قیام گوهرشاد نقطه عطف پایداری ملت ایران
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۳۷۲۸۵۸
به گزارشخبرگزاری بسیج استان مرکزی؛ معمولا هر هفته برای زیارت امام رضا (ع) و امانت گرفتن کتاب از کتابخانه آستان قدس رضوی به حرم این امام عزیز مشرف میشوم. مدتی است در کنار دانشجویی، کار خبرنگاری را شروع کرده ام باید گزارشی با موضوع قیام گوهرشاد بنویسم برای همین این بار تصمیم دارم علاوه بر کتابهای درسی، کتابی نیز درباره قیام گوهرشاد به امانت بگیرم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
شاید شما هم مانند من، تا به امروز تنها به چند صحن حرم رفته باشید و با دقت به همهی قسمتهای آن توجه نکرده باشید؛ این دفعه برای تهیه این گزارش به مسجد گوهرشاد رفتم تا اولین جرقههای ذهنی خود را از آنجا دریافت کنم. با کمک خادمان حرم موفق به پیدا کردن مسجد شدم.
معماری فوق العاده مسجد گوهرشاد جالب است، اولین چیزی که مشاهده میکنم معماری به سبک کلاسیک است که ۴ ایوان به شکل مربعی و قرینه در روبه روی هم قرار گرفته اند؛ به سمت ایوان جنوبی میروم که "مقصوره" نام دارد، زیبایی تحسین برانگیزاین ایوان چشم و دل بیننده را در هم میآمیزد و گنبد بالای سرم با صدای آن پرندههایی که از دور معلوم نیست از چه نوعی اند، مرا مدهوش خود میکند. در روبه روی ایوان محرابی سراسر از جنس مرمر به چشم میخورد. بالای این محراب که از نظر من زیباترین معماری این بخش را تشکیل میدهد پر از نقش و نگار، مقرنس کاریها و کنده کاریهای با شکوهی است که به دست معماران زبر دست ایرانی ساخته شده است. پنجره نقرهای اثردست هنرمندان دوره قاجار در ایوان شمالی (دارالسیاده) از دور خود نمایی میکند و نام بانو گوهرشاد مؤسس این مسجد بر روی کاشی زردرنگ دیده میشود.
چشمانم را میبندم و با خودم تصور میکنم در چند دهه پیش در این بنا با این معماری زیبا چه کشتاری رخ داده است. لحظهای با تصور اینکه در سال ۱۳۱۴، بیش از ۲ هزارنفر از هموطنانمان در این مکان به گلوله بسته شدند تنم به لرزه در آمد. چرا و چگونه این اتفاق افتاد؟
کشتار ۲ هزار نفر در قیام گوهرشاد فروغی نخست وزیر وقت، شاه را به سفری ۳۰ روزه برد و این آغاز افکار غرب گرایانه رضاشاه بود؛ وی تصمیم گرفت ایران را تبدیل به ترکیه کند و با تبعیت کورکورانه دستور پوشیدن کلاه شاپو را برای مردان صادر کرد، پس از مدتی و با آماده کردن شرایط دستور کشف حجاب زنان را داد؛ اما این باعث خشم شدید مردم شد.
حجت الاسلام حاتمی امام جمعه گناباد میگوید: آن زمان مردان عمامهای به نام مندیل بر سر میگذاشتند؛ شاه بعد از سفرش به ترکیه به مردم دستور داد کلاه شاپو بر سر گذارند که این خشم مردم را بر انگیخت و اعتراضشان را در قالب جمله "من تشبَّه بقوم فهو منهم" بیان کردند؛ به عبارتی آنها اعتقاد داشتند کسی که از قومی تقلید کند از آن گروه محسوب میشود لذا تقلید از غرب را نمیپذیرفتند.
امام جمعه گناباد در رابطه با علت اصلی این این قیام نظر دیگری دارد و میگوید: کشف حجاب اجباری زنان توسط رضا خان باعث نارضایتی اصلی مردم شد. آیت الله قومی برای مصالحه با شاه به تهران رفت، اما در بدو ورود دستگیر شد و این موضوع خشم مردم را بر انگیخت و باعث شد مردم در مسجد گوهرشاد تجمع کنند.
وی تصریح میکند: پرچم دار این قیام محمد تقی بهلول معروف به شیخ بهلول واعظ بود و به نیابت از مردم این قیام را رهبری میکرد، بر منبر سخن میراند، مردم را به ایستادگی در برابر حکومت فرامی خواند. موعظه شیخ بهلول دو سه روزی ادامه یافت؛ او در منبر سخنان تندی ایراد کرد که شنوندگان را کاملاً تحت تأثیر قرار داد. مردم خواستار آزادی آیت الله قومی و برچیده شدن قانون کشف حجاب بودند؛ خبر تجمع مردم در مسجد گوهرشاد به رضا شاه رسید و او دستور به گلوله بستن مردم را صادر کرد و این سرآغاز کشتار مردم بی گناه بود، در ۲۱ تیر ۱۳۱۴ ه. ش بالغ بر ۲ هزار نفر غرق در خون شدند.
مبارزه مردم علیه غرب زدگی غرب زدگی در آن زمان فقط در ایران اتفاق نیافتاد بلکه در افغانستان، الجزایر، مصر و بسیاری از کشورهای مسلمان نشین هم این حرکت استثماری در حال انجام بود.
احمد عسگری مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی مشهد در این مورد میگوید: کشف حجاب یک استراتژی جهانی بود که از سوی غرب ایجاد شد و فقط در ایران نیز نبود. غرب در صدد بود با ایجاد احساس تحقیر و عقب ماندگی، مردم را وادار به اعمالی از جمله کشف حجاب کند و به عبارتی میخواست به بهانه متمدن کردن مردم با تغییر ظاهر، آنها را از هویت تهی کند که در ایران رضا خان مجری این طرح بود؛ اما نقشه او عملی نشد.
مبارزه زنان علیه کشف حجاب
گفته شده بعد از گذشت قیام گوهرشاد قرار بود هر سال عدهای از بانوان به مناسبت ۱۷ دی که روز آزادی زن! یا کشف حجاب نامیده میشد، تاج گل به مجسمه رضا شاه تقدیم کنند. اما تعدادی از زنان مسلمان و انقلابی، با چادر مشکی به راهپیمایی رفتند در حالی که پرچمی با خود به همراه داشتند که بر روی آن نوشته بود ما زنان ایران این روز را روز شومی میدانیم. نظامیان، تعدادی از آنان را دستگیر کردند و با باتوم زدند و پرچم آنان را پاره کردند.
مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی مشهد دررابطه با واکنش امام در مقابل این رویداد میگوید: امام خمینی(ره) با دیدن این بی حجابی علنی و محبوس شدن زنان محجبه ایرانی در خانه هایشان و هتک حرمت به جایگاه زن، شاه را تهدید کرد و گفت اگر به این کار ادامه دهد برای چند روز به مناسبت شهدای گوهرشاد عزای عمومی اعلام میکند.
وی تصریح میکند: آخرین حلقه مبارزاتی در ۱۷ دی ۱۳۵۶ ه. ش از سوی زنان مشهدی انجام شد و آنان در راهپیماییها شعار " ما زنان مسلمان خراسان آزادی خواهران در بند را خواهانیم" فریاد میزدند.
اولین نویسندگان قیام گوهرشاد تا مدتها روایتی مکتوب از واقعه گوهر شاد نبود و سعی میشد به این قیام توجهی نشود.
اما نواب صفوی در سال ۱۳۲۹ ه. ش به عنوان اولین فرد در مجله خواندنیها به واقعه گوهرشاد اشاره میکند.
مسئول واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی مشهد میگوید: اولین فردی که واقعه گوهرشاد را در کتاب منتشر کرد سینا واحد بود. این کتاب با عنوان قیام گوهرشاد در سال ۱۳۶۱ از سوی انتشارات وزارت ارشاد اسلامی به چاپ رسید.
قیام گوهرشاد همچنان ادامه دارد
مردم ایران در همه زمانها برای کشورشان و پایبندی به اعتقاداتشان از جان و مال خود شان گذشتند، چه در زمان شاه برای مبارزه با کشف حجاب و چه در زمان حال برای مبارزه با اعمال استثمار طلبانه غرب.
این قیام با توجه به همه نیروهایی که در صحنه ایستادند و گروههایی که ساکت ماندند و یا مخالف بودند، یک نهضت اسلامی است. وقتی وحدت در جامعه اسلامی تحقق پیدا کند، میتواند نیرویی بوجود آورد که ارکان استعمار و استبداد را بلرزاند. این قیام به گروههای مختلف اعم از ملی، ضد ملی، مذهبی، عوامل بیگانه، شاه و دربار نشان داد که در ایران یک نیروی ریشه دار، پر توان و متکی به معنویت نهفته است که میتواند محصول شگفت آوری ایجاد کند؛ اگر این قدرت در اختیار زمامداران قرار گیرد، میتواند در صحنه سیاسی بین المللی با استدلال مشکلات را حل کند.
قیام خونین گوهرشاد لکه ننگی بر دام رژیم پهلوی گذاشت و چهره زشت دیکتاتوری آن را نشان داد. در این روز بر همگان مشخص شد که وحدت ملت و توانایی رهبری میتواند موانع رسیدن به هدف را با تدبیر از میان بردارد و نقشه بیگانگان را شکست دهد.
گزارشگر: محدثه بختیار پاکزاد منبع:باشگاه خبرنگاران جوان
منبع: بسیج نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت basijnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «بسیج نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۳۷۲۸۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قطعهای از بهشت گمشده در این نقطه از ایران
کرمانشاه یکی از کهنترین استانهای ایران که در دوران باستان با نامهایی، چون الیپی، کامبادن و قرمسین شناخته میشد و بعدها نام کرمانشاهان و کرمانشاه به خود گرفت. کلمه کرمانشاه نخستین بار در حدود سال ۲۷۹ هجری قمری توسط بان فقیه همدانی در کتاب «مختصرالبلدان» به کار رفته است.
به گزارش مهر، استان کرمانشاه یکی از استانهای غربی کشور با جمعیت قریب به ۲ میلیون نفری است که مرکز آن کلانشهر کرمانشاه نهمین شهر پرجمعیت کشور و مرکزیت غرب کشور را دارد. از نظر وسعت هفدهمین استان کشور به شمار میرود، که از سمت شمال با استان کردستان، از جنوب با استان لرستان و ایلام، از شرق با استان همدان و از غرب با کشور عراق همجوار است و بهدلیل همسایگی با کشور عراق و واقع شدن در مسیر شهرهای زیارتی کربلا و بغداد و داشتن حدود ۳۳۰ کیلومتر مرز مشترک با دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این استان با داشتن ۴۲۰۰ اثر تاریخی که نیمی از آنها به ثبت ملی رسیده، سومین استان غنی کشور از نظر تعدد آثار تاریخی است که آن را در صدر پُر جاذبهترین مناطق کشور قرار داده است. تعدد آثار تاریخی، وجود طبیعت بکر و زیبا، سرابها و چشمههای خروشان، خوراکهای رنگارنگ و خوش طعم، صنایع دستی غنی، آداب و رسوم کهن و اصیل، تنوع آب و هوایی و حتی یادمانهای دفاع مقدس تنها بخشی از جاذبههای کرمانشاه برای گردشگران است.
اگر اهل گردش و سفر باشید به هر بهانهای و از هر مسیری که وارد این استان شوید با دیدنیها و جاذبههای کم نظیری از تاریخ و میراث کهن کشورمان رو به رو میشوید که میتواند مقصدی جذاب و خاطره انگیز برای مهمان خود باشد؛ لذا خبرگزاری مهر قصد دارد طی ایام نوروز ۱۴۰۳ به ارائه گوشهای از جاذبههای گردشگری تاریخی، طبیعی، ملی و… در استان کرمانشاه بپردازد.
جاذبههای دیدنی شهر کرمانشاه فقط به مجموعه بیستون، مجسمههای باستانی، کلیساهای پر رمز و راز و مراکز خرید و مکانهای مذهبی متعدد محدود نمیشود، بلکه چشمهها و سرابهای خروشان این استان نیز از مکانهای دیدنی و مدهوشکننده محسوب میشوند که حیف است در سفرهای نوروزی به کرمانشاه تجربه بازدید از آنها را از دست بدهید.
استان زیبای کرمانشاه را بیشتر افراد به جاذبههای تاریخی معروف آن میشناسند؛ اما این استان سرسبز و کوهستانی جاذبههای طبیعی فراوانی نیز در دل خود دارد. یکی از این جاذبههای طبیعی مهم کرمانشاه، مجموعه تفریحی توریستی سراب نیلوفر است که بسیاری از مسافران را به بازدید از خود فرا میخواند.
گلین؛ قطعهای از بهشت گمشده در غرب ایرانجاذبههای دیدنی شهر کرمانشاه فقط به مجموعه طاقبستان و بیستون، مجسمههای باستانی، کلیساهای پر رمز و راز، مراکز خرید و مکانهای مذهبی متعدد محدود نمیشود، بلکه روستاهای این استان نیز از مکانهای دیدنی و مدهوشکننده محسوب میشوند که حیف است در سفرهای نوروزی به کرمانشاه تجربه بازدید از آنها را از دست بدهید.
استان زیبای کرمانشاه را بیشتر افراد به جاذبههای تاریخی معروف آن میشناسند؛ اما این استان سرسبز و کوهستانی جاذبههای طبیعی فراوانی در دل خود دارد که یکی از زیباترینهایش هم طبیعت «گلین» است که بسیاری از گردشگران را به بازدید از خود فرا میخواند.
گلین منطقهای ناشناخته در دل درههای سبز و رودی همیشه خروشانگلین روستای بسیار زیبا دیدنی و گردشگرپذیر در دهستان دیره از توابع بخش مرکزی گیلانغرب در استان کرمانشاه است که در فاصله ۳۳ کیلومتری گیلانغرب و در ۲۱۵ کیلومتری کرمانشاه قرار گرفته است.
منطقه تفریحی گلین گردشگاهی است بِکر و فرح انگیز، در درهای پوشیده از درختان گوناگون با اناری معروف و رودی همیشه خروشان که کیلومترها زیبایی و لطافت را به گردشگران و مهمانان نوروزی هدیه میکند. جاذبههای کوهستانی، پوشش گیاهی و باغات درهم تنیده، ارتفاعات زیبا و مسیر کوهستانی از جمله ویژگیهای بارز و منحصربهفرد منطقه گردشگری گلین است. زیباییهای این منطقه بهقدری خیرهکننده است که میتواند چشم هر بینندهای را به سوی خود جذب کند.
منطقه گلین منطقهای وسیع متشکل از چندین روستای بزرگ و کوچک، باغها و مزارعی که در درّهای شگرف و طولانی در ۲ کناره رودخانهای بزرگ و خروشان از مناطق نمونه گردشگری کشور است و روستاهای دیدنی و جذابی همچون «انجاورود» و «اله مراد» از روستاهای هدف گردشگری در این منطقه قرار دارد.
گلین قدمتی برابر با «بیژن و منیژه» اساطیر تاریخی ایران زمین دارداین منطقه به شکل درهای عمیق و طویل، با حدود ۲۰ کیلومتر طول و عمق ۴۰۰ متر است و رودخانهای زیبا دارد که در میان درختان سرسبز پنهان شده است، این منطقه از قسمتهای تاریخی و قدیمی نیز به شمار میآید. طبق روایات و انتشارات تاریخی زندگی در این بخش قدمتی برابر با آثار تاریخی و اساطیری «بیژن و منیژه» در شهرستان سرپل ذهاب دارد. براساس روایات تاریخی در زمان حکومت بیژن در این منطقه، مردم اطراف دره از هجوم جانوران درنده به حاکم شکایت میبرند و گرگین برای پاکسازی این دره اعزام شده که موفق میشود امنیت منطقه را تأمین کند و از آن زمان زندگی در این منطقه جریان یافته است. اگرچه این منطقه زیبا و تاریخی به سبب ناآشنایی مهجور مانده است، اما زیباییهای استثنایش چشم هر بینندهای را به حیرت وا میدارد.
جدای از شگفتیهای طبیعی در این منطقه، آثار تاریخی متعددی از جمله کتیبه فرهاد (یا فرهاد کن) در ۱۵۰ متری پل ورودی دره، تاق روبهروی روستای نجار که شامل چند پله، یک حوض و چند گودال برای ذخیره مواد غذایی، قلعه گرگین با دیوارهای قدیمی، یک حوض و یک کتیبه در نزدیکی سرباغ گلین و قلعه انجاورود (عظیمه) شامل دیوارهای متعدد که هیچ راه ورودی ندارد، وجود دارد.
وجود چندین چشمه جوشان که منجر به شکل گیری رودخانه گلین شده، از دیگر جاذبههای گردشگری منطقه گلین است. از آب رودخانه گلین سد بزرگی به نام سد زاگرس احداث شده و به صورت کانال آب این سد به سد ذخیره تنگه کورک گیلانغرب برای آبیاری زمینهای کشاورزان منطقه هدایت میشود.
گلین به دلیل وجود رودخانه پُرآبی که دارد یکی از زیستگاههای ماهیهای سردآبی و رودخانهای است که به ماهی آب شیرین موسوم هستند؛ بنابراین ماهی گیری با قلاب میتواند یکی از تفریحات دلپذیر در دره گلین باشد.
خانهها در این منطقه با سنگ، گل و چوب به شکل پلکانی ساخته شدند بهطوریکه پشت بام خانهای، حیاط خانه همسایه است و این منطقه آب و هوایی معتدل و کوهستانی، طبیعتی سرسبز دارد.
یکی از گردشگرانی که منطقه زیبای گلین را مقصد گذراندن اوقاتی خوش به همراه خانوادهاش انتخاب کرده بود در گفتگو با خبرنگار مهر این منطقه را یک جاذبه طبیعی منحصر بهفرد و فوق العاده دیدنی دانست و گفت: گلین یک منطقه خوش آب و هوا در دشتی زیبا با شالیزارهای پهناور است و جای جای این منطقه مملو از جاذبههای دیدنی است که تجربه سفر به گلین برای هر گردشگری به لحظات رویایی تبدیل خواهد شد.
منا جوکار با بیان اینکه در فصل بهار باید با لباس گرم به این منطقه سفر کرد، ادامه داد: واقعاً روستای زیبا و بکری بود خیلی لذت بردیم. مردم محلی این منطقه خیلی با فرهنگ، خوش برخورد و خونگرم هستند حتماً به همه گردشگران پیشنهاد میکنم از این منطقه زیبا دیدن کنند.
وی با اشاره به ثبت خاطرهای خوب، زیبا و پُر از آرامش و شادی برای خود و خانوادهاش در این سفر، افزود: علاوه بر زیباییهای طبیعت چشم نواز و باغهای پُر از انار در مسیر این منطقه، غارهای هم در کناره جاده وجود دارد که مربوط به دوران ساسانی است.
لازم به ذکر است، متأسفانه این ظرفیت بکر و جاذبه توریستپذیر در سایه غفلت و کوتاهی مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمانشاه هنوز حتی از یک راه دسترسی با کیفیت، پوشش آن تندهی مناسب، علائم جادهای کافی و ایمن و سکو و ساماندهی فضای گردشگری مطلوب مدیریتشده بیبهره مانده است.