فلسفه «گفتن» است نه نقل گفته‌ها/ نخستین بار ایرانیان از نور سخن گفتند
تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۰۳۸۳۵۳
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ بیست‌وسومین همایش بزرگداشت ملاصدرا، امروز، 22 خرداد با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در مجتمع آدینه برگزار شد.
غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، چهره ماندگار و استاد برجسته فلسفه در این همایش با موضوع «میراث حکمت ایرانی» به ایراد سخن پرداخت و بیان کرد: جامعه‌ای که تاریخ ندارد، یا تاریخش را نمی‌شناسد، دارای هویت نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در ادامه افزود: آغاز، حقیقت است و آغاز همیشه با حال و آینده است و هرگز نابود نمی‌شود. آغاز است که حال و آینده را می‌سازد، پس با آنها است. بنابراین، بهتر است که حقیقت را به آغاز معنا کنیم. اگر اصالت را به تاریخ یعنی به دانستن تاریخ دادیم، باید توجه کنیم که تاریخ، صرفاً به معنای ثبت وقایع نیست، بلکه فهم تاریخ مهم است که فهم آن نیز جز با فلسفه امکان‌پذیر نیست.
ابراهیمی‌دینانی تصریح کرد: آن کسی که فیلسوف نیست، صرفاً وقایع را می‌فهمد، اما حکیم تاریخ را می‌داند و حکمت است که تاریخ را می‌سازد. همچنین حکمت در تاریخ محبوس نیست. حکمت از درون تاریخ بیرون می‌آید تا مفاهیم تازه‌ای ایجاد کند و اگر در تاریخ بماند، نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد. لذا فلسفه به تاریخ نگاه می‌کند و حرف تازه می‌زند و وقتی حرفش را زد، مجدداً به تاریخ می‌رود و ایرادی هم ندارد.
این مدرس برجسته فلسفه در ادامه بیان کرد: باید توجه داشت که بین «گفته» و «گفتن» تفاوت است. گفته‌ها از بدو پیدایش بشر بسیار زیاد بود‌ه‌اند. سخن‌های گفته شده را می‌شود شمرد که ببینیم چقدر هستند، حتی گفته‌های انبیاء و اولیاء را می‌توان شمارش کرد، اما «گفتن» شماره ندارد و همچنین گفتن با گفته تفاوت دارد. باید توجه داشته باشیم که فلسفه، گفتن است نه گفته. کسی که گفته‌ها را می‌داند فیلسوف نیست، لذا فلسفه نقل گفته‌ها نیست، اگرچه گفته‌ها مهم هستند، اما تأکید می‌کنم که فلسفه گفتن است.
وی تصریح کرد: فلسفه یک جرقه است که به خرمن پنبه‌های جهالت می‌افتد و آنها را آتش می‌زند. جرقه کارش این است که می‌سوزاند و فلسفه نیز به مثابه یک جرقه است. همچنین فلسفه برتر از هر چیزی است که بر همه چیز، اعم از افکار و علوم و زندگی و ... سیادت دارد، اما سلطه ندارد؛ لذا برتری و سیادت دارد، اما سلطه ندارد. هرکسی که برتر است، یعنی سلطان، وزیر و یا وکیل است، سیادت دارد، اما به همان میزان سلطه نیز دارد، اما فلسفه این‌طور نیست.
ابراهیمی‌دینانی در ادامه بیان کرد: سیادت بدون سلطه نیز چیز عجیبی است. اینکه شما بتوانید سیادت داشته باشید، اما سلطه نداشته باشید. گاهی نیز به فلسفه ایراد می‌گیرند و می‌گویند که فلسفه چیست و چه چیزی گفته است؟ فلسفه خیلی چیزها دارد که بگوید، لذا فلسفه گفتن است، اما می‌گویند فلاسفه اختلاف داشته‌اند و با این حال، آنها به کجا رسیده‌‌اند؟ در پاسخ می‌گویم که فلاسفه اختلاف دارند، اما یکدیگر را نمی‌کشند، اما سایر مردم در صورت اختلاف، یکدیگر را می‌کشند. سقراط و افلاطون و افلاطون و ارسطو نزدیک به یکدیگر هستند و حتی روابط شاگرد و استادی دارند، اما در عین حال اختلاف هم دارند، ولی یکدیگر را نکشته‌اند. ابن سینا با ملاصدرا اختلاف دارد، اما اگر در عصر یکدیگر بودند، یکی از آنها دیگری را نمی‌کشت، پس می‌شود اختلاف داشت و یکدیگر را نکشت و این گفتن را ادامه داد و اساساً کجا است که فلسفه در آنجا نباشد؟
این استاد برجسته فلسفه مجدداً به بحث تاریخی پرداخت و بیان کرد: فلسفه و تاریخ، نزدیک یکدیگر هستند و نمی‌شود اینها را از یکدیگر جدا کرد. تاریخ که از فلسفه جدا شد، ذکر وقایع است و در واقع تاریخ بدون تفسیر فایده‌ای ندارد. بنابراین فلسفه با تاریخ به‌هم گِره خورده‌اند. در این جغرافیای زمین، کشورهای پیشرفته زیادی داریم، اما اگر کسی هم تاریخ و هم جغرافیا بداند، متوجه می‌شود که یکی از سرزمین‌هایی که از قدیمی‌ترین ایام، مهد فلسفه بوده، سرزمین ایران است.
