به نقل از «قدس آنلاین»

«بازآرایی تشکیلاتی» در فرایند تألیف کتب درسی

تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۱۸۰۶۹۵

نخستین دلیل برای تغییر، اصلاح یک فرایند و تلاش برای بهبود وضع موجود است، آن هم در عصری که انبوه داده‌ها و اطلاعات، انسان را احاطه کرده و تحلیل و تفسیر آن‌ها، ضرورتی اجتناب‌ناپذیراست. بویژه برای نسل حاضر که بیش از گذشته در پی یافتن پاسخی برای پرسش‌های خویش است.

محمود مصدق/

نخستین دلیل برای تغییر، اصلاح یک فرایند و تلاش برای بهبود وضع موجود است، آن هم در عصری که انبوه داده‌ها و اطلاعات، انسان را احاطه کرده و تحلیل و تفسیر آن‌ها، ضرورتی اجتناب‌ناپذیراست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بویژه برای نسل حاضر که بیش از گذشته در پی یافتن پاسخی برای پرسش‌های خویش است.

مدرسه نیز به همین دلیل و به عنوان نخستین کانون رسمی آموزش، برای پاسخگویی به این نیازها باید ابزارها و مکانیزم‌های تعلیمی و تربیتی خود را تغییر دهد. شیوه و چگونگی آموزش، زمان، محیط تعلیم و حتی کتاب و ابزارهای آموزشی باید تغییر یابند تا محتوای آموزشی در بستر جامعه به عینیت تبدیل شود.

آیا مسئولان نظام آموزشی همان گونه که به تغییر قطع کتب درسی با هدف سامان دادن به چرخه اقتصاد نشر می‌اندیشند، ضرورت بازنگری و ارتقای کیفیت آن را نیز در دستور کار خویش قرار داده‌اند؟

• کتاب‌های درسی چقدر تغییر کرده است؟

حسن روحانی، رئیس جمهور در مراسم آغاز سال تحصیلی 97-96 با انتقاد از محتوای قدیمی کتاب‌های درسی گفته بود: «کتاب‌های درسی ما، دانش‌آموز را برای دیروز تربیت می‌کند، فردا هیچ و نحوه تدریس و پرسش و اداره کلاس توسط معلمان، نیازمند تحول جدید است و در پایان معلوم می‌شود که من معلم، وزیر و دولت چقدر کار کرده‌ایم و در پایان 12 سال نیزمعلوم می‌شود که انسان جوان، مسئول، خلاق و علاقه‌مند تحویل جامعه دادیم یا دانش‌آموز حفظیات را حفظ کرده و بعد از مدتی از یادش می‌رود.

در دهه 30 و 40، کتاب‌های درسی ما با امروز به غیر از آنکه جلد، عکس و فونت آن عوض شده یا برخی عبارات آن تغییر کرده، چقدر تغییر کرده است».

حجت‌الاسلام محمدیان، رئیس سابق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در آخرین روزهای حضور خود در این سازمان گفته بود: «نمی‌توانیم به همه درخواست‌ها جواب بدهیم؛ کتاب درسی محل درج آگهی و صفحه نیازمندی روزنامه نیست. هر مفهومی که قرار است وارد کتب درسی شود، باید جزو نیاز ملی باشد، سواد عمومی را بالا ببرد و به هنجارسازی‌ها کمک کند».

او پذیرفته بود کتب درسی یک نسخه برای کل کشور است که ممکن است پاسخگوی همه نیازها و سلایق نباشد، به همین دلیل می‌گفت: «نقدهای خوب را با خضوع کامل قبول می‌کنیم. عیب‌ها و نواقص را رندانه ماستمالی کردن، حماقت و رندانه تشدید کردن خیانت است. رسالت این است که عیب‌ها را مشفقانه و دلسوزانه مطرح کنیم».

حجت‌الاسلام علی ذوعلم، رئیس سازمان پژوهش سیاست، عدم تغییر مداوم کتب درسی را تکرار می‌کند و از ثابت بودن محتوای آن‌ها تا سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ گفته است.سیاستی که به گفته او مورد استقبال کارشناسان و مخاطبان آموزش و پرورش قرار گرفته و کاملاً تدبیر درستی است.

کیفیت کتاب‌های درسی قابل قبول است

حجت‌الاسلام ذوعلم در گفت‌وگو با ما و در واکنش به انتقاداتی که کیفیت کتاب‌های درسی را به چالش می‌کشد، می‌گوید: حرف و حدیث در این خصوص خیلی زیاد است، اگر غیر از این بود باید تعجب می‌کردیم که چرا جامعه نسبت به این موضوع ساکت است. بنابراین معتقدم کتاب‌های درسی همواره باید از سوی جامعه مورد نقد منصفانه قرار بگیرد، نه نقد جانبدارانه و مخرب. پس امیدوارم پیش از آنکه حرفی بزنیم درباره آن فکر کنیم.

حجت‌الاسلام ذوعلم اما نقد رسانه‌ها را در این خصوص فاقد پشتوانه فکری و پژوهشی می‌داند و می‌گوید: نتایج پژوهشی که پیشتر در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی انجام شده حاکی از آن است که کتاب‌های درسی ما از نظر چشمنواز بودن، گرافیک، صفحه‌پردازی، حروف‌چینی و سازماندهی مطالب، جزو برترین کتاب‌های درسی در جهان هستند. نمی‌خواهم بگویم کتاب‌هایی که در ایران تدریس می‌شوند، عیب و نقص ندارند اما قابل دفاع هستند.

از لحاظ محتوا نیز همین طور. در هفت سال اخیر دوستان ما در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی برای تغییر بعضی از عناوین کتاب‌های درسی، شبانه‌روز تلاش کرده تا توانسته‌اند عناوین تازه‌ای مثل تفکر و پژوهش یا سبک زندگی و خانواده را وارد کتاب‌ها کنند که تا 10 سال پیش اصلاً مطرح نبوده‌اند. بنابر این به جرئت می‌گویم کتاب‌های درسی در این سال‌ها از لحاظ محتوا ارتقا پیدا کرده است. در واقع نظرسنجی صورت گرفته از کارشناسان، معلمان و دانش‌آموزان هم گویای این واقعیت است که کیفیت کتب ما از نمره 16 بالاتر است اما بدون تردید 20 هم نیست. یعنی برخلاف تصور بعضی‌ها این گونه نیست که محتوای کتاب‌های درسی ما اساساً با نیازهای روز دانش‌آموزان و جامعه مطابقت نداشته باشد و یا جهت‌گیری آن با جهت‌گیری جامعه در تضاد باشد.

وی با این حال این نکته را هم می‌پذیرد که رشد کیفیت کتاب‌های درسی کافی نیست و باید در گام دوم انقلاب یک گام دیگر برای تحول در نظام آموزشی برداریم و کار را به صورت عمیق تر جلو ببریم .او به قول خود از یک «بازآرایی تشکیلاتی» در فرایند تألیف کتب درسی خبر می‌دهد تا به این وسیله بتوان در هر کدام از 11 حوزه یادگیری، شورای علمی یا مجمع اندیشه‌ ورز دایر کرد تا کتاب‌های درسی را رصد و نظرات خود را درباره آن‌ها مطرح کنند.

حجت‌الاسلام ذوعلم می‌گوید: این فرایند کمی کار او و همکارانش را سخت می‌کند چون ممکن است نظراتی بدهند که اجرای آن‌ها سخت باشد اما باید برای ارتقای کیفیت کتب درسی تا حد مقدورات این نظرات را پذیرفت و اجرا کرد.

• به معلمان انگیزه بدهید

دکتر علی‌اصغر فانی که پیش از این سه سال بر کرسی وزارت آموزش و پرورش و دو ماه برسرپرستی این وزارتخانه تکیه زده است در گفت‌وگو با «قدس» از ارتقای کیفی کتاب‌های درسی می‌گوید به گونه‌ای که معتقد است: کیفیت این کتاب‌ها از حیث محتوا در سال‌های اخیر خیلی خوب شده چون بیش از حافظه بر روی خلاقیت و نوع‌آوری دانش‌آموزان تأکید می‌کند.

فانی می‌گوید: کتاب‌ها باید خوب تدریس شوند چون افزایش کیفیت محتوا یکی از مؤلفه‌های بهبود یادگیری است و مؤلفه‌های دیگری همچون روش تدریس، معلمان، فضای مدرسه، مقررات و ارزشیابی دانش‌آموزان و منابع مالی نیز نقش پررنگی در فرایند یاددهی و یادگیری دارند و اگر این مؤلفه‌ها در راستای ارتقای کتاب‌های درسی نباشد باز ما به اهدافمان نمی‌رسیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه‌ها، نیروی انسانی، منابع مالی و در مجموع ساختار آموزش و پرورش در راستای بهبود یادگیری در کشور است، می‌گوید:منابع مالی کافی نیست، در نتیجه معلم انگیزه لازم برای آموزش دانش‌آموزان را ندارد و در چنین شرایطی، کتاب‌ها هر چقدر هم خوب تألیف شده باشند، ما را به اهدافمان نمی‌رسانند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: کتاب درسی معلمان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۸۰۶۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زمان ثبت سفارش کتاب‌های درسی به تعویق افتاد

به گزارش جام جم آنلاین، در حالیکه پیش از این زمان ثبت سفارش و خرید اینترنتی کتاب‌ های درسی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ برای پایه‌ها و رشته‌های تحصیلی دوم تا ششم ابتدایی، هشتم، نهم، یازدهم و دوازدهم، سه شنبه ۲۸ فروردین ماه اعلام شده بود، اما در سامانه ثبت سفارش کتاب‌ های درسی اعلام شده که تاریخ ثبت سفارش پایه‌های مذکور متعاقباً اعلام خواهد شد.

باید متذکر شد بر اساس جدول تقویم زمانی اعلام شده، زمان ثبت‌نام پایه‌های ورودی مقاطع تحصیلی اول ابتدایی، هفتم و دهم همچنان بدون تغییر و از دهم تیرماه آغازخواهد شد.

ثبت سفارش و توزیع کتاب‌ های درسی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ تمامی دوره‌های تحصیلی از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند به نشانی my.gov.ir یا پنجره واحد خدمات الکترونیک وزارت آموزش و پرورش به نشانی my.medu.ir یا سامانه irtextbook.ir و برابر جدول تقویم زمانی زیر انجام می‌شود.

لازم است مدارس ضمن اطلاع رسانی به دانش‌آموزان به شرح جدول تقویم زمانی یاد شده نسبت به ثبت سفارش کتاب‌های درسی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بر فرض قبولی دانش‌آموز در سال تحصیلی جاری اقدام کنند. در صورت عدم موفقیت دانش آموز در پایه فعلی در زمان اصلاح سفارش امکان تغییر پایه وجود خواهد داشت.

شیوه ثبت نام و ثبت سفارش خرید کتاب درسی

دانش‌آموزان و اولیاء آنان، در صورت تمایل می‌توانند از طریق سامانه مذکور نسبت به ثبت سفارش انفرادی اقدام کنند و برای ورود به سامانه کد ملی دانش‌آموز، نام کاربری و شش رقم سمت راست شماره سریال شناسنامه دانش‌آموز، «رمز عبور» ورود به سامانه می‌باشد.

کتاب‌های درسی دانش‌آموزان تمامی دوره‌های تحصیلی، از طریق مدرسه محل تحصیل آنان که در سفارش دانش‌آموز قید شده است، توزیع می‌شود.

مدارس موظفند هرچه سریعتر با ورود به سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی، نسبت به ثبت سفارش گروهی کتاب‌های درسی دانش‌آموزان اقدام و از ارجاع دانش‌آموز یا اولیای دانش‌آموز به کافی نت‌ها پرهیز نمایند.

تبصره: دانش‌آموزان و اولیای آنان در صورت تمایل می‌توانند از طریق سامانه www.irtextbook.ir یا www.irtextbook.com نسبت به ثبت سفارش فردی اقدام کنند.

تحویل کتاب درسی از اداره آموزش و پرورش منطقه به مدرسه، براساس سفارش‌های (فردی یا گروهی) پرداخت شده در سامانه خواهد بود.

از منوی «آمار فروش مدرسه» حتماً تعداد دانش‌آموزان باقی مانده و بدون سفارش کتاب درسی را ملاحظه و نسبت به ثبت سفارش آنان اقدام کنید.

دانش‌آموز یا اولیای دانش‌آموز صرفاً موظف به پرداخت هزینه کتاب درسی برابر با قیمت پشت جلد (ثبت شده در سامانه) می‌باشد؛ لذا، دریافت هرگونه وجه اضافی ممنوع بوده و پیگرد قانونی دارد.

به دلیل الکترونیک بودن فرآیند فروش و توزیع کتاب‌های درسی، کنترل ثبت سفارش کتاب درسی دانش‌آموزان از طریق سامانه امکان‌پذیر است؛ لذا درخواست ارائه نسخه چاپی (پرینت) برگ سفارش کتاب درسی از دانش‌آموز یا اولیای دانش‌آموز ممنوع است.

ورود مدارس به سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی، از طریق سامانه سیدا انجام می‌شود.