وقتی شریعتی در هالۀ دود سیگارش مبهم نیست
تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۴۱۹۶۲۱
می‌توان کسانی را که به این جنبه از تاریخ معاصر علاقه‌مند هستند را به خواندن این کتاب و مراجعه و آگاهی از چالشِ دوران شریعتی و قلم و سخنش، دعوت کرد. تجربه‌ای مطبوع و تأثیرگذار خواهد بود.
به گزارش مشرق، آنچه در ادامه می خوانید، یادداشتی از علی ششتمدی درباره کتاب «سایه‌ها باغ ملی» است که در اختیار مشرق قرار گرفته است:
اولین ویژگی کتاب «سایه‌ها باغ ملی» که به نظر من برای مخاطبش خودنمایی می‌کند، روانی و خوانش سهل آن است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
داستان مانند رودخانه‌ای که در بستری از سنگ‌ریزه‌های گرد و رنگارنگ حرکت می‌کند، در مسیر روایتی که تصمیم دارد ارائه دهد، جلو رفته و صفحات هم تمام می‌شوند و ما به‌عنوان مخاطب از این «تمام شدن» تعجب می‌کنیم.
روایت از پدر شخصیت شروع می‌شود، سال‌ها می‌گذرند و مکان از زادگاه شریعتی، یعنی سبزوار به تهران تغییر می‌کند. اجزای داستان یعنی: تهران، سبزوار، شریعتی، سربداران، گروه‌های مبارز چپ، مبارزهای مذهبی و ... به شکل منظمی در ارتباط با هم چیده شده‌اند و مانند چرخ‌دنده‌های یک سیستم، در حرکتی هماهنگ کنار هم می‌چرخند تا در مجموع، مسیر روایت پیش برود.
داستان از نگاه راوی دانای کلِ محدود روایت می‌شود. این راوی آن‌قدر که لازم است می‌داند و گاهی چیزهایی را نمی‌داند که به‌ظاهر پیش‌وپا افتاده بوده‌اند. گاهی از حوادث اتفاقات یکّه می‌خورد، اما در مجموع به عمیق‌ترین لایه‌های فکری، روانی و عاطفیِ شخصیت‌ها دسترسی دارد. از گذشته و آیندۀ آن‌ها بیشتر از خود اداره امنیتِ داستان، اطلاعات دارد و به‌راحتی هر جا تصمیم می‌گیرد دست دراز می‌کند و بخشی از روح و فکر آن‌ها را به مشت می‌گیرد، بیرون می‌آورد و به نمایش می‌گذارد!
یکی از مهم‌ترین ستون‌های داستان، در یک شهرستان بنا شده و این بُعد محلی از داستان را شکل داده است. برای نگارنده که در خود این شهرستان، یعنی سبزوار زندگی می‌کنم، حال و هوای متفاوتی از داستان قابل‌درک بود. ازیک‌طرف لذتِ پرداخته شدن به سرزمینی که رگ‌های ما و اجدادمان، عِرق آن را حمل می‌کند و از طرف دیگر تلخیِ تصویری سطحی که از این شهرستانِ واقع در حاشیه جاده مشهد ارائه می‌شود. انگار همان‌طور که برای نگارنده، سبزوار یک ایستگاه بین راه بوده، در داستان نیز صرفاً شخصیت‌ها در آن استراحتی می‌کنند و باز روایت برمی‌گردد به مرکز جنب‌وجوش: پایتخت. در این داستان، سبزوار صرفاً مجموعه‌ای است از شریعتی و سربداران و باغ ملی، کمی هم خیابان بیهق البته! در ۱۰۰ سال اخیر، داستان‌های زیادی با محوریت مکانی سبزوار، شهرت ملی و جهانی پیداکرده‌اند و اگر بخواهیم به فضاسازی آن داستان‌ها از سبزوار دقت کنیم، به‌خوبی متوجه این اختلاف در عمقِ نگاه خواهیم شد.