وی تصریح کرد: ایران، سرزمین حکمت بوده است. البته یک جای دیگر نیز بوده که اگر انکار کنیم، بی‌اصافی است که یونان است و در واقع یونان نیز مهد فلسفه بوده است، چه اینکه قبل از افلاطون نیز افرادی بودند و هرمس وجود داشته است که در واقع همان ادریس بوده و ادریس، از کلمه درس است که می‌آموزاند و تدریس می‌کند. البته مهد حکمت بودن یونان را کسی انکار نمی‌کند، اما متأسفانه جایگاه ایران را عده‌ای انکار می‌کنند. این افراد، زیرکانه تجاهل می‌کنند. خود غربی‌ها نوشته‌اند که افلاطون برای مدتی در ایران درس خوانده است. البته یک عده نیز فوراً می‌گویند که اگر این‌طور است، آثار ایرانی‌ها کجا است؟ در جواب باید بگویم که یک عده بی‌خرد آثار ما را نابود کرده‌اند و هنوز هم مخالف فلسفه هستند و همه آثار ایران را از بین برده‌‌اند.
ابراهیمی‌دینانی در ادامه افزود: با آثاری که از بین رفته کاری نداریم، اما حداقل یک چیز برای ما باقی مانده است که عبارت از این سه کلمه «پندار نیک»، «گفتار نیک» و «کردار نیک» است که منسوب به حضرت زرتشت است. تمام کتب حکمت و اخلاق و معارف بشری را که بگردید، می‌بینید که غیر از این سه کلمه نیستند. کدام فلسفه‌ای است که از این سه کلمه خارج باشد؟ این کلام از ایران باستان مانده است. اولین کسانی که از نور سخن گفتند نیز ایرانیان بودند. هگل می‌گفت که معنویت در بشر، برای اولین بار، توسط ایرانیان مطرح شد، چون از نور صحبت کردند.
وی تصریح کرد: بنابراین ایرانیان اولین کسانی بودند که از نور صحبت کردند. حتی در تورات نیز مسئله نور مطرح است. قرآن کریم نیز می‌فرماید «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ». نگفته که خدا واجب الوجود است، بلکه نور را مطرح کرده است. لذا نور در ایران مطرح شده است. حضرت موسی(ع) نیز حالاتی پیدا کرد و نوری را مشاهده کرد. زرتشت نیز از نور صحبت کرده، اما می‌گویند که مجوس بوده است. مجوس نیز در اصل از مُغ گرفته شده و در اصل مگوگ بوده که عرب‌ها چون «گ» نداشتند، مجوس می‌گفتند.
این چهره ماندگار فلسفه در انتهای سخنان خود بیان کرد: وقتی نور می‌آید، ظلمت از بین می‌رود و نور، ظلمت را می‌پوشاند و این ظلم است که بگوییم زرتشت مشرک بوده است. سهروردی که این مطلب را فهمید نیز به جای اصالت وجود، به اصالت نور توجه کرد. می‌گویند سهرودی قائل به اصالت ماهیت است، اما این ناشی از حماقت آنها است. سهروردی می‌گوید نور اصالت دارد و اختلافش با ملاصدرا نیز در همین است.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری قرآن اندیشه غلامحسین ابراهیمی دینانی فلسفه اسلام ایران زرتشت نور گفتن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۳۸۳۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایت عشق و فلسفه؛ پرتره نادیا مفتونی استاد فلسفه دانشگاه تهران
به گزارش خبرنگار مهر، مستند «عشق و فلسفه»؛ پرتره‌ای درباره «نادیا مفتونی» استاد فلسفه دانشگاه تهران است که پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه ساعت ۱۹:۰۰ روی آنتن شبکه چهار سیما می‌رود.
این مستند، یازدهمین فیلم از مجموعه مستندهای «آئینه عمر» است که به کوشش گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما به تهیه کنندگی صدرا صدوقی و کارگردانی حسن علیزاده فرد از قاب این شبکه تلویزیونی پخش می‌شود.
