ترجمه قرآن استاد کوشا؛ برگردانی کم‌نظیر و برکتی برای ایرانیان
تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۴۰۶۹۳۷
به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، مترجم و منتقد برجسته ترجمه‌های قرآن، به تازگی ترجمه خود از قرآن را ارائه کرده و به زودی شاهد انتشار آن خواهیم بود. با توجه به اینکه استاد بهاءالدین خرمشاهی و نادعلی عاشوری از پژوهشگران قرآن ویراستاری این ترجمه را عهده‌دار بودند، با استاد خرمشاهی به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا درباره ویژگی‌های این ترجمه سخن بگویند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ایکنا ــ درباره ترجمه استاد محمدعلی کوشا چه نظری دارید؟
خرمشاهی: با استاد کوشا حدود ۲۰ سال پیش آشنا شدم، از آنجا که ایشان ترجمه جمعی از مترجمان را در کتابی با عنوان «ترجمه‌های ممتاز در ترازوی نقد» بررسی کرده‌اند، از ترجمه‌هایی که ممتاز و برجسته تشخیص ندادند، عبور کرده و خود را درگیر آن‌ها نکردند و ترجمه‌هایی را که پشتشان کوشش و شناخت قرآن بوده، به آن‌ها پرداخته‌اند و ترجمه من هم یکی از آن‌ها بود که من دقت نظر ایشان و اینکه سلیقه‌ای عمل نمی‌کنند را دوست داشتم. نظر ایشان کاملاً علمی و روشمند است، زیرا سلیقه پایانی ندارد و هرکس آیه را به گونه‌ای ترجمه می‌کند، مگر آیات مشابه که بر اساس یک اصل باید مانند هم ترجمه شود و دلیلی بر دو جور ترجمه کردن آن‌ها نیست و نباید از این موضوع عدول کنیم.
من آثار قرآنی وی را مطالعه کرده‌ام، مؤلف و مترجم پُرکاری هستند و اغلب آثارشان را برای من می‌فرستند و من آن‌ها را می‌خوانم و سه سال پیش هم بخش نخست ترجمه‌شان را برایم فرستادند ومن هم با دقت آن را خواندم و سپس مدت‌ها پیش بخش دوم ترجمه را فرستادند و آن را نیز خواندم و ملاحظات خود را در حواشی آن نوشتم که با استقبال ایشان مواجه شد.
روش ایشان در ترجمه قرآن به این صورت بود که در حوزه علمیه قم یک کلاس ترجمه‌آموزی قرآن را برگزار کردند که علاوه بر تجزیه و ترکیب و بیان نکات بلاغی قرآن کریم، جنبه مشورتی نیز داشته است. ترجمه ایشان از آغاز تا پایان به صورت تدریس و بحث و مشورت انجام یافته که کاری بی‌سابقه درحوزه قم به حساب می‌آید. در واقع با بحث و مشورت در کلاس، کار ترجمه قرآن را پیش برده‌اند. ایشان بسیار محتاط هستند، یعنی با احتیاط علمی کار را پیش می‌بردند و عجله‌ای هم در رابطه با ترجمه قرآن نداشتند.
بخش اول این ترجمه حدود سه سال نزد من بود، بدون اینکه کاری کرده باشم به وی خداقوت گفته و تأکید کردم که ترجمه قابل توجهی است، زیرا دانشنامه حافظ و حافظ پژوهی را در دست داشتم که چهل ماه طول کشید و در این مدت فراغتی نداشتم که به ترجمه ایشان برسم. یک روز در بهر ترجمه ایشان رفتم و دیدم این ترجمه چیزی نیست که بگویم وقت ندارم و آن را کناربگذارم؛ از این رو وظیفه شرعی و دِینِ اخلاقی خود دانستم تا آن را بخوانم و نکات ویرایشی خود را درحواشی آن یادآور شوم.
ایکنا ــ ترجمه استاد کوشا را چطور دیدید؟
خرمشاهی: اول که تازه فرستاده بودند، گفتند سریع‌خوانی کنم. دیدم این ترجمه خیلی در سطح بالا و مهمی است و باید به دقت خوانده شود، در غیر این صورت حق مطلب ادا نمی‌شد؛ از این رو روزی چند صفحه از آن را می‌خواندم و به وی اطلاع دادم، اگر می‌خواهید ویرایش کنم. ایشان استقبال کردند و با توجه به دقتی که سال‌ها در نقد ۵۰ ترجمه داشته و بیش از ۱۰۰ ترجمه را ویرایش کرده‌ام و همچنین لطف خدا و برکت قرآن در بهره‌گیری از این اندوخته‌ها و تجربه مؤثر بود، و گرنه صرف اینکه ادیبی هستم فقط ترجمه را بخوانم، نه خواسته من بود و نه ایشان.
