به نقل از «ایرنا»

کتابی در دفاع از یکپارچه شدن دانش

تاریخ انتشار: ۲۹ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۱۱۵۹۵۱

تصور کنید چند دانشجوی زیست شناسی، روان شناسی، ژنتیک و جامعه شناسی میزگردی تشکیل داده‌اند تا به این سوال پاسخ بدهند «علت رفتارهای متفاوت آدمیزاد چیست؟» به طور حتم زیست شناس این جمع، شواهدی را ارائه خواهد کرد تا ثابت کند ریشه تفاوت‌ها در تکامل انسان نهفته است و دانشجوی روان شناسی به مطالعاتی ارجاع می‌دهد تا حضار قانع شوند، تفاوت رفتار فردی در ضمیر ناخودآگاه و قوه شناخت شخص ریشه دارد، به همین ترتیب دانشجوی ژنتیک، در میان کروموزوم چیزهایی را پیدا می‌کند و آن را در برابر دیدگان مخاطبان میزگرد قرار می‌دهد تا ثابت کند، ژنتیک مهم و تعیین کننده است و شنیدن ادعاهای مابقی رشته‌ها یاوه‌گویی و وقت تلف کردن است اما جامعه شناس هم قاعدتاً بر نقش طبقه و خانواده و اجتماعی شدن تاکید می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آخر سر هم هیچ از یک مخاطبان به پاسخ سوال برنامه دست نخواهد یافت که بالاخره ریشه تفاوت‌های رفتار آدمیان در کجا خفته است؟!

اما اختلاف بر سر ریشه تفاوت رفتار آدمیان از یونان باستان تا کنون مورد مجادله دانشمندان علوم تجربی و انسانی بوده است اما شاید باورتان نشود که این رزوها، در مجلات علمی و دانشگاهی دنیا حتی بر سر چیستی «خواب و رویا» اختلاف در گرفته است. ادوارد ویلسون به خوبی در فصل مجزا از کتاب خود با عنوان «یکپارچگی دانش» با دقت این اختلاف‌نظر درباره خواب و رویا در میان آرای صاحب‌نظران را آشکار می‌کند. وی در این فصل تعریفی مطابق با معیارهای علوم انسانی از خواب ارائه می‌دهد و «درک مدرن از رویا» را بازگو می‌کند. او در این قسمت، خواب دیدن را نوعی جنون می‌داند. از نظر ادوارد ویلسون رویا، خیالاتی هیجان محور و سرشار از نمادهایی است که عموماً ارتباطی با واقعیت ندارند و از نظم و قاعده‌ای پیروی نمی‌کنند. وی در ادامه خواب رویا را به قدری متنوع می‌داند که حد و مرزی برای آن نمی‌توان قائل شد. وی وقتی می‌خواهد به این سوال جواب دهد که بالاخره این رویا با مختصات بالا چیست، می‌گوید: «رویا به احتمال زیاد اثر جانبی تجدید سازمان و ویرایش اطلاعات در بانک‌های حافظه‌ای مغز باشد». (از صفحه ۱۱۰ کتاب)

به احتمال زیاد، همه ما تلقی فروید را از خواب شنیده‌ایم و اغلب ما با این تبیین از خواب کنار آمده‌ایم چرا که کمتر از رشته‌های دیگر درباره خواب شنیده‌ایم. ویلسون، نویسنده کتاب تلقی فروید از خواب را اینگونه توضیح می‌دهد:

رویا، تحریف شده خواهش‌های ناخودآگاه ما است. وقتی می خوابیم، نهاد را که تجسم غریزه است رها می‌کند. بدین ترتیب ابتدایی‌ترین ترس‌ها و خواهش‌ها به ذهن ناخودآگاه می‌گریزد. ولی ما آنها را به همان صورت خام تجربه نمی‌کنیم. حسگر ذهن برای اینکه خواب ما را بهم نزند، آن ترس‌ها و نمادها را [....] به صورت نمادهایی دگرگونه جلوه می‌دهد.»

ویلسون سپس گامی به جلو می‌رود و درکی از خواب ارائه می‌دهد که کمتر شنیده است. آنطور که نویسنده کتاب یکپارچگی علم توضیح می‌دهد امروزه رقیب جدی نظریه فروید، به جای آنکه از میان روان شناسان برخاسته باشد، از میان صاحب‌نظران زیست شناسی سربلند کرده است. نظریه «تحریک-ترکیب» به عنوان رقیب فرضیه فروید درک جدیدی از خواب ارائه داده است.