درباره شهرستان ادب بیشتر بخوانیم:
دعوتنامه هیجان‌آور «مریم» راز کلیدهایی که به گردن زنان فلسطینی آویزان است آینه‌ای تمام‌نما از مسائل روز مسلمانان در سراسر جهان دردسرهای زن بودن تجربه‌ای جذاب از انتقال حس وحشتمهمترین نقطه محوری و اتکای داستان اما شریعتی است. شخصیتی مهم در تاریخ انقلاب و البته شخصیتی که بعد از ۴۳ سال هنوز موضوع چالش‌های مهمی در حوزه علوم سیاسی و اجتماعی کشور ماست. شریعتی در بخش‌های ابتداییِ کتاب، یک نویسنده و سخنرانِ دور از ماجراها و شخصیت‌هاست. کم‌کم سایه‌هایی از شریعتی پیدا می‌شود. به‌تدریج، شریعتی وارد محور داستان شده و به محور اصلی مجادله تبدیل می‌شود. طوری که در صفحات آخر، به تنها گره داستان تبدیل شده و شخصیت اصلی، در اوج بحران‌ها، همۀ مفقودشده‌ها و دغدغۀ آیندۀ خود را از ذهن پاک می‌کند و فقط به چالش فکریِ شریعتی و حسینیۀ ارشاد فکر می‌کند!
واقعی بودن و درعین‌حال درگیر شدن شخصیت شریعتی در داستان، از ساختار جذابی تبعیت می‌کند. نویسنده نمی‌خواهد شریعتی دیگری در داستانش بسازد، بلکه خط روایت خود را از کنار او عبور می‌دهد و حتی آن‌قدر به او نزدیک می‌شود که شخصیت‌هایش وارد بحث مستقیم با شریعتی می‌شوند. دیگر این شخصیت، در هالۀ دود سیگارش مبهم نیست و وارد حیات داستانی شخصیت‌ها می‌شود.
روند آرام و ملایم داستان تا صفحات پایانی ادامه پیدا می‌کند و گره‌گشایی، اوج و پایان‌بندی هم در همان بستر رودخانه‌ای که توصیف شد شکل می‌گیرند. سنگ‌های بستر (به‌مثابۀ حوادث داستانی) نه تیزی دارند که پای مخاطب را در مسیر روایت زخم کنند و نه بُعد و گوشه خاصی که مسیر را تلخ کنند. حتی با اینکه موضوع روایت، مبارزه است و بخشی از آن وارد فضای زندان‌ها و شکنجه‌ها می‌شود، باز هم به شکلی لطیف به آن پرداخته می‌شود و نهایت شکنجه‌ها، کابل برق است و بعضی گفتمان‌های روانی.
شخصیت‌ها هم به همین لطافت هستند و به تعبیر کارگاهی «اتوکشیده» به نظر می‌رسند: سعید، یک دوست خوب و با مرام و معرفت که همه کارهای اتاق دانشجویی را بی‌منت انجام می‌دهد و هر جا شخصیت‌ها به سنگ صبور احتیاج دارند، هست! مادر سامان یک مادرِ تمام و کمال و مهربان و فهمیده و ... خواهرش زهره، یک دختر بامحبت و بامزه و ...نسرین و پدر و دیگر شخصیت‌ها هم همین‌طور. حتی مهری و اردشیر و محمود و دیگر شخصیت‌های مبارز هم همین‌قدر اتوکشیده هستند. از این زاویه دید، داستان، اندکی به دامِ سانتی‌مانتالیسم افتاده است.
داستان، حشو هم دارد. دیالوگ‌ها در واگویه‌های ذهنی شخصیت‌ها تکرار می‌شوند و در بخش‌هایی از داستان، راوی نکاتی از گذشته را یادآوری می‌کند که نیازی به آن‌ها نیست و در داستان تکرار شده‌اند. بخشی از حشوها هم اظهارنظرهای سیاسی نویسنده است که در قالب یادآوریِ صحبت‌های یک سری از شخصیت‌ها، ارائه شده است. مثلاً سامان یادش می‌آید پدرش یا فلان شخص در مورد فلان رفتار رژیم چه تحلیلی ارائه کرده است. در نوشتار بعضی دیالوگ‌ها هم محاوره‌نویسی به‌خوبی رعایت نشده. استفاده از «را» به‌جای «رو» در بخش‌هایی که محاوره نوشته شده یا رفتارهایی ازاین‌دست، در بعضی از بخش‌های کتاب دیده می‌شوند.