ترجمه استاد کوشا دارای نثر فارسی متعادل و روان و دل نشینِ کم نظیری است و واقعاً مرا شگفت‌زده کرد؛ مانند ترجمه استاد سید علی موسوی گرمارودی که ترجمه ایشان هم از نظر فارسی کم‌نظیر و فوق‌العاده است، مگر اینکه نظیرش همین ترجمه استاد کوشا باشد. ایشان چه در ترجمه و چه تألیفات سطح بالایی دارند. البته ترجمه هر دو اندکی فارسی گراست و ترجمه استاد گرمارودی شاید کمی بیشتر؛ اما نه اینکه بگوییم از عربی پرهیز می‌کنند، در واقع حالتی متعادل دارند. زیرا که فارسی‌گرایی افراطی سر از جای درستی درنمی‌آورد و اگر این اتفاق رخ دهد، چندان با حرمت قرآن سازگار نیست.
خوشبختانه این ترجمه از نظر نثر فارسی عالی بود و از نظر سطح ترجمه هم سطح بالایی داشت و اگر بگویم در کل ویرایش ترجمه، به هیچ غلط بارز و برجسته‌ای برنخوردم، از من باور کنید که اگر برمی‌خوردم، این اشتباه را می‌گرفتم، نه اینکه این کار را نکرده باشم. مگر در مواردی که به جای برخی کلمات، کلمات دیگری را پیشنهاد کردم.
استاد نادعلی عاشوری نیز این ترجمه و ترجمه من را ویرایش کرده است و به نظرم به همه قرآن‌پژوهان حق استادی و ویراستاری دارند و فرد صاحب‌نظری هستند و ان‌شاء‌الله ترجمه ایشان هم به اتمام برسد.
امیدوارم به زودی ناشر خوبی برای ترجمه استاد کوشا پیدا شود، البته ناشران خوب زیاد هستند، اما اگر این ترجمه به ناشری که اصلاً کتاب قرآنی و دینی چاپ نمی‌کند، سپرده می‌شد، غریب می‌افتاد. مثل نشر چشمه که ناشر درجه یکی است، اما برای این ترجمه مناسب نیست. ناشر دیگری هم که اسمش محفوظ است، قدری کُندکار بوده و به همین دلیل به استاد کوشا پیشنهاد نکردم. شنیدم که قبلاً انتشارات آستان قدس رضوی اظهار تمایل کرده که این ترجمه را چاپ کند، من به سطح بالا بودن این ناشر اذعان دارم و شاید بهترین ناشر غیر تهرانی برای چاپ ترجمه قرآن باشد. البته خوش به حال ناشری که این ترجمه را بپذیرد و چاپ کند؛ زیرا به زودی مخاطبان خود را خواهد یافت.
ایکنا ــ پاسخ شما به کسانی که می‌گویند به جای ترجمه قرآن، قرآن‌خوان تربیت کنیم، چیست؟
خرمشاهی: من از روی آمار عرض می‌کنم که حدود ۱۰۰ سال پیش یعنی از حدود دوره مشروطیت تاکنون دست‌کم ۱۰۰ ترجمه فارسی جدید منتشر شده که اولین ترجمه اواخر قرن سیزدهم مربوط به مردی از رجال عصر ناصرالدین شاه به نام میرزا محمدطاهرکاشانی ملقب به «بصیر الملک» است و بعد هم عبدالحسین آیتی متخلص به «آواره» ترجمه دیگری را عرضه کرد که حدود ۱۳۲۰ در یزد چاپ شد. ترجمه سوم از مرحوم مهدی محی الدین الهی قمشه‌ای بود که وی یک کار بزرگ کرد و آن هم اینکه ترجمه بسیار روانی ارائه کرد که تا آن زمان از جهت روانی بی‌سابقه بود. پس از آن ترجمه ابوالقاسم پاینده انجام شد و مرحوم سید محمد فرزان هم نقدی بر آن نوشته و ۴۰۰ نکته را بیان کرده بود که پاینده به همه آن‌ها توجه نکرد و تنها چند مورد را اصلاح کرد، اما به نظرم همه آن ۴۰۰ نکته به این ترجمه وارد است و منتقد سلیقه‌ای نقد نکرده است، امید است که ناشر باهمتی ترجمه اصلاح شده مرحوم پاینده را براساس نقد سید محمد فرزان تجدید چاپ کند.
