به نقل از «ایرنا»

سلیقه عامه، سلیقه سیاستگذار

تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۰۹۱۶۷۹

به گزارش روزنامه اعتماد؛ یکی از مناقشات مهم در خصوص ذائقه عامه مردم به بحث هنر پاپ (عامه‎پسند) و هنر فاخر (کلاسیک) برمی‌گردد. معمولاً روشنفکران و تحلیلگران فرهنگ، این دو نوع هنر را به صورت مشخص از یکدیگر جدا کرده و محصولات فرهنگی مرتبط با آنها را با برچسب پاپ یا سنتی متمایز می‌کنند. بنابراین مصرف‌کنندگان این دو نوع محصول هنری نیز از یکدیگر متمایز می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روشنفکران اما عموماً می‌کوشند، ذائقه عامه را به سمت مصرف انواعی از آثار هنری که جنبه‌های سنتی یا فاخر بیشتری دارد، سوق دهند. آنها با ابزارهای متفاوتی این کار را انجام می‌دهند. از تحلیل و نقد آثار پاپ گرفته تا انواع آموزش‌ها و حتی توسل به برچسب زدن بر برخی محصولات غیرفاخر و طرد و لعن آنها. تکلیف ذائقه خود آنها نیز مشخص است. روشنفکران سرمایه فرهنگی و نمادین بالایی دارند و در نتیجه تمایز سلیقه هنری آنها از مردم عادی مشخص است. یعنی نوعی اجماع در بین اکثر نخبگان وجود دارد که سلیقه روشنفکران را سلیقه برتر قلمداد می‌کند.

اما روشنفکران فقط یک پای ماجرا هستند و نمی‌توان قدرت و ابزارهای گسترده دولت {در معنای فراتر از هیات دولت} را نادیده گرفت. دولت هر چند در مقاطعی اقبال یا نفوذ روشنفکران را ندارد اما امکانات مادی و گزینه‌های مختلفی برای سیاستگذاری فرهنگی دارد. دولت در کشور ما، بودجه را توزیع (پخش) می‌کند همچنین سازمان‌های مهم تولید و تکثیر آثار هنری را در کنترل دارد. علاوه بر آن آثار هنری بخش خصوصی هم برای تولید، توزیع و حتی مصرف نیازمند تایید دولت هستند. از این روست که بخش مهمی از تغییرات ذائقه مردم که بر اثر توزیع و تکثیر آثار هنری شکل می‌گیرد، متاثر از سیاست‌های فرهنگی دولتی است. این دولت است که تصمیم می‌گیرد، فلان سبک موسیقی را کنار گذارد یا فلان ژانر سینمایی را ترویج کند و این سیاست‌های فرهنگی بدون نقش و اثر نیست.

بنابراین دولت‌ها با تصویب و اجرای سیاست‌های فرهنگی، مدام در حال آموزش دادن و ایجاد تغییر و تحول در ذائقه هنری مردم هستند. اما اینجا سوالی که گاه پنهان می‌ماند این است که آیا دولت یا سیاستگذار خود دارای ذائقه نیست؟ دولت چگونه آثار هنری یا محصولات فرهنگی را انتخاب می‌کند و آنها را ترویج کرده یا مانع ترویج آنها می‌شود؟ ذائقه سیاستگذار چه تاثیری در سیاست‌های فرهنگی دارد؟ و اصلاً این ذوق و سلیقه چگونه و از کجا شکل گرفته است؟ اگر جامعه را به مثابه میدان یا گستره‌ای از سلیقه‌ها و سرمایه‌های فرهنگی و نمادین تصور کنیم، آنگاه دولت و سیاستگذاران نیز در همین میدان سلایق زیست می‌کنند و متاثر از آنها هستند. هر سیاست فرهنگی نوعی انتخاب است که یک سبک خاص هنری یا برخی آثار را بر دیگران ترجیح می‌دهد. مثلاً اگر سیاستگذار سبک رپ را در موسیقی پاپ مجاز نداند، نوعی انتخاب را میان سبک‌های مختلف موسیقی انجام داده است. این انتخاب یا گزینش، نوعی سلیقه هنری را هم با خود به همراه دارد. این نکته ظریف در واقع تفاوت سیاستگذاری در عرصه فرهنگ با سیاستگذاری در دیگر عرصه‌هاست.