حسن علیزاده فرد کارگردان این فیلم با اشاره به بخشهایی از زندگی نامه «مفتونی» گفت: دکتر نادیا مفتونی پژوهشگر فلسفه و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران است که به نمایشنامه‌نویسی و نقاشی نیز به صورت حرفه‌ای می‌پردازد. او با رتبه دانشیاری به تدریس در دانشکده الهیات و معارف اسلامی اشتغال دارد و از معدود چهره‌های فلسفه معاصر ایران است که با فلاسفه جهانی تعامل مستقیم دارد.
او اضافه کرد: «مفتونی» در جامعه فلسفی ایران بیشتر به دلیل احیای فلسفه هنر فارابی، تبیین فلسفه علم حکمای مسلمان و استخراج مباحثی جدید از حکمت اشراق شهاب الدین سهروردی شناخته می‌شود.او پژوهشگر ارشد (Senior Research Scholar) در دانشکده حقوق دانشگاه ییل (Yale) و از اعضای بُرد مشاوران فصلنامه تاریخ فلسفه دانشگاه ایلینوی نیز هست.
کارگردان فیلم مستند «عشق و فلسفه» درباره مهمترین بخش پژوهش‌های نادیا مفتونی، اظهار کرد: نادیا مفتونی بیشتر با تمرکز او بر آثار ابونصر فارابی و بازخوانی ابعاد مختلف دیدگاه‌های او شناخته می‌شود. آثار اولیه او به استخراج، تحلیل و تبیین فلسفه هنر فارابی می‌پردازد. بخشی از این مطالب ناظر به جایگاه هنرمندان در مدینه فاضله و نقش کلیدی آنها در ساختار اجتماعیِ آن است. بخش دیگر که به نوعی نسبت هنر با قوای خیالی انسان است متمرکز بر تأثیرپذیری عموم مردم از خیال و در نتیجه تأثیرپذیری ایشان از آثار هنری است. تا پیش از «مفتونی» توجه به فلسفه هنر نزد فلاسفه مسلمان به گونه‌ای بود که بیشتر به نکاتی از ابن سینا و غزالی در این زمینه اشاره می‌شد و نگاه قابل توجهی به فارابی وجود نداشت، اما مقالات و کتاب‌های مفتونی باب جدیدی از مطالعات فلسفه هنر اسلامی را با توجه به فارابی گشود.
علیزاده در ادامه با اشاره به ساختار این فیلم مستند گفت: در مستند «عشق و فلسفه» ضمن بررسی شخصیت و سلوک علمی و فرهنگی دکتر نادیا مفتونی روایتی جذاب از نحوه ازدواج او با استاد حسین نوری (جانباز و هنرمند نقاش و کارگردان سینما و تئاتر) به تصویر کشیده است. به نظر من مخاطب با دیدن این فیلم از شوق فراوان این استاد دانشگاه برای تحصیل، تحقیق و تدریس در کنار مصائب و مشکلاتی که در زندگی شخصی، گریبانگیر او بوده است؛ شگفت زده خواهد شد.
کارگردان مستند «عشق و فلسفه» تأکید کرد: در این فیلم، تعدادی از استادان فلسفه، الهیات و علوم قرآنی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران درباره جایگاه علمی دکتر مفتونی در ایران و جهان تفکر سخن گفته‌اند که در کنار روایت مفتونی از زندگی علمی و فرهنگی خود، درون مایهِ پژوهشی این فیلم را غنی و پربار کرده است.
بر اساس این گزارش، عوامل این مستند ۴۰ دقیقه‌ای عبارتند از: مجری طرح: محراب محمدزاده، مشاور رسانه‌ای: سیده الهام کاظمی، تحقیق و پژوهش: محمد آسیابانی و سیامک صدیقی، تدوین: مینا سیفی، دستیار تدوین: کارن درآینده، صداگذاری و انتخاب موسیقی: عرفان حسن زاده، صدابرداران: مجید نجاتی، سینا الله وردی پور و علی کرامت منش، تصویربردار: حسن علیزاده فرد، دستیاران تصویر: مبینا سلمانی، محمدحسین سلطانی، میلاد محمدزاده، دستیار کارگردان: علی محمد صادق و مدیر تولید: علی هیهاوند.
«آئینه عمر» کاری از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار سیما است که در قالب آن، زندگی، سلوک علمی و فرهنگی و میراث پژوهشی ۲۶ چهره نامدار حوزه علوم انسانی، فرهنگ و هنر ایران به تصویر کشیده شده است.
مجموعه مستند «آینه عمر» پنجشنبه‌ها ساعت ۱۹:۰۰ پخش و جمعه‌ها ساعت ۱۲:۳۰ تکرار می‌شود.
کد خبر 6086463
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد