأثیر داشتند، از جمله در زمینه ورود افکار یونانی به عالم اسلام در اثر ترجمه این آثار از زبان یونانی به زبان پهلوی. خلاصه کلام این که اگر ما امروزه چیزی به نام فلسفه اسلامی داریم، که اتفاقا با افتخار هم اذعان می‌کنیم فلسفه اسلامی داریم، این فلسفه حاصل کار متفکران ایرانی است.

خدا و جهان در تمدن ایران

در ادامه نشست، حجت‌الاسلام عباس ایزدپناه، عضو هیئت علمی دانشگاه قم به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: پرسش بحث من این است که خدا و جهان در تمدن ایران باستان و ایران بعد از اسلام چه هویتی داشتند. من با این بحث درصدد هستم نظریه کفرآلود بودن و شرک‌آلود بودن ایران باستان را به چالش بکشم. مسئله هویت خدا و جهان در سه حوزه قابل بررسی است: یکی ایران باستان، یکی ایران بعد از اسلام و دیگری، بررسی تطبیقی با تفکر غربی. من بحثم را در دو محور اول و دوم آغاز می‌کنم. باید توجه داشت در اوستای کهن اسامی برای خداوند ذکر شده است، از جمله: اول و آخر، دادگستر جهان، کسی که عقلش سبب هدایت است، خدای متعال، پدر عدالت و حقیقت، کریم، برترین تمام موجودات، آفرینده همه چیز. اسامی که برای اهورا مزدا مورد استفاده قرار گرفته است نیز چنین است: بخشنده، بهترین پاکی و راستی، اصل خرد، هستی‌بخش، بر همه پیروز، نگهبان همه و ... . این صفاتی که تماما در قرآن کریم، ادعیه و روایات وارده از اهل بیت(ع) ذکر شده است می‌توانند توحیدی بودن آیین زرتشت را اثبات کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم ادامه داد: از بررسی مطالبی که در آثار ایران باستان آمده می‌توان نتیجه گرفت در رأس هرم هستی، اهورا مزدا قرار دارد. در نگرش زرتشت، در جهان نور و ظلمت وجود دارد و این دو از آغاز آفرینش همواره وجود داشتند. در روح و روان انسان نیز نور و ظلمت وجود دارد و انسان باید با انتخاب خودش، نور را برگزیند. پرسش نهایی این پژوهش این است که رابطه خدا با جهان از نظر آیین زرتشت از نوع رابطه نور و تجلی است، یا از نوع رابطه علت و معلول و یا از نوع رابطه حادث و محدث؟ شیخ اشراق حکمت ایرانی را نوری می‌داند. حکیم سبزواری نیز حکمت پهلوی را مبتنی بر تشکیک وجود می‌داند.به باور او پهلویان حقیقت را دارای مراتب می‌دانستند، مانند نور که دارای قوت و ضعف است. پس طبق این دلایل، باید رابطه خدا و جهان را از نوع نور و تجلی دانست.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ايكنا ملاصدرا همايش همایش ملاصدرا ایزدپناه سهروردی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۳۶۸۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضرورت انسجام جهان اسلام برای مقابله موثر با هر گونه اجحاف به کشور‌های اسلامی

سید ابراهیم رئیسی ظهر امروز دوشنبه به وقت محلی در جریان سفر رسمی به پاکستان، در نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور، با بیان اینکه پیوند‌های تاریخی همسایگی و اشتراکات اعتقادی، روابط تهران-اسلام‌آباد را عمیق و ناگسستنی کرده است، سطح روابط دو کشور را نامتناسب با ظرفیت‌های متقابل دانست و بر تلاش برای افزایش تعاملات و مناسبات دو طرف در عرصه‌های مختلف اقتصادی، تجاری و فرهنگی تاکید کرد.

رئیس جمهور با اشاره به سیاست جمهوری اسلامی ایران برای گسترش روابط با کشور‌های مسلمان، همسایه و همسو، گسترش روابط با پاکستان را تامین‌کننده همه این اهداف دانست و اظهار داشت: باور داریم که با توجه به ظرفیت‌های موجود می‌توان روابط فیمابین را متحول کرد و لذا در گام اول برای دستیابی به حجم ۱۰ میلیارد دلار در مبادلات تجاری دو کشور توافق کردیم.

رئیسی با تشریح برخی زمینه‌های مساعد برای گسترش همکاری‌ها و روابط ایران و پاکستان از جمله در حوزه انرژی، به اهمیت امنیت به خصوص در مرز‌های مشترک دو کشور برای رونق تبادلات مرزی اشاره کرد و گفت: دو کشور در موضوع ضرورت تامین و پایداری امنیت، لزوم مبارزه قاطع با اشکال مختلف تروریسم و حمایت بدون تبعیض از حقوق بشر به خصوص دفاع از مردم مظلوم فلسطین رویکرد و نگاهی نزدیک و مشترک دارند.

رئیس جمهور با بیان اینکه روابط دو کشور در همه ابعاد دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی قابل ارتقا و تقویت است، تصریح کرد: تحکیم و تعمیق روابط دو ملت دوست ایران و پاکستان ممکن است مخالفانی داشته باشد، اما عزم و اراده موجود نزد سران دو کشور برای گسترش روابط، بر این مخالفت‌ها غلبه کرده و این سفر می‌تواند نقطه عطفی در ایجاد تحول در روابط فیمابین باشد.

رئیسی همچنین بر اهمیت تبادل هیئت‌های تجاری و اقتصادی میان دو کشور و فعال شدن کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی برای رفع موانع توسعه مراودات و مناسبات اقتصادی و تجاری میان دو کشور تاکید کرد و گفت: تقویت همکاری‌های ایران و پاکستان به عنوان دو کشور اسلامی مهم منطقه می‌تواند در حل مشکلات منطقه موثر باشد، در مقابل حضور بیگانگان در منطقه نه تنها کمکی به حل مشکلات نمی‌کند، بلکه خود باعث ایجاد مشکلات پیچیده‌تر خواهد شد.

رئیس جمهور با تاکید بر ضرورت اتحاد و انسجام کشور‌های اسلامی برای مقابله موثر با هر گونه اجحاف و تعرض به کشور‌های اسلامی، جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم و مقتدر فلسطین و به خصوص غزه را از جمله تبعات نبود چنین انسجامی میان کشور‌های اسلامی دانست و گفت: همکاری‌های ایران و پاکستان در این زمینه می‌تواند بستر مناسبی برای همراه شدن بیشتر کشور‌های اسلامی در مسیر وحدت و انسجام امت اسلامی باشد.

«شهباز شریف» نیز در این نشست با بیان اینکه این سفر به پاکستان عزت بخشید، روابط فیمابین را بسیار مستحکم و دوستانه توصیف و تصریح کرد: پیشرفت هر کدام از دو کشور ایران و پاکستان باعث پیشرفت متقابل کشور دیگر خواهد شد.

نخست وزیر پاکستان با اشاره به مرز‌های طولانی مشترک میان دو کشور، بر مبارزه قاطع با تروریسم و تلاش برای ارتقای امنیت در مناطق مرزی و همچنین ایجاد رونق اقتصادی در مناطق مرزنشین از طریق گسترش بازارچه‌های مرزی تاکید کرد.

نخست وزیر پاکستان ضمن ابلاغ سلام‌های گرم دولت و ملت پاکستان به رهبر معظم انقلاب اسلامی و ملت ایران، از درایت و تدابیر دکتر رئیسی برای تقویت روابط و تعاملات منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران به خصوص در ارتباط با کشور مطبوعش قدردانی کرد.

وی با تاکید بر هدف‌گذاری صورت گرفته برای رساندن حجم مبادلات اقتصادی فیمابین به ۱۰ میلیارد دلار در سال افزود: گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران و پاکستان در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی می‌تواند به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دو کشور بیانجامد.

وی همچنین با اشاره به حمایت پاکستان از همکاری‌های زیرساختی لجستیک چندجانبه افزود: تحقق این همکاری‌ها می‌تواند تبادلات تجاری فیمابین را به سطحی جدید ارتقا دهد.

نخست‌وزیر پاکستان در بخش دیگری از سخنانش ثبات قدم جمهوری اسلامی ایران در حمایت از آرمان آزادی قدس و دفاع از مردم مظلوم فلسطین را قابل تحسین توصیف و تصریح کرد: اتحاد و انسجام کشور‌های اسلامی موثرترین اقدام در بازدارندگی جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان مظلوم است.

شهباز شریف همچنین با اشاره به گفتگو‌های مطرح شده درباره حقوق و امنیت مردم منطقه کشمیر، تقویت همکاری‌های دو کشور در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه‌های مختلف را خواستار شد.

در این دیدار همچنین سران دو کشور بر اهمیت تقویت تجارت رسمی تاکید و علاوه بر آن توافق کردند که طرف پاکستانی در اجرای تعهدات خود در زمینه انرژی تسریع کند.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دولت