در مجموع، «سایه‌ها باغ ملی» از آن دست کتاب‌هایی است که با خلق روایت در برهه‌ای مهم از تاریخ و در حاشیه اتفاقی مهم (مثل سخنرانی‌های حسینیۀ ارشاد) درکی عینی‌تر از آن حادثه به مخاطب ارائه می‌دهند. چرا که روایت تاریخ از حوادث، به شکل گزاره‌های ساده و مشخص و قضاوت شده است و درک آن را سخت می‌کند؛ اما وقتی روح داستان در این کالبد بی‌روح دمیده می‌شود، جان می‌یابد و گوشت و پوست‌واستخوانش را به‌خوبی حس می‌کنیم. می‌توان کسانی را که به این جنبه از تاریخ معاصر علاقه‌مند هستند را به خواندن این کتاب و مراجعه و آگاهی از چالشِ دوران شریعتی و قلم و سخنش، دعوت کرد. تجربه‌ای مطبوع و تأثیرگذار خواهد بود.
منبع: مشرق
کلیدواژه: وعده های روحانی بازار سکه و ارز اخبار خودرو دکتر شریعتی کتاب شهرستان ادب رمان و داستان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۴۱۹۶۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزئیات اولین دوره جایزه داستان و بازآفرینی تشریح شد
نشست خبری و رونمایی از پوستر اولین دوره جایزه داستان و بازآفرینی در حوزه هنری برگزار و بخش‌های رقابتی و ترویجی و کارگاه‌های پیش‌بینی شده برای این رویداد تشریح شد.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، امروز سه شنبه ۴ اردیبهشت، نشست خبری رونمایی از پوستر اولین دوره جایزه داستان و بازآفرینی در حوزه هنری در سالن طاهره صفارزاده حوزه هنری انقلاب اسلامی برگزار شد.
در این نشست، سعید لشکری معاون راهبری استان‌های حوزه هنری انقلاب اسلامی، احمد نوری رییس این جایزه و رییس حوزه هنری اصفهان و حبیب احمدزاده دبیر اولین دوره جایزه داستان و بازآفرینی، میلاد عرفان پور مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، علی عباسی مشاوره علمی جایزه بازافرینی، الهام زارع زاده دبیر اجرایی این جایزه و جمعی از اصحاب رسانه حضور داشتند.
در ابتدای جلسه، احمد نوری رییس این جایزه ضمن خیر مقدم به حضار و اصحاب رسانه گفت: داستان، موضوع با اهمیتی است که در قالب‌های مختلف هنری از سینما و تئاتر گرفته تا هنر‌های تجسمی نیز موثر است، لذا در گفتگو‌هایی که با دوستان ملی و کشوری نسبت به اهمیت داستان و بازآفرینی داشتیم، رفت و برگشت‌هایی انجام و نتیجه آن برگزاری اولین جایزه ملی داستان و بازآفرینی شد.
قلب حرکت فراتهران، مساله روایت است
در ادامه، سعید لشکری معاون راهبری استان‌های حوزه هنری انقلاب اسلامی با بیان اینکه حوزه هنری اصفهان به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی هنر انقلاب محسوب می‌شود، گفت: مفتخریم که اصفهان پایگاه جایزه داستان و بازآفرینی است.
وی ادامه داد: قلب حرکت فراتهران، مساله روایت است، آن هم به تکیف قانونی و هنری حوزه هنری. روایت هویت انقلاب اسلامی که در دوره جدید حوزه هنری شکل گرفته است، روایت ایرانی است که هم در فرم و هم محتوا حرف‌هایی برای گفتن دارد.
لشکری اظهار داشت: پایگاه گفتمان هنر انقلاب اسلامی و قله این اتفاق حوزه هنری است و ما در روایت آن را ادامه دادیم، البته آن را در داستان محدود نکردیم، به عنوان مثل در کنسرت نمایش کنلل، ایران را از زاویه‌ای هنری و خلاقانه روایت کردیم. حال ما بنا داریم اتفاق جدیدی در حوزه روایت داستان نیز رقم بزنیم.
بازافرینی داستان انقلاب در یک جایزه ملی
در ادامه برنامه، میلاد عرفان پور بیان داشت: ما در دوره جدید حوزه هنری، شاهد نهضت تحولی هستیم. با حضور استاد دانشگر در حوزه ادبیات داستانی، داستان، رمان و در بحث روایت، تولید و ترویج آثار و تربیت هنرمندان ادبیات داستانی را پیش می‌بریم و این مساله مهم، در فراتهران نیز درخشش پیدا کرده است.
ما هم در معاونت راهبری استان‌های حوزه هنری انقلاب اسلامی، در حوزه داستان همین نگاه داریم که بنا نیست همه اتفاقات در تهران بیافتد مثلا هفته گذشته، نشست افتتاحیه مدرسه روایت در استان سمنان انجام شد.
وی در پایان سخنانش تاکید کرد:جایزه داستان و بازآفرینی، یک اتفاق ملی و بازافرینی داستان انقلاب است. ما تلاش داریم اتفاق نواورانه‌ای در این رویداد بیافتد.
در ادامه، علی عباسی مشاوره علمی جایزه بازافرینی، از مشهود بودن موارد نشانه شناسی در پوستر این جایزه حرف زد و افزود گفت: در اهمیت روایت می‌توان به جنایت غزه اشاره کرد، این جنابت حتما باید روایت شودآن هم به شیوه‌ای درست، تا ماجرا و مفاهیمش به درستی منقل شود. در تعریف بازآفرینی نیز کشف کنش یا سخن آغازین لحاظ می‌شود. بازآفرینی هم در پژوهش و هم در خلق اثر هنری بسیار اهمیت دارد.
بحث داغ جریان سازی در جایزه ملی داستان و بازافرینی
در ادامه الهام زارع زاده دبیر اجرایی این جایزه بیان داشت: جامعه ما مصرف کننده جدی داستان است و در کارزاری هستیم که توسط داستان (استوری) به ما هجمه وارد می‌شود ما این به این نیاز و هجمه نمی‌توانیم پاسخگو باشیم.
زارع زاده در ادامه افزود: همه توجه جایزه ملی داستان و بازافرینی است که هنرمندان به این مهم ورود کنند که چطور می‌توان با گنجینه‌های ملی و تمدنی‌چون موسیقی، نگارکری، معماری، آیین‌ها و اسطوره‌ها زمینه داستان و بازآفرینی را فراهم آورد و ما در پی این هستیم که این جشنواره بتواند این جریان سازی را انجام دهد.
وی در توضیح ساختار جشنواره اظهار داشت: ما دو دسته فعالیت عمده را طراحی کردیم، شامل فعالیت‌های رقابتی و ترویجی.
در قسمت رقابیتی تولید و بررسی داستان پنج بخش رمان، داستان کوتاه، داستان کوتاه کوتاه، جستار نویسی و طرح داستان را لحاظ کرده‌ایم.
تشریح بخش‌های رقابتی- ترویجی جایزه
دبیر اجرایی جشنواره با اشاره به اینکه بخش حمایت از طرح‌های داستانی بخشی ویژه‌ای در راستای حمایت و تولید اثر است، گفت: بخش رقابتی از امروز شروع می‌شود، تا تیر ماه ادامه دارد و بنا به استقبال مخاطبان این زمان می‌توانند تمدید شود. اختتامیه آن احتمالا در پاییز ۱۴۰۳ خواهد بود و ما میزبان اصحاب رس
امین سلیمانی: انه در اصفهان خواهیم بود.
وی ادامه داد: بخش ترویجی شامل دو قسمت کارگاهی است؛ کارگاه‌های داستانی و علمی. کارگاه‌های داستانی در استان‌ها برگزار شده به توسط یکی از نویسندگان مهم رهبری می‌شود. در آن مخاطبان و هنرمندان با روش‌های بازآفرینی آشنا می‌شوند. کارگاه‌های علمی نیز در اصفهان با نظر علی عباسی برگزار می‌شود و زمینه مطالعه و پژوهش پژوهشگران را ایجاد می‌کند. درضمن هیات داوران متعاقبا اعلام می‌شود و مخاطبان می‌توانند از طریق سایت جشنواره با ما در ارتباط باشند.
بر اساس این گزارش، در پایان این برنامه، رونمایی پوستر اولین دوره جایزه داستان و بازآفرینی انجام شد.
محکومیت بدوی توماج صالحی به اعدام