در دهه ۴۰ زین العابدین رهنما در چهار جلد، قرآن را ترجمه و منتشر کرد که ترجمه خوبی بود و پس از آن ترجمه‌ها فراوان شد تا دهه ۶۰ که ترجمه عبدالمحمد آیتی منتشر شد و پس از آن ترجمه استاد گرمارودی، حسین استادولی، مسعود انصاری، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله صادقی تهرانی و آیت الله مشکینی، آیت الله محمد یزدی، ترجمه آیت الله صالحی نجف آبادی و... منتشر شد که در کتاب ترجمه‌های امروزین قرآن ۳۹ ترجمه برجسته را معرفی کرده‌ام.
ترجمه‌های قرآن بعد از انقلاب فراوان شد و در طول چهل سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی تقریباً هر سال یک ترجمه قرآن منتشر شده است. اگر تعداد این ترجمه‌ها را با تعداد ترجمه‌های کامل و غیرکامل فرانسه از قرآن مقایسه کنیم تعداد ترجمه‌های فرانسه در ۱۰۰ سال اخیر بیش از ۱۰۰ مورد است. مگر ما چقدر مسلمان فرانسه زبان داریم؟!
ایکنا - ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی رو به بهبود است و وقتی سیر ترجمه‌ها را بررسی می‌کنیم تکامل یافته‌تر می‌شوند، آیا با وجود ترجمه استاد کوشا باز هم نیاز به ترجمه خواهیم داشت؟ یا اگر قرار باشد ترجمه‌ای انجام و منتشر شود، باید چه سبکی در ترجمه لحاظ شود؟
خرمشاهی: بعد از این ترجمه‌هایی که شمردم حداقل ۱۰ ترجمه ممتاز در میان آن‌ها وجود دارد. ترجمه استاد کوشا جزء برترین ترجمه‌هایی است که در تاریخ بیش از ۱۱۰۰ سال ترجمه فارسی می‌شناسم. چون ترجمه‌های قدیمی را هم بررسی کرده و مقاله‌هایی در مورد آن‌ها نوشته‌ام. بعد از ترجمه استاد کوشا ما ترجمه‌شناس و پژوهشگری مانند نادعلی عاشوری را داریم؛ چرا ترجمه ایشان منتشر نشود؟ در واقع یک استعداد بزرگ چرا به فعالیت در نیاید؟ بنابراین با وجود این ترجمه‌ها ما نیازمان به ترجمه کمتر می‌شود، زیرا ترجمه‌هایی را که برشمردم نیازمان را برطرف می‌کنند. من هم ترجمه‌ای را در میان این ترجمه‌ها انجام داده‌ام که به سه شکل (قطع رحلی، وزیری و رقعی) منتشر شده است.
ترجمه سید جلال الدین مجتبوی هم ترجمه خوبی است و همچنین ترجمه حسین استادولی و سیدعلی موسوی گرمارودی و مسعود انصاری که در ۳۰ سال اول انقلاب ترجمه برتر شناخته شده‌اند. از دهه ۸۰ تا ۹۰ما شاهد ترجمه‌هایی بوده‌ایم که شایسته تقدیر شناخته شدند. ترجمه‌های کسانی مانند مسعود انصاری، آیت الله مکارم شیرازی، هاشم رسولی محلاتی، کریم زمانی، سید محمد رضا صفوی، آیت‌الله صالحی نجف آبادی و ترجمه من هم همگی از این قبیل‌اند، و من خدا را شکر می‌کنم و اظهار مغبونی هم نداشته و طلبی هم از دولت و ملت ندارم.
ایکنا ــ آیا با توجه به نثر روان ترجمه استاد کوشا، می‌توان گفت که تحولی در این زمینه رخ داده است؟
خرمشاهی: البته در حال حاضر در دوران خوبی از نثر ترجمه به سر می‌بریم، البته برهه‌ای بوده که ترجمه قرآن به صورت تحت اللفظی کاربرد داشته است، اما به همت بزرگانی که از ۱۰۰ سال پیش یاد کردم، نثر ترجمه قرآن کریم دگرگون شد و نثر طبیعی و راحت و روان در آن به کار رفت که نقطه عطف و آغاز قابل تحسین آن نیز ترجمه مرحم الهی قمشه‌ای بود. البته این ترجمه دارای اشکالات و اغلاط بسیاری است و من برای ۲۰ جزء آن ۱۰۰ صفحه نقد نوشته‌ام؛ و اکنون پس از سال‌ها ترجمه استاد کوشا را شاهدیم که من به عنوان مترجم حرفه‌ای و مترجم قرآن و قرآن‌پژوه و ویراستار عرض می‌کنم، ترجمه وی از نظر صحت و دقت و نثر روان، روشنگر و بسیار عالی است.