نظریه تحریک-ترکیب می‌گوید، در حین خواب به دلیل بی‌تحرکی اندام کم و بیش، مغز هیچ علامت حسی دریافت نمی‌کند. در این موقع مغز آگاه با دریافت تکانه‌هایی از ساقه مغز، از درون تحریک می‌شود. سپس به تکاپو می‌افتد تا مانند بیداری خلق تصویر کند اما چون دایم اطلاعات دریافت نمی‌شود، ارتباطش با واقعیت دنیای بیرون قطع می‌شود؛ بنابراین به تخیل روی می‌آورد. هنگام بیدار شدن، مغز آگاه می‌کوشد تخیلات هنگام خواب را بازنگری کند و تبیین عقلانی از آنها بدست دهد. اما ناتوان می‌ماند و به همین دلیل تعبیر خواب خودش به نوعی تخیل می‌ماند. ویلسون تنوع نظریات درباره خواب را در این قسمت متوقف نمی‌کند و گامی جلوتر می‌رود و تلقی «مولکولی» از خواب ارائه می‌دهد که در فصل «ریسمان اریادنه» آن را توضیح می‌دهد.

سوال ادوارد ویلسون، استاد بلند پایه دانشگاه هاروارد و از برجسته‌ترین دانشمندان علوم طبیعی مبنی بر اینکه چرا با تخصصی شدن علوم، اما پاسخی قانع کننده به بسیاری از مشکلات بشر داده نمی‌شود، بسیار جدی، راهگشا و به موقع است. تقریباً همگان بر این مساله اتفاق نظر دارند که امروزه علوم با سرعتی غیرقابل مهار به شاخه‌های جزئی‌تر تقلیل داده می‌شود. هر روز زیرشاخه‌هایی جدید بر شاخه‌های نازک پیشین اضافه می‌شود، هرچند هر شاخه و زیرشاخه به سوالات و دغدغه‌های بشر به اقتضای ماهیت نظری خود پاسخ می‌دهند اما کسی نمی‌تواند نتایج و مدعیات این رشته‌های متعدد را گردهم آورد، در کنار یکدیگر قرار دهد و در چند جمله به آدم‌های غیرکارشناس بگوید، چاره مشکل یا پاسخ سوال چیست! و به بیانی دیگر علم آن چراغی نیست که توانسته باشد مسیر پیش روی انسان مدرن را روشن نگهدارد. هرچند هریک از این چراغ‌ها در حوزه خرد و کوچک خودشان بسیار پرنور هستند.

ویلسون عقیده دارد پس از روشنگری با تقسیم روزافزون علم، بشر متضرر شد. ویلسون از همگرایی و یکپارچگی علم دفاع می‌کند به عقیده او تنوع و جزیی شدن رشته‌های علمی تنها منجر به بازگو شدن بخشی از واقعیت بیرونی خواهد شد و در نهایت نمی‌تواند درک کلی از علل ماجرا ارائه دهد.

کتاب یک‌پارچگی دانش درک متفاوت و تا حدی انتقادی از علم عرضه می‌کند. این کتاب نوشته ادوارد ویلسون است که با ترجمه محمد ابراهیم محجوب توسط نشر نی به کتاب فروشی‌ها راه یافته است.

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۱۵۹۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۲۸ فروردین ماه آغاز ثبت نام کتاب‌های درسی دانش آموزان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز چهارمحال و بختیاری؛امین سلیمانی گفت: ثبت نام کتب درسی از۲۸ فروردین تا ۳۱ خرداد ماه برای دانش آموزان میان پایه و از ۱۰ تیر ماه تا ۹ شهریور ماه برای دانش آموزان پایه‌های اول، هفتم و دهم مدارس عادی و استثنایی و آمادگی مقدماتی استثنایی امکان پذیر است.
وی گفت: اصلاح سفارش از ۲۴ تیر تا ۳۱ شهریور، توزیع استان به منطقه از ۲ اردیبهشت، توزیع منطقه به مدرسه از ۱۰ شهریور ماه و توزیع مدرسه به دانش آموزان از ۲۴ شهریور ماه صورت می‌گیرد.
سلیمانی گفت: امکان ثبت نام توسط مدیران مدارس به صورت گروهی یا توسط دانش آموزان به صورت فردی وجود دارد و متقاضیان می‌توانند برای ثبت نام به سامانه‌های my.gov.ir یا my.medu.ir یا irtextbook.ir مراجعه کنند.
وی خاطر نشان کرد: هزینه دریافتی از دانش آموزان طبق قیمت پشت جلد کتاب می‌باشد و مدیران مدارس می‌توانند با دریافت این مبلغ از اولیا دانش آموزان برای آنان ثبت کتاب در سامانه انجام دهند.
نایب رئیس کار گروه تخصصی برنامه ریزی و توزیع کتاب‌های درسی و بسته‌های آموزشی استان خاطر نشان کرد: برای ثبت کتب و پیگیری روند ثبت نام دانش آموزان پایه اول در اسرع وقت نسبت به انجام فرایند سنجش سلامت اقدام و مدیران مدارس نیز در اسرع وقت نسبت به، به روز رسانی سامانه سیدا اقدام کنند.
وی افزود: امکان سفارش انفرادی توسط دانش آموزان وجود دارد ولی مدیران مدارس موظفند از طریق سامانه پس از ثبت نام بسته اصلی دانش آموز، نسبت به ثبت سفارش گروهی دانش آموزان اقدام و از ارجاع موردی دانش آموزان و اولیا به کافی نت برای سفارش انفرادی پرهیز کنند.