این انتخاب و گزینش می‌تواند سلایق مردم را هم متاثر کند. از همین روست که مناقشات بسیاری در طول سال‌های اخیر ایجاد شده و نقدهای فراوانی هم، خواه از سوی تحلیلگران سیاست‌های فرهنگی و خواه از سوی برخی کارشناسان دولتی مطرح شده و پیامدهای ناخواسته سیاستگذاری فرهنگی دولت را گوشزد کرده است. مناقشه بر سر ذوق و سلیقه هنری گرچه معمولاً عامه مردم را موضوع بحث قرار می‌دهد اما نمی‌توان سلائق روشنفکران، دولت، سیاستگذاران و گروه‌های نخبه و مرجع را نادیده گرفت. همان‌طور که سلائق عامه نیازمند اصلاح و بازنگری و ارتقاست، سلایق سیاستگذار و روشنفکر و نخبه نیز نیازمند تعدیل و تغییر است. فقط انبوه مصرف‌کنندگان آثار هنری نیستند که ذوق و سلیقه خاص دارند بلکه همه ما بر اساس جایگاه و موقعیت اجتماعی خود دارای نوعی ذائقه خاص هنری مخصوص به خود هستیم. با این تفاوت که نقش‌های ما تعیین‌کننده میزان تاثیرگذاری ما بر تغییر و تحول سلایق دیگران است.

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۹۱۶۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رشد ۵۰ درصدی آثار هنری شرکت کننده در جشنواره بین المللی امام رضا

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرتضی سعیدی زاده مدیرعامل بنیاد بین المللی امام رضا با حضور در برنامه سلام خبرنگار درخصوص جزئیات برگزاری رویداد چله رضوی، اظهار کرد: امسال طراحی کردیم که جشنواره‌ها را به میدان خدمت مردم بیاوریم به تعبیری فعالیت‌های جشنواره ای، رویدادها، کنش ها، تولیدات و اثرات فعالیت‌های فرهنگی که هنرمندان انجام می‌دهند را در فضای عمومی جامعه انتشار می‌دهیم. از این رو این روز‌ها تا میلاد امام رضا علیه السلام و روز زیارتی ایشان که ۲۳ ذی القعده است را به نام چله رضوی تعریف کردیم و همه فعالیت‌های بنیاد امام رضا (ع) را در این بازه زمانی در سطح کشور گسترش می‌دهیم.

سوال: چه برنامه‌هایی را برای چله رضوی اجرا می‌کنید و هدف از برگزاری این مجموعه برنامه‌ها چیست و سرفصل‌های مهم این برنامه‌ها را تشریح کنید.
سعیدی زاده: بنیاد امام رضا (ع) توسعه فرهنگ رضوی و گفتمان امامت و ولایت را در جامعه اسلامی ایران دنبال می‌کند و با رویکرد تولیدات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای این جریان را پیگیری می‌کند. کارویژه بنیاد امام رضا (ع) زیست بوم حوزه فرهنگ، هنر و رسانه با تاکید بر توسعه فرهنگ رضوی است. امسال چهارده جشنواره را در بازه زمانی آذر ۱۴۰۲ که به میلاد امام رضا (ع) در اردیبهشت امسال ختم می‌شود اجرا می‌کنیم، این چهارده جشنواره شامل چهار جشنواره شعر فارسی، عربی، ترکی و کودک و نوجوان، سه جشنواره تئاتر خیابانی، تئاتر کودک و نوجوان و تئاتر بزرگسال، سه جشنواره تجسمی، خوشنویسی و گرافیک، یک جشنواره هنر‌های تصویری، فیلم و پویانمایی و مستند و یک جشنواره سرود در حوزه دانش آموزی و یک جشنواره روستایی در بوم روستا‌های کشور است. ویژه برنامه رویداد آوای ارادت رضوی هم در سطح‌های استان‌های کشور برگزار می‌شود.
امسال علاوه بر برگزاری جشنواره‌ها که یک شامل فرآیند فراخوان، ارسال آثار، داوری و برگزیده شدن هنرمندان است رویداد‌های جانبی را نیز در فضای جشنواره به شدت تمرکز بخشیدیم و کار توسعه پیدا کرد.

سوال: رویداد‌های جانبی که اشاره کردید چیست؟
سعیدی زاده: حدود ۳۰ محفل شعر در سطح کشور برگزار می‌کنیم.

سوال: علاوه بر آن جشنواره‌ای که در حوزه شعر و موسیقی دارید؟
سعیدی زاده: بله، سی محفل شعری شامل حدود پنج محفل شعر در حوزه شعر فارسی، پنج محفل شعر در حوزه شعر کودک و نوجوان، پنج محفل شعر در حوزه شعر ترکی آذری، هفت هشت محفل شعر در حوزه کودک و نوجوان در استان‌های مختلف با حضور شعرای استان‌ها و شعرای ملی در سطح استان‌های مختلف برگزار می‌شود.
تقریبا در همه استان‌های کشور محافل شعر با حضور اساتید و شاعران آیینی ملی همراه با قدردانی از پیشکسوتان این حوزه برگزار می‌شود این محافل شعر در میان مردم در هیات‌های مذهبی، کانون‌ها و مساجد برگزار می‌شود.

سوال: آیا جشنواره‌های دیگر نیز به صورت استانی برگزار خواهد شد یا نه؟
سعیدی زاده: بله، امسال جشنواره‌های تئاتر شامل سه جشنواره کودک و نوجوان، تئاتر خیابانی و تئاتر سهمیه‌ای در استان‌های دیگر نیز برگزار می‌شود، امسال از ۴۵ گروه تئاتر حمایت می‌کنیم و این گروه‌های تئاتر در استان‌های مختلف ۱۰ تا ۱۵ شب، تئاتر صحنه ای، خیابانی و کودک و نوجوان اجرا می‌کنند می‌دهند و فعالیت‌های فرهنگی و هنری را داریم در سطح ملی گسترش می‌دهیم. در حوزه تجسمی هم نمایشگاه آثار در حوزه عکس، خوشنویسی و گرافیک در انتهای دهه کرامت در مشهد مقدس و اگر بتوانیم در تهران نمایشگاه هنر‌های تجسمی رضوی برگزار خواهد شد.

سوال: در دهه کرامت برای بانوان و دختران جوان چه برنامه ویژه‌ای دارید؟
سعیدی زاده: در جشنواره خوشنویسی بخشی به نام ملکه آفتاب داریم که مختص بانوان است و از این خوشنویسان قدردانی خواهد شد امسال در اختتامیه جشنواره امام رضا (ع) تقدیر از خادمین فرهنگ رضوی تدارک دیده می‌شود که بخشی از آن مختص بانوان و زنان جوان کشور اسلامی است.

سوال: اتفاقات و رویداد‌هایی که از ۱۵ مهرماه ۱۴۰۲ در غزه افتاده و تعداد زیادی از مردم فلسطین به شهادت رسیدند و بیش از ۷۰ درصد از آنان زنان و کودکان بودند، در جشنواره امسال بخشی مختص به موضوع غزه هم دارید؟
سعیدی زاده: در جشنواره گرافیک امسال در بخش هنر‌های تجسمی جشنواره بخشی به عنوان مبارزه و استقامت تعریف کرده ایم یکی از ابعاد زندگی امام رضا (ع) زندگی مبارزاتی ایشان است که باید از دریچه‌های مختلف به جامعه اسلامی و جامعه جهانی بازنمایی شود، بحث مبارزه و قیام را تعریف کرده ایم امسال به عنوان جایزه ویژه گرافیک رضوی به برترین اثری که در حوزه غزه تولید شده باشد یک جایزه ویژه تعلق می‌گیرد و در نمایشگاه آثار جهان اسلام هم درباره غزه نمایشگاه تجسمی برگزار خواهد شد.

سوال: اشاره کردید به این که در بخش‌های مختلف آثاری را دارید که ارایه می‌شود در استان‌های مختلف هم این آثار به نمایش گذاشته می‌شود از کدام یک از این حوزه‌ها بیشترین اقبال و استقبال انجام شده است؟
سعیدی زاده: حوزه‌ها متفاوت است زیست بوم‌های حوزه فرهنگ و هنر با یکدیگر متفاوت است نمی‌توانیم مقایسه‌ای در زمینه تعداد داشته باشیم، اما در حوزه تجسمی آثار خیلی خوبی داشتیم بالغ بر هزار و ۵۰۰ اثر در حوزه تجسمی، خوشنویسی، عکس و گرافیک تعریف شده است البته غیر از جشنواره روستایی، در بخش جشنواره عکس روستایی بالغ بر دو هزار عکس روستایی تعریف شده است.

سوال: بخش روستایی امسال به جشنواره اضافه شده است؟
سعیدی زاده: بله، بخش روستایی امسال در پنج محور سرود، مدیحه سرایی و منقبت خوانی، نقالی، آیین‌های نمایشی و عکس جشنواره روستایی رضوی شکل گرفته است. در بخش روستایی علاوه بر حوزه تجسمی حوزه شعر هم بالغ بر دو هزار و ۵۰۰ اثر شعر فارسی، ترکی، عربی و کودک و نوجوان داریم.