ایکنا ــ آیا قوت ترجمه استاد کوشا را مربوط به توانایی علمی وی یا سبک و روش کارشان می‌دانید؟
خرمشاهی: در این زمینه، ایشان روش کار متفاوتی داشتند و با کلاس پیش می‌رفتند و ترجمه را با متن مقدس قرآن مطابقت می‌دادند و در این ترجمه امکان افتادگی حتی یک کلمه هم وجود ندارد، همان طور که شیوایی آن نیز عالی است. وقتی ترجمه استاد کوشا را می‌خواندم واقعاً حظ بردم. من، خود را «قرآن‌پژوه» می‌دانم، اما استاد کوشا «قرآن‌شناس» بزرگی هستند. ایشان چندین کتاب دراین باره نوشته اند که «پاسخ به شبهات قرآنی دراینترنت»، «پژوهشی درترجمه‌های برتر» و «ترجمه‌آموزی قرآن» از آن جمله هستند. کار ترجمه ایشان ۱۰ سال زمان برده و به طور مستمر بر روی آن کار کرده‌اند.
به نظرم ترجمه استاد کوشا یک برکت برای ایرانیان است و من که اغلب ترجمه‌ها را در منزل دارم، به خواندن ترجمه ایشان راغبم، چون بسیار روان است و گیر و گرهی در آن وجود ندارد. درود بر استاد کوشا که کاری جاودانه در حیات طیبه خود انجام دادند و به جاودانگی فرهنگی رسیدند.
گفت‌وگو از سمیه قربانی
انتهای پیام
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۴۰۶۹۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تجدیدچاپ پنج‌کتاب بنیاد فارابی برای نمایشگاه کتاب
به گزارش خبرگزاری مهر، حمیدرضا بشیری فراز مدیر مرکز انتشارات، آموزش و پژوهش فارابی از تجدید چاپ پنج کتاب انتشارات بنیاد سینمایی فارابی در آستانه برگزاری سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران خبر داد.
وی با اعلام این خبر گفت: یکی از نخستین کارها پس از اقدام برای احیای مرکز انتشارات، بررسی محتواهای از پیش موجود در راستای بازتولید و بازنشر این آثار بود. از این‌رو در کم‌ترین زمان باید سریع‌ترین اقدامات صورت می‌گرفت تا انتشارات بتواند با آمادگی پا به نمایشگاه کتاب بگذارد. از این رو آثاری که هنوز محتواهای آن‌ها قابل استفاده برای مخاطب بود و جزو کتاب‌های پرخواننده سینمایی محسوب می‌شوند برای بازنشر انتخاب و راهی چاپخانه شدند.
کتاب‌های «نیمه تاریک نابغه (زندگی نامه آلفرد هیچکاک)» نوشته دونالد اسپوتو و ترجمه محسن امیری؛ «فیلمنامه نویسی در قرن ۲۱» نوشته لیندا آرنسون و ترجمه شاپورعظیمی؛ «پیش درآمدی بر فیلم» نوشته ویلیام.اچ.فیلیپس و ترجمه فتاح محمدی؛ «در مسیر فیلم‌سازی؛ مقدمه‌ای بر مهارت کارگردان» نوشته الکساندر مکندریک با پیشگفتاری از مارتین اسکورسیزی و ترجمه نفیسه سادات و «کارگردانی داستان؛ داستان گویی حرفه‌ای و تکنیک‌های طراحی استوری بورد در فیلم زنده و انیمیشن» نوشته فرانسیس گله باس و ترجمه داریوش نوروزی و شیوا زنگنه عناوینی هستند که بازنشر شده‌اند.
به گفته مدیر مرکز انتشارات بنیاد سینمایی فارابی بالغ بر ۱۰۰ عنوان کتاب و فصلنامه در غرفه بنیاد فارابی در سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به دو شکل حضوری و مجازی به دانشجویان، پژوهشگران، اساتید و عموم علاقمندان سینما عرضه می‌شود.
کد خبر 6084507
تعطیلی مدارس شهرستان زرند در روز چهارشنبه