سوال: تعداد آثار نسبت به سال‌های گذشته چقدر رشد داشته است؟
سعیدی زاده: فکر می‌کنم ۵۰ درصد رشد داشته است.

سوال: برداشت و برآوردتان از کیفیت آثار ارایه شده به جشنواره امسال چیست؟
سعیدی زاده: امسال رویکرد حمایتی نسبت به جشنواره داشتیم یعنی علاوه بر فراخوان و اطلاع رسانی، از گروه‌ها و هنرمندان مختلف حمایت می‌کنیم، در بخش آموزش، هم افزایی هنرمندان با اساتید و تولید اثر با رویکرد فاخر و اثرگذار مبنای جشنواره امسال بوده است، قطعا در نمایشگاه آثار هنر‌های تجسمی رضوی در دهه کرامت در مشهد و تهران این آثار به نمایش گذاشته می‌شود کیفیت آثار در حوزه‌های تجسمی، شعر و تئاتر که از ۴۵ اثر تئاتر در فرآیند تولید شامل طرح تئاتر، ارائه نمایشنامه و ارایه فیلم حمایت شده است، فکر می‌کنیم مداخله فرآیندی که بنیاد امسال در تولید آثار فاخر و حوزه رضوی داشته به تولید آثار به لحاظ کیفی کمک کرده است.

سوال: چه افقی برای این جشنواره متصورید افق این جشنواره برای سال آینده چیست؟
سعیدی زاده: دو سطح را تعریف می‌کنیم یک سطح این است که جشنواره امام رضا (ع) جشنواره‌ای حرفه‌ای برای تولید آثار اثرگذار و تخصصی برای انتقال فرهنگ و معارف رضوی باشد در این حوزه با هنرمندان و برجستگان حوزه هنر و رسانه و فرهنگ رضوی در فرهنگ کشور ارتباط برقرار می‌کنیم که هم با رویکرد حمایتی هم با رویکرد آموزش و توانمندسازی بتوانیم آثار را تولید کنیم از سوی دیگر نیاز داریم که این آثار را در دسترس عموم مردم قرار دهیم. در حوزه رویداد‌های فرهنگی و هنری که امسال بالغ بر ۵۰۰ رویداد در فضای جشنواره امام رضا (ع) در اردیبهشت شکل پیدا می‌کند، همچنین تا میلاد امام رضا (ع) وبگاهی را در بستر فضای مجازی به عنوان پنجره شکل می‌دهیم.

سوال: علاقه‌مندان به این آثار در حوزه تجسمی، در حوزه شعر و موسیقی می‌توانند این آثار را بخوانند، بشنوند یا تئاتر‌هایی که به آن‌ها اشاره کردید که تئاتر‌های خیابانی جزو آن است بعد از برگزاری چله رضوی هم در استان‌ها عرضه می‌شود، آیا زیرساختی برایش فراهم شده است که علاقه‌مندان بتوانند ببینند؟
سعیدی زاده: در بستر فضای مجازی که وبگاه و پنجره آن راه اندازی می‌شود این آثار و تولیدات در معرض دید عموم جامعه قرار می‌گیرد به غیر از این در اجرا‌های عمومی و در رویداد‌های میدانی هم در طول سال برگزاری جشنواره استمرار دارد و فعالیت‌ها در معرض ارایه عمومی قرار خواهد گرفت.

سوال: آیا برای افزایش کیفیت آثار بنیاد بین المللی امام رضا دوره‌های آموزشی برای علاقه‌مندان تدارک دیده است؟
سعیدی زاده: در جشنواره عکس رضوی امسال در چهار عتبه مقدس ایران اسلامی در حرم امام رضا (ع)، حضرت عبدالعظیم، شاهچراغ و حرم حضرت معصومه (س) کارگاه عکاسی رضوی برگزار کردیم و بالغ بر ۲۵۰ عکاس کشور در این کارگاه‌ها فرآیند آموزش و عکاسی از عتبه مقدسه را تجربه کردیم، در حوزه گرافیک سال گذشته چهار کارگاه آموزشی ملی برگزار شد، در حوزه پرچم و کتیبه، در حوزه پوسترسازی و تصویرگری کارگاه‌هایی برگزار شد، در رویداد‌های پیش رو در حوزه تئاتر، کارگاه‌هایی برگزار می‌کنیم، در حوزه سرود رضوی کارگاه آموزشی در سطح ملی برگزار می‌کنیم. جریان آموزش، توانمندسازی و فعال سازی کنشگران و هنرمندان در طول سال برگزار خواهد شد تا بتوانیم به تولید آثار اثربخش کمک کنیم.